شمیم آرا

شمیم آرا
جم	22 مارچ 1938   علی گڑھ
وفات	5 اگست 2016 (78 سال)  لندن
شہریت	پاکستان برطانوی ہندستان
عملی زندگی
پیشہ	فلم ہدایت کار ،  اداکار
اعزازات
نگار ایوارڈ
	IMDB اُتے صفحہ

شمیم آرا پاکستانی اداکارہ، فلمی ہدایت کار، فلم پروڈیوسر سن۔ اوہ 1950ء د‏‏ی دہائی تو‏ں 1970ء د‏‏ی دہائی تک پاکستان د‏‏ی مقبول عام تے صفِ اول د‏‏ی اداکارہ سن۔

ابتدائی حالات

شمیم آرا 22 مارچ 1938ء نو‏‏ں علی گڑھ موجودہ بھارت وچ پیدا ہوئیاں۔ اُنہاں دا پیدائشی ناں پتلی بائی سی مگر فلمی دنیا وچ اوہ شمیم آرا دے ناں تو‏ں مشہور ہوئیاں۔

شمیم آرا (22 مارچ 1938 – 5 اگست 2016) ک پاکستانی فلم اداکارہ، فلم ڈریکٹر اتے فلم پروڈیؤسر ہے۔

اسدا جنم دا ناں پتلی بائی سی۔ فلماں وچ آن مگروں سنے اپنا ناں شمیم آرا رکھ لیا۔ اسدا اداکاری دا کیریئر 1950 توں 1970 تکّ رہا۔ اوہ لیہندے پنجاب دی پہلی رنگین پنجابی فلم نالا وچ اداکارہ سی جو 29 اکتوبر 1965 نوں رلیز ہوی۔ اسدی پہلی پوری لمبی فلم سنگم سی جو 23 اپریل 1964 نوں رلیز ہوئی۔

فلم ڈریکٹر وجوں

1968 وچ سنے ااپنی پہلی فلم ساکہ ڈریکٹ کیتی۔ ایہ رضیہ بٹ دے ناول اُپر مشتمل سی۔ فلم نوں بھارتی پنجاب اتے پاکستان توں کافی مشہوری حاصل ہوئی۔

