گوہرشاد بیگم
| گوہر شاد بیگم | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| فرماں روائی | 1405ء – 13 مارچ 1447ء | ||||
| شریک حیات | سلطان مرزا شاہ رخ تیموری | ||||
| نسل | مرزا الغ بیگ، بایسنقر، محمد جقی، مریم سلطان، سعادت سلطان، قتلغ ترخان آغا | ||||
| |||||
| خاندان | تیموری | ||||
| پیؤ | غیاث الدین ترخان | ||||
| جم | 1377ء سمرقند، تیموری سلطنت، موجودہ ازبکستان | ||||
| موت | 19 جولائی 1457ء (عمر: 80 سال) ہرات، تیموری سلطنت، موجودہ افغانستان | ||||
| دفن | مقبرہ گوہرشاد بیگم، ہرات افغانستان | ||||
| مذہب | سنی اسلام | ||||
گوہر شاد سلطنت تیموریہ دے دوسرے فرمانروا شاہ رخ تیموری دی اہلیہ سن۔ اوہ تیموری دورکی اک با اثر تے اہم شخصیت غیاث الدین ترخان دی صاحبزادتیاں سن۔ کہیا جاندا اے کہ انہاں دے خاندان نوں ترخان دا خطاب بذات خود چنگیز خان نے دتا سی۔ ہرات وچ تیموری دربار وچ انتظامی فرائض انجام دینے والے دو بھائیاں دے نال مل کے گوہر شاد نے تیموری سلطنت دے ابتدائی دناں وچ اہم کردار ادا کيتا۔ 1405ء وچ انہاں دی خواہش اُتے ہی تیموری سلطنت دا راجگڑھسمرقند توں ہرات لیایا گیا۔ کیونجے گوہر شاد دا تعلق فارس توں سی اس لئی اُنہاں دے عہد وچ فارسی زبان تے فارسی سبھیاچار سلطنت تیموریہ دا اک اہم جُز بن گئی۔ ملکہ تے شاہ رخ نے فن، تعمیرات، فلسفے تے شاعری دے لئی عظیم خدمات انجام دتیاں جس دے نتیجے وچ معروف فارسی شاعر جامی سمیت اُس وقت دے بہترین فنکار، ماہرین تعمیرات، فلسفی تے شاعر نے تیموری دربار دا رخ کيتا۔ ہرات وچ اج وی تیموری طرز تعمیر دی چند نشانیاں موجود نيں۔ 1447ء وچ شوہر دے انتقال دے بعد گوہر شاد نے اپنے من پسند پوتے (الغ بیگ) نوں تخت اُتے بٹھایا تے اگلے دس سالاں تک اوہ دریائے دجلہ توں چین دی سرحداں تک پھیلی اس سلطنت دی حقیقی حکمران رہی۔ 19 جولائی 1457ء نوں 80 سال دی عمر وچ انہاں نوں سلطان ابو سعید دے حکم اُتے قتل کر دتا گیا۔ گوہر شاد دا مزار ہرات وچ اس دے قائم کردہ مدرسے دے احاطے وچ واقع اے جس دے مینار اج وی سلامت نيں۔ گوہر شاد نے 1418ء وچ مشہد، خراسان وچ اک مسجد تعمیر کروائی سی۔ فارسی و تیموری طرز تعمیر دا ایہ عظیم شاہکار اج وی مشہد وچ ملکہ گوہر شاد دی یاد دلاندا اے۔ خراسان وچ انہاں دی بہن گوہر تاج دا مزار وی واقع اے۔