وکیپیڈیا

بھارتی کسان تحریک 2020

2020 بھارتی کساناں دا تحریک
تاریخ9 اگست 2020 - ہن جاری اے [۱]
مقامبھارت،21°N 78°E / 21°N 78°E / 21; 78
وجوہات
اہداف
  • تن فارم بلّ ردّ کرواؤنے
  • گھٹو گھٹ حمایت ملّ (ایم۔ایس۔پی۔) نوں قانونی طور تے سمقررہ کراؤنا
طریقہ کار
صورتحالجاری اے
فریق تنازع

ستعینات کسان مورچہ

  • آل انڈیا کسان جدوجہد کوآرڈینیشن کمیٹی
  • بھارتی کسان یونین
  • کسان آزادی تنظیم کسان تنظیم
  • آل انڈیا کسان سبھا
  • جےَ کسان تحریک
  • لوک جدوجہد مورچہ
  • آل انڈیا کرشنک کھیت مزدور تنظیم
  • پیپلز اندولناں دا قومی گٹھجوڑ
  • ہور کسان یونیناں

بھارتی کسان تحریک 2020–2021، بھارتی پارلیمنٹ ولوں ستمبر، 2020 وچ پاس کیتے تن کھیت قنوناں خلاف بھارتی کساناں دا خلاف مظاہرہ اے، جس نوں وکھ وکھ کسان گروہاں (جتھیبندیاں) ولوں کسان مخالف کالے قنوناں وجوں درسایا گیا اے۔ کسان یونیناں اتے اوہناں دے نمائندیاں نے منگ کیتی اے کہ قنوناں نوں ردّ کیتا جاوے اتے اس توں گھٹ کسے وی گل نوں قبول نہیں کیتا جاویگا۔[۲][۳][۴][۵] کسان لیڈراں نے ایہناں قنوناں اتے سپریم کورٹ ولوں قائم کمیٹی دی شمولیت دے نال نال سپریم کورٹ دے بھارت دے روک دے حکم نوں ردّ کر دتا۔[۶] مرکز سرکار اتے کسانی یونیناں ولوں نمائندگی کرن والے کساناں وچ 14 اکتوبر 2020 اتے 15 جنوری 2021 دے وچکار نوں پڑائ دی گل بات ہوئی اے؛ ساریاں بیسٹا سن۔[۷][۸] اس لئی دیس دیاں 500 توں ودھ کسان یونیناں خلاف مظاہرہ کر رہیاں ہن۔

کسان آگوآں نے ایہناں کھیتی قنوناں اتے سپریم کورٹ ولوں قائم کمیٹی دی شمولیت دے نال نال سپریم کورٹ دے بھارت دے روک دے حکم نوں وی ردّ کر دتا اے۔[۹] مرکز سرکار اتے کسانی یونیناں ولوں نمائندگی کرن والے کساناں وچ 14 اکتوبر 2020 اتے 15 جنوری 2021 دے وچکار نوں پڑائ دی گل بات ہوئی اے؛ ساریاں بیسٹا سن۔[۱۰][۱۱]

کئی قسماں دیاں کسان یونیناں ولوں اس فارم بلاں نوں اکثر "کسان مخالف بلّ"[۱۲] کیہا جاندا اے[۱۳][۱۴] اتے مخالف دھر دے سیاستدان ایہہ وی کہندے ہن کہ ایہہ بلّ کساناں نوں کارپوریٹ دے رحم اُتے چھڈّ دینگے۔[۱۵][۱۶] کساناں نے ایم۔ایس۔پی۔ بلّ بناؤن لئی وی بینتی کیتی اے، تاں جو ایہہ سمقررہ کیتا جا سکے کہ کارپوریٹ قیمتاں نوں کنٹرول نہیں کر سکدے۔ حالانکہ، سرکار ایہہ کہندی اے کہ اوہ کساناں نوں اپنی فصل سدھے وڈے کھریدداراں نوں ویچن لئی اسان بناؤنگے، اتے اوہناں ولوں کیہا گیا اے کہ خلاف مظاہرہ غلط جانکاری اُتے مشتمل ہن۔[۱۷][۱۸][۱۹] ہندوستانی کساناں د‏‏ی تحریک 2020 وچ 2020 وچ ہندوستانی پارلیمنٹ دے ذریعہ منظور کردہ تن زرعی بلاں دے خلاف بھارتی کساناں دا احتجاج اے ، جسنو‏ں مختلف کساناں دے گروپاں نے کسان مخالف قوانین کے طور اُتے بیان کيتا ا‏‏ے۔ [۲۰] ایہی وجہ اے کہ ملک بھر وچ 500 تو‏ں زیادہ کسان یونیناں احتجاج کر رہیاں نيں۔ [۲۱] کاروائیاں دی شروعات توں ترنت بعد، یونیناں نے مقامی خلاف مظاہرہ کرنا شروع کر دتا، زیادہ تر پنجاب وچ ۔ دو مہینیاں دے خلاف مظاہرہ توں بعد، کسان یونیناں - خاصکر پنجاب اتے ہریانہ دیاں - نے "دلی چلو" نام دی لہر شروع کیتی، جس وچ ہزاراں ہی کسان یونین میمبر دیس دا راجگڑھ ول مارچ کیتے۔ بھارت سرکار نے وکھ-وکھ راجاں دی پولیس اتے قانون لاگوُ کرن والے کسان یونیناں نوں پانی دیاں توپاں، ڈانگاں اتے اتھرو گیس دی ورتوں کردیاں حملہ کرن دے حکم دتے تاں جو کسان یونیناں نوں پہلاں ہریانہ اتے پھر دلی وچ داخل ہون توں روکیا جا سکے۔ 26 نومبر نوں دیش-ویاپی عامَ ہڑتال جس وچ ٹریڈ یونیناں دا دعوہ اے کہ لگبھگ 250 ملیان لوک کسان یونیناں دے حمایت وچ شامل ہوئے سن۔ 30 نومبر نوں، ایہہ اندازا لگایا گیا سی کہ دلی جان والے رستے وچ 200,000 توں 300,000 دے وچکار وکھ-وکھ سرحدی تھاواں اُتے کسان اکٹھے ہو رہے سن۔

کسان یونیناں دا اک وڈا حصہ خلاف مظاہرہ کر رہا اے، جدونکھ بھارت سرکار دا دعوہ اے کہ کجھ یونیناں کھیتی قنوناں دے حمایت وچ ساہمنے آئیاں ہن۔[۲۲][۲۳] ٹرانسپورٹ یونیناں 14 ملیان توں ودھ ٹرکّ ڈرائیور دی نمائندگی کردیاں ہن، کجھ کسان راجاں وچ سپلائی دی ڈھوآ ڈھوائی روکن دی دھمکی دندے ہوئے کسان یونیناں دے حق وچ اگے آئے ہن۔[۲۴] 4 دسمبر نوں گل بات دوران سرکار ولوں کسان یونیناں دیاں منگاں نوں پروان نہ کرن توں بعد، کسان یونیناں نے 8 دسمبر 2020 نوں اک ہور بھارت پدھری ہڑتال تے کاروائی ودھاؤن دی سکیم بنائی۔ سرکار نے قنوناں وچ کجھ سودھاں دی پیش کش کیتی، پر یونیناں قنوناں نوں ردّ کرن لئی کہہ رہیاں ہن۔ 12 دسمبر توں، کسان یونیناں نے ہریانہ وچ ہائیوے ٹول پلازا اُتے قبضہ کر لیا اتے واہناں دی مفت آواجائی دی آگیا دتی۔[۲۵]

