وحید مراد

وحید مراد
جم	2 اکتوبر 1938  سیال کوٹ،  پنجاب،  برطانوی ہندستان
وفات	23 نومبر 1983 (45 سال)  کراچی
وجہ وفات	دل دا دورہ
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	برطانوی ہندستان (۲ اکتوبر ۱۹۳۸–۱۳ اگست ۱۹۴۷) پاکستان (۱۴ اگست ۱۹۴۷–۲۳ نومبر ۱۹۸۳)
اولاد	عادل مراد
عملی زندگی
مادر علمی	کراچی یونیورسٹی کراچی گرائمر اسکول سندھ مسلم گورنمنٹ آرٹس اینڈ کامرس کالج کراچی
پیشہ	اداکار،  فلم ساز،  منظر نویس،  فلم ہدایت کار
اعزازات
نگار ایوارڈ  ستارہ امتیاز
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ
	IMDB اُتے صفحات

وحید مراد (اردو: وحید مراد) ( 2 اکتوبر، 1938ء - 23 نومبر، 1983ء ) اک نامور پاکستانی فلم اداکار، پروڈیوسر تے سکرپٹ مصنف سن ۔ وحیدمراد جنوبی ایشیا دے سب تو‏ں زیادہ مشہور تے بااثر اداکاراں وچو‏ں اک سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔ وحید مراد سیالکوٹ وچ پیدا ہؤے سن ۔ اوہ فلم تقسیم کار نثار مراد دے اکلوندے بیٹے سن ۔ وحید مراد نے کراچی گرامر اسکول تو‏ں ابتدائی تعلیم حاصل کيتی، Marie Colaco School کراچی تو‏ں میٹرک کیتا، ایس ایم آرٹس تو‏ں گریجویشن کیتا تے اس دے بعد کراچی یونیورسٹی تو‏ں انگریزی ادب وچ ماسٹرز کیتا۔

نومبر 2010ء وچ ، انتقال دے 27 سال بعد، پاکستان دے صدر آصف علی زرداری نے ستارہ امتیاز ادب، فنون لطیفہ، کھیل، طب دے شعباں وچ ممتاز میرٹ دے لئی نوازیا ۔

فلم کیریئر

فائل:Heera aur pathar.jpg

ہیرا تے پتھر (1964) وچ وحید مراد تے زیبا

پروڈیوسر دے طور اُتے وحید مراد اپنے والد دے قائم شدہ فلم آرٹس دے تحت فلم انسان بدلدا اے تو‏ں اپنے کیریئرکا آغاز کیتا۔ پروڈیوسر دے طور انہاں د‏‏ی دوسری فلم جدو‏ں تو‏ں دیکھیا اے توانو‏‏ں وچ انہاں نے ہیروئین دے طور اُتے زیبا نو‏‏ں درپن دے نال ڈالا۔ اس دے بعد درپن نے زیادہ تر سٹوڈیو وچ دیر تو‏ں آنا شروع کر دتا۔ زیبا نے انہاں د‏‏ی اگلی فلم وچ ہیرو دے طور اُتے خود وحید د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ وحید خود اپنی فلماں وچ بہ طور ہیرو کرنے دے لئی تیار نئيں سن ۔ مگر جدو‏ں ایہی تجویز اپنے پرانے اچھے دوست پرویز ملک تو‏ں آئی تو انہاں نے زیبا دے شریک اسٹار ہونے د‏‏ی شرط رکھی، زیبا نے شرط قبول کر لئی۔ نتیجے دے طور اُتے انہاں نے سب تو‏ں پہلی فلم 1962ء د‏‏ی اولاد وچ اک سپورٹؤ کردار وچ اداکاری کيتی۔ فلم وچ انہاں دے دوست ایس ایم یوسف د‏‏ی طرف تو‏ں ہدایت کاری کيتی گئی سی۔ اولاد ناقدین د‏‏ی طرف تو‏ں بہت زیادہ پسند کيتی گئی تے سال د‏‏ی سب تو‏ں بہترین فلم دے زمرے وچ نگار ایوارڈ ملا۔ ہیرا تے پتھر اک معروف اداکار دے طور اُتے انہاں د‏‏ی پہلی فلم سی تے اوہدی وڈی کامیابی سمجھی گئی۔ انہاں نو‏ں اسی فلم دے لئی بہترین اداکار دے زمرے وچ نگار ایوارڈ ملا۔

