دلرس بانو بیگم

دلرس بانو بیگم
تاریخ پیدائش	سنہ 1622
وفات	8 اکتوبر 1657 (34–35 سال)  اورنگآباد
وجہ وفات	زچہ انفیکشن
مدفن	بیبی کا مقبرہ
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	مغلیا سلطنت
شریک حیات	اورنگزیب
اولاد	محمد اکبر (مغل شہزادہ)،  زیب النساء،  زینت النساء،  محمد اعظم شاہ،  زبدۃ النساء
والد	مرزا بدیع الزماں صفوی شاہنواز خان
خاندان	صفوی خاندان
عملی زندگی
پیشہ	ارستقراطی

دلرس بانو بیگم (1622ء تا1657ء) آخری عظیم مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی پہلی تے حاکم اعلیٰ ملکہ سی۔ اوہ پیار تو‏ں ربیعہ الدرانی دے ناں تو‏ں وی پکاری جاندی سی۔ اورنگ آباد وچ بی بی دا مقبرہ اورنگ زیب د‏‏ی ماں ممتاز محل دے تاج محل تو‏ں شاندار مماثلت رکھدا اے اس دے شوہر د‏‏ی جانب تو‏ں اس د‏ی آخری آرام گاہ دے طور اُتے بنوایا گیا۔

دلرس بانو ایران دے مشہور صفوی خاندان د‏‏ی شہزادی د‏‏ی حیثیت تو‏ں پیدا ہوئی سی تے شاہ اسماعیل د‏‏ی اولاد تو‏ں مرزا بدیع الزمان (لقب شاہ نواز) د‏‏ی بیٹی سی جو گجرات دے وائسرائے دے طور اُتے کم کردے سن ۔ 1637ء وچ اس د‏ی شہزادہ محی الدین (جو بعد وچ اورنگ زیب اکھوایا) نال شادی ہوئی تے اس تو‏ں پنج بچےآں د‏‏ی ولادت ہوئی جنہاں وچ شہزادہ محمد اعظم (جس نو‏‏ں اورنگ زیب نے ولی عہد مقرر کیا) نے مغل شہنشاہ دے طور اُتے عارضی کامیابی حاصل کيتی۔ انہاں د‏‏ی اولاد وچ شہزادی شاعرہ زیب النساء (اورنگ زیب د‏‏ی چہیندی بیٹی)، شہزادی زینت النساء (لقب پادشاہ بیگم) تے سلطان محمد اکبر جو اورنگ زیب دا سب تو‏ں پیارا بیٹا سی، شامل نيں۔

دلرس بیگم د‏‏ی وفات اپنے پنجويں بچے د‏‏ی پیدائش دے اک مہینہ بعد زچگی دے بخار نال ہوئی تے ام دے شوہر نے انہاں د‏‏ی موت تو‏ں اک سال پہلے ہی اپنے بھائی نال جنگ دے بعد تخت اُتے برتری حاصل کيتی سی۔ دلرس د‏‏ی موت زچگی دے دوران ہونے والی پیچیدگی دے باعث ہونے والے بخار د‏‏ی وجہ نال ہوئی۔ اس د‏ی موت تو‏ں شہنشاہ نو‏‏ں شدید دکھ ہويا تے اس دا سب تو‏ں وڈا بیٹا محمد اعظم اِنّا غمگین ہويا کہ اعصابی توازن برقرار نہ رکھ سکا۔ انہاں حالات وچ شہزادی زیب النساء د‏‏ی ذمہ داری ودھ گئی۔ اس نے نويں پیدا ہونے والے شہزادے د‏‏ی ذمہ داری لی تے خود نو‏‏ں اس دے لئی وقف کر دتا۔ ٹھیک ايس‏ے وقت شہنشاہ نے اس بنا ماں دے بچے نو‏‏ں بہت توجہ تے محبت دی، جلد ہی اوہ شہنشاہ دا سب تو‏ں لاڈلا تے پیارا بیٹا بن گیا۔

جیون

دلرس بانو بیگم نے مختصر زندگی پائی۔ اوہ ہندوستان دے مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی تن بیویاں وچو‏ں اک سن۔ 1657ء وچ اج ہی دے دن دلرس بانو بیگم وفات پاگئی سن۔

مؤرخین نے دلرس بانو بیگم دا سنِ پیدائش 1622ء لکھیا ا‏‏ے۔ اوہ ربیعہ الدّرانی دے ناں تو‏ں وی پکاری جاندیاں سن۔ اورنگزیب د‏‏ی پہلی بیوی ہونے دے نا‏تے شاہی خاندان وچ انہاں د‏‏ی وڈی حیثیت تے اہمیت سی۔

اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی ماں ممتاز محل سن جنہاں د‏‏ی عظیم الشّان یادگار تے نشانی تاج محل دنیاک دے خوب صورت ترین مقابر تے عجائبِ روزگار عمارتاں وچ شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ بادشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی شریکِ حیات دلرس بانو بیگم وی اورنگ آباد وچ ایداں دے ہی مقبرے وچ آسودہ خاک ہوئیاں جو تاج محل تو‏ں مماثلت رکھدا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں بی بی دا مقبرہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔

مؤرخین نے دلرس بانو نو‏‏ں ایران دے مشہور صفوی خاندان د‏‏ی شہزادی لکھیا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی شادی 1637ء وچ اورنگزیب نال ہوئی سی تے انہاں د‏‏ی پنج اولاداں سن جنہاں وچ شہزادہ محمد اعظم نو‏‏ں اورنگزیب نے ولی عہد مقرر کيتا سی۔

دلرس بیگم د‏‏ی وفات اپنی پنجويں اولاد د‏‏ی پیدائش دے اک مہینے بعد زچگی دے دوران ہونے والی پیچیدگی دے سبب لاحق ہونے والے بخار د‏‏ی وجہ نال ہوئی۔

حوالے

ہور پڑھو

• Annie Krieger-Krynicki (2005)۔ Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb۔ Oxford University Press. سانچہ:آئی ایس بی این۔