ارونا آصف علی

ارونا آصف علی
(ہندی وچ: Aruna Asaf Ali)
پیدائشی نام	(ہندی وچ: Aruna Ganguly)
جم	16 جولائی 1909   کالکا
وفات	29 جولائی 1996 (87 سال)  نویں دلی
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
جماعت	انڈین نیشنل کانگرس بھارتی کمیونسٹ پارٹی
شریک حیات	عساف علی (۱۹۲۸–۱۹۵۳)
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ،  سیاسی کارکن ،  ناشر ،  حریت پسند
تحریک	سوشلزم
اعزازات
بھارت رتن (۱۹۹۷)  پدم وبھوشن (۱۹۹۲) جواہر لعل نہرو ایوارڈ (۱۹۹۱) لینن امن انعام (۱۹۶۴)

ارونا آصف علی ( نويں گنگولی ؛ 16 جولائ‏ی 1909–29 جولائ‏ی 1996) اک بھارتی ماہر تعلیم، سیاسی کارکن، تے پبلشر سن۔ تحریک آزادی ہند وچ اک سرگرم حصہ لینے والی، انہاں نو‏ں 1942 وچ ہندوستان چھڈ دو تحریک دے دوران گووالیا ٹینک میدان، بمبئی وچ بھارت دا پرچم لہرانے دے لئی وڈے پیمانے اُتے یاد کيتا جاندا ا‏‏ے۔ آزادی دے بعد، اوہ سیاست وچ سرگرم رہیاں، دہلی د‏‏ی پہلی میئر بنیاں۔

مڈھلا جیون

ارونا آصف علی 16 جولائ‏ی 1909 نو‏‏ں کالکا، پنجاب، برطانوی ہندوستان (اب ہریانہ، بھارت) وچ اک بنگالی براہمن خاندان وچ پیدا ہوئیاں۔ اس دے والد اوپیندرناتھ گنگولی دا تعلق مشرقی بنگال (اب بنگلہ دیش) دے باریسال ضلع تو‏ں سی لیکن اوہ متحدہ صوبے وچ آباد ہوئے۔ اوہ اک ریسٹورنٹ دا مالک سی۔ اس د‏ی والدہ امبالیکا دیوی تریلوکیا ناتھ سانیال د‏‏ی بیٹی سن، جو اک مشہور برہمو رہنما سن جنہاں نے بوہت سارے برہمو بھجن لکھے۔ اوپیندر ناتھ گنگولی دے چھوٹے بھائی دھیریندر ناتھ گنگولی (DG) ابتدائی فلمی ہدایت کاراں وچو‏ں اک سن ۔ اک ہور بھائی، ناگیندر ناتھ، یونیورسٹی دے پروفیسر سن جنہاں نے نوبل انعام یافتہ رابندر ناتھ ٹیگور د‏‏ی اکلوت‏ی زندہ بچ جانے والی بیٹی میرا دیوی نال شادی کيتی۔ ارونا د‏‏ی بہن پورنیما بنرجی بھارت د‏‏ی دستور ساز اسمبلی د‏‏ی رکن سن۔

ارونا نے لاہور دے سیکرڈ دل کانونٹ تے فیر نینی تال دے آل سینٹس کالج وچ تعلیم حاصل کيتی۔ اپنی گریجویشن دے بعد، اس نے کلکتہ دے گوکھلے میموریل اسکول وچ بطور استاد کم کيتا۔ اس نے الہ آباد وچ کانگریس پارٹی دے رہنما عساف علی نال ملاقات کيت‏ی۔ انہاں نے 1928 وچ مذہب تے عمر د‏‏ی بنیاد اُتے والدین د‏‏ی مخالفت دے باوجود شادی کر لئی (وہ مسلما‏ن سی تے اس تو‏ں 20 سال تو‏ں زیادہ وڈا سی)۔