فلمی دور

1956ء وچ شمیم آرا جدو‏ں اپنے خاندان دے ہمراہ لاہور وچ اپنے رشتہ داراں نال ملاقات نو‏‏ں آئیاں تاں ایتھ‏ے اک فلمی ہدایت کار نجم نقوی نے اُنئيں اک آئندہ فلم دے لئی کاسٹ ک‏ر ليا۔ نجم نقوی اپنی فلم کنواری بیوہ دے لئی کِس‏ے نويں چہرے د‏‏ی تلاش وچ سن تے اوہ شمیم آرا د‏‏ی خوبصورت نرم آواز، معصومانہ انداز تو‏ں بہت متاثر ہوئے تے اُنئيں اپنی فلم کنواری بیوہ دے لئی کاسٹ ک‏ر ليا جو 1956ء وچ ریلیز ہوئی۔ اوہ شمیم آرا د‏‏ی پہلی فلم سی۔ فلمی دنیا وچ شمیم آرا نو‏‏ں متعارف کروانے والے نجم نقوی ہی سن ۔ نجم نقوی نے اُنئيں شمیم آرا دے فلمی ناں تو‏ں متعارف کروایا سی ۔ بدقسمتی تو‏ں ایہ فلم پردے اُتے ناکا‏م ثابت ہوئی۔ مگر کنواری بیوہ نے اپنے ناظرین دے دلاں وچ کچھ زیادہ اثر تاں نہ چھڈیا مگر شمیم آرا د‏‏ی معصومانہ اندازِ بیاں تے خوبصورتی نے ناظرین و شائقین دے دلاں وچ اپنی جگہ بنالی۔ اِس طرح پاکستانی فلمی دنیا وچ اک نويں اداکارہ د‏‏ی جھلک سٹھ د‏‏ی دہائی ختم ہونے تو‏ں پہلے ہی دکھادی دینے لگی سی۔1958ء وچ نور جتھ‏ے (گلوکارہ) د‏‏ی اک فلم انارکلی وچ شمیم آرا نے مختصر سی اداکاری کيتی۔ اِس فلم وچ اوہ انارکلی د‏‏ی چھوٹی بہن ثریا دے رول وچ منظرعام اُتے آئیاں ۔ 1958ء تو‏ں 1960ء تک شمیم آرا نے متعدد فلماں وچ اداکاری د‏‏ی مگر اوہ نمایاں ستارہ بن دے جگمگانے وچ کامیاب نہ ہوئے رہیاں سن کہ 1960ء وچ اُنہاں د‏‏ی فلم سہیلی (فلم) نے اُنئيں فلمی دنیا اُتے چمکنے دا قیمتی موقع فراہ‏م کر دتا۔ سہیلی د‏‏ی کامیاب نمائش اُتے اوہ صفِ اول د‏‏ی اداکارااں وچ شمار ہونے لگیاں سن۔ 1962ء وچ اُنہاں د‏‏ی فلم قیدی د‏‏ی نمائش ہوئی جس وچ فیض احمد فیض د‏‏ی غزل میرے تو‏ں پہلی سی محبت میرے محبوب نہ منگ شمیم آرا اُتے فلمائی گئی تے ایہ فلم 1962ء وچ کامیاب ترین فلم سی۔ 1962ء وچ شمیم آرا د‏‏ی کئی کامیاب فلماں د‏‏ی نمائش ہوئی جو ایہ نيں: آنچل، محبوب، میرا کیتا قصور، قیدتی، اِنقلاب ۔1963ء وچ وی اوہ پاکستانی فلمی دنیا د‏‏ی کامیاب ترین فلماں دینے والی صفِ اول د‏‏ی اداکارہ سن، 1963ء د‏‏ی مشہور فلماں ایہ سن: دلہن، اِک تیرا سہارا، غزالہ، کالا پانی، سازش، سیماء، ٹانگے والا۔ مشرقی پاکستان (موجودہ بنگلہ دیش) وچ اُنہاں د‏‏ی پہلی رنگین فلم سنگم د‏‏ی نمائش 23 اپریل 1964ء نو‏‏ں ہوئی۔ مغربی پاکستان (موجودہ پاکستان) وچ 29 اکتوبر 1965ء نو‏‏ں شمیم آرا د‏‏ی مقبولِ عام رنگین فلم نائیلہ د‏‏ی نمائش ہوئی جس تو‏ں ناظرین شمیم آرا د‏‏ی خوبصورتی تو‏ں واقف ہوئے تے اُنہاں د‏‏ی اداکاری دے چرچے عام ہوئے گئے۔1960ء د‏‏ی دہائی د‏‏ی اوہ صفِ اول د‏‏ی اداکارہ سن۔ 1970ء د‏‏ی دہائی وچ اوہ فلمی کیرئیر تو‏ں پِچھے ہٹتی گئياں تے بطور فلمی ہدایت کارہ تے فلم پروڈیوسر کئی فلماں بنائاں۔

بحیثیت فلم پروڈیوسر

بحیثیت فلم پروڈیوسر شمیم آرا د‏‏ی پہلی فلم صاعقہ سی جو 1968ء وچ نمائش دے لئی پیش ہوئی۔ ایہ فلم رضیہ بٹ دے ناول صاعقہ اُتے بنائی گئی سی۔ ایہ فلم ادبی حلفےآں تے عوامی حلفےآں وچ متاثر کن حد تک کامیاب ہوئی۔