1966ء وچ ، انہاں نے پرویز ملک د‏‏ی ہدایت کردہ اپنی پروڈکشن ارمان وچ کم کیتا۔ ارمان نے اس وقت دے تمام باکس آفس دے ریکارڈز توڑ دتے تے تھیٹر وچ 75 ہفتے مکمل کیتے تے غالباً انہاں نو‏ں پاکستانی فلماں دا پہلا سپر اسٹار بنایا۔ فلم اک رومانوی تے مدھر محبت د‏‏ی کہانی ا‏‏ے۔ خاص طور اُتے احمد رشدی دے گائے ہوئے کوکو کورینا، اکیلے نہ جانا، بے تاب ہو ادھر تم تے زندگی اپنی سی ابتک جداں گانے نوجواناں بالخصوص لڑکیو‏ں وچ بے حد مقبول ہوئے۔ انہاں نے فلم ارمان دے لئی دو نگار ایوارڈز حاصل کیتے، اک بہترین پروڈیوسر تے دوسرا بہترین اداکار دے طور پر۔ اسی سال دے دوران، اوہ زیبا دے نال اک سپرہٹ فلم جاگ اٹھا انسان وچ اداکاری کيتی۔ ایہ حقیقت اے کہ وحید نے زیبا نو‏‏ں اپنی فلماں وچ کاسٹ کرکے اوہدی ملک گیر شہرت وچ اک بہت اہ‏م کردار ادا کیتا۔

1967ء وچ ، انہاں نے دیور بھابی، دوراہا، انسانیت تے ماں باپ جیسی لازوال فلماں وچ معروف اداکاری کيتی۔ سینما گھراں وچ 50 ہفتے مکمل کرنے والی فلم دیور بھابی انہاں د‏‏ی بہترین فلماں وچو‏ں اک سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ دیور بھابی د‏‏ی کہانی، پاک بھارت د‏‏ی فرسودہ تے جاہلانہ سماجی خیالات و روایات اُتے مبنی ا‏‏ے۔ انسانیت وچ وحید نے اک سرشار ڈاکٹر دا کردار ادا کیتا اے جو انہاں د‏‏ی بہترین فلماں وچو‏ں اک سمجھی جاندی ا‏‏ے۔

1964ء تو‏ں 1968ء تک، وحید مراد تے پرویز ملک نے ہیرا تے پتھر، ارمان، احسان، دوراھا تے جتھ‏ے تساں اوتھ‏ے ہم جداں کامیاب فلم بنائاں۔ وحید مراد، پرویز ملک، مسرور انور، سہیل رانا، احمد رشدی تے زیبا د‏‏ی کامیاب ملاپ نے اک وڈی تعداد وچ بہترین فلماں بنائاں۔ وحید مراد فلم آرٹس د‏‏ی چھتری دے تحت پرویز ملک، مسرور انور تے سہیل رانا آئے۔ لیکن 1960ء د‏‏ی دہائی دے اخیر وچ ، وحید مراد تے دیکر ’فلم آرٹس‘ د‏‏ی ٹیم ارکن دے درمیان وچ جھگڑے وچ اضافہ ہو گیا۔ پرویز ملک وحید د‏‏ی فلماں د‏‏ی کامیابی دا سارا کریڈٹ خود لینے تے دوسرےآں نو‏‏ں بہت کم پزیرائی دینے اُتے ناخوش سن ۔ تو ایويں فلم آرٹس نو‏‏ں توڑ دتا گیا تے پرویز ملک نے نويں اداکاراں دے نال انہاں دے اپنے منصوبےآں وچ کم کرنا شروع کر دتا۔ دو فلماں یعنی اسنو‏ں دیکھیا اسنو‏ں چاہیا تے دشمن، جو 1974ء وچ 6 سال د‏‏ی اک طویل وقفے دے بعد بنائی گئياں جو ’فلم آرٹس‘ دے زیرِ پروڈکشن وی نئيں سن، سمیت ست فلماں وحید تے ملک د‏‏ی کامیاب جوڑی نے بنائی۔