2020 بھارتی کساناں د‏‏ی تحریک
تاریخ9 اگست2020 - جاری اے [۲۶]
مقامبھارت,21°N 78°E / 21°N 78°E / 21; 78
وجوہات
اہداف
  • فارم دے تن بلاں نو‏‏ں منسوخ کرن
  • کم تو‏ں کم سپورٹ پرائس (ایم ایس پی) نو‏‏ں قانونی طور اُتے یقینی بنانا
طریقہ کار
صورتحالجاری اے
فریق تنازع

دسمبر دے ادھ تک، بھارت دی سپریم کورٹ نوں دلی دے آسپاس پردرشنکاریاں ولوں بنائی گئی ناکہ بندی نوں ہٹاؤن نال متعلق پٹیشناں دا اک گروہ حاصل ہویا سی۔[۲۷][۲۸] عدالت نے سرکار نوں قنوناں نوں روکن لئی وی کیہا، جس نوں اوہناں نے انکار کر دتا۔[۲۹] 4 جنوری 2021 نوں عدالت نے خلاف کر رہے کساناں دے حق وچ دائر کیتی پہلی پٹیشن درج کیتی۔[۳۰] کساناں نے کیہا اے کہ جے اوہ واپس جان نوں کیہا تاں اوہ عدالتاں نوں نہیں سننگے۔[۳۱] اوہناں دے لیڈراں نے ایہہ وی کیہا اے کہ کھیت قنوناں دا روکنا کوئی حل نہیں اے۔[۳۲]

30 دسمبر نوں، بھارت سرکار نے کساناں دیاں دو منگاں تے رضا مندی جتائی؛ کساناں نوں نویں آلودگی قنوناں توں باہر رکھنا اتے نویں بجلی آرڈینینس وچ سودھاں چھڈنیاں۔[۳۳]

26 جنوری نوں، ایہناں قنوناں دا خلاف کر رہے لکھاں کساناں نے ٹریکٹراں دے وڈے قافلے نال اک کسان پریڈ کیتی اتے دلی آ گئے۔ پردرشنکاری دلی پولیس ولوں منزورشدا رستے توں بھٹک گئے۔[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷] کئی جگہ ٹریکٹر ریلی ہنسک خلاف وچ بدل گئی جدوں پردرشنکاری کسان بیریکیڈاں وچوں لنگھے اتے پولیس نال جھڑپ ہو گئی۔[۳۸] بعد وچ کجھ مزاہراکاریاں نے لال قلعے وکھے پہنچ کے اپنے مذہبی جھنڈے اتے کسان یونین دے جھنڈے پھہرا دتے۔[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲]

پس منظر

سودھو

جون 2020 دے وسط وچ ، حکومت ہند نے زرعی مصنوعات ، انہاں د‏‏ی فروخت ، ذخیرہ اندوزی ، زرعی مارکیٹنگ تے زرعی اصلاحات تو‏ں متعلق معاہدے تو‏ں متعلق تن فارم آرڈیننس نافذ کیتے۔ [۴۳]

اک بل 15 ستمبر 2020 نو‏‏ں لوک سبھا تے دو دوسرے نے 18 ستمبر 2020 نو‏‏ں منظور کیا سی۔ [۴۴] بعدازاں ، 20 ستمبر 2020 نو‏‏ں ، راجیہ سبھا نے دو بل تے تیسرا 22 ستمبر نو‏‏ں وی منظور کرلیا۔ ہندوستان دے صدر نے وی 28 ستمبر 2020 نو‏‏ں انہاں بلاں اُتے دستخط کیتے تے اپنی منظوری دتی ، اس طرح انھاں قانون وچ تبدیل کردتا گیا۔ [۴۵][۴۶]

یہ 3 قوانین حسب ذیل نيں: -

  • کاشتکار پیداوا‏‏ر تجارت (ترغیبات تے سہولیات) ایکٹ ، 2020
  • مختلف قسم دے معاہدے (اختیار تے تحفظ) ویلیو انشورنس تے فارم سروسز ایکٹ ، 2020
  • ضروری اشیاء (ترمیمی) ایکٹ 2020

کساناں دا مطالبہ

سودھو

3 دسمبر ، 2020 تک ، کساناں دے مطالبات وچ شامل نيں:

  • تن نويں زرعی قوانین منسوخ کرن۔
  • فارم قوانین نو‏‏ں منسوخ کرنے دے لئی پارلیمنٹ دا خصوصی اجلاس طلب کيتا جائے۔
  • کم تو‏ں کم سپورٹ پرائس (ایم ایس پی) بناواں تے فصلاں د‏‏ی ریاستی خریداری نو‏‏ں قانونی حق بناواں۔ [۴۷]
  • یقین دہانی کرو کہ روايتی خریداری دا نظام جاری رہے گا۔ [۴۸]
  • سوامیاتھن کمیٹی د‏‏ی رپورٹ اُتے عملدرآمد کرو۔ [۴۹]
  • زرعی استعمال دے لئی ڈیزل د‏‏ی قیمتاں وچ 50٪ کمی کرن۔ [۵۰]
  • تنکے جلانے اُتے جرمانے تے جرمانے دا خاتمہ۔ [۵۱]
  • پنجاب وچ چاول دے بھس .ے جلانے دے الزام وچ گرفتار کساناں د‏‏ی رہائی
  • پاور آرڈیننس 2020 دا خاتمہ [۵۲]
  • مرکز نو‏‏ں ریاست دے امور وچ مداخلت نئيں کرنی چاہیدا ، عملی طور اُتے وکندریقرن لیانا چاہیدا۔


پچھوکڑ

سودھو

2017 وچ، مرکز سرکار نے ماڈل فارمنگ ایکٹ جاری کیتے۔ حالانکہ، اک مقررہ ویلے توں بعد، ایہہ پایا گیا کہ راجاں ولوں عمل وچ سجھائے گئے کئی سدھار لاگوُ نہیں کیتے گئے سن۔ جولائی 2019 وچ ستّ مکھ منتریاں دی اک کمیٹی بنائی گئی سی، جس نوں لاگوُ کرن بارے وچار وٹاندرے لئی کیتی گئی سی۔ اس دے مطابق، جون 2020 دے ادھ وچ بھارت سرکار نے 3 فارم آرڈینینس لاگوُ کیتے، جو کھیتی باڑی پیداواراں، اوہناں دی وکری، ہورڈنگ، کھیتی باڑی منڈیکرن اتے ٹھیکیداری کھیتی باڑی سدھاراں نال متعلق ہن۔[۵۳][۵۴][۵۵]

