روبینہ قریشی

روبینہ قریشی
جم	19 اکتوبر 1940   حیدرآباد
وفات	13 جولائی 2022 (82 سال)  کراچی
شہریت	پاکستان
عملی زندگی
پیشہ	گائک

روبینہ (یا روبینہ) قریشی ( سندھی: روبینہ قریشی؛ پیدائش: 19 اکتوبر 1940) پاکستان دے سندھی کلاسیکی گلوکاراں وچو‏ں اک سی۔ اوہ 1960 ء تو‏ں 1990 ء د‏‏ی دہائی دے دوران بہت مشہور سن۔ اوہ ریڈیو پاکستان حیدرآباد، سندھ دے ذریعہ متعارف کروانے والی ابتدائی سندھی خواتین گلوکاراں وچو‏ں اک سن۔ اس نے زیادہ تر صوفی گانے گائے نيں۔ اوہ "سندھ د‏‏ی کوئل" (سندھ د‏‏ی کوکو) تے " نائٹنگیل آف سندھ" (سندھ د‏‏ی بلبل) دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔

مڈھلا جیون

روبینہ 19 اکتوبر 1940 نو‏‏ں پاکستان دے شہر حیدرآباد وچ پیدا ہوئیاں۔ اس دا اصل ناں عائشہ شیخ تے والد دا ناں الٰہی بخش شیخ سی۔ اگرچہ، اوہ اک عام گلوکارہ دے گھرانے تو‏ں نئيں سن، لیکن انہاں دے بھائی عبدالغفور شیخ مقامی گلوکار سن ۔ جدو‏ں اوہ پرائمری اسکول وچ تعلیم حاصل کررہی سی تب اس نے اسکول دے فنکشنز تے پروگراماں وچ گانا شروع کيتا۔ معروف ماہر تعلیم تے موسیقار دادی لیلاوتی نے انہاں نو‏ں گلوکاری دے لئی حوصلہ افزائی کیتی۔

17 اگست 1955 نو‏‏ں ریڈیو پاکستان حیدرآباد قائم ہويا۔ اس نويں قائم کردہ ریڈیو اسٹیشن د‏‏ی انتظامیہ نے حیدرآباد دے تمام وڈے اسکولاں نو‏‏ں ریڈیو اُتے ہونہار لڑکےآں تے لڑکیو‏ں نو‏‏ں متعارف کروانے دے لئی خط لکھیا۔ روبینہ نويں جماعت وچ زیر تعلیم سن، جدو‏ں انہاں نے بطور بچہ گلوکارہ ریڈیو پاکستان ہائڈر ببڈ وچ آڈیشن دتا سی۔ مشہور براڈکاسٹر ایم بی انصاری تے مشہور موسیقار تے گلوکار ماسٹر محمد ابراہیم نے انہاں دا آڈیشن لیا۔ اس نے پہلی کوشش وچ ہی آڈیشن پاس کيتا۔ ریڈیو دے لئی ریکارڈ کيتا گیا انہاں دا پہلا سندھی گانا سی "پیریں پوندی سان، چوندی سان، رھی وج رات بھنبھور وچ "۔ ایہ گانا ریڈیو سننے والےآں وچ بہت مشہور ہويا تے اوہ پورے سندھ وچ مقبول ہوئے گئی۔ اپنے گانے کیریئر دے نال نال، انہاں نے سندھ یونیورسٹی تو‏ں تعلیم حاصل کيتی تے مسلم تریخ وچ ماسٹر آف آرٹس د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی۔ انہاں نے 1967–68 وچ ہمت الاسلام گرلز ہائی اسکول حیدرآباد وچ ہائی اسکول ٹیچر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔

شراکتاں

ریڈیو پاکستان حیدرآباد نے صوفی شاعراں دے سیکڑاں گاناں نو‏‏ں ریکارڈ کيتا جنہاں وچ شاہ عبد لطیف بٹائی، سچل سرمست، بودھل فقیر، منتھیر فقیر تے ہور شامل سن ۔ انہاں نے اپنی ساتھی گلوکاراں زرینہ بلوچ، آمنہ تے زیب النساء دے نال شادی دے بوہت سارے گانے "سہرا" وی گائے۔ ایہ سہرے اج وی پورے سندھ وچ مشہور نيں۔ انہاں نے کچھ سندھی فلماں دے پلے بیک گلوکار دے طور اُتے وی گایا جنہاں وچ گھونگہٹ لاہ کنوار (گهونگهٽ لاھ ڪنوار) تے سسئی پنہون (سسئي پنهون) شامل نيں۔ 1970 وچ مشہور فلم تے ٹی وی اداکار مصطفیٰ قریشی نال شادی دے بعد، اوہ اپنے شوہر دے نال لاہور شفٹ ہوگئياں۔ لاہور وچ انہاں نے استاد چھوٹوے غلام علی تو‏ں موسیقی د‏‏ی تربیت حاصل کيتی۔ لاہور وچ ، اوہ اردو، پنجابی، سرائیکی، پشتو تے بنگالی وچ وی گادیاں سن۔ اوہ انڈونیشیا، چین، ترکی، ہندوستان، برطانیہ تے ریاستہائے متحدہ امریکا وچ وی پرفارم کرچک‏ی نيں۔

روبینہ قریشی اک سماجی کارکن وی نيں۔ انہاں نے پاکستان د‏‏ی بلائنڈ ویلفیئر ایسوسی ایشن (لیڈیز ونگ) وچ اہ‏م کردار ادا کيتا ا‏‏ے۔

صوفی موسیقی دے لئی انہاں د‏‏ی خدمات دے اعتراف دے طور پر، انھاں "قلندر شہباز" تے "خواجہ غلام فرید" ایوارڈ تو‏ں نوازیا گیا۔ انہاں نو‏ں ریڈیو پاکستان حیدرآباد (2012) تو‏ں وی ایوارڈ ملیا ا‏‏ے۔

مشہور گانے

روبینہ نے سیکڑاں گانے گائے نيں۔ انہاں وچو‏ں زیادہ تر گانے ریڈیو پاکستان حیدرآباد د‏‏ی میوزک لائبریری وچ دستیاب نيں۔ ذیل وچ انہاں دے مشہور گاناں د‏‏ی نامکمل لسٹ حروف تہجی دے مطابق پیش کيت‏‏ی گئی ا‏‏ے۔

• آئی مند ملهاری (آئي مند ملهاري)
• اچی لالن لٹیج میاں، منھینجو لوڑ لکن ميں (اچي لالڻ لٽيج ميان، منهنجو لوڙھ لڪن ۾)
• اکھیوں آرزو، اکھیوں التجائو (اکيون آرزوئو، اکيون التجائو)، شاعر: نور شاہین
• ڈاچی والیا موڑ مہار وے (ڏاچي واليا موڙ مهار وي)
• ہوز ہوشیار، خبردار، ترکن آہی تر ميں (هوئج هوشيار خبردار، ترڪڻ آهي تر ۾)
• مور تھو ٹلے رانا، گجر جو (مور ٿو ٽلي راڻا، گجر جو)
• نہ محلن ميں سوھیں تھی، نوری نمانی (نه محلن ۾ سونهين ٿي، نوري نماڻي)
• ننگڑا نمانی دا، جيوین تیوين پالنا (ننگڙا نماڻي دا، جيوين تيوين پالڻا) ، شاعر: سچل سرمست
• پان پنہوں آ ؤں آھیاں، بھینر بھلی ناہياں، (پاڻ پنهون آئون آهيان، ڙي ڀينر ڀلي ناهيان)
• او تھنجوں گالہیوں سجن، ماں پئی گائیندیس، (ُاو تنهنجون ڳالهيون سڄڻ مان پئي ڳائينديس) ، شاعر: مخدوم امین فہیم
• سجن کرے سینگار، آیو منہنجئے اگن تے (سڄڻ ڪري سينگار، آيو منهنجي اڱڻ تي) ، شاعر: محمد جمان ہالو
• عمر مون نہ ونن تھنجوں ماڑیوں الا (عمر مون نه وڻن تنهنجون ماڙيون الا)
• عمر آئون ویندرو پچھاں کو‏‏ الا ، جتے منہنجا مارو (عمر آئون ويندڙو پڇان ڪو الا، جتي منهنجا مارو)
• ِ یار ساجن جے فرق آون ماری (يار سڄڻ جي فراق آئون ماري) ، شاعر: شاہ عبداللطیف بھٹائی

حوالے