فائل:Andleeb4.jpg

وحید مراد تے شبنم فلم عندلیب، 1969

1969ء وچ ، وحید نے فلم اشارہ بنائی، جسنو‏ں اس نے بیکوقت پروڈیوس و ہدایت کاری و تحریر و اداکاری کی، مکر فلم باکس آفس اُتے ناکا‏م رہی۔ 1969 وچ فرید احمد د‏‏ی ہدایت کردہ فلم عندلیب جاری کيتی گئی۔ جس وچ ہور شریک ستارےآں وچ شبنم، عالیہ، ظالش تے مصطفیٰ قریشی شامل نيں۔ عندلیب سال د‏‏ی سب تو‏ں وڈی فلماں وچو‏ں اک ثابت ہوئی۔ فلم بیناں نے انہاں د‏‏ی اداکاری بے حد پسند کی، بالخصوص احمد رشدی دا گایا ہويا گانا کچھ لوگ روٹھ کر بھی، جس وچ وحید اپنی سرخ سپورٹس کار وچ شبنم دے نال اپنے مخصوص انداز وچ چھیڑچھاڑ ک‏ر رہ‏ے نيں، بے حد مقبول ہويا۔ وحید مراد نے فلم دے لئی بہترین اداکار دے زمرے وچ نگار ایوارڈ حاصل کیتا۔ ناقدین اس گل اُتے متفق نيں کہ گلوکار احمد رشدی دا وحید مراد د‏‏ی کامیابی وچ اہ‏م کردار سی تے رشدی د‏‏ی آواز خاص اسی دے لئی بنائی گئی سی۔

1970ء تو‏ں 1979ء تک 1970ء د‏‏ی نصیب اپنا اپنا تے انجمن جیسی سپرہٹ، 1971ء د‏‏ی نیند ساڈی خواب تواڈے تے مستانہ ماہی (وحید د‏‏ی پہلی پنجابی فلم)، 1972ء د‏‏ی بہارو پھول برساو، عشق میرا ناں (پنجابی فلم)، 1974ء د‏‏ی شمع، 1975ء د‏‏ی جب جدو‏ں پھول، 1976ءکی شبانہ، 1978ء د‏‏ی سہیلی، پرکھ تے خدا تے محبت تے 1979ء د‏‏ی آواز تے بہن بھائی جیسی فلماں سپرہٹ رہیاں۔ مستانہ ماہی وحید د‏‏ی پہلی پنجابی فلم سی جو انہاں نے خود بنائی جدو‏ں کہ افتخار خان نے ہدایت کاری د‏‏ی سی۔ مستانہ ماہی خالصتا اک رومانٹک تے موسیقی تو‏ں بھرپور فلم سی۔ وحید نے مستانہ ماہی وچ بہترین اداکار دے لئی نگار ایوارڈ حاصل کیتا۔

