حکیمہ بنت امام محمد تقی
 حکیمہ بنت امام محمد تقی | |
|---|---|
| مشہور امام زادے | |
| عباس بن علی، زینب کبری، فاطمہ معصومہ، علی اکبر، علی اصغر، عبد العظیم حسنی، احمد بن موسی، سید محمد، سیدہ نفیسہ |
حکیمہ بنت امام محمد تقی (متوفی 274 ھ)، امام محمد تقی علیہ السلام دی بیٹی نيں۔ انہاں نے چار شیعہ ائمہ (امام محمد تقی، امام علی نقی، امام حسن عسکری تے امام مہدی) علیہم السلام نوں درک کيتا اے۔ کہیا جاندا اے کہ آپ نرجس خاتون مادر امام زمانہ دی دیکھ بھال کرنے والی تے شیعاں دے بارہويں امام دی ولادت دے شاہدین وچوں نيں۔ شیعہ منابع دے مطابق حکیمہ خاتون نے غیبت صغری دے زمانے وچ امام زمانہ (ع) نال ملاقات کيتی اے تے امام زمانہ (ع) تے لوکاں دے درمیان اک رابط دے عنوان توں آپ(ع) توں کئی احادیث نقل کيتی نيں۔ شیعہ علماء تے مورخین انہاں نوں احترام توں یاد کردے نيں۔ انہاں دا مقبرہ سامرا وچ حرم عسکریین وچ اے۔
نسب
سودھو
حکیمہ، امام محمّد تقی (ع) دی بیٹی نيں۔ انہاں دی جم تریخ منابع تاریخی وچ دقیق مشخص نئيں اے۔ لیکن چونکہ آپ دے بھائی امام علی النقی (ع) دی ولادت سنہ 212 ہجری وچ ہوئی اے تے آپ امام علی نقی (ع) توں چھوٹی سن لہذا آپ دی ولادت دے سلسلہ وچ سنہ 213 ہجری توں 220 ہجری تک اندازہ لگایا جا سکدا اے۔[۱]
آپ دی والدہ سمانہ مغربیہ سیدہ دے ناں توں معروف سن جو امام علی نقی (ع)، موسی مبرقع تے امام محمد تقی (ع) دے دوسرے فرزندان دی وی والدہ نيں۔[۲]
آپ دے شوہر ابو علی حسن بن علی مرعش بن عبید اللہ بن ابی الحسن محمد اکبر بن محمد حسن بن حسین اصغر بن امام سجاد (ع) سن ۔ اس ازدواج دا ثمرہ تن بیٹے حسین، زید و حمزہ نيں۔[۳]
علماء دی نظر وچ
سودھوعلّامہ مجلسی اپنی کتاب بحار الانوار وچ حکیمہ خاتون دے بارے وچ لکھدے نيں: امام عسکری علیہ السلام تے امام علی نقی علیہ السلام دے مقبرے دے گنبد دے اندر اک قبر نجیبہ، عالمہ، فاضلہ، تقیہ تے رضیہ خاتون بنام حکیمہ بنت امام جواد علیہ السلام وی اے۔ مینوں نئيں معلوم کہ اِنّی ساری فضیلتاں تے شان و منزلت دے حامل ہونے تے محل اسرار امامت ہونے دی باوجود اس بی بی دے لئی کوئی زیارت نقل کیوں نئيں ہوئی اے۔ اس دے بعد فرماندے نيں: "بہتر اے کہ انہاں دی شان و منزلت دے نال مناسب لفظاں وچ انہاں دی زیارت کيتی جائے۔"[۴]
عبداللہ مامقانی نے انہاں دا ناں خاتون راویاں وچ ذکر کردے ہوئے کہندے نيں: "مولا وحید بہبہانی نے اعتراض کيتا اے کہ کیوں انہاں دے لئی کوئی زیارت نقل نئيں ہوئی اے۔ اس توں وی عجیب تر ایہ اے کہ شیخ مفید تے بعض تاریخی منابع نے انہاں دا ناں امام محمد تقی (ع) دی اولاد وچ ذکر وی نئيں کيتا۔ " [۵] البتہ شیخ مفید نے انہاں دا ناں امام محمد تقی (ع) دی اولاد وچ تاں ذکر نئيں کيتا اے لیکن اپنی کتاب الارشاد وچ اک مقام اُتے [۶] تصریح دے نال انہاں نوں خاتون راویاں وچ ذکر کردے ہوئے انہاں نوں امام عسکری (ع) دی پھُپھی قرار دتا اے۔
خصوصیات
سودھوحکیمہ خاتون نے چار شیعہ اماماں نوں درک کيتا اے۔ آپ امام محمد تقی (ع) دی بیٹیاں وچ علم و فضل وچ کافی شہرت دی حامل سن۔[۷] حکیمہ، خاتون روات وچوں سن تے آپ توں کئی احادیث نقل ہوئیاں نيں جنہاں وچوں اک حرز امام جواد (ع) اے۔[۸]
