احمد المہاجر
أحمد بن عيسى المهاجر | |
---|---|
معلومات شخصیت | |
جم | سنہ 886 |
وفات | سنہ 956 (69–70 سال)
|
مدفن | شعب المهاجر |
رہائش | بصرا |
شہریت | الدولة العباسية |
لقب | المهاجر إلى الله |
مذہب | الإسلام |
اولاد | محمد، وعلي، والحسين، وعبد الله |
خاندان | بنو هاشم |
عملی زندگی | |
پیشہ | تاجر |
وجۂ شہرت | جد السادة آل باعلوي |
ترمیم |
احمد بن عیسی المہاجر (۲۷۳ - ۳۴۵ ہجری) خاندان پیغمبر اسلام محمد صلی اللہ علیہ وسلم دے اک امام نيں، تے انہاں سے باعلوی خاندان دی ابتداء تے انہاں دی شاخاں دا پتہ چلدا اے۔ اس نے اپنے آبائی عراق توں ہجرت کر کے سرزمین حضرموت دی طرف ہجرت دی تے ايسے وجہ توں اسنوں "مہاجر" دا لقب دتا گیا۔ اوہ رسول اللہ دے خاندانہاں وچوں سب توں پہلے حضرموت دے پاس آئے۔ تے انہاں دے بعد انہاں دی اولاد نے حضرموت دی سائنسی تے ثقافتی تریخ اُتے بہت زیادہ اثر ڈالیا۔ [۱]
بعض نسبی کتاباں وچ اسنوں غلطی توں احمد «الأبح» أو «النفّاط»، [۲] " کہیا گیا اے۔ احمد بن عیسیٰ نوں اپنے پوتے احمد الأبح دے لقب توں پکاریا۔ [۳]
نسب
سودھواحمد بن عیسیٰ بن محمد النقیب بن علی العریدی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین السبط بن علی بن ابی طالب ، تے علی فاطمہ دے شوہر نيں، محمد صلی اللہ علیہ وسلم ﷺ بیٹی
آپ اپنے سلسلہ نسب وچ رسول اللہ صلی اللہ ﷺ وسلم دے اٹھويں دھوہتے نيں۔ [۴]
پیدائش تے پرورش
سودھوآپ دی ولادت تقریباً ۲۷۳ ہجری وچ عراق دے شہر بصرہ وچ ہوئی۔ انہاں دے والد عیسیٰ، بصرہ وچ اک قابل ذکر کپتان سن، تے انہاں نوں انہاں دے سرخ رنگ دی وجہ توں الرومی دا لقب دتا گیا، ايسے طرح انہاں دے دادا، محمد، بصرہ وچ امرا دے کپتان سن ۔ [۵]
تارکین وطن عباسی دور وچ پروان چڑھے تے اک ایداں دے دور وچ رہندے سن جس وچ سبھیاچار نے مختلف علوم وچ توسیع دی سی، جنہاں وچ ادب، فقہ، جدیدیت، فلسفہ، تصوف، شاعری، کھیل، فلکیات، تے سائنس دی ہور شاخاں شامل نيں، جنہاں دا آغاز تقریباً ۱۰۰۰ توں شروع ہويا تھا۔ تیسری صدی ہجری اس دور وچ جنہاں لوکاں دے ناں سامنے آئے انہاں وچ ابو حنیفہ ، الشافعی ، احمد بن حنبل ، الاسماعی ، ابن اسحاق ، اور محمد بن جریر الطبری شامل نيں۔ [۵]
سیاسی حالات تے انہاں دی ہجرت دا آغاز
سودھوتیسری صدی ہجری دے آخر وچ ، عراق وچ عباسی ریاست پے در پے بحراناں توں گزر رہی سی، تے جسنوں پہلے عباسی دور دے اختتام تے دوسرے عباسی دور دے آغاز دے ناں توں جانیا جاندا اے، اس دوران شمال وچ سلجوق ریاست دا آغاز ہويا۔ ابھرنے تے انہاں علاقےآں اُتے قبضہ کرنے دے لئی جنہاں اُتے عباسی ریاست دا کنٹرول سی، تے عراق بھر وچ افراتفری تے بدعنوانی دے پھیلاؤ نوں کنٹرول کرنے وچ ناکامی دی وجہ توں اس دی کمزوری تک پہنچ گئی۔
