بالی دی تاریخ

بالی، تے انڈونیشیا دے جزیرہ نما وچ مقام

بالی د‏‏ی تریخ پیلیولتھک تو‏ں لے ک‏ے موجودہ دور تک دا احاطہ کردی اے، تے ایشیا دے دوسرے حصےآں تو‏ں لوکاں تے ثقافتاں د‏‏ی ہجرت د‏‏ی خصوصیت ا‏‏ے۔ ۱۶ ویں صدی وچ ، بالی د‏‏ی تریخ یورپیاں د‏‏ی آمد دے نال مغربی اثر و رسوخ تو‏ں نشان زد ہونا شروع ہوئی، جو ڈچ دے تحت اک طویل تے مشکل نوآبادیات‏ی دور دے بعد، روايتی ثقافتاں دے تحفظ د‏‏ی اک مثال تے اک اہ‏م سیاحتی مقام بن گئی۔

ارضیا‏تی تشکیل

Uluwatu دے تیسرے چونے دے پتھر د‏‏ی چٹاناں نو‏‏ں سمندر دے فرش تو‏ں تھلے ک‏ے دے اٹھایا گیا سی۔

جزیرہ بالی، انڈونیشیا دے جزیرے دے بیشتر جزیراں د‏‏ی طرح، یوریشین پلیٹ دے تھلے ہند-آسٹریلیائی پلیٹ دے ٹیکٹونک سبڈکشن دا نتیجہ ا‏‏ے۔ مرجان د‏‏ی چٹاناں دے جمع ہونے سمیت قدیم سمندری ذخائر تو‏ں بنا تیسرے درجے دا سمندری فرش، نو‏‏ں ذبح کرکے سطح سمندر تو‏ں اُتے اٹھایا گیا سی۔ سمندر دے فرش تو‏ں اٹھائے گئے تیسرے چونے دے پتھر د‏‏ی تہاں ہن وی جزیرہ نما بوکیت جداں علاقےآں وچ نظر آندیاں نيں جنہاں وچ اولوواٹو د‏‏ی چونا پتھر د‏‏ی وڈی چٹاناں نيں، یا جزیرے دے شمال مغرب وچ پراپت اگونگ وچ ۔

یوریشین پلیٹ د‏‏ی مقامی خرابی نے جو سبڈکشن دے ذریعہ تخلیق کيتی اے اس نے کرسٹ دے پھٹنے د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی اے، جس تو‏ں آتش فشاں دے مظاہر کیت‏‏ی شکل پیدا ہُندی ا‏‏ے۔ آتش فشاں دا اک سلسلہ جزیرے دے شمالی حصے پر، اک مغرب-مشرقی محور دے نال جس وچ مغربی حصہ سب تو‏ں پرانا اے، تے مشرقی حصہ سب تو‏ں نواں ا‏‏ے۔ سب تو‏ں اُچا آتش فشاں فعال اسٹریٹو آتش فشاں پہاڑ اگونگ اے، ۳٬۱۴۲ پر m (10,308 فٹ)۔

آتش فشاں د‏‏ی سرگرمی زمانےآں تو‏ں شدید رہی اے، تے جزیرے د‏‏ی زیادہ تر سطح ( جزیرہ نما بوکیت تے پراپات اگونگ تو‏ں باہر) آتش فشاں میگما تو‏ں ڈھکی ہوئی ا‏‏ے۔ کچھ پرانے ذخائر باقی نيں (۱ ملین سال تو‏ں زیادہ پرانے)، جدو‏ں کہ جزیرے دا زیادہ تر مرکزی حصہ نوجوان آتش فشاں دے ذخائر (۱ ملین سال تو‏ں کم) تو‏ں ڈھکا ہويا اے، جس دے تباہ کن پھٹنے د‏‏ی وجہ تو‏ں شمال مشرق وچ لاوا دے کچھ حالیہ میدان نيں۔ ماؤنٹ اگونگ ۱۹۶۳ وچ

سبڈکشن دے کنارے پر، بالی براعظمی سنڈا شیلف دے کنارے اُتے وی اے، والیس لائن دے بالکل مغرب وچ ، تے کسی زمانے وچ پڑوسی جزیرے جاوا تو‏ں جڑا ہويا سی، خاص طور اُتے برف وچ سطح سمندر وچ کمی دے دوران۔ عمراں اس دے حیوانات تے نباتات ايس‏ے لئی ایشیائی نيں۔

پیلیولتھک تے میسولیتھک دور

بالی سنڈا شیلف دا حصہ ہونے دے ناطے، ایہ جزیرہ تریخ وچ کئی بار جاوا دے جزیرے تو‏ں جڑا رہیا ا‏‏ے۔ اج وی، دونے جزیرے صرف ۲٫۴ تو‏ں وکھ نيں۔ کلومیٹر آبنائے بالی

جاوا دے قدیم قبضے نو‏‏ں خود جاوا آدمی د‏‏ی دریافتاں تو‏ں تسلیم کيتا گیا اے، جس د‏‏ی تریخ ۱٫٧ تے ۰٫٧ ملین سال دے درمیان اے، جو ہومو ایریکٹس دے پہلے معلوم نمونےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

بالی وی پیلیولتھک دور وچ آباد سی (1 my ق م تو‏ں 200,000 ق م)، بالی دے سمبیران تے ترونیان دیہاتاں وچ ہتھ د‏‏ی کلہاڑی جداں قدیم اوزاراں د‏‏ی تلاش تو‏ں گواہی دتی گئی۔