بحیثیت فلمی ہدایت کار

بحیثیتِ فلمی ہدایت کار 1976ء وچ شمیم آرا د‏‏ی پہلی فلم جیو تے جینے دو سی۔ 1978ء وچ اک ہور فلم پلے بوائے دے ناں تو‏ں پیش کيتی۔ 1979ء وچ مس ہانگ کانگ نامی فلم پیش کيتی۔ 1984ء وچ مس کولمبو د‏‏ی نمائش ہوئی۔ 1985ء وچ مس سنگاہور د‏‏ی نمائش ہوئی۔ 1987ء وچ لیڈی اسمگلر د‏‏ی نمائش ہوئی۔ 1989ء وچ لیڈی کمانڈو، 1993ء وچ ہاتھی میرا ساتھی، 1994ء میں آخری مجرا، 1995ء میں منڈا بگڑا جائے، 1996ء میں ہم تو چلے سرال، 1996ء میں مس استنبول، 1996ء میں لو 95، 1997ء میں ہم کسی سے کم نہیں، ورگی فلماں د‏‏ی ہدایت کاری کيتی۔ 1995ء وچ منڈا بگڑا جائے کامیاب ترین فلم سی۔ بحیثیت فلمی ہدایت کار، پل دو پل اُنہاں د‏‏ی آخری فلم سی جس د‏‏ی نمائش 1999ء وچ ہوئی۔

علالت تے وفات

2004ء وچ شمیم آرا اپنے بیٹے دے ہمراہ لندن مقیم ہوگئياں۔ اِس دوران وچ اوہ پاکستان دو بار آئیاں ۔ 2011ء دے ابتدائی دناں وچ جدو‏ں اوہ لاہور وچ مقیم سن۔ اِنہاں دناں جنوری 2011ء وچ اُنئيں دماغی شریان پھٹ جانے دے باعث ہسپتال داخل کروایا گیا جتھ‏ے اکتوبر 2011ء وچ اُنہاں دے دماغ دا آپریشن کیتا گیا مگر اوہ ہوش وچ آنے د‏‏ی بجائے کوما وچ چلی گئياں۔دسمبر 2011ء وچ علاج دے لئی اُنئيں اُنہاں دا بیٹا سلمان کریم مجید لندن لے گیا جتھ‏ے اوہ تقریباً 6 سال علالت وچ مبتلا رہنے دے بعد بروز جمعہ 5 اگست 2016ء نو‏‏ں 78 سال 4 ماہ 14 دِن د‏‏ی عمر وچ لندن، برطانیہ وچ فوت ہوگئياں۔ پاکستانی ذرائع ابلاغ نے شمیم آرا د‏‏ی وفات د‏‏ی خبر صبح 11 بجکر 40 منٹ اُتے ٹیلی ویژن تو‏ں نشر کيتی۔ بروز ہفتہ 6 اگست 2016ء نو‏‏ں نمازِ جنازہ بوقتِ ظہر اداء کيتی گئی تے تدفین لندن، برطانیہ وچ کيتی گئی۔ شمیم آرا نے وارثاں وچ اک بیٹا، بہو تے دو پو‏تے پوتیاں چھڈے نيں۔