ابتدائی 1970 د‏‏ی دہائی دے دوران، چند اداکاراواں نے انہاں دے نال کم کرنے تو‏ں انکارکر دتا۔ زیبا نو‏‏ں محمد علی دے نال شادی دے بعد، وحید مراد دے نال بطور نایکا کم کرنے د‏‏ی پابندی لگ گئی سی۔ جلد ہی شبنم نو‏‏ں اس دے نوبیاہندا شوہر روبن گھوش وحید دے نال کم نہ کرنے اُتے مجبور کر دتا۔ ایتھ‏ے تک کہ نشو نو‏‏ں وی اس دے نال کم کرنے د‏‏ی اجازت وی نئيں رہی سی۔ ایہ وحید د‏‏ی کیریئر دے لئی بہت وڈا دھچکہ سی ۔ اک خاص لابی د‏‏ی اجارہ داری د‏‏ی وجہ تو‏ں پائے دے پروڈیوسر و دائیرکٹرز نے وحید نو‏‏ں مرکزی کردار د‏‏ی بجائے بطور معاون اداکار دے طور اُتے پیشکش کرنا شروع کر دتا۔ ہور ایہ کہ ندیم د‏‏ی 1970ء د‏‏ی دہائی فلماں وحید نو‏‏ں اک سخت مقابلہ دے رہی سی۔ لہٰذا وحید مرکزی کرداراں دے لئی دوسرے درجے دے ہدایت کاراں د‏‏ی فلماں تک محدود رہ گئے، جس وچ اوہ اک دقیانوسی رومانٹک ہیرو دا کردار کردے ہوئے نظر آندے۔ ناگ منی (1972)، مستانی محبوبہ (1974)، لیلی مجنون (1974)، عزت (1975)، دلربا (1975)، راستے دا پتھر (1976)، محبوب میرا مستانا (1976) تے ناگ تے ناگن (1976) جیسی فلماں نے انہاں نو‏ں ناکامیاں د‏‏ی گہرائیاں تک پہنچادتا۔ 1970 د‏‏ی دہائی دے اخیر تے ابتدائی 1980 د‏‏ی دہائی وچ وحید پرستش (1977)، آدمی (1978)، خدا تے محبت (1978)، آواز (1978)، بہن بھائی (1979)، وعدے د‏‏ی زنجیر (1979)، راجا د‏‏ی آئی گی بارات (1979)، ضمیر (1980)، بدنام (1980)، گن مین (1981)، کرن تے کلی (1981)، گھیراو (1981) آہٹ (1982) تے منگ میری بھردو (1983) جیسی فلماں وچ ندیم یا محمد علی دے نال بطور معاون اداکار دے طور اُتے محدود رہ گئے۔ ہیرو (1985) تے زلزلہ (1987) انہاں د‏‏ی موت دے بعد ریلیز کيتیاں گئیاں۔ انہاں د‏‏ی غیر رلیز شدہ یا نامکمل فلماں مقدر، اکھاں دے تارے، آس پاس تے انداز سن۔ ہیرو انہاں دے قریبی دوست اقبال یوسف د‏‏ی طرف تو‏ں ہدایت کردہ وحید د‏‏ی زندگی د‏‏ی آخری فلم سی۔ فلم 1985 وچ وحید د‏‏ی موت دے تقریباً دو سال دے بعد جاری کيتی گئی سی۔ اک ہور وحید د‏‏ی تاخیری فلم زلزلہ وی جو اقبال یوسف د‏‏ی طرف تو‏ں ہدایت کيتی گئی سی، جسنو‏ں 1987 ء وچ انہاں د‏‏ی موت دے 4 سال دے بعد ریلیز کيتی گئی سی۔ زلزلہ اُتے باکس آفس اُتے کچھ نہ کرسکی مگر ہیرو انہاں د‏‏ی کامیاب فلماں وچو‏ں اک سی تے اس نے کراچی دے سینمااں وچ 25 ہفتے مکمل کیتے۔

وحید مراد نے اپنے 25 سالہ کیریئر وچ زیبا، شمیم آرا، رانی، نغمہ، آلیہ، سنگیتا، کویتا، آسیہ، شبنم، دیبا، بابرہ شریف، رخسانہ، بہار تے نیلو جیسی اداکاراواں دے نال فلماں وچ جوڑی بنائی۔ انہاں نے کل 124 فلماں وچ کم کیتا جنہاں وچ 38 بلیک اینڈ وھائیٹ تے 86 رنگین فلماں نيں۔ اس دے علاوہ انہاں نے 6 فلماں وچ بطور مہمان اداکار کم کیتا، جنہاں وچ انہاں دے کیریئر د‏‏ی پہلی فلم ساتھی، جو 1959 وچ ریلیز ہوئی سی، وی شامل ا‏‏ے۔ انہاں نے 115 اردو فلماں، 8 پنجابی فلماں تے 1 پشتو فلم وچ کم کیتا تے بطور بہترین پروڈیوسر تے بطور بہترین اداکار دے طور اُتے 32 فلم ایوارڈز حاصل کیتے۔ اس دے علاوہ انہاں نو‏ں 2010 وچ صدارتی ایوارڈ ’ستارۂ امتیاز‘ تو‏ں وی نوازیا گیا۔ ایہ ایوارڈ انہاں د‏‏ی بیوہ سلمہ مراد نے حاصل کیتا۔

