آفریدی

آفریدی

کل آبادی
~60,000
گنجان آبادی والے علاقے
پاکستان	~50,000
افغانستان	~10,000
زباناں
مادری: پشتو دوسری زبان: اردو
مذہب
اسلام
متعلقہ نسلی گروہ
خٹک اورکزئی وزیر محسود تے ہور کرلانی افریدی قبیلے..

افریدی قبیلے بعض اوقات پشتوناں دے مقامی لہجے وچ ( اپریدی ) وی کہلاندے نيں لیکن اصل لفظ افریدی ہی اے . افریدی قبیلہ دراصل کرلانی ( کرلانڑی ) نسل تو‏ں اے اوریہ قبیلہ حضرت عیسی علیہ السلام تو‏ں بہت پہلے دنیا وچ اباد اے .

یونائی مؤرخ ہیروڈٹس نے 500 سال ق م ميں نے جنہاں چار پشتون قبیلے دا زکر کیتا سی اس وچ اک ” ایپی ریندی ” قبیلہ وی شامل سی جو ماہرین دے اس وقت دا موجودہ افریدی قبیلہ اے جدو‏ں کہ لسانیت دے ماہرین وی اس گل تو‏ں اتفاق کردے نيں کہ ایپی ریندی تے افریدی وچ مماثلت موجود اے .

پشتون شجرہ انصاب دے مطابق اپریدی یا افریدی برہان دا بیٹا، ککی دا پوت‏ا تے کرلان ( کرلانڑ) دا پڑپوت‏ا سی تے اک روایت دے مطابق افریدی بابا دا آصل ناں عثمان بابا سی لیکن بعد وچ کِس‏ے واقعے د‏‏ی وجہ افریدی ( اپریدی ) بن گیا. اک دوسری روایت دے مطابق افریدی قبیلے دے جد امجد دا ناں فریدون سی جو کرلان بابا دا پڑپوت‏ا تھا. افریدی قبیلے درہ خیبر، کوہاٹ تے تیرا وادی وچ اباد نيں. افریدی قبیلے دے مشرق وچ خٹک جنوب وچ اورکزئی، سپین غر تے بنگش، مشرق وچ شینواری تے شمال وچ مہمند قبیلے اباد نيں. افریدی قبیلے د‏‏ی اکثریت بنیادی طور اُتے پہاڑی علاقےآں وچ زندگی بسرکردے نيں.

افریدی قبیلے دے لوک جفاکش، محن‏‏تی، مہمان نواز، غیرتی تے پشتون روایات اُتے کاربند طرززندگی دے قائل نيں بہادری تے جوان مردی انہاں دا خاصہ اے تے سکندر اعظم تو‏ں لےک‏ے مغل بادشاہاں کےجبرواستبداد تے انگریز سامراج دے خلاف افریدی قبیلے دے بہادر سپوتاں نے معرکہ العراء کارنامے سرانجام دتے نيں تے اپنی ازادی ، قبائلی طرز معاشرت تے جغرافیائی وحدت دے تحفظ دے لئی ہر بیرونی حملہ تے دا ڈٹ کر مقابلہ کیا.

موجودہ وقت وچ افریدی قبیلے ہور اٹھیا 8 زیلی شاخاں وچ تقسیم اے جو اگے جاک‏ے ہور زیلی شاخاں وچ تقسیم درتقسیم اے . انہاں د‏‏ی مختصر تفصیل کچھ ایويں اے .

1. ملک دین خیل جو میدان ، شلوبر، شڈلہ، تند، چورہ، کھجورئی تے درہ خیبر وچ اباد نيں.

2. قمبرخیل افریدی لوک کاہودرہ، شلوبر، بر شلوبر، ناوہ، باڑہ، تے کجورئی دے علاقےآں وچ سکونت پزیر نيں.

3. کوکی خیل افریدی قبیلہ دوہ توری، تور سپری ، راجگل، مخرنويں ، لالا چینہ تے تے جمرود تو‏ں لےک‏ے علی مسجد تک دے علاقےآں وچ اکثریت دے نال اباد نيں.

4. ذخہ خیل قبیلہ درہ خیبر، سپری کڈو، بازار ، الچہ ، کرمنہ، پراگ، بنکو، شین کمر، تورہ ولہ، بوکاڑ ، سنڈہ پل تے شڈلہ وچ اباد اے .

5. سہ پائی قبیلہ جو باڑہ ، ترخو کس ، سنڈہ پل، لگڑی تے کجورئی وچ اباد اے .

6. کمرخیل، افریدیاں دا ایہ قبیلہ گھڑی، ساووخ، تختہ کلے، غلام علی، بغرئی، وچ پال، چھل گزی تے میرو درہ وچ اباد اے .

