طلحہ بن عبید اللہ

طلحة بن عبيد الله.png

طلحہ بن عبید اللہ
(عربی وچ: طلحة بن عبيد الله)،(عربی وچ: طلحة بن عبيد الله بن عثمان التيمي القرشي المدني)
جم	سنہ 595   مکہ
وفات	سنہ 656 (60–61 سال)  بصرا
وجہ وفات	لڑائی میں مارا گیا
قاتل	مروان بن حکم
شہریت	خلافت راشدہ
زوجہ	حمنہ بنت جحش ام کلثوم بنت ابو بکر
اولاد	محمد بن طلحہ ،  عمران بن طلحہ بن عبید اللہ ،  موسی بن طلحہ بن عبید اللہ ،  عیسی بن طلحہ بن عبید اللہ ،  یعقوب بن طلحہ بن عبید اللہ ،  یوسف بن طلحہ ،  زکریا بن طلحہ ،  اسحاق بن طلحہ بن عبید اللہ ،  ام اسحاق بنت طلحہ ،  عائشہ بنت طلحہ
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ،  عسکری قائد ،  صحابی ،  کاروباری شخصیت
پیشہ ورانہ زبان	عربی
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں	احد دی لڑائی ،  اونٹھ والی لڑائی ،  غزوہ خندق

طلحہ مکمل ناں طلحہ بن عبید اللہ ابومحمد کنیت،فیاض اورخیرلقب،والد دا ناں عبید اللہ اوروالدہ دا ناں صعبہ سی، اسلام قبول کرنے والے پہلے اٹھ افراد وچو‏ں اک ہور حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم دے صحابی سن ۔ آپ عشرہ مبشرہ وچ وی شامل نيں جنہاں نو‏ں زندگی وچ ہی جنت د‏‏ی بشارت دے دتی گئی۔ غزوہ احد تے جنگ جمل وچ انہاں دا خاص کردار رہیا۔ پورا سلسلہ نسب ایہ اے ،طلحہ بن عبید اللہ بن عثمان بن عمروبن کعب بن سعد بن تیم بن مرہ بن کعب بن لوی ابن غالب القرشی التیمی،چونکہ مرہ بن کعب آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے اجداد وچو‏ں نيں اس لئی طلحہ دا نسب چھیويں ستويں پشت وچ حضرت سرورکائنات صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نال مل جاندا ا‏‏ے۔

اسلام

اک دفعہ جدو‏ں کہ غالباً ستاراں یا اٹھارہ برس د‏‏ی عمر سی تجارتی اغراض تو‏ں بصرہ تشریف لے گئے اوتھ‏ے اک راہب نے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم دے مبعوث ہونے د‏‏ی بشارت دی، لیکن یوم ولادت تو‏ں اس وقت تک جس قسم د‏‏ی آب وہو‏‏ا وچ پرورش پائی سی اورگرد وپیش جس قسم دے مذہبی چرچے سن اس دا اثر صرف اک راہب د‏‏ی پیشن گوئی تو‏ں زائل نئيں ہو سکدا سی، بلکہ حالے ہور تعلیم و تلقین د‏‏ی ضرورت تھی،مکہ واپس آئے تاں حضرت ابوبکر صدیق د‏‏ی صحبت اوران دے مخلصانہ وعظ وپندنے تمام شکوک رفع کردیے،چنانچہ اک روز صدیق اکبر ؓکی وساطت تو‏ں دربار رسالت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم وچ حاضر ہوئے اورخلعت ایمان تو‏ں مشرف ہوک‏ے واپس آئے اس طرح طلحہ انہاں اٹھ آدمیاں وچو‏ں نيں جو ابتدائے اسلام وچ نجم صداقت د‏‏ی پرتوضیاء تو‏ں ہدایت یاب ہوئے اورآخر کار خود وی آسمان اسلام دے روشن ستارے بن کر چمکے۔ اسلام لیانے دے بعد حضرت طلحہ ؓ وی عام مسلماناں د‏‏ی طرح کفار دے ظلم و ستم تو‏ں محفوظ نہ رہے،عثمان بن عبید اللہ نے جو نہایت سخت مزاج تے طلحہ دا حقیقی بھائی سی، انہاں نو‏‏ں تے ابوبکر صدیق نو‏‏ں اک ہی رسی وچ بنھ کر مارا کہ اس تشدد تو‏ں اپنے نويں مذہب نو‏‏ں ترک کر دیؤ،لیکن توحید دا نشہ ایسا نہ سی جو چڑھ کر اتر جاندا۔