اک بل لوک سبھا ولوں 15 ستمبر 2020 نوں اتے 2 ہور بلاں نوں 18 ستمبر 2020 نوں پاس کیتا گیا سی۔[۵۶] بعد وچ، 2 بلّ 20 ستمبر 2020 نوں اتے تیسرا 22 ستمبر نوں راج سبھا نے وی پاس کیتا جتھے سرکار نے اک آواز ووٹ ولوں - پوری ووٹ پاؤن لئی مخالف دھر دیاں بینتیاں نوں نظر انداز کیتا۔[۵۷][۵۸] بھارت دے صدر نے وی 28 ستمبر 2020 نوں بلاں اُتے دستخط کرکے اپنی رضا مندی دے دتی، اس طرحاں اوہناں نوں قنوناں (ایکٹاں) وچ بدل دتا۔[۵۹][۶۰][۶۱] کھیتی باڑی اتے مارکیٹ دوویں راج دی لسٹ دے ماتحت آؤن کرکے، ایہناں ایکٹاں تے قانونی طور اُتے وی سوال چکے گئے ہن۔[۶۲]

ایہہ 3 قانون اس پرکار ہن:[۶۳]

  1. کساناں دا پیداوار وپار اتے ونج (ترقی اتے سہولت) ایکٹ : سرکار مطابق ایہہ قانون کساناں دے پیداوار دے وپار دے کھیتراں نوں چنے کھیتراں توں "پیداوار، اکتر کرن اتے ایکیکرن دی جگہ" نوں ودھاؤندا اے۔ شیڈولڈ کساناں دے پیداواراں دے الیکٹرانک وپار اتے ای-کامرس دی آگیا دندا اے۔ صوبہ سرکاراں نوں 'باہری وپار والے کھیتر' وچ کروائے گئے کساناں دی اپج دے وپار لئی مارکیٹ فیس، سیسّ جاں کساناں، وپاریاں دے اپر سیسّ جاں ٹیکس لگاؤن' تے روکدا اے۔
  2. قسماں (سشکتیکرن اتے سرکھیا) ملّ بھروسہ اتے فارم سیواواں ایکٹ اُتے اقرارنامہ : ایہہ قانون مطابق کسے وی کھیتی اتپاد دے پیداوار جاں پالن توں پہلاں اک کسان اتے خریددار درمیان اقرارنامے ولوں اقرارنامے دی کھیتی لئی اک ڈھانچہ تیار کیتا جاندا اے۔ ایہہ تنّ-پدھری اختلاف نپٹارے دی انتظام کردا اے: رضا مندی بورڈ، سب-ڈویژنل میجسٹریٹ اتے اپیلیٹ اتھارٹی۔
  3. ضروری وستاں (سودھ) ایکٹ : سرکار مطابق اس قانون مطابق مرکز نوں لڑائی جاں ادور ورگے اسادھارن حالات دے دوران کجھ کھان پین دیاں وستاں نوں نیمت کرن دی آگیا دندا اے۔ ضروری اے کہ کھیتی پیداواراں اُتے کوئی سٹاک سیما لگاؤن دی قیمت وادھے' تے مشتمل ہووے۔

ہور متعلق مدعیاں وچ کسان کھدکشیاں اتے پنجاب اتے عامَ طور تے بھارت وچ معیشت دی حالت شامل اے۔ بھارت نے 1995 اتے 2015 درمیان کل 296,438 بھارتی کسان کھدکشیاں دی رپورٹ کیتی۔[۶۴][۶۵] 2019 وچ، کھیتی باڑی دے کھیتر وچ کم کرن والے 10,281 لوکاں نے آتم قتل کیتی۔[۶۶] منیا جاندا اے کہ پنجاب دی معیشت دی ہولی ترقی، خاص کرکے اس دے کھیتی باڑی سیکٹر، نے خلاف مظاہرہ نوں ودھاؤن وچ مدد کیتی اے۔[۶۷][۶۸]

قومانتری مثال

سودھو

کئی وکاسشیل ارتھچاریاں نے 1980 اتے 1990 دے دہاکے وچ اپنیاں کھیتی پالیسیاں وچ سدھار کرکے نجی حصے دی بھاگیداری نوں مُتحرک کیتا۔[۶۹] لنڈن سکول آف اکنومکس دی سواتی ڈھینگرا نے کینیا دے اس کیس دا حوالہ دتا جس وچ اوہناں دے کھیتی باڑی سدھاراں نے کاروبار کرن وچ اسانتا نوں ودھا دتا، حالانکہ اس وادھے نے کساناں لئی ہور کئی مشکلاں کھڑھیاں کیتیاں۔[۶۹]

احتجاج

سودھو

ان فارماں دے بلاں دے میڈیا کوریج دے بعد ، انہاں اصلاحات دے خلاف پورے ہندوستان ، خاص طور اُتے پنجاب ، ہریانہ تے اتر پردیش وچ احتجاج شروع ہويا۔ انہاں فارم قوانین دے خلاف سارے ہندوستان وچ کسان یونیناں نے 25 ستمبر 2020 نو‏‏ں ہڑتال دا مطالبہ کيتا۔ [۷۰] سب تو‏ں زیادہ احتجاج پنجاب تے ہریانہ ، [۷۱] بلکہ اترپردیش ، [۷۲] کرناٹک ، [۷۳] تمل ناڈو ، اڑیسہ ، [۷۴] کیرالہ [۷۵] تے ہور ریاستاں وچ وی ہويا۔ [۷۶] اکتوبر وچ شروع ہونے والے احتجاج د‏‏ی وجہ تو‏ں پنجاب وچ ریلوے د‏‏ی خدمات دو ماہ تو‏ں زیادہ دے لئی معطل کردتی گئياں۔ [۷۷] 25 نومبر دے بعد ، کساناں نے قانون دے خلاف مختلف ریاستاں تو‏ں دہلی تک مارچ کيتا۔ راستے وچ ، ہریانہ پولیس دے اک گروپ نے آنسو گیس تے پانی د‏‏ی توپاں تو‏ں اسنو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ مظاہرین د‏‏ی جانب تو‏ں فوری مکالمہ کرنے دے مطالبے دے باوجود ہندوستان دی مرکزی حکومت نے انہاں نويں زرعی قوانین دے مستقب‏‏ل اُتے تبادلہ خیال دے لئی 3 دسمبر 2020 د‏‏ی تریخ طے د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس دے بعد کسان قوانین دے خلاف مختلف ریاستاں تو‏ں دہلی منتقل ہوگئے۔ [۷۸] کساناں نے احتجاج نو‏‏ں غلط انداز وچ پیش کرنے اُتے قومی میڈیا نو‏‏ں وی تنقید دا نشانہ بنایا تے "گودی میڈیا مردہ باد" جداں نعرے لگائے۔ [۷۹] ایہی وجہ اے کہ ٹرانسپورٹ یونیناں ، 14 ملین تو‏ں زیادہ ٹرک ڈرائیوراں د‏‏ی نمائندگی کردیاں نيں۔ مالکان ، بس ڈرائیور تے ٹیکسی ڈرائیور۔ جے حکومت کساناں دے مسائل حل کرنے وچ ناکا‏م رہی تاں اسنو‏ں پورے ملک تک ودھایا جائے گا۔ [۸۰]