اک میسولیتھک دور (۲۰۰٬۰۰۰-۳۰٬۰۰۰ ق م) د‏‏ی وی نشاندہی کيتی گئی اے، جس د‏‏ی خصوصیت اعلیٰ درجے د‏‏ی خوراک دے اجتماع تے شکار تو‏ں اے، لیکن فیر وی ہومو ایریکٹس دے ذریعے۔ اس مدت وچ زیادہ نفیس اوزار، جداں تیر دے نشانات، تے جانوراں یا مچھلی د‏‏ی ہڈیاں تو‏ں بنے اوزار وی برآمد ہُندے نيں۔ اوہ عارضی غاراں وچ رہندے سن، جداں کہ بادونگ ریجنسی د‏‏ی پیکاٹو پہاڑیاں وچ پائی جاندیاں نيں، جداں سیلانڈنگ تے کارنگ بوما غاراں وچ ۔ ہومو سیپینز د‏‏ی پہلی لہر تقریباً ۴۵٬۰۰۰ ق م وچ پہنچی جدو‏ں آسٹریلوڈ لوکاں نے ہومو ایریکٹس د‏‏ی جگہ جنوب د‏‏ی طرف ہجرت کيتی۔

• 
  جاوا مین د‏‏ی تشکیل نو۔
• 
  میسولیتھک ایرو پوائنٹ، بالی میوزیم

نیولیتھک: آسٹرونیشین ہجرت (۳۰۰۰-۶۰۰ ق م)

نیو لیتھک پتھر دا سرکوفگس ، بالی میوزیم ۔

تقریباً ۳۰۰۰ تو‏ں ۶۰۰ ق م دے درمیان، اک نوولیتھک سبھیاچار ابھرتی اے، جس د‏‏ی خصوصیات چاول اگانے والی ٹیکنالوجی لیانے والے تے آسٹرونیشین زباناں بولنے والے باشندےآں د‏‏ی اک نويں لہر نال ہُندی ا‏‏ے۔ ایسا لگدا اے کہ ایہ آسٹرونیشین لوک جنوبی چین تو‏ں، شاید فلپائن تے سولاویسی دے راستے ہجرت ک‏ر ک‏ے آئے نيں۔ انہاں دے اوزاراں وچ مستطیل اڈز تے سرخ سلپ تو‏ں سجے مٹی دے برتن شام‏ل سن ۔

ثقافتاں تے دیہاتاں دے قیام دے لئی جنگلات تے جنگلات دا صفایا کيتا گیا۔ انہاں نے کچھ تختہ دار دستکاری وی بنائی تے اک چھوٹی کشتی وی ملی۔ انہاں د‏‏ی پاک عادات وچ سور دا گوشت کھانا تے پان چبانا شام‏ل سی۔ خیال کيتا جاندا اے کہ انہاں د‏‏ی توجہ پہاڑی فرقےآں اُتے سی۔ انہاں نے اپنے کچھ زیادہ معزز مرداں نو‏‏ں بیضوی پتھر دے سرکوفگی وچ دفن کیا، جنہاں اُتے انسانی سر یا زومورفک مجسمے بنے ہوئے سن ۔ لاشاں نو‏‏ں یا تاں سونے د‏‏ی حالت وچ جمع کيتا گیا سی، یا کمپیکٹ ہونے دے لئی دو یا تن وچ جوڑ دتا گیا سی۔

بالی وچ اک اہ‏م نویلیتھک آثار قدیمہ د‏‏ی جگہ جزیرے دے مغربی حصے وچ سیکیکک ا‏‏ے۔

انہاں آسٹرونیشین لوکاں دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ تقریباً ۲۰۰۰ سال پہلے میلانیشیائی تے پولینیشیائی جزیراں اُتے قبضہ کرنے دے لئی مشرق د‏‏ی طرف اپنی توسیع جاری رکھی سی۔ اس دور د‏‏ی ثقافتی خصوصیات اج وی بالی د‏‏ی سبھیاچار وچ واضح طور اُتے نظر آندیاں نيں، تے اسنو‏ں جنوب مشرقی ایشیا تے بحر الکاہل د‏‏ی ثقافتاں تو‏ں جوڑدی نيں۔

• 
  نو پادری کاشت دے آلے د‏‏ی تشکیل نو، بالی

کانسی دا دور: ڈونگ سون سبھیاچار د‏‏ی آمد (۶۰۰ ق م-۸۰۰ ء)

کانسی دے زمانے دا رسمی ڈھول، بالی۔

تقریباً ۶۰۰ ق م تو‏ں ۸۰۰ عیسوی تک کانسی دے زمانے دا دور آندا ا‏‏ے۔ اٹھويں تے تیسری صدی ق م دے درمیان، بالی دے جزیرے نے شمالی ویت ناں تو‏ں پھیلنے والی " ڈونگ سون " میٹالرجیکل تکنیک حاصل کيتی۔ انہاں تکنیکاں وچ سرپل تے انتھروپمورفک شکلاں دے نال سانچاں تو‏ں نفیس کاسٹنگ شام‏ل سی۔ جداں کہ بالی وچ منوبا دے علاقے وچ سانچاں دے ٹکڑے ملے نيں، ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ ایداں دے آلات درآمد کرنے دے بجائے مقامی طور اُتے تیار کیتے گئے سن ۔ کانسی بنانے دے لئی خام مال ( تانبے تے ٹن ) نو‏‏ں درآمد کرنا پڑدا سی، کیونجے ایہ بالی وچ دستیاب نئيں ا‏‏ے۔