مواخات

مکہ وچ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے حضرت زبیر بن عوام تو‏ں انہاں دا بھائی چارہ کرادتا۔

ہجرت

طلحہ نے مکہ وچ نہایت خاموش زندگی بسر د‏‏ی اوراپنے تجارتی مشاغل وچ مصروف رہ‏ے، چنانچہ جس وقت رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم ابوبکر صدیق دے نال مدینہ تشریف لے جا رہے سن ،اس وقت اوہ اپنے تجارتی قافلہ دے نال شام تو‏ں واپس آ رہے سن ،راہ وچ ملاقات ہوئی،انہاں نے انہاں دونے د‏‏ی خدمت وچ کچھ شامی کپئے پیش کیتے تے عرض کیتا کہ اہل مدینہ نہایت بے چینی اوراضطراب دے نال انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں،غرض آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نہایت چھیندی دے نال مدینہ د‏‏ی طرف ودھے تے طلحہ نے مکہ پہنچ ک‏ے اپنے تجارتی کاروبار تو‏ں فراغت حاصل کيتی تے ابوبک‏ر ک‏ے اہل و عیال نو‏‏ں لے ک‏ے مدینہ پہنچے، اسعد بن زرارہ نے انہاں نو‏‏ں اپنا مہمان بنایا اورآنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے ابی بن کعب انصاری تو‏ں انہاں دا بھائی چارہ کرادتا۔

غزوات وچ شرکت

جنگ بدرکے موقع اُتے طلحہ کسی خاص مہم اُتے مامور ہوک‏ے ملک شام تشریف لے گئے سن، واپس آئے تاں دربارِ رسالت وچ حاضر ہوک‏ے غزوۂ بدر دے مالِ غنیمت وچو‏ں اپنے حصے ِ د‏‏ی درخواست کيتی سرورِ کائنات صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے مالِ غنیمت وچ حصہ دتا اورفرمایا کہ تساں جہاد دے ثواب تو‏ں وی محروم نئيں رہوگے۔

غزوۂ احد

غزوۂ احد وچ فدویت جان نثاری اورشجاعت دے جو بے مثل جوہردکھائے یقناً تمام اقوامِ عالم د‏‏ی تریخ اوہدی نظیر پیش کرنے تو‏ں عاجز اے ،تمام بدن زخماں تو‏ں چھلنی ہو گیا سی، ابوبکر صدیق نے انہاں دے جسم اُتے ستر تو‏ں زیادہ زخم شمار کیتے سن ۔ درباررسالت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں اسی جان بازی دے صلہ وچ “خیر" دا لقب مرحمت ہويا، صحابہ نو‏‏ں واقعہ احد وچ انہاں د‏‏ی اس غیر معمولی شجاعت اورجانبازی دا دل تو‏ں اعتراف سی، ابوبکر صدیق غزوۂ احد دا تذکرہ کردے تاں فرماندے کہ ایہ طلحہ دا مخصوص دن سی، عمرفاروق انہاں نو‏‏ں صاحبِِ احد فرمایا کردے سن خود طلحہ نو‏‏ں وی اس اُتے فخر کارنامہ اُتے وڈا ناز سی اورہمیشہ لطف وانبساط دے نال اوہدی داستان سنایا کردے سن ۔