بھانويں مرکز چاہندا اے کہ کسان احتجاج دے لئی دہلی د‏‏ی سرحد تو‏ں دور براؤری گراؤنڈ د‏‏ی طرف چلے جاواں ، کسان دہلی بارڈر اُتے ہی رہنا پسند کردے نيں تے براری دے بجائے جنتر منتر د‏‏ی طرف ودھنے نو‏‏ں ترجیح دیندے نيں۔ رکھن [۸۱] مشترکہ کسان مورچہ تے آل انڈیا کسان جدوجہد کوآرڈینیشن کمیٹی جداں کوآرڈینیشن باڈیز دے تحت ، مظاہرہ کرنے والی کسان یونیناں وچ شامل نيں: [۸۲][۸۳]

  • ہندوستانی کسان یونین (اُگراہن ، سدھو پور ، راجیوال ، چدونی ، وغیرہ)
  • جئے کسان آندولن
  • آل انڈیا کسان سبھا
  • کرناٹک ریاست رائٹھھا سنگھا
  • قومی اتحاد برائے عوامی تحریک
  • عوامی جدوجہد دا محاذ
  • آل انڈیا فارمرز فارم ورکرز

کساناں دیاں منگاں

سودھو

کسان یونیناں دا مننا اے کہ ایہہ قانون کساناں لئی نوٹیپھائیڈ ایگریکلچرل پروڈوس مارکیٹ کمیٹی (اے۔پی۔ایم۔سی۔) منڈیاں دے باہر کھیتی پیداواراں دی وکری اتے مارکیٹنگ نوں کھولھ دینگے۔ ہور، ایہہ قانون انتر-راجر وپار دی آگیا دیویگا اتے کھیتی باڑی پیداواراں دے الیکٹرانک وپار نوں مُتحرک کریگا۔ نویں قانون راج سرکاراں نوں اے۔پی۔ایم۔سی۔ مارکیٹ توں باہر وپار لئی مارکیٹ فیس، سیسّ جاں ٹیکس لگاؤن توں روکدے ہن؛ اس نال کساناں نوں یعقین ہویا کہ قانون "ہولی ہولی منڈی نظام نوں ختم کر دینگے" اتے "کساناں نوں کارپوریٹاں دے رحم اُتے چھڈّ دینگے" اس توں علاوہ، کساناں دا مننا اے کہ ایہہ قانونآڑھتیاں (کمیشن ایجنٹ، جو وتی رن مہیا کروا کے، ویلے سر خرید نوں یقینی بناؤندے ہوئے، اتے اوہناں دی فصل لئی ڈھشاعراں قیمتاں دا وعدہ کرکے وچولیئے وجوں کم کردے ہن) نال اوہناں دے موجودہ تعلقاں نوں ختم کر دینگے۔[۸۴]

اس توں علاوہ، خلاف کر رہے کساناں دا مننا اے کہ اے۔پی۔ایم۔سی۔ منڈیاں نوں ختم کرنا گھٹو گھٹ حمایت ملّ اُتے اوہناں دیاں فصلاں دی خرید نوں ختم کرن لئی مُتحرک کریگا۔ اس لئی اوہ سرکار ولوں گھٹو گھٹ حمایت قیمتاں دی لکھتی گرنٹی دین دی منگ کر رہے ہن۔[۸۵]

فائل:NP India burning 48 (6315309342)۔jpg
ایہناں منگاں وچوں اک منگ پرالی ساڑن لئی سزاواں اتے جرمانے ہٹاؤن دے نال نال پنجاب وچ جھونے دی پرالی ساڑن لئی گرفتار کیتے کساناں دی رہائی اے۔
۲۶ اکتوبر ۲۰۲۴، مطابق کساناں دیاں منگاں وچ شامل ہن:[۸۶][۸۷]
  1. تن کھیتی قنوناں نوں ردّ کرن لئی خاص پارلیمنٹ دا سیشن بلاؤ [۸۸]
  2. گھٹو گھٹ حمایت ملّ (ایم۔ایس۔پی۔) اتے فصلاں دی راج خرید نوں قانونی حق بناؤ۔[۸۹]
  3. بھروسہ دواؤ کہ روائتی خرید نظام جاری رہیگی۔[۹۰]
  4. سوامیناتھن پینل دی رپورٹ لاگوُ کرو اتے گھٹو گھٹ حمایت ملّ نوں پیداوار دی اوسطاً لاگت نالوں گھٹو گھٹ 50% ودھ رکھو۔[۹۱]
  5. کھیتی باڑی ورتوں لئی ڈیزل دیاں قیمتاں وچ 50% کٹوتی کرو۔[۹۲]
  6. اینّ۔سی۔آر۔ اتے اس دے نال لگدے آرڈینینس 2020 وچ ہوا دی کشلتا پربندھن تے کمیشن نوں ردّ کرنا اتے پرالی ساڑن لئی سزا اتے جرمانہ ہٹاؤنا۔[۹۳]
  7. پنجاب وچ جھونے دی پرالی ساڑن دے الزام وچ گرفتار کیتے کساناں دی رہائی اتے پرالی ساڑن لئی سزا اتے جرمانہ ہٹاؤنا۔۔[۹۰]
  8. بجلی آرڈینینس 2020 ختم کرنا۔[۹۴]
  9. مرکز سرکار نوں راج دے موضوعاں وچ دخل نہیں دینا چاہیدا، وکیندریکرن تے عمل۔[۹۲]
  10. کسان لیڈراں دے سارے کیس واپس لینے اتے اوہناں دی رہائی۔[۹۵]

کھیتی قنوناں نوں ردّ کرن اُتے زور

سودھو

مظاہرہ دے دوران بھارتی میڈیا نے کھیت قنوناں نوں ردّ کرن اُتے کساناں دے زور دی وضاحت کیتی اے۔ فارم یونیناں اتے لیڈراں توں علاوہ، لوک جویں مارکنڈے کاٹجو[۹۶] اتے تھول۔ تھروموالان نے وی کھیتی قنوناں تے روک لاؤن دے تعلقات وچ بیان دتے ہن۔[۹۷]

مخالفت

سودھو
دلی دے ٹیکری بارڈر تے کسان نعر ےبازی کردے ہوئے
سنگھو بارڈر دلی اتے کھیتی قنوناں دے خلاف وچ کساناں دا خلاف دھرنا

