محمد تقی بن سید حسین علیین
| کوائف | |
|---|---|
| مکمل نام | محمد تقی |
| لقب/کنیت | ممتاز العلما، فخر المدرسین |
| آبائی شہر | لکھنؤ |
| مدفن | لکھنؤ |
| نامور اقرباء | سید دلدار علی نقوی (دادا)، سید حسین علیین (والد)، |
| علمی معلومات | |
| اجازہ روایت از | سید حسین علیین، زین الدین مازندرانی، محمد حسن نجفی (جواہر الکلام) |
| اجازہ اجتہاد از | سید حسین علیین |
| تالیفات | ینابیع الانوار، رسالۃ فی تحقیق انتصاف اللیل، حاشیہ علی المثنا بالتکریر … |
| خدمات | |
محمد تقی بن سید حسین علیین (1234۔1289 ھ)، بر صغیر پاک و ہند دی اک صاحب اجتہاد تے لکھتاں شخصیت نيں۔ عبادت وچ اکثر مشغول رہندے تے اکثر اوقات تدریس وچ مصروف رہے۔ ممتاز العلما تے فخر المدرسین دے القاب پائے۔ وفات دے بعد لکھنؤ وچ مدفون ہوئے۔
تعارف
سودھومحمد تقی دی ولادت 16 جمادی الاول 1234 ھ وچ ہوئی۔ بچپن توں علوم دے کسب دا شوق سی۔ تمام علوم اپنے والد توں حاصل کيتے تے اپنے والد توں اجازۂ اجتہاد حاصل کيتا جو کہ سید حسین دی اولاد وچوں مفصل ترین اجازہ سمجھیا جاندا اے۔ اس دے علاوہ اپنے چچا آیت اللہ سید محمد تے صاحب جواہر دے اجازے وی موجود سن ۔ انہاں دا ذاتی کتاباں خاںہ ہندوستان دے وڈے کتاباں خاناں وچوں اک سی جس وچ کئی نادر کتاباں موجود سن ہور اس وچ تیسری صدی ہجری دے مخطوطات موجود سن ۔ انہاں نادر مخطوطات وچ شہید اول (محمد بن مکی عاملی) دے ہتھ دا لکھیا ہويا 30 صفحات اُتے مشتمل صحیفہ سجادیہ دا قلمی نسخہ وی شامل اے۔
القاب
سودھوعلمی کمالات تے تدریسی صلاحیتاں نوں دیکھدے ہوئے والد نے ممتاز العلما تے فخر المدرسین دے القاب عطا کيتے۔[۱]
تالیفات
سودھو- نخبۃ الدعوات (ادعیہ ماثورہ)
- رسالۂ عباب (علم نحو)
- کتاب ارشاد (منکرین دعا دا رد)
- حاشیہ علی المثنا بالتکریر (ملا صدرا دی ہدایۃ الحکمۃ دے کچھ حصے اُتے حاشیہ)
- حدیقۃ الواعظین (نماز ظہر دے بعد دی جانے والی مجالس)
- اعضاء دا پیوند لگانا (سوال و جواب دی صورت وچ اک مختصر رسالہ جس دا جواب زین العابدین مازندرانی تے سلطان العلما نے لکھیا)
- لمعۃ الواعظین (وعظ و مجالس دا مجموعہ)
- رسالہ جواز امامت (اس شخص دی امامت دے جواز وچ جو اپنے فسق نوں جاندا ہو لیکن دوسرےآں دی نگاہ وچ عادل ہو)
- منجی من الملم المروی (آداب دعا)
- شرح تبصرہ علامہ حلی (فقہ استدلالی دی روش دے مطابق کتاب الطہارۃ مکمل ہوئی لیکن حالات دی رکاوٹاں دی بنا اُتے کتاب مکمل نئيں ہوسکی)
- ینابیع الانوار (تفسیر قرآن) دو جلداں وچ ہندوستان توں چھپی اے۔
- الضراعات الی قاضی الحاجات۔
- ارشاد المجتہدین
- رسالۃ فی تحقیق انتصاف اللیل۔
- مرشد المؤمنین الی احکام الدین۔
- ...[۲]
وفات
سودھو24 رمضان 1289 ھ وچ فوت ہوئے تے انہاں دے بیٹے شمس العلما سید محمد ابراہیم نے انہاں دی نماز جنازہ پڑھائی تے انہاں نوں (ان دے تعمیر کردہ) امام باڑے وچ دفن کيتا۔ [۳]
حوالے
سودھومآخذ
سودھو- سید احمد لکھنوی معروف علامہ ہندی، ورثۃ الانبیاء (با ہمراہ تذکرۃ العلما کہ تالیف مہدی بن نجف عظیم آبادی است)، مؤسسہ کتاب شناسی شیعہ، قم۔
- سید محسن امین عاملی، اعیان الشیعہ، ناشر: دار التعارف للمطبوعات بيروت، لبنان۔