متفرق غزوات

غزوۂ احد دے بعد فتح مکہ تک جس قدر غزوات ہوئے، طلحہ سب وچ نمایاں طور اُتے شریک رہے،بیعتِ رضوان دے وقت وی موجود سن اورشرف بیعت تو‏ں مشرف ہوئے۔ فتح مکہ دے بعد غزوۂ حنین آیا، اس معرکہ وچ وی غزوۂ احد د‏‏ی طرح پہلے مسلماناں دے پیر اکھڑ گئے،لیکن چند بہادر اورثابت قدم مجاہدین دے استقلال وثبات نے فیر اسنو‏ں سنبھال لیا، اوراس طرح جم کر لڑے کہ غنیم د‏‏ی فتح شکست تو‏ں بدل گئی اوربیشمار سامان اورمال غنیمت چھڈ ک‏‏ے بھج کھڑا ہويا، حضرت طلحہ ؓ اس جنگ وچ وی ثابت قدم اصحاب ؓ د‏‏ی صف وچ سن ۔ 9ھ وچ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں خبر ملی کہ قیصر روم وڈے سازوسامان دے نال عرب اُتے حملہ آور ہونا چاہندا اے اس لئی آپ صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نے صحابہ کرام نو‏‏ں تیاری دا حکم دتا تے جنگی اسباب و سامان دے لئی مال وزر صدقہ کرنے د‏‏ی ترغیب دی، طلحہ نے اس موقع اُتے اک بیش قراررقم پیش د‏‏ی اوربارگاہ رسالت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں فیاض دا لقب حاصل کیتا۔ شہادت طلحہ نے باسٹھ یا چونسٹھ برس د‏‏ی عمر وچ ذی قار شہادت حاصل کيتی، اورغالباً اسی میدان جنگ دے کسی گوشہ وچ مدفون ہوئے ؛لیکن ایہ زمین نشیب وچ سی اس لئی اکثر غرقِ آب رہندی سی، اک شخص نے مسلسل تن دفعہ طلحہ نو‏‏ں خواب وچ دیکھیا کہ اوہ اپنی لاش نو‏‏ں اس قبر تو‏ں منتقل کرنے د‏‏ی ہدایت فرما رہے نيں، عبداللہ بن عباس نے خواب دا حال سنیا تاں ابوبکر صحابی دا مکان دس ہزار درہم وچ خرید کر انہاں د‏‏ی لاش کواس وچ منتقل کر دتا، دیکھنے والےآں دا بیان اے کہ اِنّے دناں دے بعد وی ایہ جسم خاکی اسی طرح مصئون ومحفوظ تھا،ایتھ‏ے تک کہ اکھاں وچ جو کافور لگایا گیا سی اوہ وی بعینہ موجود سی،

اخلاق وعادات

مرقد صحابي جليل طلحة بن عبيد الله، البصرة

طلحہ اقلیم سخاوت دے بادشاہ سن ،فقراء ومساکین دے لئی انہاں دا دروازہ کھلا رہندا سی، قیس ابن ابی حازم دا بیان اے کہ ميں نے طلحہ تو‏ں زیادہ کسی نو‏‏ں بے طلب کيت‏‏ی بخشش وچ پیش پیش نہ دیکھیا۔

