خدا بخش اورئینٹل پبلک لائبریری

ملک	بھارت
ٹائپ	قومی کتب خانہ
قیام	5 اکتوبر 1891ء
مقام	پٹنہ، بہار، بھارت
مجموعہ
مجموعہ	قلمی مخطوطات، کتب، ماہنامے، اخبارات، ماہوار میگزین، موسیقی کی ریکارڈ، مشہور شخصیات کی آوازیں، ایجادات کے حقوق، نقشے، ڈاک ٹکٹ، قاعدۂ معطیات
ذخیرہ کتب	250,000 کتب (کل: 5,000,000)
رسائی اور استعمال
خاص و عام کے لیے
دیگر معلومات
مدیر	ڈاکٹر امتیاز احمد (فروری 2004ء تا حال)
ویب سائٹ	http://kblibrary.bih.nic.in/

خدا بخش اورئینٹل پبلک لائبریری (ہندی: ख़ुदा बख़्श मशरिक़ी किताब ख़ाना، اردو: خدا بخش مشرقی کتب خانہ) بھارت دے قومی کتب خاناں وچوں اک اے۔ ایہ کتب خانہ عوام دے لئی 1891ء وچ کھولا گیا سی۔ اِس کتب خانہ دے بانی خان بہادر مولوی خدا بخش خان سن جنہاں نے 4,000 کتب دے اک منفرد مجموعہ دے نال اِس کتب خانہ دا آغاز کیتا۔ اِس کتب خانہ دی عملداری وزارت ثقافت، حکومت ہند دے دائرہ اختیار وچ اے جدونکہ اِس دی نمائندگی بہار دے گورنر دے کول اے۔ اِس کتب خانہ وچ فارسی زبان، عربی زبان دے قلمی مخطوطات موجود نیں جدونکہ راجپوت تے مغل ادوارِ حکومت وچ نمایاں شخصیتاں دی تصویراں وی موجود نیں۔

تریخ

مولوی خدا بخش، بانی خدا بخش مشرقی کتب خانہ (2 اگست 1842ء– 3 اگست 1908ء)

اولاً ایہ کتب خانہ مولوی خدا بخش خان دا ذاتی کتب خانہ سی جس وچ اُنہاں دے والد محمد بخش دی جمع کردہ 1,400 کتب موجود سن جن وچ مولوی خدا بخش نے بعد ازاں اضافہ کر دے ہوئے 4,000 دی تعداد تک جمع کیتا تے 1880ء تک ایہ مولوی خدا بخش دا ذاتی کتب خانہ دے ناں توں معروف سی۔ اِس کتب خانے دا باقاعدہ افتتاح گورنر بنگال چارلس الفریڈ ایلیٹ نے 5 اکتوبر 1891ء نوں کیتا۔ تقسیم ہند 1947ء دے بعد ڈاکٹر شریدھر واسودیو سوہونی اِس بات دے زبردست حامی سن کہ اِس مجموعہ کتب نوں بھارت وچ ای برقرار رکھیا جائے۔ 26 دسمبر 1969ء نوں حکومت ہند نے اک وفاقی قنون سازی بنام خدا بخش اورئینٹل پبلک لائبریری ایکٹ (1969ء) دے ذریعہ اِس کتب خانہ نوں قومی کتب خاناں دی فہرست وچ شامل کر دے ہوئے اِس دی مالی ذمہ داریاں اپنے ذمہ لیں۔

مجموعہ

کتب خانہ وچ نادر تے بیش قیمت قلمی مخطوطات موجود نیں جنہاں وچ تیمورنامہ (خاندانِ تیموریہ)، شاہنامہ فردوسی، پادشاہ نامہ، جامع التواریخ، دیوان حافظ تے سفینۃ الاولیاء دے قلمی مخطوطات شامل نیں۔ تیموری مخطوطات اُتے اکثر مغل شہنشاہاں دے دستخط موجود نیں تے مہاراجا رنجیت سنگھ دے عسکری حقائق نال متعلق وی مخطوطات موجود نیں۔ سلطنت مغلیہ دے زمانہ وچ تخلیق کیتیاں جان والیاں تصویراں، خطاطی تے تزئین و آرائش دیاں کتب وی اِس کتب خانہ دا حصہ نیں جو عربی زبان تے اردو زبان وچ نیں۔ قرآن کریم دا اک نادر نسخہ جو ہرن دی کھل اُتے لکھیا گیا، وی موجود اے۔

کتب خانہ وچ قلمی مخطوطات (عربی زبان، فارسی زبان، اردو زبان، ترکی زبان، پشتو زبان) دی تعداد 21,136 اے۔ طبع شدہ کتب دی تعداد 2,082,904 اے جنہاں وچ انگریزی، عربی، اردو، فارسی، ہندی، جرمن، فرانسیسی، پنجابی، روسی، جاپانی زبان دیاں کتب شامل نیں۔ ماہ نامیاں، روزنامیاں تے ہفت وار رسالیاں دی وی کثیر تعداد موجود اے۔ علاوہ ازاں 2,195 مائیکرو فلم، 752 مائیکروفورم، 182 سلائیڈز، 2,041 آڈیو کیسٹ، 1,051 ویڈیو کیسٹ موجود نیں۔

حوالے

باہرلےجوڑ

• خدا بخش اورینٹل لائبریری، ویب سائٹ