دریائے راوی

دریائے راوی
لمبا‏ئی	720 کلومیٹر
نقشہ	30.621111111111°N 71.827777777778°E / 30.621111111111; 71.827777777778
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	بھارت پاکستان
وقوع تھاں	ہماچل پردیش،  جموں تے کشمیر،  پنجاب،  پنجاب
ڈگدا	دریائے چناب
طاس	انڈس طاس
تقسیم اعلیٰ	ہماچل پردیش،  جموں تے کشمیر،  پنجاب،  پنجاب
متناسقات	30°37′16″N 71°49′40″E
جیو رمز	1114940
[مکمل اسکرین پر]

دریائے راوی Ravi River
لہور وچ دریائے راوی وچ کشتیاں
راوی دا علاقہ
مُلک	پاکستان
طبعی خصوصیات
بنیادی ماخذ	Hanuman Tibba Near Bara Bangal, کانگڑا، ہماچل
دریا دا دھانہ	دریائے چناب نزد سرائے سِدھو، شورکوٹ، پنجاب، پاکستان
لمبائی	720 کلومیٹر (450 میل)
نکاس	اوسط شرح: 267.5 میٹر3/سیکنڈ (9,450 فٹ مکعب/سیکنڈ)
طاس خصوصیات
دریا نظام	انڈس طاس

دریائے راوی (انگریزی:Ravi River)، ہمالیا وِچوں نکݪݨ تے پنجاب وچ وگݨ آݪا اک دریا اے۔ ایہ سرائے سِدھو، شورکوٹ دے نزدیک پنجاب، پاکستان وچ دریائے چناب ناݪ مِݪ جاندا اے۔ ایہدی لمبائی 720 کلومیٹر اے۔ پنجاب وچ 5 وڈے دریا دریائے انڈس، دریائے جہلم ،دریائے چناب، دریائے ستلج تے دریائے راوی وگدے نیں۔ دریائے راوی ضلع چمبا ہماچل وِچوں درہ روتنگ توں نکݪدا اے تے ساڈھے 4 سو میل لمبا اے۔ پنجاب، پاکستان دا راجگڑھ لہور وی اس دریا دے کنڈھے اُتے آباد اے۔

نہراں

دریائے راوی تے دریائے ستلج دا درمیانی علاقہ باری دوآب کہلاؤندا اے۔ دریائے راوی توں نکݪݨ واݪیاں وڈیاں نہراںلوئر باری دوآب تے اپر باری دوآب نیں۔ اپر باری دوآب مادھو پور توں نِکݪدی اے۔ پاکستانی علاقے وچ ایہدی منقطع لہور شاخ بی آر بی نہر ناݪ منسلک اے۔ لوئر باری دوآب بلوکی ہیڈورکس توں نکݪدی اے تے ساہیوال ڈویژن تے ضلع خانیوال نوں سیراب کردی اے۔ پنجاب، پاکستان دیاں 3 وڈیاں نہراں دریائے جہلم، دریائے چناب تے دریائے راوی توں نکݪدیاں نیں تے ایہ نہراں اپر جہلم، اپر چناب تے لوئر باری دوآب نیں۔ باری دوآب دے علاقے نوں سیراب کرن واسطے راوی دا پاݨی کافی نئیں سی، اس لئی اس کمی نوں پورا کرن واسطے دریائے چناب دا پاݨی نہر اپر چناب دے راہیں بلوکی ہیڈورکس دے مقام اُتے راوی وچ پایا گیا۔

نباتات

راوی دے اردگرد دا شمالی حِصا بہت ساری مختلف نباتات دی زندگی دی لکیر اے، خاص طور تے دیودار، اخروٹ، ہولی اوک، شہتوت، ایلڈر، خوردنی پائن، ہمالیائی صنوبر، چنار، ڈیفنی پیپریسیا، شمالی انڈیئن روز وُڈ، زیتون تے ٹاکسیکوڈینڈرون ایکومینیٹم۔

اہمیت

پنجاب پنج دریاواں دی اہم تہذیب دا ناں اے۔ پنجاب دے پنجاں دریاواں وِچوں لمبائی تے چوڑائی دے پکھ توں راوی بھاویں سَبھ ناݪوں چھوٹا دریا اے، پر تریخی پکھوں ایہدا کوئی ثانی نئیں۔ ہُݨ راوی وچ پاݨی دی مقدار گھٹ گئی اے، پر ماضی وچ پورے جوبن تے وگدا سی۔

