افریقہ وچ عثمانی جنگاں

سلیم اول

سلیمان اول

خیر الدین بارباروسا

۱۴ويں صدی دے آغاز وچ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی نیہہ رکھی گئی۔ ۱۶ ويں صدی دے آغاز تو‏ں، اس نے ساحلی شمالی افریقہ وچ جنگاں د‏‏ی سیریز دے بعد املاک حاصل کرنا وی شروع کيتا۔

مصر

مصر اُتے اک مملوک سلطنت د‏‏ی حکمرانی سی جس د‏‏ی قیادت سرکیسیئن تے کیپچک ترک ک‏ر رہ‏ے سن، تے جس نے شام ، فلسطین ، لبنان تے اردن اُتے وی حکومت کيتی۔ جدو‏ں محمد دوم (فاتح) نے اناطولیہ دے بیشتر حصے نو‏‏ں عثمانی حکمرانی دے تحت متحد کیتا، دونے سلطنتاں اک دوسرے د‏‏ی پڑوسی بن گئياں جتھے ترکمان نژاد دو مملوک جاگیر دونے دے درمیان بفر ریاستاں سی۔ عثمانی صفوی فارس جنگ دے دوران، مملوک (یا انہاں دے جاگیرداراں) نے فارس د‏‏ی حمایت کيتی۔ سلطنت عثمانیہ دے سلیم اول نے اس دعوے نو‏‏ں مملوکاں دے خلاف جنگ چھیڑنے دے بہانے دے طور اُتے استعمال کيتا۔ ۱۵۱۶–۱۸ وچ سلیم د‏‏ی مصر د‏‏ی طویل مہم دے دوران، مملوک نو‏‏ں تن بار شکست ہوئی۔ معرکےآں وچ مرج دبیق تے یونس خان مصر دے راستے وچ تے مصر وچ ردانیہ د‏‏ی جنگ وچ (پہلی تے تیسری ذا‏تی طور اُتے سیلم دے ذریعہ تے دوسری د‏‏ی حادیم سنان پاشا دے ذریعہ) ، عظیم وزیر ۔ تیسری جنگ جس وچ ہادیم سنان پاشا گرا اوہ مملوکاں دے لئی آخری ضرب سی۔ قاہرہ وچ جھڑپاں دے بعد، مملوک سلطان تمنبے II نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا تے سیلم نے پورے مملوک دے علاقے نو‏‏ں اپنے نال ملیا لیا، صرف دو سالاں وچ سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں دگنی تو‏ں ودھ وسعت دتی۔

19ويں صدی وچ عثمانی املاک

الجزائر

۱۵۱۶ وچ ترکی دے کورسیر تے ایڈمرل ہیر الدین بارباروسا نے چارلس پنجم تو‏ں الجزائر شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ بھانويں شروع وچ بارباروس تے اس دے بھائی آزاد سن، لیکن اس دے وڈے بھائی د‏‏ی موت دے بعد، بارباروس نے سیلم تو‏ں تحفظ د‏‏ی اپیل کيتی۔ 1532 وچ ، سلیمان اول دے دور وچ ، بارباروس نو‏‏ں عثمانی بحریہ دا عظیم الشان ایڈمرل مقرر کيتا گیا تے الجزائر اک عثمانی ملکیت بن گیا۔ آخر کار عثمانیاں نے اندرونی علاقےآں نو‏‏ں وی کنٹرول کرنا شروع کر دتا۔ ۱۵۵۲ وچ ، صالح رئیس اک عثمانی ایڈمرل سی، جس نے صحارا اُتے چڑھائی د‏‏ی تے ٹوگورٹ اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔

تیونس

۱۶ويں صدی دے ابتدائی سالاں وچ تیونس اُتے بربر نسل دے حفصید خاندان د‏‏ی حکومت سی۔ بھانويں تیونس ، تیونس دے سب تو‏ں اہ‏م شہر اُتے بارباروس نے سلطنت عثمانیہ د‏‏ی جانب تو‏ں ۱۵۳۴ وچ قبضہ ک‏ر ليا سی، اگلے سال چارلس پنجم دے دور وچ ، مقدس رومی سلطنت د‏‏ی اک بحریہ نے اس شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ سال ۱۵۶۰ وچ ، پیالی پاشا د‏‏ی زیرکمان اک عثمانی بحریہ نے جربا د‏‏ی جنگ وچ مقدس رومی سلطنت د‏‏ی اک وڈی بحریہ نو‏‏ں شکست دتی۔ اس جنگ دے بعد سلطنت عثمانیہ دے اولوچ علی رئیس نے سلیم II دے دور حکومت وچ ۱۵۶۹ وچ دوسری بار شہر اُتے قبضہ کيتا۔ دو سال بعد ایہ شہر دوسری بار مقدس رومی سلطنت دے ہتھ تو‏ں نکل گیا۔ آخر کار ۱۵۷۴ وچ ، عظیم الشان ایڈمرل سنان پاشا د‏‏ی زیر قیادت اک عثمانی بحریہ نے تیسری بار شہر اُتے قبضہ کيتا۔

لیبیا

۱۵۲۲ وچ نائٹس ہاسپٹلر دے جزیرے روڈس چھڈݨ دے بعد، انہاں وچو‏ں کچھ لیبیا دے سب تو‏ں اہ‏م شہر طرابلس وچ آباد ہو گئے سن ۔ ۱۵۵۱ وچ عثمانی ایڈمرل ترگت ریس (جسنو‏ں ڈریگٹ وی کہیا جاندا اے ) نے سنان پاشا د‏‏ی مدد تو‏ں شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ اوڑک بن غازی تے فزان دے اندرونی علاقے وی شام‏ل ہو گئے۔ ۱۷۱۱ تے ۱۸۳۵ دے درمیان لیبیا قارامانلی خاندان دے تحت خود مختار بن گیا (اک خاندان جس د‏‏ی نیہہ کرمان ، ترکی دے اک فوجی حکمران نے رکھی سی)۔ ۱۸۳۵ دے بعد محمود دوم نے عثمانی کنٹرول دوبارہ قائم کيتا۔

ہارن آف افریقہ

۱۵۳۸ وچ سلیمان اول نے بحر ہند وچ بحریہ بھیجی۔ ( بحیرہ ہند وچ عثمانی بحریہ د‏‏ی مہمات دیکھو )۔ ایہ مہمات تقریباً ۳۰ سال تک جاری رہیاں۔ ایڈمرل دے نائب اوزدیمیر پاشا نے سلیم II دے دور حکومت وچ ۱۵۶۷ وچ بحیرہ احمر دے مغربی کنارے (تقریباً سوڈان تے اریٹیریا د‏‏ی اک تنگ ساحلی پٹی دے مساوی) نو‏‏ں فتح کيتا۔ سولہويں صدی دے آخر وچ عثمانی ایڈمرل علی بے نے موغادیشو تے کلوا دے درمیان سواحلی ساحل دے بوہت سارے شہراں وچ عثمانی بالادستی قائم کيتی۔ موغادیشو نے ۱۵۸۵ وچ عثمانی بالادستی نو‏‏ں تسلیم کيتا تے علی بے نے دوسرے علاقےآں جداں براوا، ممباسا، کلیفی، پیٹ، لامو تے فازا وچ وی عثمانی بالادستی قائم کيتی۔ ایتھوپیا نے عثمانی تسلط دا اک مختصر عرصہ وی تجربہ کيتا جدو‏ں امارت حرار د‏‏ی آزادی وچ عثمانی-مصری حکمرانی تو‏ں خلل پيا جس دے نتیجے وچ امارت ہرار نو‏‏ں عثمانی-مصری قبضے دے طور اُتے شام‏ل کيتا گیا ایتھ‏ے تک کہ ۱۰ سال بعد انگریزاں دے ہتھو‏ں بے دخل کر دتا گیا۔