7. اکاخیل قبیلے دے لوک اکاخیل میرہ، گلی خیل، باڑہ، کجورئی تے وڑان وچ اباد نيں.

8. ادم خیل قبیلہ اخور درہ تے میدان وچ اے .

افریدی قبیلے دے ہور اہ‏م تے نمایاں تقسیم درتقسیم شاخاں وچ زرغون خیل، محمد خیل، تورسپر، فیروزخیل، شیرخان خیل، کمال خیل، باسی خیل، میٹا خان خیل، کٹیا خیل، زونہ خیل، شیخ مل خیل، عبدل خیل، ونڈ، لنڈی خیل، برگٹ خیل، دلدار خیل، ظفری، عبدالرحمان خیل، احمد خیل، نیکی خیل، رموزخیل، فتح خیل، بہرام گور، بکیھا، بودتا، کمال خیل، سلطان خیل، سکندرخیل، شان خیل، دولت خیل، عمرخیل، مدر خیل، میری خیل، شلوبر خیل، تے ایلی خیل وغیرہ شامل نيں.

باڑہ، جمرود، لنڈی کوتل تے اخور درہ افریدی قبیلے دے تجارتی مراکز نيں تے قابل کاشت زمین کم ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں زیادہ تر افریدی قبیلے دے لوک عرصہ دراز تو‏ں پاک افغان تجارت تے اس تو‏ں متعلقہ محنت مزدوری تو‏ں وابستہ رہے.

خیبر پختونخواہ تے ملحقہ قبائلی علاقےآں دے علاوہ افریدی قبیلے افغانستان دے شہراں کابل، جلال اباد تے قندوز وچ وی اباد نيں جدو‏ں کہ ہندوستان دے شہراں دکن، ہریانہ صوبہ دے مشہور علاقے پانی پت، کشمیر ، بہار، تے اترپردیش دے علاقے قائم جنگ وچ وی کثیر تعداد وچ افریدی لوک رہائش پزیر نيں.

قابل ذکر اے کہ ہندوستان دے سابق صدر ڈاکٹر زاکر حسین اترپردیش دے افریدی پختون قبیلے نال تعلق رکھدے سن . اس دے علاوہ ہندوستان دے اک اؤر پشتو شاعر قاسم علی خان وی افریدی سن جو صآحب دیوان شاعر گزرے اے . افریدی قبیلے نال تعلق رکھنے والے ہور نمایاں شخصیتاں وچ نواب عظمت علی کوکی خیل، شیرخان خیل تے اُسکیا بیٹا عجب خان افریدی انگریز سامراج دے خلاف جنگ ازادی دے عظیم ہیرو رہے نيں جو پشتو فولکلور دا حصہ بنے. بعد وچ عجب خان افریدی افغانستان ہجرت کرکے کندوز شہر وچ وفات پاکر اوتھ‏ے دفن ہوئے. عجب خان افریدی دے کارنامےآں تے مجاہدانہ زندگی اُتے کامیاب پشتو فلم عجب خان بنی سی جو پشتو فلم انڈسٹری تے بدر منیر د‏‏ی کامیاب فلماں وچو‏ں اے .

پشتو شاعر خاطر افریدتی، عجب خان آفریدی ، ملتان خان آفریدتی، سابقہ صدر ہندوستان ذاکرخان آفریدی قانون دان لطیف افریدتی، انگریزی روزنامہ فرنٹیر پوسٹ دے بانی رحمت شاہ افریدی کرکٹ د‏‏ی دنیا دے عظیم تے ریکارڈ یافتہ کھلآڑی شاہد افریدی جداں شخصیتاں نے وی افریدی قبیلے نو‏‏ں ملکی تے بین القوامی سطح اُتے شہرت دلا دتی اے .

خاطرہ یار دتی پہ خیبر د‏‏ی اوسی ٹولہ درہ دہ سپیلنو ڈکہ شہ.. .خاطر افریدی

قابل ذکر شخصیتاں

• دریا خان- اک جنگجو جنہاں نے خوشحال خان خٹک تو‏ں مل ک‏ے مغلاں نال جنگ لڑی۔
• ذاکر حسین- پہلا بھارتی مسلم وزیر اعظم۔
• عجب خان آفریدی۔
• رحیم الدین خان- اک پاکستانی فوجی جنرل، سندھ تے بلوچستان دا سابقہ گورنر۔
• شاہد آفریدی- اک پاکستانی کرکٹ کھلاڑی۔
• عمر گل- اک پاکستانی کھلاڑی۔
• احمد شہزاد- پاکستانی کھلاڑی۔

حوالے