انڈین نیشنل کانگرس
انڈین نیشنل کانگریس भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस | |
---|---|
چیئرمین | ملیکارجن کھڑگے |
پارلیمانی چیئرپرسن | سونیا گاندھی |
لوک سبھا رہنما | ادھیر رنجن چودھری |
تاسیس | ۲۸ دسمبر ۱۸۸۵ |
صدر دفتر | 24، اکبر روڈ، نويں دہلی 110001 |
اخبار | کانگریس سندیش |
طلبا تنظیم | نیشنل اسٹوڈینٹس یونین آف انڈیا |
یوتھ ونگ | انڈین یوتھ کانگریس |
سوانیاں وِنگ | مہیلا کانگریس |
لیبر ونگ | انڈین نیشنل ٹریڈ یونین کانگریس |
نظریات | |
سیاسی حیثیت | وسط کھبے بازو[۲] |
بین الاقوامی اشتراک | پروگریسیو الائنس[۳] |
ای سی آئی حیثیت | قومی جماعت[۴] |
اتحاد | متحدہ ترقی پسند اتحاد (یو پی اے) |
لوک سبھا میں نشستاں | ۵۲ / ۵۴۵ |
راجیہ سبھا وچ نشستاں | ۵۰ / ۲۴۵ |
حکومت وچ ریاستاں تے یونین علاقےآں دی تعداد | ۶ / ۳۱ |
انتخابی نشان | |
ویب سائٹ | |
www |
انڈین نیشنل کانگرس ہندستان دی اک سیاسی پارٹی اے۔ اے 1885 وچ بنی سی۔ ایہدا ہیڈکواٹر نئی دلی وچ اے۔
انڈین نیشنل کانگریس (جسنوں کانگریس پارٹی تے آئی این سی وی کہیا جاندا اے ) بھارت دی اک وڈی سیاسی جماعت اے۔ جماعت دا قیام دسمبر 1885ء وچ عمل وچ آیا جدوں ایلن اوکٹیوین ہیوم، دادابھائی نوروجی، ڈنشا واچا، ومیش چندر بونرجی، سریندرناتھ بینرجی، مونموہن گھوش تے ولیم ویڈربرن نے اس دی بنیاد رکھی۔ اپنے قیام دے بعد ایہ ہندوستان وچ برطانوی راج دے خلاف جدوجہد کرنے والی اک اہم جماعت بن گئی تے تحریک آزادی ہند دے دوران اس دے ڈیڑھ کروڑ توں ودھ اراکین سن ۔
پاکستان دے بانی محمد علی جناح وی مسلم لیگ وچ شمولیت توں پہلے اس جماعت وچ شامل رہے نيں جدوں کہ ہندوستان دی تریخ دی کئی عظیم شخصیتاں وی اس جماعت توں وابستہ رہیاں نيں جنہاں وچ موہن داس گاندھی، جواہر لعل نہرو، ولبھ بھائی پٹیل، راجندرہ پرساد، خان عبدالغفار خان تے ابو الکلام آزاد زیادہ معروف نيں۔ انہاں دے علاوہ سبھاش چندر بوس وی کانگریس دے سربراہ رہے سن اُتے انہاں نوں اشتراکی نظریات دی وجہ توں جماعت توں کڈ دتا گیا۔
بعد آزاد تقسیم دے معروف کانگریسی رہنماواں وچ اندرا گاندھی تے راجیو گاندھی معروف نيں۔
1947ء وچ تقسیم ہند دے بعد ایہ ملک دی اہم سیاسی جماعت بن گئی، جس دی قیادت بیشتر اوقات نہرو گاندھی خاندان نے کیتی۔ 15 ويں لوک سبھا (2009ء توں حال) وچ 543 وچوں اس دے 206 اراکین سن ۔ ایہ جماعت بھارت دے حکمران یونائیٹڈ پروگریسیو الائنس دی سب توں اہم رکن اے۔ ایہ بھارت دی واحد جماعت اے جس نے گزشتہ تن انتخابات (1999ء، 2004ء، 2009ء) وچ 10 کروڑ توں ودھ ووٹ حاصل کیتے نيں۔