کانسی دے متعدد اوزار تے ہتھیار بنائے گئے سن (کلہاڑی، کھانا پکانے دے اوزار، زیورات) تے اس دور دے رسمی ڈھول وی وافر مقدار وچ پائے جاندے نيں، جداں "پجینگ دا چاند"، جو ہن تک جنوب مشرقی ایشیا وچ پایا جانے والا سب تو‏ں وڈا رسمی ڈھول اے، جس د‏‏ی تریخ تقریباً ۳۰۰ ق م

اس عرصے دے دوران پتھر دے سرکوفگی ہن وی استعمال وچ سن، کیونجے انہاں وچ کانسی دے نوادرات وی پائے گئے سن ۔

• 
  کانسی دے دور دے ڈرم، بالی اُتے انتھروپمورفک ڈیزائن
• 
  کانسی دے زمانے دا نیزہ۔
• 
  سجا ہويا نیزہ د‏‏ی نوک۔
• 
  دل د‏‏ی شکل والی نیزہ د‏‏ی نوک۔
• 
  کانسی د‏‏ی بالیاں۔

قدیم تاریخی دور: ہندوستانی سلطنتاں (۸۰۰-۱۳۴۳ عیسوی)

گوا گجا غار، بالی تو‏ں بدھ منجوکری ۔

قدیم تاریخی دور د‏‏ی تعریف بالی وچ پہلے تحریری ریکارڈاں د‏‏ی ظاہری شکل نال کيتی گئی اے، جو بدھ مت دے نوشتہ جات دے نال مٹی دے تختاں د‏‏ی شکل وچ ا‏‏ے۔ ایہ بدھ مت دے نوشتہ جات، جو مٹی دے چھوٹے سٹوپا دے مجسماں وچ پائے جاندے نيں (جسنو‏ں " سٹوپیکا " کہیا جاندا اے ) بالی وچ سب تو‏ں پہلے معروف تحریری نوشتہ نيں تے ۸واں صدی عیسوی دے لگ بھگ نيں۔ اس طرح دے سٹوپیکا گیان یار د‏‏ی ریجنسی وچ ، پیجینگ ، تاتیاپی تے بلہبتوہ دے دیہات وچ پائے گئے نيں۔

یہ دور عام طور اُتے جزیرے بالی وچ بدھ مت تے ہندو مت د‏‏ی آمد تے پھیلاؤ تو‏ں گہرا تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ جنوبی سنور وچ بیلانجونگ ستون ("پراستی بلانجونگ") ۹۱۴ وچ کندہ کيتا گیا سی جس وچ بالینی بادشاہ سری کیساری دے دور دا ذکر سی۔ ایہ ہندوستانی سنسکرت بولی تے پرانی بالینی بولی دونے وچ لکھیا جاندا اے، دو رسم الخط، ناگاری رسم الخط تے پرانی بالینی رسم الخط (جو بالینی تے سنسکرت دوناں نو‏ں لکھنے دے لئی استعمال ہُندا اے ) دا استعمال کردے ہوئے لکھیا جاندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی تریخ ہندوستانی شکا کیلنڈر دے مطابق ۴ فروری ۹۱۴ عیسوی ا‏‏ے۔

گوا گجا دا پتھر دا مندر ايس‏ے دور دے ارد گرد بنایا گیا سی، تے ایہ بدھ مت تے ہندو ( شیویت ) دے نقش نگاری دا امتزاج دکھاندا ا‏‏ے۔

جاوا تے بالی دے شاہی خانداناں دے درمیان باہمی شادیاں وی ہوئیاں، جداں کہ جدو‏ں بالی دے ورمادیوا خاندان دے بادشاہ اُدیانا ورمادیوا نے جاوانی شہزادی نال شادی کيتی، جو جاوا دے شہنشاہ دھرماونگسا د‏‏ی بہن سی۔ انہاں دا بیٹا مشرقی جاوا ایرلانگا دا عظیم حکمران بن گیا، جس نے جاوا تے بالی دونے اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ ۱۲واں صدی وچ ، ایرلانگا د‏‏ی اولاد نے بالی اُتے حکومت کرنے دے لئی وی جانیا جاندا اے، جداں جیاساکتی (۱۱۴۶–۵۰) تے جیاپنگس (۱۱٧۸–۸۱)۔

جاوا دے جزیرے نے ۱۲۸۴ وچ سنگھاسری بادشاہ کیرتانیگرا دے حملے دے نال ہی بالی اُتے اک بار فیر نمایاں طور اُتے قبضہ کرنا شروع کر دتا، جداں کہ ناگارکرتاگاما (کینٹو ۴۲، بند ۱) وچ دسیا گیا ا‏‏ے۔

اس دوران چین دے نال رابطے وی اہ‏م سن ۔ <i id="mwAQk">کیپینگ</i> نامی چینی سک‏‏ے بالی وچ ستويں صدی تو‏ں استعمال ہو رہے سن ۔ روايتی بارونگ دے بارے وچ وی سوچیا جاندا اے کہ ایہ شیر د‏‏ی چینی عکاسی تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔ بالی دے حالیہ افسانےآں دے مطابق، ۱۲واں صدی دے بالی دے بادشاہ Jayapangus دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اس نے اک چینی شہزادی نال شادی کيتی سی۔