ناں

راوی کنڈھے کچھ قوماں نے وسیب کیتا تے آپو اپݨیاں بولیاں وچ اس وگدے دریا دے کئی ناں رکھے۔ ایہدی تریخ وَل نظر ماریے تاں ویداں وچ راوی نوں پرشنی، سنسکرت وچ اراولی تے آریئن نے ہائیڈروٹس کیہا گیا اے۔ کئیاں نے ایہنوں لہور دریا دے ناں ناݪ پکاریا اے۔ ودوان احمد غزالی اپنی کتاب وچ لکھدا اے کہ مڈھ قدیمیں جغرافیا دان راوی نوں ہائیڈروٹس عرف پروٹس دے ناں ناݪ پچھاݨدے نیں۔ مشہور تریخ دان ٹالمی نے اس دریا نوں آڈرس کیہا اے۔ آئین اکبری وچ اس دریا لئی اراودی ناں ورتیا گیا اے۔ سنسکرت وچ راوی نوں اراوتی کیہا جاندا اے۔ عرب جغرافیا دان مسعودی نے اس دریا نوں ‘رائد’ کہیا اے۔ اس توں علاوہ ماضی وچ ساہیوال دے علاقے وچ راوی ناں دی اک قوم وی آباد سی۔

دریا بارے

دریائے راوی روہتانگ درے دی شمالی سمت تے سطح سمندر توں 13504 فٹ دی بلندی توں شروع ہو کے پیر پنجال تے دھولدھار دیاں ہمالیا لڑیاں نوں پار کرکے چمبا شہر کولوں لنگھدا ڈلہوزی دیاں پہاڑیاں وِچوں راہ بݨاؤندا ہویا ضلع نارووال وچ داخل ہُندا اے، اگے پنجاب دے راجگڑھ لہور وچ چلا جاندا اے فیر ساہیوال تے اس توں اگے جا کے شورکوٹ دے کوݪ دریائے چناب وچ شامل ہوجاندا اے۔ ایہ دریا 720 کلومیٹر لمبا اے۔

ایہہ اک حقیقت اے کہ آدم ذات دی پرتھم جم زمین پنجاب اے تے دنیا دی پرتھم تہذیب نے وی ایتھےای جم لیا۔ ایہ تہذیب دریاواں دے کنڈھیاں تے جمی سی۔ آریا دی لِکھت رگوید وچ پنجاب دی جغرافیائی حیثیت نوں منیا گیا اے تے ایہدے وچ راوی دا پراݨا ناں ‘پروشنی’ دسیا گیا اے۔ پنجاب دے میدانی علاقے وچ اس دریا دیاں کئی گزرگاہواں بارے نشان مِݪدے نیں۔ ایہ وی حقیقت اے کہ مُختلف ادوار وچ ایہ اپݨا راہ بدلدا رہیا۔ اک ویلا سی جدوں ایہ دریا شاہی قلعے دی کندھ ناݪ وگدا سی۔ ہولی ہولی ایہدا رخ بدلدا گیا تے ہُݨ ایہ اپݨے پراݨے راہ توں بہت پرے ہوکے وگدا اے۔

پنجاب دا دل لہور راوی دے کنڈھے وسیا اے۔ راوی دے کنڈھے مہاݨ گُروآں، درویشاں، صوفیاں، پیراں فقیراں تے شاعراں، بابا گرو نانک، وارث شاہ، شاہ حسین نے جنم لیا۔ اوہناں نے اپݨی قلم ناݪ دنیا تے توحید، محبت تے ہمدردی دا پیغام دِتا۔ ایتھے ای پنجابی سورمیاں رائے احمد خان کھرل تے دلا بھٹی نے جنم لیا۔

راوی دریا چڑھدے پنجاب تے لہندے پنجاب وچ بھائیچارک سانجھ دا منبع وی اے۔ ضلع نارووال وچ راوی دے کنڈھے گرو نانک جی دا یادگار گردوارا دربار صاحب کرتارپور واقع اے۔ اس تھاں توں تھوڑا دور جنڈیالا شیر خاں واقع اے جتھے پنجابی زبان دے مہاݨ صوفی شاعروارث شاہ دا جنمستھان تے مزار موجود اے۔

ننکاݨا صاحب نوں سکھ قوم دے بانی گرو نانک جی دی جم زمین ہوݨ دا ماݨ حاصل اے۔ گرو نانک دا جم 1469ء وچ ہویا۔

راوی، ساہیوال کوݪوں لنگھدا ہویا شورکوٹ پہنچ جاندا اے۔ جو راوی کنڈھے وسدا آخری شہر اے۔

حوالے

باہرلے جوڑ