ضروری شیواں قانون

ایہہ قانون عامَ جنتا دے ہتّ وچ، کجھ چیزاں دے پیداوار، سپلائی اوہناں دی ونڈ، اتے وپار وچ سرکار نوں کنٹرول دین کرن لئی بنایا گیا اے۔
سمن	Act No. 10 of 1955
Territorial extent	بھارتی جمہوریہ
نفاذ بذریعہ	بھارتی پارلیمینٹ
تاریخ نفاذ	1955
ترمیم(ات)
ضروری شیواں (سودھ) آرڈینینس-2020
صورت حال: Substantially amended

ضروری وستاں قانون (Essential Commodities Act) بھارت دی پارلیمنٹ دا قانون اے جو کجھ چیزاں جاں پیداواراں دی سپردگی نوں یقینی بناؤن لئی قائم کیتا گیا سی، جس دی سپلائی وچ جیکر جمھانکھوری جاں بلیک مارکیٹنگ کارن رکاوٹ بندی اے تاں لوکاں دے عامَ جیون نوں متاثر کریگی۔ اس وچ کھان پین دیاں چیزاں، دوائیاں، بالن (پیٹرولیئم پیداوار) وغیرہ شامل ہن۔

ضروری شیواں قانون 1955 وچ لاگوُ کیتا گیا سی۔ اس توں بعد اسدی ورتوں سرکار ولوں سمچیاں وستاں دے پیداوار، سپلائی اتے ونڈ نوں نیمت کرن لئی کیتی جا رہی اے جو اس نوں 'ضروری' اعلان کردی اے تاں جو اپبھوگتاواں نوں صحیح بھاء اُتے مہیا کروا سکن۔ اس توں علاوہ، سرکار کسے وی پیک کیتے اتپاد دی ودھ توں ودھ پرچون قیمت (ایم آر پی) نوں وی طے کر سکدی اے جو اسنوں "ضروری شے" اعلان کردی اے۔

ایکٹ ماتحت آئیٹماں دی لسٹ وچ دوائیاں، کھاداں، دالاں اتے کھان والے تیل اتے پیٹرولیئم اتے پیٹرولیئم اتپاد شامل ہن۔ جدوں ضرورت ہندی اے تاں مرکز سرکار اس وچ نوینیاں وستواں نوں شامل کر سکدی اے اتے حالت نوں عام توں بعد اوہناں نوں لسٹ توں باہر کڈھ سکدی اے۔

اس قانون دی ورتوں

جے مرکز سرکار نوں پتہ لگدا اے کہ کجھ چیزاں دی سپلائی تھوڑھی اے اتے اسدی قیمت وچ وادھا ہو رہا اے، تاں اوہ اک مقرر ویلے لئی اس اُتے زخیرہ کرن دیاں سیماواں نوں سوچت کر سکدا اے۔ راج اس نوٹیفکیشن اُتے حد مقرر کرن لئی کم کردے ہن اتے ایہہ یقینی بناؤن لئی قدم اٹھاؤندے ہن کہ ایہناں دی پالنا کیتی جاوے۔ کوئی وی جو چیزاں دا وپاری بھاویں ایہہ تھوک وکریتا، پرچون وکریتا جاں اتھوں تک کہ درامدکار ہووے، کرن والیاں نوں اس نوں اک خاص مقدار توں زیادہ بھنڈارن توں روکیا جاندا اے۔

اک راج، حالانکہ، کوئی پابندیاں نہ لگاؤن دی چون کر سکدا اے۔ پر اک وار ایہہ ہو جان اُتے، وپاریاں نوں ترنت مقرر مقدار توں زیادہ کسے وی سٹاک نوں مارکیٹ وچ ویچنا پیندا اے۔ ایہہ سپلائی وچ سدھار کردا اے اتے قیمتاں نوں گھٹاؤندا اے۔ جویں کہ سارے دوکاندار اتے وپاری اسدی پالنا نہیں کردے، سٹیٹ ایجنسیاں ہر کسے نوں اس نوں لاگوُ کرواؤن لئی چھاپیماری کردیاں ہن اتے غلط لوکاں نوں سجا دتی جاندی اے۔ وادھو سٹاکاں دی نلامی کیتی جاندی اے جاں صحیح قیمت والیاں دوکاناں ولوں ویچیا جاندا اے۔