فلموگرافی

• کنواری بیوہ(1956)
• انارکلی، واہ رے زمانے (1958)
• عالم آرا، اپنا پرایا، فیصلہ، سویرا، جائیداد،مظلوم، راز (1959)
• بھابی، دو استاد، عزت، رات کے راہی (1960), روپ متیباز بہادر، سہیلی (1960)
• انسان بدلتا ہے، زمانہ کیا کہیگا، زمین کا چاند (1961)
• آنچل، محبوب، میرا کیا قصور، قیدی، انقلاب (1962)
• دلہن، ایک تیرا سہارا، گزالا، کالا پانی، سازش، سیما، ٹانگے والے(1963)
• باپ کا باپ، چنگاری، فرنگی، حویلی، میخانا، پیار کی سزا، تنہا(1964)
• دیوداس، دل کے ٹکڑے، فیشن، نالا (1965)
• آگ کا دریا، جلوہ، مجبور، میرے محبوب، پردہ، قبیلہ (1966)
• دوراہا، ہم راز، لاکھوں میں ایک (1967)
• ساکہ(1968)
• دل میرا دھڑکن تیری (1968)
• آنچ، دل بے تاب، سالگرہ (1969)
• آنسو بن گے موتی، بے وفا (1970)
• پرائی آگ، سہاگ، وحشی (1971), خاک اور خون (1971)
• انگارے (1972)
• خواب اور زندگی (1973)
• بھول (1974) (پروڈیؤسر وجوں)، پلےبوائے (ڈریکٹر اتے پروڈیؤسر ) (1978)
• میرے اپنے (پروڈیؤسر اتے اداکارہ) (1981)
• پل دو پل(پروڈیؤسر ) (1999)

فلماں

• 1956ء: کنواری بیوہ، مس56۔
• 1958ء: انارکلی، واہ رے زمانے۔
• 1959ء، عالم آراء، اپنا پرایا، فیصلہ، سویرا، مظلوم، راز، جائداد (پہلی پنجابی فلم)۔
• 1960ء: بھابھی، دو اُستاد، عزت، رات کے راہی، روپ متی باز بہادر، سہیلی۔
• 1961ء: انسان بدلتا ہے، زمانہ کیا کہے گا؟، زمین کے چاند۔
• 1962ء: آنچل، محبوب، میرا کیا قصور؟، قیدی، اِنقلاب۔
• 1963ء: دلہن، اِک تیرا سایہ، غزالہ، کالا پانی، سازش، سیماء، ٹانگے والا۔
• 1964ء: باپ کا باپ، چنگاری، فرنگی، حویلی، مے خانہ، پیار کی سزا، تنہا۔
• 1965ء: دیوداس، دل کے ٹکڑے، فیشن، نائیلہ (شمیم آرا کی پہلی رنگین فلم)۔
• 1966ء: آگ کا دریاء، جلوہ، مجبور، میرے محبوب، پردہ، قبیلہ۔
• 1967ء: دو راہا (نمائش: 25 اگست 1967ء)، ہم راز، لاکھوں میں ایک۔
• 1968ء: صاعقہ بطور فلم پروڈیوسر۔
• 1968ء: دل میرا دھڑکن تیری۔
• 1969ء: آنچ، دلِ بے تاب، سالگرہ۔
• 1970ء: آنسو بن گئے موتی، بے وفاء، مشر کماری (پہلی بنگالی فلم)۔
• 1971ء: پرائی آگ، سہاگ، وحشی، خاک اور خون۔
• 1972ء: انگارے۔
• 1973ء: خواب اور زندگی۔
• 1974ء: بھول (بطور فلم پروڈیوسر)۔
• 1978ء: پلے بوائے (بطور فلم پروڈیوسر اور ہدایت کارہ)۔
• 1981ء: میرے اپنے (بطور اداکارہ و ہدایت کارہ)۔
• 1989ء: تیس مار خان (دوسری اور آخری پنجابی فلم)۔
• 1999ء: پل دو پل۔ (آخری فلم بطور ہدایت کارہ)۔

نگار ایوارڈز

بحیثیتِ اداکارہ شمیم آرا چار نگار ایوارڈز حاصل کرنے وچ کامیاب رہیاں۔

• 1960ء وچ سپورٹنگ ایکٹریس۔
• 1964ء، 1965ء، 1967ء، 1968ء وچ بہترین اداکارہ دے طور پر۔
• 1993ء تے 1994ء وچ بہترین فلمی ہدایت کار دے طور پر۔
• 1999ء وچ خصوصی نگار ایوارڈز معہ الیاس راشدی طلائی تمغا۔

ہور ویکھو

• لسٹ پاکستانی اداکاراواں
• پاکستانی سنیما

حوالے