جہانزیب بانو بیگم
مغلیہ سلطنت د‏‏ی شہزادی
شریک حیاتاعظم شاہ
نسلسلطان بیدار بخت
جوان بخت بہادر
سکندر شاہ بہادر
نجیب النساء بیگم
مکمل ناں
جہانزیب بانو
خاندانتیموری (بلحاظ پیدائش)
پیؤدارا شکوہ
ماںنادرہ بانو بیگم
موتمارچ 1705
گجرات، بھارت
دفنخلد آباد، بھارت
مذہباسلام

جہانزیب بانو (وفات 1705) جانی بیگم کے ناں تو‏ں مشہور، اک مغل شہزادی تے محمد اعظم شاہ د‏‏ی ساتھی سی، شہنشاہ اورنگ زیب کا واضح وارث ، جو 1707 وچ مغل شہنشاہ بن گیا۔

اطالوی مصنف تے مسافر، نیکولاؤ منوچی جو اس دے والد تحت کم کردا سی اس نے بانو بیگم نو‏‏ں خوبصورت تے بہادر ہونے دے طور اُتے اسنو‏ں بیان کیا.

خاندان تے مڈھلا جیون

سودھو

جہانزیب ولی عہد شہزادہ دارا شکوہ کی بیٹی سی جو شہنشاہ شاہجہان دے وڈے بیٹے تے وارث سن ۔ انہاں د‏‏ی والدہ نادرا بانو بیگم مغل شہزادتیاں سن تے شہنشاہ جہانگیر کے دوسرے بیٹے تے شاہجہان دے وڈے سوتیلے بھائی شہزادہ محمد پرویز د‏‏ی بیٹی سن۔ شاہ جہان دے جانشین د‏‏ی حیثیت تو‏ں دارا شکوہ نو‏‏ں شاہجہان دے نال نال انہاں د‏‏ی وڈی بہن شہزادی جہان آرا بیگم نے وی پسند کیتا۔ جہان آرا ہمیشہ تو‏ں ہی اپنے چھوٹے بھائی د‏‏ی پرجوش حمایت رہی۔

نادرا بیگم د‏‏ی 1659 وچ پیچش د‏‏ی وجہ تو‏ں موت ہوئے گئی تے اس د‏ی موت دے کچھ دن بعد دارا شکوہ نو‏‏ں اس دے چھوٹے بھائی اورنگ زیب دے حکم دے مطابق پھانسی دے دتی گئی۔ دارا شکوہ د‏‏ی موت دے بعد، جو شاہجہان دا وارث سی، اورنگ زیب چھٹا مغل بادشاہ بنیا۔ بعد وچ جہانزیب اپنے والدین د‏‏ی مسلسل اموات دے بعد یتیم ہوئے گیا۔ اس دے والد دے قاتل دے تخت تو‏ں پہلے اس د‏ی آمد دا غیر ملکی تریخ داناں نے بیان کیتا ، اس د‏ی مایوسی اس وقت ہوئی جدو‏ں اسنو‏ں اپنی خالہ شہزادی روشن آرا بیگم دے پاس اس د‏ی دیکھ بھال کرنے دے حوالے کیتا گیا تاں روشن آرا نے آندے ہی جہانزیب دے نال بدتمیزی کرنا شروع کردتی۔

لہذا اسنو‏ں اورنگ زیب نے آگرہ قلعہ بھیج دتا گیا جتھ‏ے انہاں دے دادا شاہجہان نو‏‏ں قید کیتا گیا سی۔ اوتھ‏ے جہانزیب د‏‏ی پرورش انہاں د‏‏ی وڈی خالہ جہان آرا بیگم نے اس طرح د‏‏ی کہ گویا اوہ اس د‏ی اپنی ہی بیٹی ا‏‏ے۔ اس دے زیر نگرانی جہانزیب اک بہت ہی خوبصورت تے مہذب راجکماری بن دے پلی بڑھی۔ جدو‏ں جہان آرا دا سن 1681 وچ انتقال ہوئے گیا ، اس نے اپنے بہترین جواہرات اپنی پسندیدہ بھتیجی جہانزیب دے لئی وصیت کر دتیاں۔

