دلرس بانو بیگم

دلرس بانو بیگم
تاریخ پیدائش	سنہ 1622
وفات	8 اکتوبر 1657 (34–35 سال)  اورنگ آباد
وجہ وفات	زچہ انفیکشن
مدفن	بیبی کا مقبرہ
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	مغلیا سلطنت
شریک حیات	اورنگزیب
اولاد	محمد اکبر (مغل شہزادہ) ،  زیب النساء ،  زینت النساء ،  محمد اعظم شاہ ،  زبدۃ النساء
والد	مرزا بدیع الزماں صفوی شاہنواز خان
خاندان	صفوی خاندان
عملی زندگی
پیشہ	ارستقراطی

دلرس بانو بیگم (1622ء تا1657ء) آخری عظیم مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی پہلی تے حاکم اعلیٰ ملکہ سی۔ اوہ پیار تو‏ں ربیعہ الدرانی دے ناں تو‏ں وی پکاری جاندی سی۔ اورنگ آباد وچ بی بی دا مقبرہ اورنگ زیب د‏‏ی ماں ممتاز محل دے تاج محل تو‏ں شاندار مماثلت رکھدا اے اس دے شوہر د‏‏ی جانب تو‏ں اس د‏ی آخری آرام گاہ دے طور اُتے بنوایا گیا۔

دلرس بانو ایران دے مشہور صفوی خاندان د‏‏ی شہزادی د‏‏ی حیثیت تو‏ں پیدا ہوئی سی تے شاہ اسماعیل د‏‏ی اولاد تو‏ں مرزا بدیع الزمان (لقب شاہ نواز) د‏‏ی بیٹی سی جو گجرات دے وائسرائے دے طور اُتے کم کردے سن ۔ 1637ء وچ اس د‏ی شہزادہ محی الدین (جو بعد وچ اورنگ زیب اکھوایا) نال شادی ہوئی تے اس تو‏ں پنج بچےآں د‏‏ی ولادت ہوئی جنہاں وچ شہزادہ محمد اعظم (جس نو‏‏ں اورنگ زیب نے ولی عہد مقرر کیا) نے مغل شہنشاہ دے طور اُتے عارضی کامیابی حاصل کيتی۔ انہاں د‏‏ی اولاد وچ شہزادی شاعرہ زیب النساء (اورنگ زیب د‏‏ی چہیندی بیٹی)، شہزادی زینت النساء (لقب پادشاہ بیگم) تے سلطان محمد اکبر جو اورنگ زیب دا سب تو‏ں پیارا بیٹا سی، شامل نيں۔

دلرس بیگم د‏‏ی وفات اپنے پنجويں بچے د‏‏ی پیدائش دے اک مہینہ بعد زچگی دے بخار نال ہوئی تے ام دے شوہر نے انہاں د‏‏ی موت تو‏ں اک سال پہلے ہی اپنے بھائی نال جنگ دے بعد تخت اُتے برتری حاصل کيتی سی۔ دلرس د‏‏ی موت زچگی دے دوران ہونے والی پیچیدگی دے باعث ہونے والے بخار د‏‏ی وجہ نال ہوئی۔ اس د‏ی موت تو‏ں شہنشاہ نو‏‏ں شدید دکھ ہويا تے اس دا سب تو‏ں وڈا بیٹا محمد اعظم اِنّا غمگین ہويا کہ اعصابی توازن برقرار نہ رکھ سکا۔ انہاں حالات وچ شہزادی زیب النساء د‏‏ی ذمہ داری ودھ گئی۔ اس نے نويں پیدا ہونے والے شہزادے د‏‏ی ذمہ داری لی تے خود نو‏‏ں اس دے لئی وقف کر دتا۔ ٹھیک ايس‏ے وقت شہنشاہ نے اس بنا ماں دے بچے نو‏‏ں بہت توجہ تے محبت دی، جلد ہی اوہ شہنشاہ دا سب تو‏ں لاڈلا تے پیارا بیٹا بن گیا۔

جیون

دلرس بانو بیگم نے مختصر زندگی پائی۔ اوہ ہندوستان دے مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی تن بیویاں وچو‏ں اک سن۔ 1657ء وچ اج ہی دے دن دلرس بانو بیگم وفات پاگئی سن۔

مؤرخین نے دلرس بانو بیگم دا سنِ پیدائش 1622ء لکھیا ا‏‏ے۔ اوہ ربیعہ الدّرانی دے ناں تو‏ں وی پکاری جاندیاں سن۔ اورنگزیب د‏‏ی پہلی بیوی ہونے دے نا‏تے شاہی خاندان وچ انہاں د‏‏ی وڈی حیثیت تے اہمیت سی۔

اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی ماں ممتاز محل سن جنہاں د‏‏ی عظیم الشّان یادگار تے نشانی تاج محل دنیاک دے خوب صورت ترین مقابر تے عجائبِ روزگار عمارتاں وچ شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ بادشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی شریکِ حیات دلرس بانو بیگم وی اورنگ آباد وچ ایداں دے ہی مقبرے وچ آسودہ خاک ہوئیاں جو تاج محل تو‏ں مماثلت رکھدا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں بی بی دا مقبرہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔

مؤرخین نے دلرس بانو نو‏‏ں ایران دے مشہور صفوی خاندان د‏‏ی شہزادی لکھیا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی شادی 1637ء وچ اورنگزیب نال ہوئی سی تے انہاں د‏‏ی پنج اولاداں سن جنہاں وچ شہزادہ محمد اعظم نو‏‏ں اورنگزیب نے ولی عہد مقرر کيتا سی۔

دلرس بیگم د‏‏ی وفات اپنی پنجويں اولاد د‏‏ی پیدائش دے اک مہینے بعد زچگی دے دوران ہونے والی پیچیدگی دے سبب لاحق ہونے والے بخار د‏‏ی وجہ نال ہوئی۔

حوالے

ہور پڑھو

• Annie Krieger-Krynicki (2005)۔ Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb۔ Oxford University Press. سانچہ:آئی ایس بی این۔