کامل الزیارات (کتاب)
| موضوع | زیارت |
|---|---|
| متن | [[s:{{{Wikisource}}}|کامل الزیارات (کتاب)]] ویکی ماخذ اُتے |
کامل الزیارات، شیعہ عالم و محدث ابن قولویہ قمی (متوفی 367 ھ) دی تالیف اے۔ اس کتاب وچ ریارت کيتی فضیلت، پیغمبر اکرم (ص)، اہل بیت تے امام زاداں و مؤمناں دی ریارت کيتی کیفیت توں متعلق احادیث بیان کيتی گئیاں نيں۔ كامل الزيارات شیعہ منابع وچ اہم ترین، معتبر ترین روایات تے دعاؤں دے مجموعے دی حیثیت توں جانی جاندی اے۔ اسنوں الزیارات، جامع الزیارات تے کامل الزیارة دے ناں توں وی یاد کيتا جاندا اے۔
نام
سودھونجاشی نے اس کتاب نوں «الزیارات» [۱] تے شیخ طوسی نے اسنوں جامع الزیارات دے ناں توں یاد کيتا اے۔ [۲] لیکن اس کتاب دا مشہور ترین ناں کامل الزیارات اے [۳] بھانويں اسنوں «کتاب المزار» وی کہندے نيں۔[۴]
مؤلف
سودھوجعفر بن محمد ابن قولویہ (367 ھ) دے ناں توں معروف شیعاں دے برجستہ ترین راویاں وچوں نيں۔ اوہ محمد بن یعقوب کلینی تے شیخ مفید دے شاگرداں وچ شمار ہُندے نيں۔ ابن قولویہ انہاں صاحب فتوا فقہا وچ نيں جنہاں دی رائے نوں اہل حدیث تے مکتب متکلمین دے درمیان معتدل رائے دا حامل سمجھیا جاندا اے۔ ابن قولويہ کامل الزیارات سمیت ہور بہت ساریاں کتاباں دے مؤلف نيں۔
سبب تالیف
سودھوابن قولویہ اس کتاب دے لکھنے دا سبب انہاں لفظاں وچ بیان کردے نيں:
- ميں نے اس کتاب نوں خدا، پيغمبر اکرم (ص)، امام علی (ع)، حضرت فاطمہ (س) تے ائمہ معصومین (ع) دے تقرب تے انہاں برگواراں دی زیارت نوں مومنین دے درمیان نشر کرنے دے لئی لکھیا اے۔ ہور کوشش کيتی اے کہ معارف اہل بیت (ع) دی تشہیر تے انہاں شخصیتاں دی زیارت نقل کرنے دا ثواب تمام اہل ایمان نوں ہدیہ کراں۔.»[۵]
منزلت تے مقام
سودھوكامل الزيارات شيعہ روایات تے دعاواں دا اہم ترین مجموعہ اے کہ جو ہزاراں سال توں شیعہ علما و فقہا دی توجہ دا مرکز رہیا اے۔ اہم شیعہ روايات دیاں کتاباں وچ اس توں روایات نقل کيتی گئیاں نيں۔
علامہ مجلسی کہندے نيں: «كتاب كامل الزيارات شیعہ فقہا دے درمیان مشہور تے اصول معتبر وچوں جانی جاندی اے۔[۶]
توثیق رُوات
سودھواس کتاب دی خصوصیات وچوں ایہ اے کہ ابن قولویہ نے اس کتاب دے تمام راویاں دی توثیق دی اے تے انہاں دے اپنے دعوی دے مطابق اس کتاب دی احادیث نوں معتبر ترین منابع تے صحیح ترین اسناد دے نال نقل کيتا اے۔ یہان تک کہ اک وی حدیث نادر تے ضعیف ذکر نئيں کيتی اے۔ ان دی اس گل توں انہاں راویاں دی توثیق وچ کافی مدد ملدی اے جنہاں دے ناں علم رجال وچ ذکر نئيں ہوئے نيں تے صرف کامل الزیارات وچ آئے نيں۔[۷]
حدیثی کتاب ہونے خاص طور اُتے اصحاب ائمہ دی معتبر تے منبع ہونے دے لحاظ توں بعد وچ آنے والے مؤلفین تے محدثین دی نسبت ایہ کتاب اس طرح توں پہلے درجے دے منابع دی حیثیت رکھدی اے کہ شیخ طوسی نے وی اپنی کتاب الرہتل وچ اس توں روایات نقل کيتی نيں۔ ایہ کتاب دعاواں دی کتاباں تے ماضی نیڑے وچ لکھی جانے والی کتاب جداں مفاتیح الجنان دے لئی اک اہم ترین مرجع دی حیثیت رکھدی اے۔