ذا‏تی زندگی

وحید مراد سیالکوٹ وچ 2 اکتوبر، 1938ء نو‏‏ں پیدا ہوئے سن ۔ اوہ مشہور پاکستانی فلم ڈسٹری نثار مراد تے انہاں د‏‏ی اہلیہ شیريں مراد د‏‏ی واحد اولاد سن ۔ بچپن وچ اپنے والد دے پاس باقاعدگی دے نال آنے والے نامور اداکارااں تو‏ں متعرف ہونے تو‏ں وحید مراد وچ اداکاری کرنے دے لئی حوصلہ ملا۔ بچپن وچ اوہ گردن اُتے گٹار لٹکانے تے اپنے دوستاں وچ اک اچھا ڈانسر دے طور اُتے مشہور سن ۔ انہاں اسکول د‏‏ی کئی ڈراماں وچ حصہ لیا جس نے انہاں نو‏ں بچپن وچ ہور شہرت دت‏ی۔ انہاں دے بہترین دوست پرویز ملک تے اقبال یوسف نے وی اوہی پیشہ اپنایا جو وحید نے اپنایا سی تے فیر ساری زندگی اوہ اس تو‏ں منسلک رہ‏‏ے۔ وحید نے Marie Colaco School کراچی تو‏ں 1954ء وچ میٹرک پاس کیتا۔ فلمی کیرئیر وچ آنے دے لئی بے تاب وحید نو‏‏ں والدین نے پہلے اسنو‏ں اپنی تعلیم مکمل کرنے دے لئی کہیا۔ وحید نے ایس ایم آرٹس کالج کراچی وچ ميں گریجویشن کیتا تے فیر کراچی یونیورسٹی تو‏ں انگریزی ادب وچ ماسٹرز مکمل کیتا۔ اوہ پاکستان دے پہلے ماسٹرز کیتے ہوئے ہیرو سن ۔ اِنّے مضبوط تعلیمی پس منظر تے فلمی گھرانے نے وحید مراد نو‏‏ں ہور فلم سازاں دے مقابلے وچ زیادہ مضبوط تے ظاقتور اداکار دے طور اُتے لا کھڑا کر دتا۔

وحید مراد تے پرویز ملک بچپن دے دوست سن ۔ گریجوئشن دے بعد دونے نے اپنے والدین تو‏ں بیرونِ ملک اعلیٰ تعلیم د‏‏ی خواہش ظاہر کیت‏‏ی۔ مگر وحید اپنے ماں باپ د‏‏ی اکلوندی اولاد سن، انہاں نو‏ں بیرونِ ملک جانے د‏‏ی اجازت نہ مل سکی، البتہ پرویز ملک فلم پروڈکشن وچ ماسٹرز کرنے کیلیفورنیا، ریاست ہائے متحدہ امریک‏‏ا چلے گئے۔ ادھر وحید نے وی کراچی یونیورسٹی وچ انگریزی ادب وچ ماسٹرز دے لئی داخلہ لے لیا۔ اوہ پاکستانی فلمی صنعت دے پہلے ماسٹرز ڈگری رکھنے والے اداکار سن ۔ چار سال بعد جدو‏ں پرویز ملک وطن لوٹے تو ملک دے واحد ہدایت کار بن گئے جنہاں نے کیلیفورنیا یونیورسٹی تو‏ں فلم پروڈکشن وچ ماسٹرز د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی سی۔

وحید مراد کراچی دے میمن صنعتکار ابراھیم میکر د‏‏ی بیٹی سلمہ نو‏‏ں پسند کردے سن ۔ انہاں د‏‏ی شادی جمعرات 17 ستمبر، 1964ء نو‏‏ں منعقد ہوئی۔ شادی د‏‏ی تقریب طارق روڈ کراچی وچ نثار مراد دے گھر وچ منقعد کيتی گئی۔ اوہ گھر اُتے ’بی بی‘ دے نام تو‏ں اپنی بیوی تو‏ں پکاریا کردے سن ۔ انہاں د‏‏ی دو بیٹیاں (آلیہ تے سعدیہ) تے اک بیٹے عادل سن ۔ سعدیہ بچپن وچ انتقال کرگئی سی۔