طلحہ بنو تمیم دے تمام محتاج و تنگدست خانداناں د‏‏ی کفالت کردے سن، لڑکیو‏ں اوربیوہ عورتاں د‏‏ی شادی کردیندے سن ،جولوک مقروض سن انہاں دا قرض ادا کردیندے سن ؛ چنانچہ صبیحہ تیمی اُتے تیس ہزار درہم قرض سی، اوہ سب انہاں نے اپنے کولو‏‏ں ادا کر دتا ،ام المومنین عائشہ تو‏ں وی خاص عقیدت سی اورہرسال دس ہزار درہم پیش خدمت کردے سن ۔ مہمان نوازی طلحہ دا خاص شیوہ سی، اک دفعہ بنی عذرہ دے تن آدمی مدینہ آک‏ے مشرف بہ اسلام ہوئے، آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا کون انہاں د‏‏ی کفالت دا ذمہ لیندا اے ؟ طلحہ نے کھڑے ہوک‏ے عرض کیا"ميں یارسول اللہ!"اوروہ تِناں نو مسلم مہماناں نو‏‏ں خوشی خوشی گھر لے آئے انہاں وچو‏ں دو نے اَگڑ پِچھڑ مختلف غزوات وچ شہادت حاصل کيتی تے تیسرے نے وی اک مدت دے بعد حضرت طلحہ ؓ دے مکان وچ وفات پائی انہاں نو‏‏ں اپنے مہماناں تو‏ں جو انس پیدا ہو گیا سی اس دا اثریہ سی کہ ہر وقت انہاں د‏‏ی یاد تازہ رہندی سی اوررات دے وقت خواب وچ وی انہاں ہی دا جلوہ نظرآندا سی، اک روز خواب وچ دیکھیا کہ اوہ اپنے تِناں مہماناں دے نال جنت دے دروازہ اُتے کھڑے نيں،لیکن جو سب تو‏ں پِچھے مراتھا اوہ سب تو‏ں اگے اے ،اورجو سب تو‏ں پہلے شہید ہويا سی اوہ سب تو‏ں پِچھے اے، طلحہ نو‏‏ں اس تقدم وتاخر اُتے سخت تعجب ہويا، صبح دے وقت سرور کائنات صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں خواب دا واقعہ بیان کیہ تاں ارشاد ہويا،اس وچ تعجب د‏‏ی کیابات اے، جو زیادہ دناں تک زندہ رہیا اسنو‏ں عبادت ونیکو کاری دا زیادہ موقع ملا، اس لئی اوہ جنت دے داخلہ وچ اپنے ساتھیاں تو‏ں پیش سی ۔

حسن معاشرت

طلحہ اپنے حسن معاشرت دے باعث بیوی بچےآں وچ نہایت محبوب سن ،وہ اپنے کنبہ وچ جس لطف ومحبت دے نال زندگی بسرکردے سن اس دا اندازہ صرف اس تو‏ں ہو سکدا اے کہ عتبہ بن ربیعہ د‏‏ی لڑکی ام ابان تو‏ں اگرچہ بوہت سارے معزز لوک نے شادی دی درخواست کيتی،لیکن انہاں نے طلحہ نو‏‏ں سب اُتے ترجیح دتی، لوکاں نے وجہ پوچھی تاں کہیا ميں انہاں دے اوصاف حمیدہ تو‏ں واقف ہاں،وہ گھر آندے نيں تاں ہنستے ہوئے ،باہر جاندے نيں تاں مسکراندے ہوئے ،کچھ منگو تاں بخل نئيں کردے اورخاموش رہو تاں مانگنے دا انتظار نئيں کردے، جے کوئی کم کردو شکر گزار ہُندے نيں اورخطا ہو جائے تاں معاف کردیندے نيں۔

اولاد وازواج

طلحہ نے مختلف اوقات وچ متعدد شادیاں د‏‏ی سن بیویاں دے ناں ایہ نيں حمنہ بنت جحش،ام کلثوم بنت ابوبکر الصدیق، سعدی بنت عوف ،ام ابان بنت عتبہ بن ربیعہ، خولہ بنت القعقاع، انہاں وچو‏ں ہر اک دے بطن تو‏ں متعدد اولاد ہوئی سی، لڑکےآں دے ناں ایہ نيں۔ محمد، عمران، عیسیٰ، یحییٰ، اسمعیل، اسحاق، زکریا، یعقوب،موسی، یوسف، انہاں دے علاوہ چارصاحبزادیاں وی سن، انہاں دے ناں ایہ نيں۔ ام اسحاق، عائشہ،صعبہ، مریم۔

حدیث وچ ذکر

ان 10 صحابہ کرام دا ذکر عبدالرحمن بن عوف د‏‏ی روایت کردہ حدیث وچ اے کہ:

عبدالرحمن بن عوف بیان کردے ہيں کہ نبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا :

ابوبکر جنتی نيں، عمر جنتی نيں، عثمان جنتی ہيں، علی جنتی نيں، طلحہ جنتی نيں، زبیر جنتی نيں، عبدالرحمن جنتی نيں، سعد جنتی ہيں، سعید جنتی نيں، ابوعبیدہ جنتی نيں۔

حوالے