ایہناں فارم بلاں اُتے میڈیا دی روشنی توں بعد پورے بھارت وچ خاصکر پنجاب، ہریانہ اتے اتر پردیش وچ ایہناں سدھاراں دے خلاف، خلاف مظاہرہ شروع ہو گئے۔ سارے بھارت دیاں کسان یونیناں نے 25 ستمبر 2020 نوں ایہناں فارم قنوناں دے خلاف وچ بھارت بند دا سدا دتا۔[۹۸] سبھ توں ودھ پھیلیا خلاف مظاہرہ پنجاب اتے ہریانہ وچ ہویا،[۹۹] مگر اتر پردیش،[۱۰۰] کرناٹک،[۱۰۱] تاملناڈو، اڑیسہ،[۱۰۲] کیرل[۱۰۳] اتے ہور راجاں وچ وی مظاہرہ کیتے گئے۔[۱۰۴]اکتوبر توں شروع ہوئے خلاف پردرشناں کارن پنجاب وچ ریلوے سیواواں دو مہینیاں توں ودھ ویلے لئی ٹھپّ رہیاں۔[۱۰۵] 25 نومبر توں بعد کساناں نے قنوناں خلاف وکھ-وکھ راجاں توں دلی ول مارچ کیتا۔ اوہناں نوں رستے وچ ہریانہ پولیس دے گروہ نے اتھرو گیس اتے واٹر توپاں نال روکن دی کوشش کیتی۔ بھارت دی مرکز سرکار نے پردرشنکاریاں ولوں ترنت گل بات دی منگ دے باو جود، ایہناں نویں کھیتی قنوناں دے مستقبل بارے وچار وٹاندرے لئی 3 دسمبر، 2020 دی طریق نیت کیتی۔اس توں بعد کساناں نے قنوناں خلاف وکھ-وکھ راجاں توں دلی لئی چالے پائے۔[۱۰۶] پردرشناں دی غلط جانکاری دین لئی کساناں نے قومی میڈیا دی وی الوچنا کیتی اتے “گودی میڈیا مرداباد” ورگے نعرے لگائے۔[۱۰۷] اس لئی ٹرانسپورٹ یونیناں، جو کہ اک کروڑ چالی لکھ توں ودھ ٹرکّ ڈرائیوراں- مالکاں، بسّ ڈرائیوراں اتے ٹیکسی ڈرائیوراں دی نمائندگی کر رہیاں ہن، کساناں دے حمایت وچ ساہمنے آئیاں ہن، اتے کجھ راجاں وچ سپلائی دی آواجائی روکن دی دھمکی دتی اے اتے جیکر سرکار کساناں دے مثلیاں نوں حل کرن وچ ناکام رہندی اے تاں اس نوں پورے دیس وچ ودھا دتا جاویگا۔[۸۰]

دلی دے ٹیکری بارڈر اتے دھرنے تے بیٹھے کسان سویرے اخبار پڑھدے ہوئے
ٹیکری بارڈر دلی دے کسان مورچے تے لگے کئی کلومیٹر لمبے ٹریکٹر-ٹرالیاں دے قافلے دی اک مورت

جدوں کہ مرکز چاہندا اے کہ کسان دلی دی سرحد توں دور اس روس مظاہرے لئی براڑی میدان ول چلے جان، پر کسان دلی دیاں سرحداں اُتے ہی رہن نوں ترجیح دندے ہن اتے براڑی دی بجائے جنتر-منتر' تے خلاف مظاہرہ کرن دی تجویز اگے رکھدے ہن۔[۱۰۸][۱۰۹] مرکز سرکار کسان سنگٹھناں نال گل بات کر رہی اے۔[۱۱۰]

متحدہ کسان مورچہ اتے آل انڈیا کسان جدوجہد کوآرڈینیشن کمیٹی ورگیاں تالمیل ادارےآں دے ماتحت، پردرشنکاری کسان یونیناں وچ شامل ہن:[۱۱۱][۱۱۲]

  • بھارتی کسان یونیناں (اگراہاں، سدھوپور، راجیوال، چڑونی، ڈکوندا، آدی)
  • جےَ کسان تحریک
  • آل انڈیا کسان سبھا
  • کرناٹک راج رائٹھا سنگھا
  • پیپلز اندولناں لئی قومی گٹھجوڑ
  • لوک جدوجہد مورچہ
  • کسان آزادی تنظیم
  • آل انڈیا کسان کھیت مزدور تنظیم
  • کسن مزدور جدوجہد کمیٹی
  • قومی کسان مزدور تنظیم
  • آل انڈیا کسان مزدور سبھا
  • انقلاب کاری کسان یونین
  • آشا-کسان آزادی
  • لوک جدوجہد مورچہ
  • آل انڈیا کسان مہانسبھا
  • پنجاب کسان یونین
  • سوابھمنی شیتاری تنظیم
  • سنگتن کسان مزدور تنظیم
  • جمہوری کسان سبھا
  • کسان جدوجہد سمتی
  • تیرائی کسان سبھا

