دکنی
| دکنی | |
|---|---|
| مقام | جنوبی ہند مہاراشٹر کرناٹک تلنگانہ تامل ناڈو |
| علاقہ | جنوبی ایشیا (دکن سطح مرتفع) |
بولن والے | 11 ملین (2007ء)[۱] (date missing) |
ہند۔یورپی
| |
| اردو | |
| سرکاری حثیت | |
سرکاری بولی |  بھارت بصورتِ اردو ،  متحدہ عرب امارات |
| Regulated by | قومی کونسل برائے فروغ اردو زبان |
| بولی کوڈ | |
| ISO 639-3 | dcc |
دکنی جاں دکھنی ((ہندی: दक्खिनी، انگریزی: Dakhini) اردو دی اک اہم بولی اے، جیڑی دکھنی ہندوستان وچ بولی جاندی اے۔ اس بولی اُپر جغرافیائی اعتبار نال ، علاقائی بولیاں دے اثرات نظر آندے نیں۔ جویں، تلنگانہ دی اردو اُپر تیلگو دا تھوڑا اثر ملدا اے۔ ایسے طرحہ مہاراشٹرا اتے مدہیہ پردیشدی اردو اُپر مراٹھی دا، کرناٹک دی اردو اُپر کنڑا دا، تے تمل ناڈو دی اردو اُپر تمل دا۔ لیکن مکمل طور تے دکھنی ہند وچ بولی جان والی دکنی اک خاص انداز دی اردو اے، جس وچ مراٹھی، تیلگو بولیاں دا میل پایا جاندا اے۔
تریخ
سودھواُردو دا مڈھ اتلے ہند وچ ہویا لیکن اپنے ارتقا دیاں منزلاں اتلے دے علاوہ دکن وج وی طے کیتیاں۔ اتلے ہند وچ تقریباً اک سو وریاں تک فروغ پان دے بعد اُردو دکن دا رُخ کردی اے جتھے اسنوں دکنی کہیا جاندا اے۔ بہ قولِ پروفیسر عبد القادر سروری
| ” | دکنی، اُردو دا اوہ روپ ہے جس دی ادبی نشوونما ابتدائی زمانے وچ دکن تے گجرات وچ چودھویں صدی عیسوی دے نصف آخر توں ستارویں صدی دے اواخر دوران وچ ہُوئی | “ |
اتلے توں جیڑی بولی دکھن دے ول گئی اس دیاں دو شاخاں ہو گئاں۔ دکن وچ دکنی تے گجرات وچ گُجری۔ محمد بن تغلق نے دولت آباد نوں پایۂ تخت بنایا تے اُردو دی ترقّی تے اشاعت دے امکانات روشن ہوئے۔
جغرافیائی تقسیم
سودھواس بولی نوں بولن آلیاں دی زیادہ تر تعداد دکن وچ اے۔ ریاست مدہیہ پردیش، مہاراشٹر، کرناٹک، آندھرا پردیش، کیرلا تے تمل ناڈو وچ کثیر تعداد وچ بولی جاندی اے۔ کیرلا وچ دکنی جماعت، تمل ناڈو وچ نوایت تے کرناٹک وچ بھٹکلی، وڈے گروہ نیں جو دکنی بولی دا اثاثہ منے جاندے نیں۔
حیدرآبادی اردو وچ مستعمل مخصوص بول/ محاورے
سودھودکنی اردو دا جیڑا روپ حیدرآباد وچ اے، اس وچ دے چند مخصوص بول اس طرحہ نیں:
| شمار | بول | عام اردو دا بدل |
|---|---|---|
| ا | ہو | ہاں |
| 2 | نکّو (وائے مجہول) | نہیں، مت! |
| 3 | کائکو | کیوں |
| 4 | پوٹّی | لڑکی |
| 5 | پوٹّا | لڑکا |
| 6 | کیا میاں؟ | کیا چل رہا ہے (غیر رسمی) |
| 7 | کِدھر جا رَے | کہاں جا رہے ہیں؟ |
ہور ویکھو
سودھو
حوالے
سودھو- ↑ Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), in Nationalencyklopedin