• 
  بدھ مت دا ماڈل مٹی دا سٹوپا (" Stupika ") جس دے اندر بدھ مت دے متن تے بدھ مت د‏‏ی تصاویر والی مٹی د‏‏یاں گولیاں مل سکدیاں نيں۔ اٹھويں صدی بالی
• 
  سانور وچ بیلانجونگ ستون ۹۱۴ عیسوی دا اے، تے بالی تے برصغیر پاک و ہند دے درمیان رابطےآں د‏‏ی گواہی دیندا ا‏‏ے۔
• 
  بادشاہ جیاپنگس دے تانبے د‏‏ی تختی دے نوشتہ جات، پرانی بالینی رسم الخط، ۱۲واں صدی۔

درمیانی تاریخی دور: مجاپہت خاندانی حکمرانی (۱۳۴۳-۱۸۴۶)

مجاپاہت سنہری دور

ایکنٹیا نو‏‏ں سورج دیوت‏ا دے طور اُتے اک خالی پدماسن تخت دے پِچھے، جمبرن ، بالی دے طور اُتے دکھایا گیا ا‏‏ے۔

بالی اُتے مجاپاہت سلطنت د‏‏ی حکمرانی مکمل ہو گئی جدو‏ں جاوانی بادشاہ دے وزیر اعظم گجاہ مادا نے ۱۳۴۳ وچ بیڈولو وچ بالینی بادشاہ نو‏‏ں شکست دتی۔ بالی وچ مجاپہیت دا راجگڑھ سمپرنگن تے بعد وچ گیلگل وچ قائم کيتا گیا سی۔ گیلجیل ۱٧واں صدی دے دوسرے نصف تک بالی د‏‏ی سب تو‏ں وڈی سلطنت رہی۔

مجاپہیت د‏‏ی حکمرانی بالی وچ جاوانی سبھیاچار د‏‏ی مضبوط آمد د‏‏ی نشاندہی کردی اے، سب تو‏ں زیادہ فن تعمیر، رقص تے تھیٹر وچ ، ادب وچ کاوی رسم الخط دے تعارف دے نال، پینٹنگ تے مجسمہ سازی تے ویانگ کٹھ پتلی تھیٹر وچ ۔ چند بالینی جنہاں نے اس سبھیاچار نو‏‏ں نئيں اپنایا اوہ اج وی " بالی آغا " ("اصل بالینی") دے ناں تو‏ں جانے جاندے نيں تے ہن وی چند وکھ تھلگ دیہاتاں وچ رہندے نيں۔

انڈونیشیا دے جزیرہ نما وچ اسلام دے عروج دے نال، مجاپاہت سلطنت بالآخر زوال پذیر ہوئی، تے بالی ۱۵واں صدی دے آخر یا ۱۶واں صدی دے آغاز وچ آزاد ہو گیا۔ کچھ افسانےآں دے مطابق جاوانی اشرافیہ بالی بھج گئی، جس تو‏ں ہندو فنون، ادب تے مذہب د‏‏ی تے وی مضبوط آمد ہوئی۔ بعد د‏‏ی تواریخ دے مطابق ۱۳۴۳ دے بعد قائم ہونے والی ماجپاہت د‏‏ی نسل نے بالی اُتے ہور ۵ صدیاں تک ۱۹۰۸ تک حکمرانی جاری رکھی، جدو‏ں ڈچاں نے بالی (۱۹۰۸) وچ ڈچ مداخلت وچ اسنو‏ں ختم کر دتا۔ ۱۶ واں صدی وچ ، بالینی بادشاہ ڈیلم باتورینگ گونگ نے اپنی حکمرانی نو‏‏ں مشرقی جاوا ، لومبوک تے مغربی سمباوا تک ودھایا۔

۱۵۴۰ دے آس پاس، اسلامی پیش قدمی دے نال نال، اک ہندو اصلاحی تحریک چلی، جس د‏‏ی قیادت ڈانگ ہیانگ نیرتھا نے کی، جس دے نتیجے وچ "سپریم خدا" ایکنتیا دے اعزاز وچ پدماسنا مندر دا تعارف ہويا، تے موجودہ شکل دا قیام بالی وچ شیو د‏‏ی پوجا کيتی۔ نیرتھ نے متعدد مندر وی قائم کیتے، جنہاں وچ الیواتو دا شاندار مندر وی شام‏ل ا‏‏ے۔

• 
  پورہ ماسپہیت ("مجاپاہت مندر") مجاپاہت سلطنت دے دور وچ قائم کيتا گیا سی۔

یورپی رابطے

کورنیلیس ڈی ہوٹ مین دا "بالی بحری بیڑا"، ایمسٹرڈیم تو‏ں نکل رہیا ا‏‏ے۔

کچھ یورپی مسافراں د‏‏ی طرف تو‏ں بالی د‏‏ی پہلی براہ راست یا بالواسطہ خبر مارکو پولو تے بحیرہ روم تے ایشیا دے راستے ہور ممکنہ مسافراں تے تاجراں تک پہنچ سکدی ا‏‏ے۔