سنہ ۲۵۵ ہجری وچ خلیفہ المحدثی باللہ دے دور وچ زنج انقلاب دے ناں توں اک تحریک شروع ہوئی، علویاں نے البصری، عراقیاں تے ہور لوکاں دی ہولناکیوں نوں برداشت کيتا تے ایہ فتنہ ۲۷۰ ہجری وچ خونریز لڑائیاں دے بعد ختم ہويا۔ تے جنگاں. اس دے بعد ۲۷۸ ہجری وچ قرمطین دیاں جنگاں شروع ہوئیاں تے ۳۱۰ ہجری وچ بصرہ اُتے انہاں دا حملہ ہويا۔ اپنے وطن بصرہ توں اس دی ہجرت دا اک سبب ایہ وی سی، اس لئی اس وچ اس دے لئی کيتا بچا اے، اس دے حالات بدل چکے نيں تے اس دی سلامتی وچ خلل پے گیا اے، تے استحکام دی اوہ حالت نئيں رہی جو اسنوں ٹھہرنے اُتے آمادہ کرے، اس لئی اس نے فیصلہ کيتا۔ اپنے خاندان دے افراد تے رشتہ داراں توں مشورہ کرنے دے بعد کہ اوہ اپنے بچےآں: محمد، علی، حسین، تے انہاں دے بھائی محمد بن عیسیٰ تے خاندان دے بیشتر افراد نوں اپنی جائیداد دی نگرانی تے اپنے پیسےآں دا انتظام کرنے دے لئی چھڈ کے عراق چھڈ دتیاں [۶]
سنہ ۳۱۷ ہجری وچ خلیفہ المقتدر باللہ دے دور وچ اک وڈا قافلہ بصرہ توں حجاز دی طرف روانہ ہويا جس وچ احمد المہاجر، انہاں دی اہلیہ زینب بنت عبداللہ بن الحسن بن علی العریدی، انہاں دے بیٹے عبداللہ (ع) سن ۔ عرفی ناں عبید اللہ)، تے انہاں دے بیٹے ام البنین بنت محمد بن عیسیٰ بن محمد دی بیوی، تے انہاں دے پوتے اسماعیل (عرف بصری) ابن عبداللہ، تے انہاں دے دو کزن: محمد بن سلیمان ( الاحدال دے دادا) خاندان )، حسن بن یوسف ( القدیمی خاندان دے دادا)، تے انہاں دے کچھ اصحاب: جعفر بن عبداللہ العزدی (مخدم خاندان دے دادا)، تے مختار بن عبداللہ بن سعد (مختار دے دادا) خاندان)، شاویہ بن فراج الاصبہانی، تے اک اعتکاف جس دی تعداد تقریباً ستر اے۔
سفر
سودھوقافلے نے لیونٹ دا راستہ اختیار کیا، کیونجے ( درب زبیدہ ) اُتے سیکورٹی وچ خلل پيا سی، جو کہ عراق توں مقدس ملکاں تک پھیلا ہويا سڑک اے، کنويں، چشمے، اسٹیشن تے نشانات جو لوکاں نوں راستے اُتے جانے دے لئی رہنمائی کردے نيں، تے دوسری چیزاں جو زبیدہ وچ نيں۔ ہارون الرشید دی بیوی نے کيتا۔
احمد المہاجر مدینہ منورہ وچ داخل ہوئے تے اوتھے اک سال قیام کيتا جس دے دوران سیکیورٹی دی خرابی دی وجہ توں اوہ حج ادا کرنے تے مکہ وچ داخل ہونے توں قاصر رہے، قرمطیین ذی الحجہ سنہ ۳۱۷ ہجری وچ مکہ وچ داخل ہوئے تے انہاں نے اس دی بے حرمتی کيتی تے حاجیاں اُتے حملہ کرکے انہاں نوں قتل کيتا۔ مقدس مسجد وچ تے حجر اسود نوں اٹھا کے لے گئے۔۲۲ سال۔ [۷]
اگلے سال ۳۱۸ ہجری وچ جھگڑا ختم ہونے دے بعد مہاجر مکہ چلا گیا، اس دے بعد اس دا خاندان تے اس دا وفد وی آیا، چنانچہ اس نے حج کيتا تے حجر اسود دی جگہ دا سروے کر کے مطمئن ہو گئے۔ [۸]