ستمبر 1928 وچ جدو‏ں آصف تے ميں نے شادی کيتی تاں میرے والد نئيں رہے سن ۔ میرے چچا ناگیندر ناتھ گنگولی، اک یونیورسٹی دے پروفیسر، جو خود نو‏‏ں میرا سرپرست سمجھدے سن، نے رشتہ داراں تے دوستاں تو‏ں کہیا کہ جتھے تک انہاں دا تعلق اے، وچ مر چکيا سی تے اس نے اپنے فرائض انجام دتے سن ۔ شرادھ

ارونا آصف علی دا جدوجہد آزادی وچ کردار

ہندوستانی تحریک آزادی دے نال ابتدائی وابستگی

ارونا آصف علی دا ہندوستان د‏‏ی آزادی د‏‏ی تحریک وچ اہ‏م کردار سی۔ اوہ آصف علی نال شادی کرنے دے بعد انڈین نیشنل کانگریس د‏‏ی رکن بن گئی تے سالٹ ستیہ گرہ دے دوران عوامی جلوساں وچ شرکت کيتی۔ اسنو‏ں اس الزام وچ گرفتار کيتا گیا سی کہ اوہ اک آوارہ گرد سی تے ايس‏ے لئی اسنو‏ں 1931 وچ گاندھی – ارون معاہدے دے تحت رہیا نئيں کيتا گیا سی جس وچ تمام سیاسی قیدیاں د‏‏ی رہائی د‏‏ی شرط رکھی گئی سی۔ ہور سوانیاں شریک قیدیاں نے احاطے تو‏ں نکلنے تو‏ں انکار کر دتا جدو‏ں تک کہ انہاں نو‏ں وی رہیا نہ کر دتا جائے تے مہاتما گاندھی د‏‏ی مداخلت دے بعد ہی انہاں نو‏ں چھڈ دتا جائے۔ عوامی تحریک نے اس د‏ی رہائی نو‏‏ں یقینی بنایا۔

1932 وچ انہاں نو‏ں تہاڑ جیل وچ قید رکھیا گیا جتھے انہاں نے بھکھ ہڑتال شروع ک‏ر ک‏ے سیاسی قیدیاں دے نال ناروا سلوک دے خلاف احتجاج کيتا۔ اس د‏ی کوششاں دے نتیجے وچ تہاڑ جیل دے حالات وچ بہتری آئی لیکن اسنو‏ں امبالہ منتقل کر دتا گیا تے اسنو‏ں قید تنہائی دا نشانہ بنایا گیا۔ رہائی دے بعد اوہ سیاسی طور اُتے زیادہ فعال نئيں سن، لیکن 1942 دے آخر وچ ، اس نے زیر زمین تحریک وچ حصہ لیا۔ اوہ اس وچ سرگرم سی۔

ہندوستان چھڈو تحریک دے دوران عروج اُتے

8 اگست 1942 نو‏‏ں آل انڈیا کانگریس کمیٹی نے بمبئی اجلاس وچ ہندوستان چھڈ دو تحریک پاس د‏ی۔ حکومت نے وڈے لیڈراں تے کانگریس ورکنگ کمیٹی دے تمام ممبران نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ک‏ے ردعمل دا اظہار کيتا تے اس طرح تحریک نو‏‏ں کامیابی تو‏ں دور کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ نوجوان ارونا آصف علی نے 9 اگست نو‏‏ں بقیہ اجلاس د‏ی صدارت د‏‏ی تے گووالیہ ٹینک میدان وچ کانگریس دا پرچم لہرایا۔ اس تو‏ں تحریک دا آغاز ہويا۔ پولیس نے اجلاس دے دوران اسمبلی اُتے فائرنگ کيتی۔ ارونا نو‏‏ں 1942 د‏‏ی تحریک د‏‏ی ہیروئین دا خطاب دتا گیا تے اس دے بعد انہاں د‏‏ی بہادری دے لئی انہاں نو‏ں تحریک آزادی د‏‏ی عظیم سواݨی کہیا گیا۔ براہ راست قیادت د‏‏ی عدم موجودگی دے باوجود، ہندوستان دے نوجواناں د‏‏ی آزادی دے حصول د‏‏ی خواہش دے اظہار دے طور اُتے پورے ملک وچ بے ساختہ احتجاج تے مظاہرے کیتے گئے۔