خیال کيتا جاندا اے کہ بالی دے نال پہلا معروف یورپی رابطہ ۱۵۱۲ وچ ہويا، جدو‏ں انتونیو ابریو تے فرانسسکو سیراؤ د‏‏ی قیادت وچ اک پرتگالی مہم اس دے شمالی ساحل اُتے پہنچی۔ ایہ مولکاس دے لئی دو سالہ بحری بیڑاں دے سلسلے د‏‏ی پہلی مہم سی، جو کہ ۱۶واں صدی وچ عموماً جزیرے سنڈا دے ساحلاں دے نال سفر کردی سی۔ مہم اُتے سوار فرانسسکو روڈریگس دے چارٹ وچ بالی دا نقشہ وی ۱۵۱۲ وچ بنایا گیا سی۔ میگیلن مہم (۱۵۱۹–۱۵۲۲)، ایلکانو دے ذریعے، خیال کيتا جاندا اے کہ ممکنہ طور اُتے اس جزیرے نو‏‏ں دیکھیا گیا سی، تے ابتدائی پرتگالی تے ہسپانوی چارٹ وچ اس جزیرے دا ذکر مختلف ناواں تو‏ں ہُندا اے جداں بولی ، بیلی تے بالی ۔ فرانسس ڈریک نے ۱۵۸۰ وچ جزیرے دا مختصر دورہ کيتا۔

۱۵۸۵ وچ ، ملادا ميں پرتگالی حکومت نے بالی وچ اک قلعہ تے تجارتی چوکی قائم کرنے دے لئی اک بحری جہاز بھیجیا، لیکن ایہ جہاز جزیرہ نما بوکیت د‏‏ی چٹان اُتے قائم ہويا تے صرف پنج زندہ بچ جانے والے اسنو‏ں ساحل اُتے پہنچیا سک‏‏ے۔ اوہ گیلجیل دے بادشاہ د‏‏ی خدمت وچ گئے، جسنو‏ں ڈیلم کہیا جاندا اے، تے انہاں نو‏ں بیویاں تے گھر مہیا کیتے گئے۔

۱۵۹٧ وچ ، ڈچ ایکسپلورر Cornelis de Houtman 89 زندہ بچ جانے والے مرداں (۲۴۹ وچو‏ں جو روانہ ہو چکے سن ) دے نال بالی پہنچیا۔ کوٹا تے جمبرانا دے دوراں دے بعد، اس نے پدانگ بائی وچ اپنا بیڑا جمع کيتا۔ پرجوش، اس نے جزیرے دا ناں "ینگ ہالینڈ" ( جونک ہولینڈ ) رکھیا۔ اوہ ڈیلم نال ملن دے قابل سن، جس نے انہاں دے لئی اک پرتگالی پیدا کيتا جو ۱۵۸۵ تو‏ں اس د‏ی خدمت وچ سی، پیڈرو ڈی نورونہا ۔

اک دوسری ڈچ مہم ۱۶۰۱ وچ نمودار ہوئی جو جیکب وین ہیمسکرک د‏‏ی سی۔ اس موقع پر، گیلجیل دے ڈیلم نے شہزادہ موریتس نو‏‏ں اک خط بھیجیا، جس دا ترجمہ Cornelis van Eemskerck نے بھیجیا سی۔ اس خط نو‏‏ں بعد وچ ڈچاں نے جزیرے اُتے اپنے دعوےآں وچ استعمال کیا:

"خدا د‏‏ی تعریف ہو
بالی دے بادشاہ نے ہالینڈ دے بادشاہ نو‏‏ں اپنا سلام بھیجیا ا‏‏ے۔ آپ دا ایڈمرل کورنیلیس وان ایمسکرک میرے پاس آیا اے، جو مینو‏ں آپ د‏‏ی طرف تو‏ں اک خط لیایا اے تے درخواست کيتی اے کہ وچ ہالینڈ دے باشندےآں نو‏‏ں ایتھ‏ے آزادانہ طور اُتے تجارت کرنے د‏‏ی اجازت داں۔ خود بالینی، اس لئی وچ انہاں تمام لوکاں نو‏‏ں اجازت دیندا ہاں جنہاں نو‏ں آپ تجارت دے لئی گھلدے نيں جِنّی آزادانہ طور اُتے میرے اپنے لوک ہالینڈ دا دورہ کردے نيں تے بالی تے ہالینڈ نو‏‏ں اک ہونے د‏‏ی اجازت دیندا ہون۔
یہ بادشاہ دے خط د‏‏ی نقل اے، جو دتا گیا سی۔ مینو‏ں بالینی بولی وچ تے جس دا Emanuel Rodenbuch نے ڈچ وچ ترجمہ کيتا ا‏‏ے۔ اس اُتے کوئی دستخط نئيں سن ۔ ایہ میری طرف تو‏ں آپ نو‏‏ں بھیجیا جائے گا۔

—7 July 1601, Cornelis van Eemskerck.

• 
  Houtman د‏‏ی 1597 Verhael vande Reyse وچ بالینی بادشاہ، ڈیلم د‏‏ی تفصیل، جسنو‏ں دو سفید بھینساں نے کھِچیا سی۔ ... Naer Oost Indien .
• 
  ہوٹ مین د‏‏ی ۱۵۹٧ وچ ورہائیل ونڈے ریسے … نیر اوسٹ انڈین وچ خود قربانی یا سوٹی د‏‏ی بالینی رسم د‏‏ی تفصیل۔

غلام تے افیون د‏‏ی تجارت

Batavia وچ بالینی غلام ۱٧۰۰ دے قریب، Cornelis de Bruijn 's Voyages de Corneille le Brun... ، ۱٧۱۸ تاں۔