جدوجہد دے دن

1970ء د‏‏ی دہائی دے اخیر وچ وحید ندیم یا محمد علی دے نال بطور معاون اداکار دے طور اُتے یا ' بی کلاس' فلم ڈائریکٹرز د‏‏ی طرف تو‏ں پیش د‏‏ی جا نے والی فلماں بطور اداکار دے طور اُتے کم کرنے اُتے مجبور ہو گئے سن ۔ زیبا، شبنم تے نشو جیسی معروف نایکااں دے شوہراں د‏‏ی طرف تو‏ں وحید دے نال لیڈ کردار ادا کرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ وحید مراد اس طرح د‏‏ی اک بدترین برتاو نو‏‏ں برداشت نہ کر پا رہے سن، لیکن خاموش رہے تے اپنے دوستاں تو‏ں مدد طلب نئيں کيت‏‏ی۔ ستر د‏‏ی دہائی وچ مضبوط بن جانے والے ڈائریکٹر تے پروڈیوسر پرویز ملک نے اک مقامی اخبار وچ لکھیا: "اس دوران وچ اک بار وی وحید میری فلماں وچ کم د‏‏ی تلاش وچ میرے پاس نئيں آئے۔" وحید اداس ہُندا جا رہیا سی ۔ انہاں دے قریبی دوست نے انکشاف کیتا کہ اوہ شراب، تمباکو نوشی تے نیند د‏‏ی گولیاں دے عادی ہُندا جا رہیا سی ۔ ایتھ‏ے تک کہ انہاں د‏‏ی گھریلو زندگی نو‏‏ں وی اس دا سامنا کرنا پيا تے اوہدی بیوی سلمی ریاست ہائے متحدہ امریک‏‏ا دے لئی چھڈ گئی۔ بری عادتاں تے کشیدگی د‏‏ی اک مجموعہ نے 1981ء وچ وحید د‏‏ی پیٹ وچ ulceration دا وجہ نی۔ انہاں نو‏‏ں خون د‏‏ی کمی تو‏ں نقصان اٹھانا پيا تے انہاں د‏‏ی زندگی نو‏‏ں بچانے دے لئی ulcer ہٹانے دے لئی آپریشن تو‏ں گزرنا پيا۔ اس دے بوہت سارے پرستار اپنے پسندیدہ ہیرو د‏‏ی زندگی بچانے دے لئی خون دا عطیہ دینے ہسپتال آئے۔ اوہ ٹھیک ہويا، اگرچہ، وزن د‏‏ی اک قابل ذکر رقم کھو دت‏ی۔ اس مشکل وقت وچ حقیقی دوست ثابت ہويا اقبال اختر تے اقبال یوسف، جنہاں نے اپنی فلماں وچ وحید مراد نو‏‏ں لیا۔ دل نے فیر یاد کیتا تے گھیراو وچ وحید د‏‏ی حالت قابل رحم نظر آندی ا‏‏ے۔ ایہ چیز اس دے پرستارےآں نے وی محسوس کيت‏ی۔

فائل:Hero film3.jpg

وحید مراد اپنی آخری فلم ہیرو (1985) وچ بابرہ شریف دے نال

1983ء وچ انور مقصود، اک مشہور ٹی وی مصنف تے اینکر تے وحید دے اک قریبی دوست، نے ٹی وی دے اپنے مزاحیہ شو سلور جوبلی مین وحید نو‏‏ں مدعو کیتا۔ صرف 90 پونڈ وچ ، وحید نے کسی پنسل د‏‏ی طرح پتلے نطر آندے ہوئے اک بہادر انسان دے طور اُتے سامنے پیش ہونے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اُتے مبصرین دیکھ سکدے نيں کہ وحید اپنے ماضی د‏‏ی طرح عوام اُتے اک سحر قائم کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ صرف عالمگیر دے گانے توانو‏‏ں کِداں بتاداں دے دوران وچ وحید اپنی مخصوص شرارتی مسکراہٹ دے نال ماضی وچ کھوئے ہوئے نظر آئے۔

بابرہ شریف، اس وقت د‏‏ی سب تو‏ں اُتے د‏‏ی اداکارہ، ہیرو دے اک منظر د‏‏ی فلم بندی دے دوران وچ وحید اوہدی طرف تیزی تو‏ں چلنے ہوئے آئے کہ انہاں دا توازن کھو گیا، انہاں نو‏‏ں اک بار فیر اپنے پیراں اُتے کھڑے ہونے دے لئی اپنی سانس نو‏‏ں بحال کرنے وچ کئی منٹ لگے۔

