بوہڑ
بوہڑ ( فارسی : برگد ، عربی : ذات ال زوانب ، سنسکرت : وٹ برکش ، ہندی : بر ، انگریزی : Banyan tree ) کیہا جاندا اے تے پنجابی وچ ایہنوں بوہڑ توں علاوہ برھوٹا وی کہیا جاندا اے۔ ایہدا سائنسی نام فائکس وینگیلینسس ( Ficus bengalensis ) اے۔ بنئن نام ایس لئی پیا کہ جدوں انگریز اِدھر آئے تاں اوہناں نے دیکھیا کہ ایس درخت دے ہیٹھاں بیٹھ کے بانیئے اپݨا کم کاج کردے سن۔ بوہڑ گھݨی چھاں آلا رکھ اے ایہدی عمر اک ہزار سال توں زیادہ ہندی اے۔ بوہڑ دی پنجاب دی ثقافت وچ خاص حیثیت اے۔ بوہڑ بھارت دا قومی رکھ اے ۔ کسے زمانے وچ بھارت تے پاکستان وچ ایہ درخت سڑکاں تے شاہراہاں دے کنڈھیاں اتے عام سی پر ہن گھٹ گیا ۔ ایہدے علاوہ ایہنوں پِنڈاں دا خاص رکھ وی کہیا جاندا اے۔ ایہدے ہیٹھاں چوپالاں تے ستھاں لائیاں جاندیاں سن پر ہن نویں طرز زندگی نال ایہ رواج گھٹ گیا۔
گولھاں
سودھوبوڑھ دے رکھ نوں کھٹے لال رنگ دا پھل لگدا اے ایہنوں گولھ آکھیا جاندا اے۔
پراݨا بوہڑ
سودھوبوہڑ دا درخت جدوں اک خاص عمر توں وڈا ہو جاوے تاں اوہدیاں ٹہنیاں توں ریشے لٹک کے زمین تے لگ جاندے نیں تے درخت دی چوڑائی زیادہ ہو جاندی اے ۔ بوہڑ دے پتیاں یا پولیاں ٹہنیاں وچوں دودھیا رنگ دا گاڑھا محلول نکلدا اے جیہوں بوہڑ دا ددھ کہندے نیں ۔ ایہہ تھوڑی دیر ہوا وچ رہے تاں ربڑ دی طرحاں جم جاندا اے ۔ ایہدے پتے ہرے رنھ دے ہُندے نیں۔
استعمال
سودھوبوہڑ دے ددھ تے گولھاں دے کئی استعمال ہندے نیں ۔ ایہدے پتیاں نوں جلا کے زخم اتے لایا جاندا سی ۔ ایہ استعمال ہندستان، چین تے قدیم امریکہ وچ وی سی ۔ بوہڑ دے ددھ نوں جنسی کمزوری دے علاج دے طور تے قدیم زمانے توں استعمال کیتا جاندا اے ۔
ہور
سودھوایہدی لکڑی وی استعمال ہندی اے ۔ ایہ انڈونیشیا دا عسکری نشان ( coat of arms ) اے ۔ جاپان وچ ایہدے توں بونسائی ( اک فن جیہدے وچ درختاں نوں چھوٹے رہݨ تے مجبور کیتا جاندا اے تاکہ اک گملے وچ چھوٹا جیہا مکمل درخت آ جاوے ۔ ہندو مت وچ ایہنوں مقدس درخت سمجھیا جاندا اے ۔ اوہ ایس رکھ نوں مقدس من دے نیں کہ ایہدے درشن چھوہ تے سیوا کرن نال گناہ دور ہندے نیں تے دکھ تے روگ مُک جاندے نیں۔ ایہ بدھ مذہب وچ وی مقدس اے کیوں کہ روایت دے مطابق گوتم بدھ ایس درخت دے ہیٹھاں بیٹھدے سن جدوں اوہناں نوں روشنی ملی ایس لئی ایہنوں بدھ دا درخت وی کہندے نیں ۔ انگریزی دی مشہور کہانی رابنسن کروسو وچ، جیہدے تے کئی فلماں بݨیاں نیں، ایس درخت وچ ای اوہنے اپݨا گھر بݨایا سی ۔
ہور دیکھو
سودھو
باہرلے جوڑ
سودھو- 360° panoramic photo of banyan tree Archived 2023-01-02 at the وے بیک مشین
- Stranglers and Banyans Archived 2007-05-18 at the وے بیک مشین, palomar.edu
- Plant Cultures: Banyan tree history and botany Archived 2008-08-27 at the وے بیک مشین, plantcultures.org.uk
- Under The Banyan Tree