کانگریس نوں 1975ء وچ بھارت وچ ہنگامی حالت دے نفاذ تے 1984ء وچ سکھ مخالف فسادات (آپریشن بلیو اسٹار) دے باعث شدید تنقید دا نشانہ وی بننا پيا۔
تریخ
سودھوکانگریس دی تریخ نوں تن ادوار وچ تقسیم کيتا جا سکدا اے۔
پہلا دور
سودھواس دا پہلا حصہ 1885ء توں 1905ء تک محیط رہیا۔ اس دور نوں اعتدال پسنداں دے دور توں موسوم کيتا جاندا اے کیونجے کانگریس اُتے انہاں رہنماواں دا غلبہ رہیا جو حکومت دے وفادار سن ۔ مغربی تعلم توں آراستہ سن، برطانوی جمہوری ادارےآں نوں ہندوستان وچ قائم کرنا چاہندے سن ۔ انگریزاں دے منصفانہ جذبہ وچ یقین رکھدے سن تے انہاں دے وجود نوں ہندوستان دے باعث رحمت تصور کردے سن ۔
دوسرا دور
سودھواعتدال پسنداں دی پالیسی توں کانگریس دے رہنماواں دا اک طبقہ اختلاف رکھدا سی۔ اوہ اعتدال پسنداں دی اصلاحات تے مراعات دی پالیسی نوں خیرات دی پالیسی توں تعبیر کردا سی تے ہندوستان نوں ہندوستانیاں دی تقدیر سمجھدا سی۔ اوہ اس اُتے ہندوستانیاں دا تصور کردا سی۔ ایہ دور 1905ء توں 1919ء تک جاری رہیا تے انتہا پسنداں دے دور توں موسوم ہويا۔ اس دے رہنماواں وچ لالہ لاجپت رائے، بال گنگا دھر تلک تے بپن چندر پال وڈی اہمیت دے حامل سن ۔ 1907ء وچ اعتدال پسنداں تے انتہا پسنداں دے وچکار اختلافات دے سبب دو حصےآں وچ منقسم ہوئے گئی تے اعتدال پسنداں نوں کانگریس دی رکنیت توں خارج کر دتا۔ بعد وچ 1916 وچ جدوں مسلم لیگ تے کانگریس نے میثاق لکھنؤ اُتے دستخط کیتے تاں انتہا پسنداں نوں دوبارہ کانگریس وچ داخل کر ليا گیا۔ 1918 وچ مانٹیگو جیمسفورڈ اصلاحات اُتے اختلافات دے سبب اعتدال پسند کانگریس توں منحرف ہوئے گئے تے انہاں نے اپنے آپ نوں لبرل پارٹی دے ناں توں منظم کر ليا۔
تیسرا دور
سودھوکانگریس دا تیسرا دور 1919ء توں 1947ء تک محیط رہیا اے۔ اسنوں مہاتما گاندھی دے دور توں موسوم کيتا جاندا اے۔ اس دور وچ گاندھی نے افریقا توں ہندوستان واپس آ کے 1917ء وچ چمپارن وچ ستیہ گرہ کيتا۔ احمد آباد دے مل مزدوراں دی تحریک چلائی۔ 1919ء رولٹ بل دی مخالفت وچ ستیہ گرہ کيتا۔ 1920ء وچ خلافت عدم تعاون تحریک دی قیادت کیتی۔ 1930ء وچ ڈانڈی مارچ کر کے نمک دا قانون توڑیا۔ 1932ء وچ تحریک سول نافرمانی دا آغاز کيتا۔ 1940ء وچ جنگ دے خلاف انفرادی ستیہ گرہ کيتا تے 1942 وچ ابو الکلام آزاد دی صدارت وچ "ہندوستان چھڈ دو" تحریک دی قرار داد پیش کيتی۔ اس دے نتیجے وچ کانگریس دے تمام رہنماواں نوں گرفتا ر کر کے گاندھی جی نوں آغا خان پونا وچ نظر بند کر دتا گیا تے دوسرے رہنماواں نوں احمد نگر دے تاریخی قلعہ وچ قید کر دتا گیا۔