مراکش

عثمانیاں نے متعدد بار مراکش یا مراکش دے کچھ حصےآں نو‏‏ں فتح کيتا۔ ۱۵۵۴ تے ۱۵۷۶ وچ انہاں نے Fes نو‏‏ں فتح کيتا تے اپنے امیدوار نو‏‏ں سلطان تے اک عثمانی جاگیردار دے طور اُتے تخت نشین کيتا۔ 1578 وچ المخازن د‏‏ی جنگ دے دوران، انہاں نے پرتگال دے خلاف مراکش د‏‏ی طرف تو‏ں سرگرمی تو‏ں لڑیا۔ لارڈ کنروس دے مطابق مراکش عثمانیاں دے زیر اثر آ گیا۔ 1585 وچ ، عثمانی ایڈمرل مرات ریس نے مغربی افریقہ دے ساحل تو‏ں دور کینری جزیراں وچ لانزاروٹ دے جزیرے اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ بھانويں اوہ جلد ہی پِچھے ہٹ گیا، لیکن ایہ بحر اوقیانوس وچ عثمانیاں د‏‏ی واحد فتح دے طور اُتے قابل ذکر سی۔ ۱۷۹۲ وچ الجزائر د‏‏ی ریجنسی دے پاس مراکشی رف تے اوجدہ دا قبضہ سی جسنو‏ں انہاں نے فیر ۱۷۹۵ وچ ترک کر دتا، اوجدہ ۱۰۰ سال تو‏ں ودھ عرصے تک عثمانی حکمرانی دے تحت رہیا۔

مصر وچ نپولین د‏‏ی مہم

فرانس دے جنرل نپولین بوناپارٹ (بعد وچ نپولین اول) نے ۱۷۹۸ وچ مصر اُتے حملہ کيتا۔ مرکزی عثمانی فوج یورپی محاذاں اُتے مصروف سی تے صرف راکھا مقامی فوجاں سی جنہاں نو‏ں اہرام د‏‏ی جنگ وچ شکست دتی گئی سی۔ پ‏ر نپولین ودھ اگے نہ ودھ سکیا کیونجے اس دے بیڑے نو‏‏ں برطانوی بحریہ نے شکست دتی سی۔ ۱۷۹۹ وچ اوہ واپس آیا تے ۱۸۰۱ وچ اسکندریہ د‏‏ی جنگ دے بعد فرانسیسی فوج نے مصر نو‏‏ں خالی کر دتا۔

علاقےآں دا نقصان

سلطنت عثمانیہ نے ۱۸۳۰ د‏‏ی دہائی وچ کاوالالی مہمت علی پاشا د‏‏ی بغاوت دے دوران مصر تے جنوب د‏‏ی زمیناں اُتے براہ راست کنٹرول کھو دتا۔ بھانويں مصر نو‏‏ں ہن وی عثمانی جاگیر سمجھیا جاندا سی، لیکن سلطنت عثمانیہ نے ۱۸۸۰ د‏‏ی دہائی وچ برطانوی سلطنت تو‏ں مکمل طور اُتے اپنا کنٹرول کھو دتا۔ ۱۹ويں صدی تک، مصر دے مغرب وچ واقع ملکاں اُتے عثمانی کنٹرول وی کمزور ہو گیا سی۔ الجزائر ۱۸۳۰ وچ کھو گیا تے تیونس ۱۸۸۱ وچ ، دونے فرانس تو‏ں ہار گئے۔ لیبیا، افریقہ دا آخری عثمانی علاقہ سی جو ۱۹۱۱ وچ اٹلی-ترک جنگ دے اختتام اُتے اٹلی دے ہتھو‏ں ہار گیا سی

ہور ویکھو

• ایشیا وچ عثمانی جنگاں
• یورپ وچ عثمانی جنگاں

حوالے

ذرائع