مضامین
سودھوابن قولویہ اس کتاب وچ زیارت دے ثواب، فضیلت، اعتبار، مشروعیت تے کیفیت توں مسئلۂ زیارت دے مختلف پہلؤاں نوں زیر بحث لیائے نيں۔ مؤلف نے مخالفین دی طرف توں زیارت اُتے ہونے والے اعتراضات تے شبہات دے جواب دتے نيں۔ کتاب پیامبر اکرمؐ، ائمہ یہان تک کہ مؤمنین دی زیارت توں متعلق معتبر احادیث اُتے مشمل اے۔
کتاب دا اک قابل توجہ حصہ سيدالشہدا (ع)، انہاں دی زیارت دے ثواب تے كيفيت توں مخصوص اے۔ مؤلف نے شہادت امام حسين(ع)، فرشتےآں دا اس توں آگاہ ہونا، موجودات دی انہاں اُتے عزاداری کرنے جداں موضوعات اُتے وی گفتگو دی اے۔ اس لحاظ توں كتاب كامل الزيارات اس امام دی زندگی توں آشنائی دا قدیمی ترین منبع دی حیثیت وی رکھدی اے۔
لسٹ
سودھوكتاب كامل الزيارات ۸۴۳ احادیث اُتے مشتمل اے جو ۱۰۸ ابواب وچ درج ذیل عناوین دے تحت ذکر ہوئیاں نيں:
- زیارت حضرت رسول اکرم (ص) دا ثواب
- زیارت امیر المؤمنین (ع) دے آداب تے ثواب
- زیارت امام حسن (ع) آداب تے ثواب
- امام حسین (ع) تے انہاں دے حرم وچ نماز دی ریارت کيتی کیفیت
- امام کاظم (ع) تے امام محمد تقی (ع) دی زیارت دا طریقہ
- باقی ائمہ اطہار (ع) دی زیارت دا طریقہ
- زیارت مؤمنین
- امامزاداں دی زیارت.[۸][۹]
نسخے تے طباعت
سودھو- نجف وچ كتابخانۂ كاشف الغطاء دا نسخہ
- كتابخانۂ آيت اللہ خوانساری دا نسخہ
- سيد حسن صدر، صاحب كتاب تأسیس الشیعہ دا نسخہ
کتاب کامل الزیارات کئی مرتبہ چاپ ہوئی اے کہ انہاں وچوں اک مرتبہ ۱۳۵٦ ھ وچ علامہ امینی دے مقدمے نال چاپ ہوئی۔ [۱۰]
ترجمے
سودھویہ کتاب متعدد بار فارسی وچ ترجمہ ہوئی اے جس وچوں اک ترجمہ سید محمد جواد ذہنی تہرانی نے کيتا اے ہور انگلش وچ وی اس دا ترجمہ ہوئے چکيا اے۔[۱۱]
حال ہی وچ اردو بولی وچ وی اس دا ترجمہ کيتا گیا اے۔
حوالے
سودھو- ↑ نجاشی، لسٹ اسماء مصنفی الشیعہ، ص۱۲۴.
- ↑ طوسی، اللسٹ، ص۹۲.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج۱، ص۸.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۰٦ (حاشیہ)
- ↑ قمی، کامل الزیارات، ص۳٧ (مقدمہ)
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج۱، ص۲٧
- ↑ پاکنیا، آشنایی با منابع دست اول شیعہ؛ کامل الزیارات
- ↑ پاکنیا، آشنایی با منابع دست اول شیعہ؛ کامل الزیارات.
- ↑ ر.ک: قمی، کامل الزیارات، ترجمہ ذہنی تہرانی، لسٹ
- ↑ پاکنیا، آشنایی با منابع دست اول؛ کامل الزیارات
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
منابع
سودھو- پاکنیا، عبدالکریم، آشنایی با منابع دست اول شیعہ؛ کامل الزیارات.
- طوسی، محمد بن حسن، اللسٹ، نشر الفقاہہ، ۱۴۱٧ق.
- قمی، ابن قولویہ، کامل الزیارات، نشر الفقاہہ، ۱۴۱٧ق.
- قمی، ابن قولویہ، کامل الزیارات ، ترجمہ ذہنی تہرانی، تہران، پیام حق، ۱۳٧٧ ش.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسہ الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- نجاشی، احمد بن علی، لسٹ اسماء مصنفی الشیعہ، قم، جامعہ مدرسین، ۱۴۱٦ق.