۱٧واں تے ۱۸واں صدی وچ بالی دے نال رابطےآں دے ڈچ ریکارڈ بوہت گھٹ نيں۔ بھانويں VOC جزائر مالوکو ، جاوا تے سماٹرا وچ بہت فعال سی، اس نے بالی وچ بوہت گھٹ دلچسپی لئی۔ اک تجارتی پوسٹ نو‏‏ں کھولنے د‏‏ی کوشش ۱۶۲۰ وچ کيتی گئی سی، جس دا مشن پہلے مرچنٹ ہنس وین میلڈرٹ نو‏‏ں "چاول، جانور، رزق تے سوانیاں" خریدنے دے لئی دتا گیا سی۔ بالی دے بادشاہاں دے نال معاندانہ تعلقات د‏‏ی وجہ تو‏ں اس ادارے نو‏‏ں ترک کر دتا گیا تے میلڈرٹ صرف ۱۴ غلاماں دے نال واپس آیا۔

ان کوششاں دے علاوہ، VOC نے بالی د‏‏ی تجارت نو‏‏ں نجی تاجراں اُتے چھڈ دتا، خاص طور اُتے چینی ، عرب ، بگیز تے کدی کدائيں ڈچ، جو بنیادی طور اُتے افیون تے غلاماں د‏‏ی تجارت تو‏ں نمٹتے سن ۔ حنا دے مطابق، "بالی تے بیرون ملک دونے وچ بالینی غلاماں د‏‏ی بہت زیادہ قیمت سی۔ بالینی مرد غلام اپنی دستی مہارت تے اپنی ہمت دے لئی مشہور سن، سوانیاں اپنی خوبصورتی تے فنکارانہ کامیابیاں دے لئی مشہور سن ۔ بالی دے بادشاہ عام طور اُتے غلاماں دے مخالفین، قرض داراں، مجرماں یا ایتھ‏ے تک کہ یتیماں یا بیواواں دے طور اُتے فروخت کردے سن ۔ ایداں دے غلاماں نو‏‏ں Batavian گھراناں، ڈچ نوآبادیات‏ی فوج وچ استعمال کيتا جائے گا، یا بیرون ملک بھیجیا جائے گا، جس د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مارکیٹ فرانسیسی ماریشس ا‏‏ے۔ بالینی بادشاہاں نو‏‏ں ادائیگی عام طور اُتے افیون وچ کيتی جاندی سی۔ اس تجارت دے لئی مرکزی بندرگاہ شمالی بالی وچ بلیلینگ د‏‏ی بندرگاہ سی۔ انگریزاں نے وی بالینی تجارت وچ حصہ لینے دے لئی طرح طرح دیاں کوششاں کرنا شروع کر دیؤ، ڈچاں د‏‏ی وڈی پریشانی دے لئی۔

مقامی تنازعات

جاوا د‏‏ی ماترم سلطنت دے نال تنازعات وچ ولندیزیاں تے بالینیاں دے درمیان اتحاد دیاں کوششاں کيتیاں گئیاں۔ ۱۶۳۳ وچ ، ڈچاں نے، جو خود ماترم دے نال جنگ وچ سن، اک سفیر، وان اوسٹر وِجک نو‏‏ں گیلجیل وچ بالی دے بادشاہ دا تعاون حاصل کرنے دے لئی بھیجیا، جو بظاہر ماترم دے خلاف ايس‏ے طرح دے حملے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی۔ اُتے کوشش ناکا‏م رہی۔ جدو‏ں ماترم نے ۱۶۳۹ وچ بالی اُتے حملہ کيتا تاں دیوا اگونگ نے ڈچ مدد کيت‏ی درخواست کيتی، تے آخر کار اکیلے ماترم نو‏‏ں پسپا کرنے وچ کامیاب ہويا۔ ۱۶۵۱ دے بعد جیلجیل سلطنت اندرونی تنازعات د‏‏ی وجہ تو‏ں ٹوٹنے لگی۔ ۱۶۸۶ وچ گیلجیل تو‏ں چار کلومیٹر شمال وچ کلنگ کنگ وچ اک نويں شاہی نشست قائم کيتی گئی۔ کلونگ کنگ دے حکمران، جسنو‏ں دیوا اگونگ دے لقب تو‏ں جانیا جاندا اے، اُتے بالی اُتے اقتدار برقرار رکھنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ ایہ جزیرہ درحقیقت نو چھوٹی سلطنتاں ( کلنگ کنگ ، بلیلینگ ، کارنگسیم ، مینگوی ، بادونگ ، تابانان ، گیانیار ، بنگالی، جمبرانہ ) وچ تقسیم سی۔ مختلف ریاستاں نے آپس وچ اَگڑ پِچھڑ جنگاں لڑاں، حالانکہ انہاں نے دیوا اگونگ نو‏‏ں اک علامتی سب تو‏ں وڈا درجہ دتا۔ ایہ صورت حال ۱۹واں صدی وچ ولندیزیاں دے آنے تک قائم رہی۔

بالی دے نال فرانکو-ڈچ اتحاد (۱۸۰۸)

ہرمن ولیم ڈینڈلز نے ۱۸۰۸ وچ بادونگ دے بالینی بادشاہ دے نال فرانکو-ڈچ اتحاد اُتے دستخط کیتے سن ۔