23 مارچ 1940ء نوں جدوں مسلم لیگ نے لاہور وچ اجلاس وچ دو قومی نظریہ دی بنیاد اُتے لاہور قرارداد دے تحت مسلماناں دے لئی ہندوستان دی تقسیم دا مطالبہ کيتا تاں کانگریس نے شدت توں اس دی مخالفت کيتی لیکن برطانوی حکومت نے مسلم لیگ دے نال تعاون کيتا تے اس دی پالیسی توں نہ صرف اتفاق کيتا بلکہ ہر قدم اُتے اس دی مدد وی دی تے بالآخر ہندوستان دے آخری وائسرائے لارڈ ماؤنٹ بیٹن دے ذریعہ تن جون پلان دے تحت 14 اگست 1947ء نوں پاکستان دا قیام عمل وچ آ گیا تے 15 اگست نوں ہندوستان آزاد ہوئے گیا۔ حصولِ آزادی دے بعد کانگریس تن برس تک مرکز تے کئی برساں تک ریاستاں وچ برسرِ اقتدار رہی۔ اُتے کانگریس نوں 1977ء وچ مسنر اندرا گاندھی دے الیکشن وچ ناکامی دے بعد اقتدار توں ہتھ دھونا پيا تے جنتا پارٹی نے مرار جی ڈیسائی دے زیر قیادت اقتدار دی ذمہ داری سنبھالی اُتے 1980ء وچ مسنر گاندھی دوبارہ برسرِ اقتدار آ گئياں تے انھاں نے کانگریس نوں کانگریس، آئی، دے ناں توں موسوم کيتا۔ مسنر گاندھی اس دی صدر منتخب ہوئیاں۔ اکتوبر 1984ء وچ انہاں دی ہتھیا دے بعد انہاں دے بیٹے راجیو گاندھی کانگریس دے صدر تے وزیر اعظم منتخب ہوئے۔ 1989ء وچ کانگریس فیر اقتدار توں محروم ہوئے گئی۔ اُتے 1991ماں فیر برسرِ اقتدار آ گئی تے 1995ء تک صدر کانگریس نرسمہاراؤ دی وزارتِ عظمیٰ وچ اقتدار اُتے قابض رہی۔ اس دے بعد توں 2001ء تک ایہ اقتدار توں محروم اے تے اس دی باگ ڈور راجیو گاندھی دی بیوی تے مسنر اندرا گاندھی دی بہو سونیا گاندھی دے ہتھوں وچ اے۔
کانگریس نال تعلق رکھنے والے وزرائے اعظم
سودھو- جواہر لعل نہرو (1947ء – 1964ء)
- گلزاری لال نندہ (مئی و جون 1964ء تے جنوری 1966ء)
- لال بہادر شاستری (1964ء – 1966ء)
- اندرا گاندھی (1966ء – 1977ء، 1980ء – 1984ء)
- راجیو گاندھی (1984ء – 1989ء)
- نرسہما راؤ (1991ء - 1996ء)
- منموہن سنگھ (2004ء – 2009ء)
- منموہن سنگھ (2009ء توں 2014ء)
عام انتخابات وچ نتائج
سودھوباہرلے جوڑ
سودھوہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ Yadav, Yogendra (21 November 2018). "The 4 Cs that mark Congress’ decline from secularism to soft Hindutva". ThePrint. https://theprint.in/opinion/the-4-cs-that-mark-congress-decline-from-secularism-to-soft-hindutva/152556/.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Expected Participants Archived 2013-06-10 at the وے بیک مشین, Progressive Alliance
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).