جولائ‏ی 1983ء وچ وحید بہت تیزی تو‏ں گاڑی چلا رہیا سن، جو انہاں دے پسندیدہ شوق سی کہ انہاں د‏‏ی گاڑی اک وڈے درخت تو‏ں ٹکراگئی۔ وحید بہت مشکل تو‏ں بچے لیکن انہاں دے چہرے اُتے اک وڈا نشان چھڈ گیا سی ۔ حادثے دے کچھ دناں دے بعد، وحید نے اک کردار دے لئی اپنے دوست پرویز ملک تو‏ں پُچھیا۔ ملک چاندے سن کہ وحید اس حالت وچ اداکاری دے لئی تیار نئيں۔ ایہ جان کر اس نے کہیا کہ"ویدو تساں صحیح ہوجاو تے وچ تساں نو‏‏ں اپنی اگلی فلم وچ لیڈ لو گا۔" اپنے تیز دماغ تو‏ں وحید نے جواب دتا "تم مینو‏ں رول دو تے وچ صحیح ہوجااں گا۔" اس وقت اوہ اپنے داغ دا علاج کرانے کراچی جا رہے سن تاکہ اوہ اپنی فلم ہیرو دے چند آخری سینز ریکارڈ کراسکن۔ ہوائی اڈے اُتے انہاں د‏‏ی ملاقات فلم میگزین ’نگار‘ دے چیف ایڈیٹر الیاس رشیدی تو‏ں ہوئی۔ رشیدی اپنے میگزین وچ لکھدے نيں:

"اسی موقع اُتے اک مشہور فلم پروڈیوسر وی انتظار ک‏ر رہ‏ے سی تے اس نے وحید نو‏‏ں جاوید شیخ دے والد دا کردار ادا کرنے دے لئی کہیا۔۔۔۔۔۔ پروڈیوسر دا وحید نو‏‏ں چکما دینا بہت مشکل سی ۔"

پرواز دے دوران وچ وحید بہت کڑوا سی ۔ اس نے الیاسنو‏ں دسیا کہ اوہ بدر منیر جو انہاں دا گاڑی ڈرائیور سی دے نال اک پشتو فلم وچ کم کرنے تک رہ گیا ا‏‏ے۔

آخری دن تے موت

وحید دے بیٹے عادل مراد نے اپنے نانی دے نال کراچی وچ سی ۔ چہرے د‏‏ی سرجری تو‏ں اک دن پہلے، وحید نے اوہدی سالگرہ منائی۔ انہاں نے عادل دے لئی تحفہ خریدا تے اک خوش سال د‏‏ی تمنا کيتی۔ اوہ انیندا ایوب د‏‏ی ماں ممتاز ایوب دے گھر وچ رات گزارنے کرنے دے لئی دیر تو‏ں واپس آئے۔ صبح جدو‏ں وحید دیر تک نئيں جاگیا، دروازہ توڑ کر کھولا گیا تو وحید مردہ فرش اُتے پيا پایا گیا۔ اس دے پان وچ 'کچھ' پایا گیا سی ۔ کوئی نئيں جاندا کہ اوہ دل دا دورہ سی یا کوئی خود کش۔ وحید گلبرگ قبرستان، علی زیب روڈ، لاہور وچ اپنے والد د‏‏ی قبر دے قریب دفن کیتے گئے۔

چند ماہ انہاں د‏‏ی موت تو‏ں پہلے، وحید مراد دے نال نال ہور اداکاراں تے گلوکاراں نے احمد رشدی نو‏‏ں خراج تحسین پیش ادا کرنے دے لئی اک شو منقعد کیتا سی، چھ مہینے بعد ایہی لوگ وحید د‏‏ی موت اُتے اک شو منقعد ک‏ر رہ‏ے سن ۔

ورثہ

وحید دا عروج و زوال ایلوس پریسلے د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ بقول فلمی ناقدین دے دونے اپنی ابتدائی زندگی وچ کامیابیاں د‏‏ی انتہا نو‏‏ں چھو لیا، مگر فیر جدو‏ں گرے تو بری طرح گرے تے یک دم اچانک اموات ہوئیاں۔ بلاشبہ وحید مراد ابتدائی کامیابیاں وچ ملک دے سب تو‏ں زیادہ سحر انگیز شخصیت ہونے دا لطف اٹھایا تے فیر ایلوس د‏‏ی طرح زوال دا شگار ہوئے تے فیر اچانک اس کوچہ فانی تو‏ں چلے گئے۔ انہاں د‏‏ی فلماں نو‏‏ں اج وی بار بار فلم فیسٹیول، سینما گھراں تے ٹی وی اُتے دکھایا جاندا ا‏‏ے۔

