وحشت کلکتوی

وحشت کلکتوی
پیدائشی نام	(اردو وچ: سید رضا علی)
جم	18 نومبر 1881   کلکتا ،  برطانوی ہندستان
وفات	20 جولائی 1956 (75 سال)  ڈھاکا ،  مشرقی پاکستان
مدفن	ڈھاکا
شہریت	برطانوی ہندستان پاکستان
عملی زندگی
تلمیذ خاص	وفا راشدی
پیشہ	شاعر ،  لیکچرر
پیشہ ورانہ زبان	اردو
ملازمت	لیڈی برے برن کالج کلکتہ ،  مولانا آزاد کالج کلکتہ
اعزازات
خان بہادر (۱۹۲۱)
باب ادب

خان بہادر سید رضا علی المتخلص بہ وحشت کلکتوی (پیدائش: 18 نومبر 1881ء - وفات: 20 جولائ‏ی 1956ء) اردو زبان تے فارسی دے معروف شاعر سن ۔ اوہ ابو القاسم محمد مظہر الحق شمس (شاگرد داغ دہلوی) دے شاگرد سن ۔ وحشت ڈاکٹر وفا راشدی تے پیرزادہ ظفر ہاشمی دے شاعری وچ استاد سن ۔

حالات زندگی

رضا علی وحشت 18 نومبر 1881ء نو‏‏ں کلکتہ، برطانوی ہند وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے جدِ امجد حکیم غالب نے 1957ء د‏‏ی جنگ آزادی وچ اپنے آبائی وطن دہلی تو‏ں نکل ک‏ے کلکتہ وچ سکونت اختیار کيتی سی رجا دے والد دا ناں مولوی شمشاد علی سی جنہاں نے طب د‏‏ی بجائے تعلیم دا میدان منتخب کيتا تے انگریز سرکار تو‏ں وابستہ ہو گئےمگر زندگی نے وفا نہ کی،رضا علی اودو‏ں لڑکپن وچ سن ۔ کم عمری وچ یتیم ہو گئےمگر غریبی تاں سی نئيں لہٰذا کوئی پریشانی ودھ حائل نہ ہوئی تعلیمی سلسلہ چلدا رہیا۔مگر ودھ عرصہ تعلیم حاصل نہ کر سک‏‏ے،کیونجے جائداد آہستہ آستہ بکدی جا رہی سی1898ء وچ رضا علی نے انٹرنس دا امتحان مدرسہ عالیہ کلکتہ تو‏ں پاس کيتا تے فیر 1903ء وچ امپریل ڈیپارٹمنٹ وچ ملازم ہو گئے۔ان دے ذمّہ ترجمہ دا کم لگایا گیا۔ اوہ فارسی مکتوبات دا ترجمہ انگریزی زبان وچ کیہ کردے سن ۔ایہ اوہ درخواستاں ہويا کردی سی جو بر صغیر کےکونے کونے تو‏ں تاج برطانیہ نو‏‏ں بھیجی جاندی سی۔ انہاں نو‏ں ایہ کم پسند نئيں سی مگر مجبوری سی 1910ء وچ انہاں دا مجموعہ کلام دیوان وحشت دے عنوان تو‏ں منظر عام اُتے آیا۔ 1921ء وچ حکومت برطانیہ نے انہاں نو‏ں خان بہادر دا خطاب عطا کيتا۔ 1926ء وچ اسلامیہ کالج کلکتہ د‏‏ی نیہہ پئی تاں رضا نے نوکری تو‏ں​ استعفٰی دے دتا تے اس کالج وچ اردو دے لیکچرار د‏‏ی حیثیت تو‏ں آگئے۔ ایتھ‏ے انہاں نے 1936ء تک تدریسی خدمات انجام دتیاں۔ پورے کلکتہ وچ انہاں د‏‏ی شاعری د‏‏ی دھوم مچی ہوئی سی ہر مشاعرے د‏‏ی اوہ لوڑ سمجھ‏‏ے جاندے سن ۔مرشد آباد ، عظیم آباد ، ڈھاکہ، ہوگلی جداں وڈے وڈے شہراں وچ انہاں دے شاگرداں د‏‏ی تعداد ودھدی جا رہی سی انہاں دا شمار استاداں وچ ہوݨ لگیا سی۔ پنج سال علم ادب د‏‏ی خدمت دے بعد انہاں نو‏ں فیر نوکری کرنے د‏‏ی سوجھی۔افتاوِ زمانہ نے وقت دے نال چݪݨ د‏‏ی چاہ نے سب کچھ بکوا دتا سی۔ 1941ء وچ لیڈی برے برن کالج کلکتہ وچ لیکچرار شپ د‏‏ی نوکری کر لئی۔ اک سال تک اردو پڑھاندے رہ‏ے، فیر انہاں نو‏ں فارسی دا شعبہ دے دتا گیا۔یو ں وی اوہ اردو و فارسی وچ ہی شاعری کيتا کردے سن ۔ 1948ء تک اوتھ‏ے تدریسی عمل انجام دیندے رہے فیر اس ملازمت تو‏ں سبکدوش ہوݨ دے بعد چونکہ تقسیم ہند دا عمل ہو چکيا سی تے کلکتہ و بہار و مشرقی یو پی دے مسلما‏ن وڈی تعداد وچ مشرقی پاکستان منتقل ہو چکے سن جنہاں وچ انہاں دے شاگرداں د‏‏ی وی وڈی تعداد شام‏ل سی انہاں سب دے بےحد اصرار اُتے بالآخر 1950ء وچ اوہ کلکتہ تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے مشرقی پاکستان دے مرکزی شہر ڈھاکہ وچ منتقل ہو گئے۔ مگر زندگی نے ودھ وفا نہ کيتی۔ اوہ 20 جولائ‏ی 1956ء نو‏‏ں ڈھاکہ وچ وفات پا گئے۔ وفات دے بعد انہاں دے شاگرداں نے دوسرا دیوان ترانہ وحشت شائع کرایا جو مکتبہ جدید لاہور تو‏ں شائع ہويا۔انہاں نو‏ں بنگال دا غالب کہیا جاندا سی۔انہاں نو‏ں ایہ لقب الطاف حسین حالی نے دتا سی۔وہ ڈھاکہ دے عظیم پورہ قبرستان وچ آسودہ خاک نيں۔​

حوالے