مورتاں

سودھو

ایہہ وی ویکھو

سودھو


حوالے

سودھو
  1. ↑ AIKSCC holds protest against Agri Ordinances۔ 9 اگست 2020, The Hindu Business Line۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  2. ↑ Rai، Arpan, ویراستار (۲۰۲۱-۰۱-۰۸). «'Repeal farm laws today itself': Farmers message to govt ahead of talks». Hindustan Times (به English). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۵.
  3. ↑ Kaur، Pawanjot (25 دسمبر 2020). «A Month on, Farmers Remain Resolute Over Repeal of Farm Laws». The Wire. بایگانی‌شده از اصلی در 2021-01-21. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  4. ↑ Sanyal، Anindita, ویراستار (16 دسمبر 2020). «Will "Make" Government Repeal Farm Laws: Farmers Harden Stance – 10 Points». NDTV. بایگانی‌شده از اصلی در 2020-12-31. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ «No Alternative To Demands For MSP Guarantee, Repealing Farm Laws: Farmer Leaders». NDTV. 1 جنوری 2021. بایگانی‌شده از اصلی در 2021-01-22. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  6. ↑ Iftikhar، Fareeha (۲۰۲۱-۰۱-۱۲). «Farmers reject SC committee, demand repeal of farm laws». Hindustan Times (به English). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۵.
  7. ↑ «Farm laws stir: Talks with Centre '120% fail'، say farmer leaders; next round on جنوری 19». Scroll.in (به English). 15 جنوری 2021. بایگانی‌شده از اصلی در 2021-01-15. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  8. ↑ Mohan، Vishwa (14 نومبر 2021). «Farmers' talks with Centre fail to break logjam». The Times of India (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 2020-12-08. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  9. ↑ Iftikhar، Fareeha (۲۰۲۱-۰۱-۱۲). «Farmers reject SC committee, demand repeal of farm laws». Hindustan Times (به English). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۵.
  10. ↑ «Farm laws stir: Talks with Centre '120% fail'، say farmer leaders; next round on جنوری 19». Scroll.in (به English). 15 جنوری 2021. بایگانی‌شده از اصلی در 2021-01-15. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  11. ↑ Mohan، Vishwa (14 نومبر 2021). «Farmers' talks with Centre fail to break logjam». The Times of India (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 2020-12-08. دریافت‌شده در 2021-01-15. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  12. ↑ "Farm Bills have potential to represent significant step forward for agriculture reforms in India: IMF" (in en-IN). The Hindu. PTI. 2021-01-15. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/business/Economy/farm-bills-have-potential-to-represent-significant-step-forward-for-agriculture-reforms-in-india-imf/article33577480.ece. 
  13. ↑ Palnitkar, Vaibhav (21 ستمبر 2020). "Here's Why Farmers Are Protesting the 3 New Agriculture Ordinances". The Quint. https://www.thequint.com/news/india/farmers-protesting-the-3-new-ordinances. 
  14. ↑ Gettleman, Jeffrey; Singh, Karan Deep; Kumar, Hari (30 نومبر 2020). "Angry Farmers Choke India's Capital in Giant Demonstrations" (in en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2020/11/30/world/asia/india-farmers-protest.html. 
  15. ↑ "Ordinance to put farmers at mercy of corporates" (in en). The Tribune (Chandigarh). 15 جون 2020. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/ordinance-to-put-farmers-at-mercy-of-corporates-99720. 
  16. ↑ Kulkarni, Sagar (22 ستمبر 2020). "Now, farmers will be back to serfdom, at the mercy of big corporates: Manish Tewari" (in en). Deccan Herald. https://www.deccanherald.com/national/national-politics/now-farmers-will-be-back-to-serfdom-at-the-mercy-of-big-corporates-manish-tewari-891010.html. 
  17. ↑ "Farmers across India protest against farm bills. In photos" (in en). Hindustan Times. 28 ستمبر 2020. https://www.hindustantimes.com/india-news/farmers-across-india-protest-against-farm-bills-in-photos/story-cQBssQF5wg7Cc5AhgJPxQM.html. 
  18. ↑ "PM Modi reaches out to farmers amid anger" (in en). Hindustan Times. 28 ستمبر 2020. https://www.hindustantimes.com/india-news/modi-reaches-out-to-farmers-amid-anger/story-1MHpfr7HzKsR58EBVb00NP.html. 
  19. ↑ Mathur, Swati (28 ستمبر 2020). "Farm bills 2020: President Kovind gives assent to controversial farm bills, laws come into force immediately" (in en). The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/india/amid-intensifying-protests-president-kovind-gives-assent-to-controversial-farm-bills-laws-come-into-force-immediately/articleshow/78352115.cms. 
  20. ↑ Why farmers protesting against 3 new Ordinances. 21 September 2020, The Quint. Retrieved 28 October 2020.
  21. ↑ "Farmer unions agree to sit for talks with the government today" (in en). 2020-12-01. https://www.livemint.com/news/india/farmer-unions-agree-to-sit-for-talks-with-the-government-today-11606810557943.html. Retrieved on
    2020-12-03. 
  22. ↑ «Farmer unions agree to sit for talks with the government today». mint (به English). 1 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 1 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  23. ↑ «'I come from farming family,' Tomar writes open letter to farmers; PM Modi urges to read». Hindustan Times (به English). 17 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 17 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 18 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  24. ↑ «Farmers' protest: Transporters threaten to halt operations in North India from Dec 8». Tribuneindia News Service (به English). 2 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 3 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  25. ↑ «Farmers lay siege to toll plazas in Haryana, allow free movement of vehicles». Hindustan Times (به English). 12 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 12 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 13 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  26. ↑ AIKSCC holds protest against Agri Ordinances. 9 August 2020, The Hindu Business Line. Retrieved 28 October 2020.
  27. ↑ «Farm protests: Supreme Court intends to set up committee for negotiations, posts matter for Thursday». The Times of India (به English). 16 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 16 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 17 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  28. ↑ Vaidyanathan، A (16 دسمبر 2020). Sanyal، Anindita، ویراستار. «Centre-Farmers' Committee, Suggests Supreme Court, Or "Talks Will Fail"». NDTV. بایگانی‌شده از اصلی در 17 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 17 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  29. ↑ Mahapatra، Dhananjay (18 دسمبر 2020). «Delhi farmers protest news: Consider putting on hold new farm laws, says Supreme Court to govt». The Times of India (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 18 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 19 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  30. ↑ «Supreme Court Agrees to Hear Panjab University Students' Plea on Farmers' Protest». The Wire. 5 جنوری 2021. بایگانی‌شده از اصلی در 2021-01-05. دریافت‌شده در 6 جنوری 2021. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  31. ↑ Tandon، Aditi (9 جنوری 2021). «Farmers firm: Won't back off, even if told by courts». Tribuneindia News Service (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 2021-01-13. دریافت‌شده در 11 جنوری 2021. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  32. ↑ "Staying implementation of farm laws not a solution: Farmer leaders". Business Standard India. PTI. 11 جنوری 2021. https://www.business-standard.com/article/current-affairs/staying-implementation-of-farm-laws-not-a-solution-farmer-leaders-121011100926_1.html. 
  33. ↑ "Govt agrees on power subsidy, stubble curbs; talks on MSP, repeal to continue" (in en). The Indian Express. 31 دسمبر 2020. https://indianexpress.com/article/india/farmers-protest-government-msp-7127009/. 
  34. ↑ «Tractor rally: Why protesting farmers deviated from original routes». www.msn.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸.