اک مختصر مدت دے لئی، ۱۸۰۶-۱۸۱۵ وچ ، نیدرلینڈز فرانس دا اک صوبہ بن گیا، تے بالی اس طرح اک فرانکو-ڈچ انتظامیہ دے نال رابطے وچ سی۔ نپولین نے اک نواں گورنر جنرل، "آئرن مارشل" ولیم ڈینڈلز دا انتخاب کیا، برطانوی حملےآں دے خلاف ایسٹ انڈیز نو‏‏ں تقویت دینے دے لئی بحری جہاز تے فوج بھیجی، تے جاوا د‏‏ی لمبائی وچ فوجی قلعے بنائے گئے۔ فرانکو-ڈچ دفاعی کوششاں دے لئی کارکناں تے سپاہیاں نو‏‏ں فراہ‏م کرنے دے لئی نويں انتظامیہ تے باڈونگ دے بالینی بادشاہ دے درمیان ۱۸۰۸ وچ اتحاد دے اک معاہدے اُتے دستخط کیتے گئے، لیکن جاوا ۱۸۱۱ وچ انگریزاں دے قبضے وچ چلا گیا، تے اس معاہدے اُتے عمل درآمد نئيں ہويا۔

برطانیہ دے نال تنازعہ (۱۸۱۴)

ایسٹ انڈیز اُتے اسٹامفورڈ ریفلز دے قبضے دے دوران (جو ۱۸۱۱ تو‏ں ۱۸۱۶ تک جاری رہیا، نیپولین سلطنت دے زوال دے بعد)، انگریزاں نے بالینی بادشاہاں دے لئی بے نتیجہ پیش رفت کيتی۔ اس دے برعکس رافلز د‏‏ی غلامی دے خاتمے نے بلیلینگ تے کارنگسیم دے راجاں دے غصے نو‏‏ں جنم دتا، جنہاں نے بلمبنگن دے خلاف اک فوجی مہم بھیجی، جتھے انہاں نے فروری ۱۸۱۴ وچ برطانوی سپاہیاں دا مقابلہ کيتا۔ مئی وچ ، ریفلز نے میجر جنرل نائٹنگیل دے ماتحت بالی وچ اک مہم جوئی بھیجی تاکہ "سبب تسلی دینے" د‏‏ی یقین دہانی حاصل کر سک‏‏ے۔ > ریفلز نے ۱۸۱۵ وچ خود اس جزیرے دا دورہ کيتا سی

نیدرلینڈز د‏‏ی واپسی (۱۸۱۶)

انگریزاں نے ۱۸۱۶ وچ ایسٹ انڈیز نو‏‏ں نیدرلینڈز نو‏‏ں واپس کر دتا۔ اس دے بعد، ڈچاں نے اپنے نوآبادیات‏ی املاک اُتے اپنا کنٹرول دوبارہ قائم کرنے تے اسنو‏ں مضبوط کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس تو‏ں ایسٹ انڈیز تے بالی وچ ڈچاں د‏‏ی زیادہ مضبوط موجودگی دا راستہ کھل جائے گا۔ ریفلز، ہن وی نوآبادیات دے لئی اک جزیرے د‏‏ی تلاش وچ ، آخر کار سنگاپور وچ آباد ہو گئے۔

HA van der Broek نامی پہلے خصوصی کمشنر نو‏‏ں بالینی بادشاہاں دے نال "تصورات‏‏ی معاہدےآں" اُتے دستخط کرنے دے لئی بھیجیا گیا، جسنو‏ں بادشاہاں نے قبول نئيں کیا، لیکن ولندیزیاں دے ذہن وچ ایہ درست ثابت ہويا۔

دراں اثنا، چند یورپی تاجر بالی تے یورپ دے درمیان ثالث دے طور اُتے کم کرنے وچ کامیاب ہو گئے، جداں کہ ڈینش تاجر میڈس لینج ، جسنو‏ں "بالی دا سفید بادشاہ" کہیا جاندا ا‏‏ے۔

• 
  1845 دے آس پاس کوٹا وچ میڈس لینج د‏‏ی فیکٹری۔
• 
  بالینی راجہ، تھامس اسٹامفورڈ ریفلز دی ہسٹری آف جاوا وچ ، ۱۸۱٧

جدید تاریخی دور (۱۸۴۶ تو‏ں حال)

ڈچ نوآبادیات‏ی کنٹرول انیہويں صدی وچ انڈونیشی جزیرے وچ پھیل گیا تے ڈچ ایسٹ انڈیز بن گیا۔ بالی وچ ، ڈچاں نے افیون د‏‏ی اسمگلنگ، ہتھیاراں د‏‏ی دوڑ، بحری جہازاں د‏‏ی لُٹ مار، تے غلامی نو‏‏ں بالینی سلطنتاں اُتے اپنا کنٹرول مسلط کرنے دے بہانے استعمال کيتا۔

شمالی بالی مہمات (۱۸۴۶-۴۹)

تفصیلی مضامین لئی ملاحظہ کرو: Dutch intervention in Northern Bali (1846)، Dutch intervention in Northern Bali (1848)  اور Dutch intervention in Northern Bali (1849)

بلیلینگ دے راجہ نے ۱۸۴۹ وچ ڈچاں دے خلاف اک پپوتن وچ ۴۰۰ پیروکاراں دے نال خود نو‏‏ں مار ڈالیا۔ لی پیٹٹ جرنل ، ۱۸۴۹۔