امام علی نقی (ع) نے امام زمانہ (عج) دی والدہ ماجدہ نرجس خاتون دی تربیت دی ذمہ داری آپ دے سپرد دی سی۔ امام عسکری (ع) تے نرجس خاتون دی شادی تے امام زمانہ (عج) دی ولادت توں متعلق بہت ساری احادیث آپ توں نقل ہوئیاں نيں۔[۹] حکیمہ خاتون امام زمانہ (عج) دی ولادت دے وقت موجود سن تے دایہ دے فرائض انہاں نے ہی انجام دتے سن ۔ آپ ہی اوہ پہلی شخصیت نيں جنہاں نوں امام زمانہ (عج) نوں سب توں پہلے گود وچ لینے تے آپ(عج) دا بوسہ لینے دا شرف حاصل ہويا۔[۱۰] آپ نے امام عسکری (ع) دی حیات طیبہ دے دوران کئی دفعہ امام زمانہ (عج) نال ملاقات کيتی تے غیبت صغرا دے دوران امام زمانہ (عج) دے سفیراں تے نمائندےآں وچوں سن۔[۱۱]
وفات
سودھوآپ دی موت تریخ نوں وی بعض علماء نا معلوم قرار دیندے نيں۔[۱۲] لیکن علماء دے اک دوسرے گروہ قابل نے ذکر مدرک نوں ذکر کيتے بغیر کہ جس توں استناد کيتا جا سکے، آپ دی وفات نوں سنہ 274 ھ وچ قرار دتا اے۔[۱۳]
آپ دی قبر سامرا وچ حرم عسکریین (ع) وچ امامین عسکریین دی ضریح دے اندر واقع اے۔[۱۴]
حوالے
سودھو- ↑ اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ص۲٦۴، ج۲، ص۲۸۵.
- ↑ قمی، منتہی الامال، ج۲، ص۴۹٧.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعہ، ج ۴، ص۱۵٧؛ مآثر الکبری فی تریخ سامراء،ج۲، ص۳۰۳؛ الشجرۃ المبارکہ فی أنساب الطالبیہ، ص ۱٦۹،۱٧۰؛ الفخری فی أنساب الطالبین، ص٧۵و٧٦
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص٧۹
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ج ۳، ص٧٦.
- ↑ مفید، الارشاد، ج ۲، ص۳۵۱.
- ↑ قمی، منتہی الامال، ج ۲، ص۵۰۲.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعہ، ج ۴، ص۱۵۴.
- ↑ امین، اعیان الشیعہ، ج ٦، ص۲۱٧.
- ↑ قمی، منتہی الامال، ج ۲، ص۵۰۲.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ج ۳، ص٧٦.
- ↑ امین، اعیان الشیعہ، ج ٦، ص۲۱٧.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعہ، ج ۴، ص۱۵٧.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۰۲، ص٧۹.
مآخذ
سودھو- اعلمی حائری، محمد حسین، تراجم اعلام النساء؛ مؤسسہ الاعلمی للمطبوعات، بیروت، اولی، ۱۴۱٧ ق.
- امین، محسن، اعیان الشیعہ، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰٦ق.
- قمی، شیخ عباس، منتہی الامال، انتشارات ہجرت، جلد دوم، ۱۳۸۲ ش.
- مامقانی، عبداللہ، تنقیح المقال، مطبعہ المرتضویہ، نجف اشرف، ۱۳۵۲ ق، افست انتشارات جہان، تہران.
- مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الانوار، مؤسسۃ الوفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق.
- محلاتی، ذبیح اللہ، مآثر الکبری فی تریخ سامراء، مطبعۃ الزہراء، نجف ۱۳٦۸ش.
- محلاتی، ذبیح اللہ، ریاحین الشریعہ، دار الکتاب الاسلامیہ، ۱۳٦۸ ش.
- مفيد، محمد بن محمد، الارشاد في معرفۃ حجج اللہ على العباد، مؤسسۃ ال البيت عليہم السلام لإحياء التراث، قم، ۱۴۱۳ق.
- فخر رازی (م٦۰٦ق)، الشجرۃ المبارکہ فی أنساب الطالبیہ، چاپ اول، نشر مکتبہ آیت اللہ مرعشی نجفی، قم ۱۴۰۹ق ق.