  35. ↑ "India protest: Farmers breach Delhi's Red Fort in huge tractor rally" (in en-GB). BBC News. 2021-01-26. https://www.bbc.com/news/uk-55793731. 
  36. ↑ Bhardwaj، Ananya (27 جنوری 2021). «3 reasons why Delhi Police failed to stop farmers from storming the heart of the capital». دریافت‌شده در 2021-01-28. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  37. ↑ «Clashes At Farmers' Protest Site After Group Barges In, 2 Cops Injured». NDTV.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۹.
  38. ↑ "Red Fort violence: Delhi police detain 200 after farmer protests" (in en-GB). BBC News. 2021-01-27. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-55817628. 
  39. ↑ «Chaos in the republic: The rampage of protesting farmers – A full-proof plan gone wrong». The Economic Times. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸.
  40. ↑ «Anti-farm laws protestors wave flags from ramparts of Red Fort in Delhi». The Daily Guardian. بایگانی‌شده از اصلی در 2021-02-03. دریافت‌شده در 28 جنوری 2021. تاریخ وارد شده در |access-date= را بررسی کنید (کمک)
  41. ↑ «Republic Day Violence: Delhi Police Register 4 FIRs for Rioting, Damage to Public Property». News18. دریافت‌شده در 27 جنوری 2021. تاریخ وارد شده در |access-date= را بررسی کنید (کمک)
  42. ↑ Hannah Ellis-Petersen؛ Aakash Hassan (26 جنوری 2021). «Violent clashes as Indian farmers storm Delhi's Red Fort». The Guardian. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  43. ↑ Agriculture ordinances key questions. 24 June 2020, The Wire. Retrieved 28 October 2020.
  44. ↑ Lok Sabha passes farm bills amid opposition protest. 18 September 2020, Times of India. Retrieved 28 October 2020.
  45. ↑ Rajya sabha passes farm bills. 20 September 2020, The Hindu. Retrieved 28 October 2020.
  46. ↑ President signs 3 farm bills passed. 28 September 2020, NDTV. Retrieved 28 October 2020.
  47. ↑ "Farmers’ apprehensions about role of mandis, terms of procurement under new laws need to be addressed" (in en). 2020-12-03. https://indianexpress.com/article/opinion/columns/farmers-protest-farmer-bill-msp-demand-agriculture-sector-7076046/. Retrieved on
    2020-12-03. 
  48. ↑ Sehgal, Manjeet (26 November 2020). "Why Punjab farmers are marching towards New Delhi | Explained" (in en). https://www.indiatoday.in/india/story/punjab-farmers-march-towards-new-delhi-details-protest-explained-1744291-2020-11-26. Retrieved on
    2020-12-03. 
  49. ↑ "Swaminathan Report: National Commission on Farmers" (in en). 2017-03-07. https://www.prsindia.org/report-summaries/swaminathan-report-national-commission-farmers. Retrieved on
    2020-12-03. 
  50. ↑ "Agitating farmers hand over letter to Centre, demand special Parliament session to repeal new farm laws" (in en). 2020-12-03. https://zeenews.india.com/india/agitating-farmers-hand-over-letter-to-centre-demand-special-parliament-session-to-repeal-new-farm-laws-2328305.html. Retrieved on
    2020-12-03. 
  51. ↑ Ellis-Petersen, Hannah (2020-11-30). "Indian farmers march on Delhi in protest against agriculture laws" (in en). http://www.theguardian.com/world/2020/nov/30/indian-farmers-march-on-delhi-in-protest-against-agriculture-laws. Retrieved on
    2020-12-03. 
  52. ↑ "Farmers Protest: What exactly are the farmers agitating about? What are they demanding from the government?" (in en-US). 2020-11-28. https://web.archive.org/web/20201128140700/https://en.gaonconnection.com/farmers-protest-what-exactly-are-the-farmers-agitating-about-what-are-they-demanding-from-the-government/. Retrieved on
    2020-12-03. 
  53. ↑ Agriculture ordinances key questions۔ 24 جون 2020, The Wire۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  54. ↑ «The Essential Commodities (Amendment) Bill, 2020». PRSIndia (به English). 14 ستمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 26 نومبر 2020. دریافت‌شده در 27 نومبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  55. ↑ Agriculture ordinances key questions Archived 10 اکتوبر 2020 at the وے بیک مشین۔ 24 جون 2020, The Wire۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  56. ↑ Lok Sabha passes farm bills amid opposition protest۔ 18 ستمبر 2020, Times of India۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  57. ↑ Rajya sabha passes farm bills Archived 23 اکتوبر 2020 at the وے بیک مشین۔ 20 ستمبر 2020, The Hindu۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  58. ↑ "Parliament passes amendments to essential commodities law" (in en-IN). The Hindu. PTI. 22 ستمبر 2020. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/parliament-passes-amendments-to-essential-commodities-law/article32667141.ece. 
  59. ↑ Rajya sabha passes farm bills۔ 20 ستمبر 2020, The Hindu۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  60. ↑ "Parliament passes amendments to essential commodities law" (in en-IN). The Hindu. 2020-09-22. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/parliament-passes-amendments-to-essential-commodities-law/article32667141.ece. 
  61. ↑ President signs 3 farm bills passed۔ 28 ستمبر 2020, NDTV۔ Retrieved 28 اکتوبر 2020.
  62. ↑ «Farm Laws Are Unconstitutional; but Will Supreme Court Strike Them Down?». The Leaflet. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰.
  63. ↑ «The Essential Commodities (Amendment) Bill, 2020». PRSIndia (به English). 14 ستمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 26 نومبر 2020. دریافت‌شده در 27 نومبر 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  64. ↑ Sainath، P. (21 جولائی 2014). «Maharashtra crosses 60,000 farm suicides». www.ruralindiaonline.org. People's Archive of Rural India (PARI). بایگانی‌شده از اصلی در 25 مارچ 2019. دریافت‌شده در 25 مارچ 2019. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  65. ↑ Sainath, P (2014-07-14). "Have India's farm suicides really declined?" (in en-GB). BBC News. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-28205741. 
  66. ↑ Sengupta، Rajit (3 ستمبر 2020). «Every day, 28 people dependent on farming die by suicide in India». Down to Earth (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 15 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 16 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  67. ↑ Ravi، Shamika (10 دسمبر 2020). «From debt to unemployment, Punjab's entire economy needs reform, not just agriculture». The Print. بایگانی‌شده از اصلی در 20 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 29 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  68. ↑ Sathe، Dhanmanjiri (۲۰۲۰-۱۲-۲۱). «Current agitation is a reflection of lack of large-scale industrialisation in Punjab». The Indian Express (به English). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۱.
  69. ↑ ۶۹.۰ ۶۹.۱ Dhingra، Swati (۲۰۲۱-۰۱-۱۴). «Farm laws: What India can learn from Kenya's agri experiment». Hindustan Times (به English). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۵.
  70. ↑ Indian Farmers observe Bharat Bandh in protest against agriculture bills. 25 September 2020, The Statesman. Retrieved 24 November 2020.
  71. ↑ Farmers protest in Punjab and Haryana. 25 September2020, NDTV. Retrieved 24 November 2020.
  72. ↑ Farmers protest in Karnataka. 29 September 2020, The Economics Time. Retrieved 24 November 2020.
  73. ↑ Tamil Nadu farmers protest with human skulls on bharat bandh. 25 September 2020 News 18. Retrieved 24 November 2020.
  74. ↑ Farm bodies protest against farm bills in Odisha. 26 September 2020, Times of India. Retrieved 24 November 2020.
  75. ↑ Farm bills protest organised in more than 250 centers in Kerala 25 September 2020, The Hindu. Retrieved 24 November 2020.
  76. ↑ Farmers across India continue to protest against three farm acts. 28 September 2020, Times of India. Retrieved 24 November 2020.
  77. ↑ "Explained: The Railways network in Punjab, and how it has been impacted by the ongoing protests" (in en). 2020-11-11. https://indianexpress.com/article/explained/the-railways-network-in-punjab-and-how-it-has-been-impacted-by-the-ongoing-protests-7046586/. Retrieved on
    2020-11-29. 