حج توں فارغ ہونے دے بعد، آپ نے اپنے ساتھیاں دے نال یمن دا سفر کیا، ملک توں دوسرے ملک دا سفر کیا، راستے وچ محمد بن سلیمان ( الاحدال خاندان دے دادا) نے وادی سہام وچ اترنے دا انتخاب کیا، جدوں کہ حسن بن یوسف ( القادیمی خاندان دے دادا) وادی سرداد چلے گئے۔ اس مہاجر نے اپنا راستہ جاری رکھیا ایتھے تک کہ اوہ یمن دے زیاد خاندان دے دور حکومت وچ سن ۳۱۹ ہجری وچ حضرموت پہنچیا تے اس دے دیہات وچ منتقل ہو گیا تے پہلا پنڈ جس وچ اوہ آباد ہويا اوہ دعان وچ جبیل پنڈ اے ۔ وادی اج تک، اوہ رئیل اسٹیٹ تے کھجور دے درختاں دی مالک اے۔ فیر اس نے اسنوں چھڈ دتا ایتھے تک کہ اوہ براعظم بنی جشیر پہنچ گئے جو کہ بور نامی پنڈ دے نیڑے واقع اے، جتھے اوہ اک مدت تک رہے تے فیر اسنوں الحسّہ دے لئی چھڈ دتا، ایتھے تک کہ اس دی موت واقع ہوئی۔ [۹]
وکالت دیاں کوششاں۔
سودھوجب احمد المہاجر حضرموت پہنچیا تاں علاقے وچ سنی تے شیعہ دونے اقلیتاں اس دے نال کھڑی سی، لیکن عبادیاں نے اس دی مزاحمت کی، کیونجے حضرموت اس وقت عبادیاں دے زیر اثر سی تے عبادی فرقہ غالب سی۔ چنانچہ احمد المہاجر نے انہاں دے نال گفتگو شروع کی، انہاں توں حکمت تے اچھی نصیحتاں کاں، تے انہاں نوں راضی کرنے دے لئی پرامن طریقے استعمال کيتے، تاں اوہ اس دی دعوت، اخلاق تے حد توں زیادہ سخاوت توں متاثر ہوئے تے انہاں وچوں بوہت سارے لوک اس دے نال شامل ہو گئے ایتھے تک کہ عبادی فرقہ وچ شامل ہو گئے۔ دھیرے دھیرے حضرموت توں غائب ہو گیا ایتھے تک کہ اس نے کئی صدیاں دے بعد اسنوں مکمل طور اُتے چھڈ دتا۔
کہیا جاندا اے کہ دونے ٹیماں دے درمیان جنگ چھڑ گئی، عبادیاں نوں عمان دے عبادیاں توں سامان مل رہیا سی، تے ایہ کہ تارکین وطن نوں سامان تے پیسے مل رہے سن، تے سامان اس دے پاس قافلاں دے ذریعے زمینی تے بحری جہازاں دے ذریعے سمندر دے ذریعے پہنچایا جاندا سی۔ بصرہ ، اس دے بیٹے محمد نے اس دے پاس بھیجیا، جس نے اسنوں اس دی جائیداد دے ایجنٹ دے طور اُتے اوتھے چھڈ دتا، تاکہ بحران وچ اک فیصلہ کن جنگ ہوئی، جدوں مہاجر دو ہجرت وچ مقیم سی، عبادی کانٹا ٹُٹ گیا، تے مہاجر دونے ہجرتاں توں براعظم بنی جُشیر دی طرف پگڈنڈی اُتے چلے گئے۔ [۱۰]
مہاجر تے عبادات دے درمیان عقیدہ تے عقیدہ وچ ایہ اختلاف اس وجہ توں سی کہ اوہ حضرموت دے وڈے شہراں مثلاً شبام اور ترم وچ رہائش اختیار نہ کر سکے تے ہجرت کر سکے۔ [۱۰]
مذہب
سودھوحضرمی مورخین بالخصوص انہاں وچوں علویاں نے مہاجرین دے فرقے دی تعریف وچ اختلاف کيتا کہ اوہ کس قدر مختلف سن ۔ آراء مختلف سی تے دو آراء تک محدود سی: اک ایہ کہ اوہ اشعری عقیدہ دا شافعی سی، تے دوسرا۔ دوسری رائے ایہ کہندی اے کہ اوہ شاخاں تے اصل دے لحاظ توں اپنے آباء و اجداد دے ائمہ اہل بیت وچوں سن ۔ فیر حال ہی وچ اوہ لوک نظر آئے جو اجنبی سن تے اس حقیقت دی طرف چلے گئے کہ تارک وطن جعفری بارہويں اُتے ۔ اس موضوع اُتے اک محقق توں دستیاب تاریخی مواد دا مطالعہ کرنے دے بعد، اس نے پایا کہ مہاجر نہ شافعی سی، نہ اشعری، نہ امام، بلکہ مسلم عوام دے عقیدہ اُتے سی، تے اس نے اپنے علم دی بنیاد رکھی۔ اپنے بزرگاں تے باپ دادا پر، کیونجے مذہب حالے تک لوکاں دے دلاں وچ پختہ سی، تے اوہ علم دی مہم سی، اوہ اپنے علوم یا اپنے عقائد نوں مستند قانونی شواہد دے علاوہ بیان نئيں کردے، تے ایہ سلسلہ صدیاں تک جاری رہیا۔ [۱۱]
ثروت
سودھوالمہاجر بصرہ دا اک امیر آدمی سی تے اس دی وڈی دولت سی، جدوں اس نے حضرموت دی طرف ہجرت دی تاں اس نے اپنے بیٹے محمد نوں اس دے پیسے اُتے چھڈ دتا، اس لئی اس دا پوتا جدید بن عبید اللہ بن احمد المہاجر اسنوں دیکھنے دے لئی بصرہ دا سفر کيتا۔ اوہ اپنے بھائی علوی بن عبید اللہ دے نال حج دے لئی گئے۔ المہاجر سونے تے چاندی دے تقریباً تیرہ اونٹھاں نوں لے کے حضرموت پہنچیا، بصرہ توں شام تے حجاز دے راستے وچ کافی خرچ کرنے دے بعد، تے مدینہ وچ قیام دے دوران، فیر مکہ جاندے ہوئے، حضرموت پہنچیا۔ یمن تے حضرموت دے ملکاں اک ایداں دے سفر وچ جو کم توں کم دو سال تک جاری رہیا۔ اس مدت وچ اوہ اپنے نال جانے والےآں اُتے تے گھوڑےآں تے اونٹھاں پر، اترنے تے سفر اُتے خرچ کردا سی۔ اس مہاجر دے پاس بہت زیادہ دولت سی جو اوہ بصرہ توں لیایا سی، جو اس دے پوتے پوتیاں تے اس دے بعد اس دے نوکراں دے لئی کافی عرصے تک موجود رہیا۔
اولاد
سودھوان دے بعد چار بیٹے سن : محمد، علی تے حسین، جو بصرہ وچ رہے تے انہاں دی اولادتیاں نيں جو عراق تے اس دے اطراف وچ پھیلی ہوئیاں نيں، تے عبداللہ، جو اپنے والد دے نال حضرموت دی طرف ہجرت کر گئے تے اپنے آپ نوں عبید اللہ اکھوائے۔ اپنے رب دے لئی تواضع کيتی، تے اپنے والد دی وفات دے بعد سم نامی پنڈ وچ چلے گئے، ايسے وچ انہاں دی وفات ہوئی تے ایہ گل بور دی چوڑائی وچ دسی جاندی اے، فیر عبداللہ دی اولاد بیت جبیر دے پنڈ وچ منتقل ہوئی، تے اوتھے تاں۔ تارم شہر وچ ، جو انہاں دا گھر بن گیا تے اوہ باعلوی خاندان دے ناں توں جانے جاندے سن ۔ [۱۲]
موت
سودھوان دی وفات سنہ ۳۴۵ ہجری وچ ہوئی تے انھاں بور دے پنڈ دے جنوب وچ شعب الحصیۃ الشرقی، جسنوں ہن شعب المہاجر کہیا جاندا اے، وچ دفن کيتا گیا۔ انہاں دا مقبرہ زیارت دے لئی مشہور اے، اس اُتے اک عمارت بنائی گئی، اس دے نیڑے اک مسجد بنائی گئی، تے اک کنواں کھودا گیا۔ [۶]
مراجع
سودھو- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
حوالے
سودھو- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ ۶.۰ ۶.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name ":2" defined multiple times with different content - ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.