سنگھپوریا مثل
سنگھپوریا مثل سکھ پنجابیاں دیاں ۱۲ مثلاں چوں اک اے۔ ایدا گڑھ جلندھر سی ایہنوں فاضلپوریا مثل وی کہندے نیں امرتسر دے نال اک پنڈ دے ناں تے۔ ایس مثل دا پہلا مثلدار نواب کپور سنگھ سی۔
| گنجان آبادی والے علاقے | |
|---|---|
| • بھارت • پاکستان | |
| زباناں | |
| پنجابی بولی | |
| مذہب | |
| سکھ |
فاضلپوریا مثل سبھ توں پہلا قائم ہون والی مثل اے۔ اس دا موڈھی نواب کپور سنگھ سی۔ اس نے سبھ توں پہلا امرتسر دے نیڑے فاضلپوریا پنڈ اتے قبضہ کیتا اتے اس دا ناں سنگھّ پور رکھیا۔ اس کارن اس مثل دا ناں سنگھپوریا مثل وی اے۔ ۱۷۴۳ ای: وچ نواب کپور سنگھ دی موت توں بعد اس دا بہادار اتے سیوگ بھتیجا خوشحال سنگھ اس مثل دا لیڈر بنیا اتے مثل دا پھلار کیتا۔ اس مثل وچ جالندھر، نورپور، بہرام پور ، پٹی آدی علاقے اس وچ سامل سن۔ خوشحال سنگھ دی موت توں بعد اس دا بہادر اتے دلیر پتر بدھ سنگھ مثل دا سردار بنیا تے مہاراجہ رنجیت سنگھ نے اس نوں ہرا کہ مثل نوں اپنے راج وچ سامل کر لیا۔[۱] سکھاں وچ سبھ توں ستکاری جاندی مثل دا نام فاضلپوریا سی۔ اس مثل وچ شامل ہونا عزت سمجھی جاندی سی ۔ اس مثل دے جتھےدار تے بانی نواب کپور سنگھ جی سن نواب کپور سنگھ نے دل خالصہ' دی جتھےداری؉ تاں ۱۷۴۹ نوں چھڈّ دتی پر مثل دی اگوائی کردے رہے۔ نواب کپور سنگھ آپ فیزلپر ‘پنڈاں دے سن اس لئی اس مثل دا نام وی فاضلپوریا پے گیا۔
تریخی
سودھوفاضلپور دا ناں نواب کپور سنگھ نے بدلہ کے سنگھپورا رکھیا تاں مثل دا نانم وی سنگھپوریا پے گیا۔ ۱۷۵۳ تک نواب کپور سنگھ ہی اگوائی کردے رہے۔ ایہہ مثل موڈھے نال موڈھا ڈاہ کے پنتھک کماں وچ حصہ لیندی رہی۔ نواب کپور سنگھ نے اپنے ہتھیں پنج سو دے قریب ویریاں نوں ماریا سی۔ اوہناں دی مثل وچ دو ہزار پنج سو سورمے جوان سن ۔ ستلج پار کرکے دلی تک اس مثل نے ماراں کیتیاں۔ کسے وچ وی اس ٹاکرے دی طاقت نہیں سی۔ ۱۷۵۳ دے مگروں اس مثل دی جتھےداری سردار خوشحال سنگھ د کول آئی۔ سردار خوشحال سنگھ وی بہادری وچ اپنی مثال آپ سن۔ سیانپ تے گھڑتا نال ستلج دے دوویں پاسے دے علاقے جتے۔ جالندھر دے علاقے، نورپور، بہرام پور ، بھرت گڑھ اتے پٹی تے قبضہ کیتا۔ دھرم پرچار وچ وی آپ جی نے نواب کپور سنگھ وانگو ہی حصہ لیا۔ اس مگروں اوہناں دا پتر سردار بدھ سنگھ بیٹھا۔ سردار بدھ سنگھ سردار خوشحال سنگھ، نواب کپور سنگھ وانگو مشہور نہ ہون کرکے مثل دی اہمیت وی گھٹ گئیں بھاویں ستکار اسے طرحاں ملدا رہا۔ اس مثل کول پہلاں تاں پنجاب دے مکھ ماجھے دے علاقے سن، پر پھر اس دی طاقت جنڈیالا، ترن تارن تے پٹی تک محدود ہو گئی۔ اس اتے وی بھنگی مثل والے دخل-اندازی کردے ہی رہندے سن۔ امرتسر دے لاگے، جنڈیالا کول ہون کارن ایہہ مثل : دشمناں دے غصے دا سدھا شکار ہندی سی۔ پٹی دے چودھری، ترن تارن دے فوج دار اتے جنڈیالے دے نرنجنیئے اس مثل نوں ہی نشان بنائی رکھدے سن۔ روز دیاں اوکڑاں کارن اس مثل دے ہر سپاہی نوں مصیبتاں جھلنیاں پیندیاں سن ۔ اس مثل دے سپاہیاں دی کل گنتی ۲۵۰۰ سی دشمن ایہہ خیال کردے سن کہ ایہہ مثل دھرا اے تے اس نوں ختم کرن نال کم دے دھرے نوں توڑیا جا سکیگا، پر مخالف اپنے مقصد وچ کامیاب نہ ہو سکے۔ باقی مثلاں دے جتھےدار؉ ہمیشاں ہی اس مثل دی مدد اتے کھڑے رہندے سن۔ نر دیاں سٹاں سہِ سہِ کے جد پنجاب دے الا- کیاں اتے قبضہ کرن دا سماں آیا تاں لمیاں تے ڈونگھیاں سٹاں کارن ایہہ مثل، ساتھی مثلاں دی دوڑ نالوں پچھے رہِ گئی۔ دو کارناں کرکے ایہہ مثل ستکاری جاندی رہی پر جد اثر علاقہ ودھاؤن دی گل بھری تاں ری تاں ستکار والی گل وی ٹٹ گئی۔ باقی مثلاں والے اک تاں اس کارن اس مثل دا ستکار کردے سن کیوں جو مثل دے بانی جتھےدار؉ نواب کپور سنگھ جی سن تے دوسرے ایہہ مثل ہی اپنے سریر اتے بہتے دکھ تے کشٹ جھلدی سی۔ ۱۷۸۳ وچ اس مثل دی اگوائی سردار بحال سنگھ جی کول سی ۔ اوہ بردھ ہو گئے سن، تے اگانھ-ودھو رچیاں دے مالک نہیں سن۔ بھنگی مثل اپنے جوبن اتے سی۔ اس مثل نے اس مثل دے علاقے اتے قبضہ کرنا چاہیا پر کامیاب نہ ہو سکے ۔ آخر مہاراجہ رنجیت سنگھ نے قبضہ کر کے اپنے راج وچ ملایا۔[۲]
