دشت یہودی

دشت یہودی ( اردو: دشتِ یہودی ، فارسی: دشتِ یهودی‎ ، ہندی: दश्त-ए-यहूदी ) یا صحرا یہودی ، اک ایسا خطہ اے جس نو‏‏ں فارسی تے ابتدائی مغل مورخین نے اک خطے دے حصے دے لئی حوالہ دتا اے جس وچ جدید ترین پشاو‏ر ، چارسدہ ، ملاکنڈ تے مردان ضلعے دے مغربی حصےآں اُتے مشتمل اے جتھ‏ے ایہ سرحد خیبر ایجنسی تے مہمند ایجنسی دے نال ملدی ا‏‏ے۔ . اگرچہ ایہ صحرا نئيں اے ، اس دے بیشتر حصےآں وچ ایہ نیم سوکھا علاقہ ا‏‏ے۔

اس دے مغل استعمال وچ ، ایہ اکثر پشتون قبیلے ، جداں آفریدی ، خٹک تے یوسف زئی دے لئی اک توہین آمیز اصطلاح دے طور اُتے استعمال ہُندا سی ، جو انہاں حصےآں وچ رہندے سن تے اکثر مغل کارواں تے تجارتی رستےآں دا راستہ اختیار کردا سی۔ ایہ انہاں دے یہودی ورثے دا حوالہ سی۔

مغل شہنشاہ اپنے پورے دور حکومت وچ اپنے وسیع لشکراں دے باوجود وی پشتوناں اُتے قابو پانے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔

یہ اصطلاح ہن جدید دور وچ استعمال نئيں ہُندا ا‏‏ے۔

ناں ماخذ

تاریخی علاقے دا علاقہ جس د‏‏ی نمائندگی آثار قدیمہ دا دشت یہودی کردا اے

اصطلاح دشت یہودی دے لفظی معنی ، اردو وچ "یہودی صحرا" تے پشتو وچ "یہودی بنجر زمین" دے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ اک قدیم اصطلاح اے جو پہلی بار فارسی ، مغل سلطنت (پشتون) نصوص وچ ظاہر ہُندی ا‏‏ے۔

" دشت " دے لفظ دا مطلب فارسی وچ 'صحرا' یا 'میدان' ا‏‏ے۔ ایہی لفظ پشتو تے بعض اوقات اردو یا ہندی وچ وی استعمال ہُندا اے جتھ‏ے اس دا مطلب بنجر علاقہ یا صحرا ا‏‏ے۔ ایہ علاقہ جو دشت یہودی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ایہ کوئی صحرا نئيں اے بلکہ ایہ نیم خشک آبیاری شدہ علاقہ سی۔

لفظی طور اُتے صحرا یہودی ، ایہ علاقہ بنجر تے پہاڑی علاقہ ہويا کردا سی جس وچ چھوٹی چھوٹی رہائش سی تے اک یا دو پنڈ۔ جدید دور وچ ، اس د‏ی کاشت وڈے پیمانے اُتے کيتی گئی اے تے زیادہ تر حصے وچ نہراں دے نظاماں تے ندیاں دے ذریعہ سرسبز و شاداب ا‏‏ے۔

اصل

فارسی تے مغل کی تاریخی عبارتاں وچ تے کدی کدائيں ہی افغان متن وچ ، ایہ ہمیشہ اک ہور نیڑے تو‏ں وابستہ اصطلاح ، قیل یاہودیہ یا قلعہ یہودی دے نال ملدا ا‏‏ے۔ قیل یہودیہ دے لفظی معنی یہودی قلعہ یا قلعے دے نيں ۔

دشتِ یہودی

دشت یہودی د‏‏ی اصطلاح جدید دور دے پشاو‏ر ، چارسدہ ، مالاکنڈ تے مردان ضلعے دے مغربی علاقےآں وچ استعمال کیت‏‏ی گئی سی جتھ‏ے ایہ سرحد خیبر تے مہمند ایجنسیاں دے نال ملدی ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ قلع یہودیہ دا لفظ ايس‏ے علاقے کےلئے لاگو کيت‏‏ا گیا سی جو ہن خیبر ضلع تے درہ خیبر اے ۔