  78. ↑ "Protest may intensify, farmers from 4 states look to join stir" (in en). 2020-11-28. https://www.hindustantimes.com/india-news/protest-may-intensify-farmers-from-4-states-look-to-join-stir/story-faK6qZad7HGKb1aeugU7jM.html. Retrieved on
    2020-11-29. 
  79. ↑ "'Godi media murdabad': Protesting farmers hit out at media, refuse to speak to some channels". https://www.newslaundry.com/2020/11/30/godi-media-murtabad-protesting-farmers-hit-out-at-media-refuse-to-speak-to-some-channels. Retrieved on
    2020-12-01. 
  80. ↑ ۸۰.۰ ۸۰.۱ "Farmers’ protest: Transporters threaten to halt operations in North India from Dec 8" (in en). 2 December 2020. https://www.tribuneindia.com/news/nation/farmers-protest-transporters-threaten-to-halt-operations-in-north-india-from-dec-8-178997. Retrieved on
    2020-12-03. 
  81. ↑ Jagga, Raakhi (2020-11-29). "Punjab farmer unions reject Amit Shah’s offer, firm on protesting at Delhi’s Jantar Mantar" (in en). https://indianexpress.com/article/india/farmer-protests-amit-shah-delhi-burai-ground-jantar-mantar-7072578/. Retrieved on
    2020-11-29. 
  82. ↑ "Modi government is scared, says farmers’ alliance Samyukt Kisan Morcha" (in en). 25 November 2020. https://web.archive.org/web/20201125141354/https://www.tribuneindia.com/news/nation/modi-government-is-scared-says%C2%A0farmers-alliance-samyukt-kisan-morcha-175710. Retrieved on
    2020-11-29. 
  83. ↑ Bhatia, Varinder (2020-11-29). "Explained: Who are the Punjab and Haryana farmers protesting in Delhi, and why?" (in en). https://indianexpress.com/article/explained/punjab-haryana-farmer-protests-explained-delhi-chalo-farm-laws-2020/. Retrieved on
    2020-11-29. 
  84. ↑ Bhatia، Varinder (1 دسمبر 2020). «Explained: Who are the farmers protesting in Delhi, and why?». The Indian Express (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 30 نومبر 2020. دریافت‌شده در 1 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  85. ↑ Bhatia، Varinder (1 دسمبر 2020). «Explained: Who are the farmers protesting in Delhi, and why?». The Indian Express (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 30 نومبر 2020. دریافت‌شده در 1 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  86. ↑ «Agitating farmers hand over letter to Centre, demand special Parliament session to repeal new farm laws». Zee News (به English). 3 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 3 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  87. ↑ "Bharat Bandh: What are the demands of farmers? – Here's all you need to know". The Free Press Journal. 8 دسمبر 2020. https://www.freepressjournal.in/india/bharat-bandh-what-are-the-demands-of-farmers-heres-all-you-need-to-know. 
    Tripathi, Anjali (7 دسمبر 2020). "6 Demands Of Farmers Which Seem Unreasonable Even to an Unbiased Lay Man". ED Times. https://edtimes.in/6-demands-of-farmers-which-seem-unreasonable-even-to-an-unbiased-lay-man/. 
  88. ↑ Hebbar, Nistula; Jebaraj, Priscilla (2 دسمبر 2020). "Dilli Chalo | Farmers demand special Parliament session to repeal farm laws" (in en-IN). The Hindu. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/dilli-chalo-farmers-demand-special-parliament-session-to-repeal-farm-laws/article33231227.ece. 
  89. ↑ «Farmers' apprehensions about role of mandis, terms of procurement under new laws need to be addressed». The Indian Express (به English). 3 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 3 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  90. ↑ ۹۰.۰ ۹۰.۱ Sehgal، Manjeet (26 نومبر 2020). «Why Punjab farmers are marching towards New Delhi | Explained». India Today (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 29 نومبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  91. ↑ «Swaminathan Report: National Commission on Farmers». PRSIndia (به English). 7 مارچ 2017. بایگانی‌شده از اصلی در 3 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  92. ↑ ۹۲.۰ ۹۲.۱ «Agitating farmers hand over letter to Centre, demand special Parliament session to repeal new farm laws». Zee News (به English). 3 دسمبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 3 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  93. ↑ Ellis-Petersen، Hannah (30 نومبر 2020). «Indian farmers مارچ on Delhi in protest against agriculture laws». The Guardian (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 3 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  94. ↑ «Farmers Protest: What exactly are the farmers agitating about? What are they demanding from the government?». Gaonconnection | Your Connection with Rural India (به English). 28 نومبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 28 نومبر 2020. دریافت‌شده در 3 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  95. ↑ «JJP seeks withdrawal of cases against protesting farmers». ANI News (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 7 دسمبر 2020. دریافت‌شده در 13 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  96. ↑ «Markandey Katju asks government to repeal farm laws to prevent Jalianwala Bagh type massacre situation on Republic Day». India Legal (به English). ۲۰۲۱-۰۱-۱۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۵.
  97. ↑ "Repeal farm laws, says Thirumavalavan" (in en-IN). The Hindu. 2021-01-13. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/repeal-farm-laws-says-thirumavalavan/article33562651.ece. 
  98. ↑ Indian Farmers observe Bharat Bandh in protest against agriculture bills. 25 ستمبر 2020, The Statesman۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  99. ↑ Farmers protest in Punjab and Haryana. 25 September2020, NDTV۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  100. ↑ Farmers protest in Karnataka۔ 29 ستمبر 2020, The Economics Time۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  101. ↑ Tamil Nadu farmers protest with human skulls on bharat bandh. 25 ستمبر 2020 News 18۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  102. ↑ Farm bodies protest against farm bills in Odisha. 26 ستمبر 2020, Times of India۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  103. ↑ Farm bills protest organised in more than 250 centers in Kerala 25 ستمبر 2020, The Hindu۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  104. ↑ Farmers across India continue to protest against three farm acts. 28 ستمبر 2020, Times of India۔ Retrieved 24 نومبر 2020.
  105. ↑ «Explained: The Railways network in Punjab, and how it has been impacted by the ongoing protests». The Indian Express (به English). ۲۰۲۰-۱۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  106. ↑ «Protest may intensify, farmers from 4 states look to join stir». Hindustan Times (به English). ۲۰۲۰-۱۱-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  107. ↑ «'Godi media murdabad': Protesting farmers hit out at media, refuse to speak to some channels». Newslaundry. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
  108. ↑ "دلی چلو: کساناں ولوں قومی راجگڑھ نوں جوڑن والے پنج قومی مارگاں نوں جام کرن دا فیصلہ، شاہ دی پیش کش ردّ" (in en). Tribuneindia News Service. https://www.punjabitribuneonline.com/news/delhi/let39s-go-to-delhi-farmers-decide-to-block-five-national-highways-connecting-the-national-capital-36546. 
  109. ↑ Jagga، Raakhi (۲۰۲۰-۱۱-۲۹). «Punjab farmer unions reject Amit Shah's offer, firm on protesting at Delhi's Jantar Mantar». The Indian Express (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  110. ↑ سوراجبیر، Tribune News. «لوکتنتر وچ گل بات دا اہمیت». Tribuneindia News Service (به Punjabi). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۴.
  111. ↑ «Modi government is scared, says farmers' alliance Samyukt Kisan Morcha». Tribune India (به English). 25 نومبر 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 2020-11-25. دریافت‌شده در 2020-11-29. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  112. ↑ Bhatia، Varinder (۲۰۲۰-۱۱-۲۹). «Explained: Who are the Punjab and Haryana farmers protesting in Delhi, and why?». The Indian Express (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=بھارتی_کسان_تحریک_2020&oldid=670691" توں لیا