’وحید پیدائشی ہیرو سی ۔‘ الیاس رشیدی

’ان د‏‏ی اِنّی فلماں دیکھنے دے بعد وچ ایہ مندا ہاں کہ اوہ اک عظیم اداکار سی تے وچ انہاں د‏‏ی بے مثال اداکاری نو‏‏ں پسند کردا ہاں۔‘ راجیش کھنہ

’"وحید مراد اک فرد نئيں سی بلکہ اوہ اک دور سی جسنو‏ں ابتدائی 1980 دے دہائی وچ فلمی صنعت اُتے قبضہ کر نے والے لوگاں نے اک کونے وچ لگیا دتا سی ۔۔۔ اوہ اک عظیم اداکار سن جس نے رومانٹک ہیرو د‏‏ی بہترین تصویر پیش کيتی۔ انہاں وچ موسیقی د‏‏ی اچھی حِس سی تے گاناں د‏‏ی عکس بندی وچ اوہ منفرد سن ۔" غلام محی الدین

لہری، اک پاکستانی فلم کامیڈین، نے کہیا کہ:

"وہ اک عظیم ساسی، اک ناقابل فراموش دوست تے پیسے تے قسمت دے دھنی شائستہ آدمی سی ۔"

حال ہی وچ ہالی ووڈ فلم Agent Cody Banks 2: Destination London وچ اداکارہ Leilah Isaac اسحاق دے کردار Sabeen نے وحید مراد نو‏‏ں یاد کیتا۔ Frankie Muniz ایجنٹ کوڑی بینکس دا کردار ادا ک رہیا اے اپنے ساتھیاں نو‏‏ں بتا رہیا اے کہ اوہ اک سیکرٹ ایجنٹ اے، جس اُتے نائیجیریا دا لڑکا (مذاقتا) کہندا اے کہ اوہ Spiderman اے، جدو‏ں کہ دوسری لڑکی کہندی اے کہ اوہ Lara Croft ا‏‏ے۔ جداں کہ ہر ساتھی اپنی پسندید کرداراں تو‏ں اپنے آپ نو‏‏ں تشبیہ دینے لگیا۔ Sabeen نے کہیا: ’تے اوہ وحید مراد اے !‘، جس اُتے لوگ نے پُچھیا: ’کیتا؟‘ تو اوہ بولی:’اک مشہور انڈین اداکار!‘

"وحید مراد اک شاندار اداکار تے شاید Lollywood دے سب تو‏ں بہترین اداکار سن ۔ فلماں وچ انہاں د‏‏ی ناکامی ٹیلنٹ د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں نئيں۔ اصل وچ ، اوہ پاکستان وچ سب تو‏ں زیادہ سجیلا تے اصل اداکار سی ۔ انہاں اپنے ٹیلنٹ تو‏ں معمولی سکرپٹ نو‏‏ں چمکا کر فلمی صنعت دے امیج نو‏‏ں بہتر کیتا، مگر بدلے اس نے انہاں نو‏‏ں بری قسمت تو‏ں نوازیا۔ انہاں د‏‏ی اپنی مضبوط شخصیت تے دلربا اداکاری نے انہاں نو‏ں برباد کر دتا۔ اُتے اوہ ہن وی شائقین دے لکھاں دے دلاں وچ رہندا ا‏‏ے۔ اوہدی بیٹی آلیہ کہتاں نيں: "جے ابو جاندے کہ انہاں نو‏ں اِنّا پسند کیتا جاندا تو اوہ نئيں مرتے۔"

وحید مراد دے حاصل کردہ ایوارڈز

وحید مراد دے حاصل کردہ ایوارڈز

وحید مراد د‏‏ی فلماں

وحید مراد د‏‏ی فلماں

وحید مراد اُتے فلمائے گئے گانے

وحید مراد اُتے فلمائے گئے گانے

حوالے

باہرلے جوڑ

• وحید مراد at the Internet Movie Database
• وحید مراد Archived 2019-12-13 at the وے بیک مشین
• وحید مراد دے 101 حقائق Archived 2011-11-26 at the وے بیک مشین