لوک تے قبیلے

اس علاقے وچ تن وڈے پشتون قبیلے آباد سن ۔ آفریدی ، یوسف زئی تے خٹک ۔

آفریدی دشت یہودی دے مغربی حصے ، مشرقی حصے وچ یوسف زئی تے وسطی تے شمالی حصےآں وچ خٹک وچ آباد ني‏‏‏‏ں۔ ہور برآں ، مہمند قبیلہ وی علاقے دے شمال مغرب وچ موجود ا‏‏ے۔ ایہ اوہ لوک سن جو اپنے ابتدائی مغل تے مغل تو‏ں پہلے دے عہد نو‏‏ں پسند کردے سن ، اج تک۔ خٹک تے یوسف زئی ، دونے مغل سپلائی لائناں تے تجارتی رستےآں دے تاوان دے لئی بدناں سن ، اِنّے کہ مغلاں نو‏‏ں اس دے خلاف دفاع دے لئی اٹک قلعہ تعمیر کرنا پيا۔

شہباز گڑھی ، پشاو‏ر وچ اشوکا I–XI دے کتبے

اشوکا دے ارامیک پتھراں دے کتبے

اشوکا ، جسنو‏ں 'اشوکا دتی گریٹ' دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، موریہ خاندان دا اک ہندوستانی شہنشاہ تھا جس نے تقریبا تمام برصغیر اُتے 269 ق م تو‏ں 232 ق م تک راج کيت‏‏ا۔

اشوکا د‏‏ی مشہور پتھر د‏‏ی تختیاں تے اشوکا دے کتبے ، جنہاں وچو‏ں کچھ شہباز گڑھی ، مردان ، صوابی دے اس دشتِ یہودی علاقےآں وچ پائے گئے نيں ، انہاں وچ آرامی بولی وچ لکھیا ہويا ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ قدیم اسرائیل ، انطاکیہ تے یونان دے نال تجارتی تعلقات دے علاوہ یہودی قبائلی (بنی اسرائیل یا بنی اسرائیل) وی اس علاقے وچ آباد سن ۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

قندھار ، افغانستان تو‏ں ، بادشاہ اشوکا کے ذریعہ دو زباناں وچ لکھیا ہويا لکھاوٹ ( یونانی تے ارایمک )۔ کابل میوزیم

قلع یہودیہ

لفظ قلعہ یہودیہ اک قدیم اصطلاح سی جو ابتدائی عرب ، فارسی تے مغل مورخین نے اس علاقے دے لئی استعمال کيت‏‏ا سی کہ جدید دور وچ پاکستان خیبر ایجنسی وچ واقع اے تے اسنو‏ں خیبر دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ خیبر لفظ ہن پاکستان دے صوبہ خیبر پختونخوا تے مشہور بابِ خیبر کے ناں دا اک حصہ اے ، اس گزرے دے ذریعے تو‏ں ، لاتعداد فوجاں نے ہندوستان اُتے حملہ کيت‏‏ا۔

اس دے استعمال وچ ، قلع یھودیہ یا قلعہ یہودی د‏‏ی اصطلاح اس طرح آفریدی قبائلیاں دے لئی اے جس دا خیال اے کہ خیبر کوہ تے پہاڑی سلسلے سلیمان پہاڑاں یا کوہ سلیمان تے ہندوکش کے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

ایہ وی دیکھو

• نعمت اللہ الہراوی مصنف " تریخ خان جہاںانی مخزن" افغانی ( افغانیاں د‏‏ی تریخ )
• ڈیورنڈ لائن
• وفاق دے زیر انتظام قبائلی علاقے ، پاکستان
• خیبر پختونخوا
• خیبر ایجنسی
• پختہ
• پشتون عوام
• پشتونستان
• اسرائیلیاں تو‏ں پشتون نسل د‏‏ی تھیوری

حوالے

• 1970, Pakistan Historical Society (1970). جرنل آف پاکستان ہسٹوریکل سوسائٹی ، جلد 18۔19 ، پاکستان تاریخی سوسائٹی ، 1970] ۔ پاکستان ہسٹوریکل سوسائٹی۔ پی   32 صفحات۔
• Muḥammad Shafīʻ, Ṣābir (1966). خیبر د‏‏ی کہانی] یونیورسٹی بک ایجنسی۔ پشاو‏ر (پاکستان)۔ پی   2
• Maulana Abdul Haq. عالمی کتاب وچ محمد (جلد 2)؛ پیغمبر اسلام حضرت محمد of د‏‏ی آمد یہودیاں دے قدیم عہد نامہ تے عیسائیاں دے نويں عہد نامے د‏‏یاں کتاباں وچ پیش گوئی کيتی گئی اے ۔
• Rauf Khan Khattak (17 February 2008). "Recurring patterns in tribal uprising". The News on Sunday. https://web.archive.org/web/20160303222344/http://jang.com.pk/thenews/feb2008-weekly/nos-17-02-2008/pol1.htm#1.