قانون دی مثال

مثال دے طور اُتے، مرکز سرکار نے 14 مارچ 2020 نوں ماسک اتے ہینڈ-سینیٹائسٹرز نوں ایکٹ دے تحت لیاندا گیا تاں جو ایہہ سمقررہ کیتا جا سکے کہ کوویڈ-19 دی لاگ نوں پھیلن توں روکن لئی اہم ایہہ اتپاد بھارت وچ کوویڈ -19 مہانماری دوران لوکاں نوں صحیح گنوتا وچ تے اتے صحیح قیمت اُتے مہیا ہون۔

سرکار نے 1 جولائی توں ماسک اتے ہینڈ-سینیٹائسٹراں نوں ضروری شیواں لسٹ توں ہٹا دتا اے۔

سودھ

مئی 2020 وچ، بھارت دی وزیر خزانہ، نرملا سیتارمن نے سجھاء دتا کہ اس ایکٹ وچ سودھ کیتی جائیگی اتے سٹاک دی حد صرف اسادھارن حالتاں جویں اکال جاں ہور بپتاواں وچ لاگوُ کیتی جائیگی۔ پروسیسراں اتے سپلائی چین مالکاں لئی اوہناں دی گنجائش دی بنیاد تے اتے نریات دی منگ دی بنیاد تے برآمد کرن والیاں لئی کوئی سٹاک حد نہیں ہوویگی۔

ایہہ سودھ کجھ دنڈکاری اپاواں نوں وی ختم کریگی۔ ایہہ کھیتی باڑی دے پیداواراں جویں کہ دالاں، پیاز، آلو اتے اناج، کھان والے تیلاں اتے تیل بیجاں نوں وی کنٹرول توں باہر کریگی، جسدا مقصد کساناں نوں بہتر قیمت دی حصول کرواؤنا اے۔

ضروری وستاں (سودھ) ایکٹ 2020

ضروری شیواں (سودھ) آرڈینینس 2020, 5 جون 2020 نوں جاری کیتا گیا سی۔ اس آرڈینینس وچ ضروری وستاں دے ایکٹ وچ سودھ کیتی گئی اے تاں جو بھارت سرکار نوں کجھ چیزاں ضروری چیزاں دے طور اُتے ختم کرن دی آگیا دتی جا سکے، جس نال سرکار نوں اوہناں دی سپلائی اتے قیمتاں نوں صرف جنگ، دور، اعام بھاء ودھن جاں قدرتی آفتاں دے معاملیاں وچ نیمت کرن دی آگیا دتی گئی۔ جہڑیاں چیزاں اس لسٹ توں باہر کیتیاں گئیاں ہن اوہ کھان والیاں چیزاں ہن جویں کہ اناج، دالاں، آلو، پیاز، کھان یوگ تیل بیج اتے تیل۔ اجہیاں چیزاں دے سٹاکاں دی مقدار اُتے سیما لگا کے (جو لوکاں ولوں رکھی جا سکدی اے) ایہناں نوں صرف پہلاں ذکر کیتے گئے غیومعمولی حالتاں وچ ہی نیمت کیتا جا سکدا اے۔ قانون وچ کیہا گیا اے کہ سٹاکاں دا سرکاری نیم ودھدیاں قیمتاں اُتے مشتمل ہووےگا، اتے صرف تاں ہی لگایا جا سکدا اے جے ناسوان باغبانی پیداواراں دے معاملے وچ پرچون قیمتاں وچ 100% وادھا ہووے اتے نہ-ناسوان ہون یوگ کھیتی باڑی کھان پین والیاں چیزاں پرچون قیمتاں وچ 50% وادھا ہووے۔ ایہہ پابندیاں بھارت وچ عوامی ونڈ لئی رکھے غذا دے ذخیریاں تے لاگوُ نہیں ہونگیاں۔

لوک سبھا نے 15 ستمبر 2020 نوں ضروری وستاں ایکٹ وچ سودھ کرن لئی آرڈینینس پاس کیتا۔ راج سبھا نے اسنوں 22 ستمبر 2020 نوں پاس کر دتا تے اس طرحاں ضروری وستوآں (سودھ) ایکٹ 2020 ہوند وچ آیا۔

اثر

اس ایکٹ دے پاس ہون نال پنجاب اتے گوانڈھی صوبیاں وچ کساناں دی تحریک اٹھی۔

ایہہ وی دیکھو

• کساناں دی (با اختیاری تے تحفظ) قیمت گارنٹی معاہدہ تے فارم سروسز ایکٹ، 2020
• کسانی پیداوار وپار اتے تجارت (فروغ اتے سہولت) قانون-2020‏
• 2020 دے کھیتی قانون اتے کسان تحریک
• بھارتی کسان تحریک 2020

حوالے