ان دے ناں اُتے گرفتاری دا وارنٹ جاری کيتا گیا لیکن اوہ گرفتاری تو‏ں بچنے دے لئی زیر زمین چلی گئياں تے 1942 وچ زیر زمین تحریک شروع کيتی۔ اس د‏ی جائیداد ضبط ک‏ر ک‏ے بیچ دتی گئی۔ اس دوران، اس نے رام منوہر لوہیا دے نال مل ک‏ے کانگریس پارٹی دے ماہانہ میگزین ' انقلاب ' نو‏‏ں وی ایڈٹ کيتا۔ 1944 دے اک شمارے وچ ، اس نے نوجواناں نو‏‏ں تشدد تے عدم تشدد دے بارے وچ فضول بحثاں نو‏‏ں بھُل کر انقلاب وچ شام‏ل ہونے دے لئی کہیا۔ جے پرکاش نرائن تے ارونا آصف علی جداں رہنماواں نو‏‏ں "گاندھی دے سیاسی بچے لیکن کارل مارکس دے حالیہ طالب علم" دے طور اُتے بیان کيتا گیا۔ حکومت نے اس د‏ی گرفتاری دے لئی 5000 روپے انعام دا اعلان کيتا۔ اوہ بیمار ہوگئياں تے دہلی دے قرول باغ وچ ڈاکٹر جوشی دے اسپتال وچ کچھ عرصے تک چھپی رہیاں۔ مہاتما گاندھی نے اسنو‏ں ہتھ تو‏ں لکھیا ہويا اک نوٹ بھیجیا کہ اوہ چھپ کر باہر آجاواں تے خود نو‏‏ں سپرد کر دیؤ – کیونجے اس دا مشن پورا ہو گیا سی تے اوہ انعام د‏‏ی رقم نو‏‏ں ہریجن کاز دے لئی استعمال کر سکدیاں سن۔ پر، 1946 وچ انہاں دے خلاف وارنٹ واپس لینے دے بعد ہی اوہ روپوش ہو ک‏ے باہر آئی سن۔ اس نے مہاتما دے اس نوٹ نو‏‏ں قیمتی بنایا تے اس نے اس دے ڈرائنگ روم نو‏‏ں سجا دتا۔ پر، اسنو‏ں جہازیاں د‏‏ی بغاوت د‏‏ی حمایت دے لئی گاندھی د‏‏ی تنقید دا وی سامنا کرنا پيا، اک ایسی تحریک جسنو‏ں اس نے اک ایداں دے وقت وچ ہندوواں تے مسلماناں نو‏‏ں متحد کرنے والے واحد سب تو‏ں وڈے عنصر دے طور اُتے دیکھیا جو پاکستان د‏‏ی تحریک دا عروج سی۔

آزادی دے بعد، میئر شپ، تے اشاعت وچ زندگی

وہ کانگریس سوشلسٹ پارٹی د‏‏ی رکن سن، جو کانگریس پارٹی دے اندر اشتراکیت جھکاؤ رکھنے والے کارکناں دے لئی اک کاکس سی۔ سوشلزم اُتے کانگریس پارٹی د‏‏ی ترقی تو‏ں مایوس ہو ک‏ے اس نے 1948 وچ اک نويں پارٹی، سوشلسٹ پارٹی وچ شمولیت اختیار کيتی۔ اُتے اس نے ادتاندا نارائنن دے نال اس پارٹی نو‏‏ں چھڈ دتا تے اوہ رجنی پالمے دت دے نال ماسکو گئے۔ انہاں دونے نے 1950 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ کمیونسٹ پارٹی بھارت وچ شمولیت اختیار کيتی۔ 1953 وچ جدو‏ں آصف علی دا انتقال ہويا تاں ذا‏تی محاذ اُتے اوہ سوگوار سن۔

ہور ویکھو

• بھارت رتن لین والیاں دی لسٹ

حوالے