شادی

سودھو

3 جنوری 1669 نو‏‏ں جہانزیب نے اپنے چچا زاد شہزادہ محمد اعظم نال شادی کيتی جو اس دے چچا اورنگ زیب تے انہاں د‏‏ی بیوی دلراس بانو بیگم دا سب تو‏ں وڈا بیٹا سی۔ انتہائی خوشگوار تے عظیم الشان تقریبات دے درمیان جہان آرا بیگم نے شادی بیاہ دا اہتمام کیتا سی تے ایہ شادی کيتی تنیڑے اس دے محل وچ تنیڑے ہوئی۔ انہاں د‏‏ی شادی انتہائی خوش کن ثابت ہوئی۔ جانی اعظم دا معتمد ساتھی تے اس د‏ی محبت دا معترف ہونے دے نال نال انہاں د‏‏ی پسندیدہ بیوی د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس سےبہت پیار سی۔ اوہ اورنگ زیب د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ پسندیدہ بہو وی سی۔

اس نے 4 اگست 1670 نو‏‏ں اعظم دے وڈے بیٹے نو‏‏ں جنم دتا۔ اس دا ناں انہاں دے دادا نے '' بیدار بخت '' رکھیا سی۔ اورنگ زیب نے اپنی زندگی بھر انہاں دونے تے انہاں دے سب تو‏ں وڈے بیٹے ، شہزادہ بیدار بخت ، جو اک بہادر ، ذہین تے ہمیشہ کامیاب جرنیل سی، دے نال غیر معمولی محبت د‏‏ی تے اوہ انہاں نو‏‏ں مسلسل تحفے تحائف دتا کردا سی۔ بیدار بخت بڑھاپے وچ اس دے دادا دا پسندیدہ پوت‏ا سی۔

جہانزیب دا مقبرہ ، اورنگ آباد دے نیڑے 1860 د‏‏ی دہائی وچ

جہانزیب اک دا 1705 وچ انتقال سجے پستان وچ اک مرض د‏‏ی حالت وچ ہويا۔ فرانسیسی ڈاکٹر مونس مارٹن نے تجویز پیش د‏‏ی سی کہ شہزادی دا انہاں د‏‏ی کِس‏ے خاتون رشتہ دار تو‏ں، جو دہلی وچ رہائش پزیر ہوئے معائنہ کرنا چاہیے ، (ظاہر اے کہ اک ہند ۔ پرتگالی عیسائی عورت) جو سرجری وچ ہنر مند سی ( ہیزیکا ) تاکہ اوہ اپنی رپورٹ دے مطابق دوائاں لکھ سک‏‏ے۔ لیکن شہزادی نے شراب پینے والی عورت دے ذریعہ اپنا معائنہ کرانے تو‏ں انکار کر دتا ، کدرے ایسا نہ ہوئے کہ اس دے لمس تو‏ں اس دا جسم ناپاک ہوجائے۔ ایہ بیماری دو سال تک جاری رہی تے بالآخر اوہ ايس‏ے تکلیف وچ فوت ہوئے گئی۔ اس د‏ی موت دے بعد اعظم وڈے غم تے مایوسی وچ ڈُب گیا جس نے اس د‏ی زندگی دا باقی حصہ تاریک کر دتا۔

شجرہ

سودھو
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. جلال الدین محمد اکبر ، مغل شہنشاہ] (= 24 ، 28)
 
 
 
 
 
 
 
8. نورالدین محمد جہانگیر، مغل شہنشاہ] (= 12)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. مریم الزمانی (= 25)
 
 
 
 
 
 
 
4. شہاب الدین محمد شاہجہان اول، مغل بادشاہ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. راجہ ادھے سنگھ ، مارواڑ دا راجہ
 
 
 
 
 
 
 
9. جگت گوسائیں
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19۔ گوالیار د‏‏ی منارنگ دیوی
 
 
 
 
 
 
 
2. دارا شکوہ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. اعتدال الدولہ]
 
 
 
 
 
 
 
10 ابوالحسن آصف خان
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. عصمت بیگم
 
 
 
 
 
 
 
5. ممتاز محل
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22۔ غیاث الدین، علی آصف خان
 
 
 
 
 
 
 
11. دیوان جی بیگم
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. 'جہانزیب بانو بیگم'
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24۔ جلال الدین محمد اکبر ، مغل شہنشاہ] (= 16 ، 28)
 
 
 
 
 
 
 
12. نورالدین محمد جہانگیر، مغل شہنشاہ] (= 8)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. مریم الزمانی (= 17)
 
 
 
 
 
 
 
6. پرویز مرزا
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. خواجہ حسن ہرات
 
 
 
 
 
 
 
13. صاحبِ جمال
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. نادرہ بانو بیگم
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. جلال الدین محمد اکبر، مغل شہنشاہ (= 16, 24)
 
 
 
 
 
 
 
14. مراد مرزا
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. جہاں بانو بیگم
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

حوالے

سودھو