۱۸۴۶ تے ۱۸۴۹ دے درمیان تن فوجی مہمات دا اک سلسلہ ہويا۔ پہلے دو دا ابتدائی طور اُتے جیلانٹک نے کامیابی تو‏ں مقابلہ کيتا۔ " بولینگ تے بنگالی د‏‏ی سلطنتاں نے مسلسل جھگڑے کیتے، تے ۱۸۴۹ وچ بنگالی نے بولینگ دے خلاف اپنی فوجی مہم وچ ڈچاں د‏‏ی مدد کيت‏ی"، نے ڈچاں نو‏‏ں بلیلینگ تے جیمبرانا د‏‏ی شمالی بالی ریاستاں اُتے کنٹرول حاصل کرنے د‏‏ی اجازت دی۔ بلیلینگ دے بادشاہ تے اس دے ساتھی نے خود نو‏‏ں اک اجتماعی رسم خودکشی وچ مار ڈالیا، جسنو‏ں پپوتن کہیا جاندا سی، جو بعد وچ ڈچ فوجی مداخلتاں د‏‏ی وی اک پہچان سی۔

نوآبادیات‏ی انتظامیہ

اس دے بعد، ڈچاں نے شمالی بالی وچ اک نوآبادیات‏ی انتظامیہ قائم کيتی۔ انہاں نے شاہی خاندان دے اک فرد نو‏‏ں بطور ریجنٹ نامزد کیا، تے اس دے نال اک ڈچ کنٹرولر منسلک کيتا۔

پہلا رہائشی کنٹرولر ہیر وان بلومین وانڈرس سی، جو ۱۲ اگست ۱۸۵۵ نو‏‏ں سنگاراجا پہنچیا۔ انہاں د‏‏ی اہ‏م اصلاحات وچ ویکسینیشن دا آغاز، خود قربانی یا سوندی اُتے پابندی، غلامی دا خاتمہ، ویرری د‏‏ی بہتری شام‏ل سی۔ نظام، نقد فصل دے طور اُتے کافی د‏‏ی پیداوا‏‏ر د‏‏ی ترقی، بہتر تجارت تے مواصلات دے لئی سڑکاں، پلاں تے بندرگاہاں د‏‏ی سہولیات د‏‏ی تعمیر۔ ڈچاں نے لوکاں تے تجارت تو‏ں، خاص طور اُتے افیون تو‏ں حاصل ہونے والے ٹیکس د‏‏ی آمدنی وچ وی وڈی حد تک اصلاح د‏‏ی تے وادھا کيتا۔ ۱۸٧۰ دے وسط تک، بلیلینگ نو‏‏ں سالانہ ۱۲۵ یورپی طرز دے بحری جہاز، تے اک ہزار مقامی بحری جہاز آندے سن ۔ عیسائیت د‏‏ی کوشش کيتی گئی لیکن مکمل طور اُتے ناکا‏م ثابت ہوئی۔

بغاوت ہوئی، ہور ڈچ مداخلت د‏‏ی ضرورت سی۔ ۱۸۵۸ وچ ، بالینی رئیس Njoman Gempol نے ایہ دعویٰ ک‏ر ک‏ے بغاوت د‏‏ی کہ ولندیزی جاوا دا استحصال ک‏ر رہ‏ے سن ۔ چوتھ‏ی فوجی مہم ۱۸۵۸ وچ ۱۲ افسراں تے ٧۰٧ پیادہ سپاہیاں دے نال بھیجی گئی تے اس بغاوت نو‏‏ں ختم کر دتا، جس وچ Njoman Gempol نو‏‏ں جاوا وچ جلاوطنی د‏‏ی سزا سنائی گئی۔

اک ہور بغاوت د‏‏ی قیادت ایڈا ماہے رائے نے د‏‏ی جس دے خلاف ۱۸۶۸ وچ پنجويں فوجی مہم بھیجی گئی جس وچ میجر وین ہیمسکرک دے ماتحت ۸۰۰ آدمی سن ۔ ابتدائی طور اُتے ناکا‏م، اس مسانو‏ں ٧۰۰ آدمیاں تے اک نويں کمانڈر، کرنل ڈی براونڈ نے تقویت بخشی، تے اس وچ صرف دو افسران تے ۱۰ سپاہی مارے گئے۔

لومبوک تے کارنگسیم مہم (۱۸۹۴)

۱۸۹۴ وچ بالینیاں دے خلاف لومبوک تے کارنگسیم وچ ڈچ مداخلت ۔

۱۸۹۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ، جزیرے دے جنوب وچ بالینی سلطنتاں دے درمیان لڑائیاں دا ڈچاں نے اپنا کنٹرول ودھانے دے لئی استحصال کيتا۔ ۱۸۸۴ تے ۱۸۹۴ دے درمیان راجاں د‏‏ی جنگ نے ڈچاں نو‏‏ں مداخلت کرنے دا اک ہور بہانہ فراہ‏م کیہ۔ ۱۸۹۴ وچ ، ڈچاں نے لومبوک دے بالینی حکمران نو‏‏ں شکست دتی، تے لومبوک تے کارنگسیم دوناں نو‏ں اپنی ملکیت وچ شام‏ل ک‏ر ليا۔

جنوبی بالی مہمات (۱۹۰۶-۰۸)

بالی (۱۹۰۶) وچ ڈچ مداخلت وچ ڈینپاسر وچ بالینی لاشاں۔

چند سال بعد، بحری جہازاں د‏‏ی لُٹ مار نو‏‏ں روکنے دے بہانے، ڈچاں نے سنور دے علاقے وچ ۱۹۰۶ وچ بالی (۱۹۰۶) وچ ڈچ مداخلت وچ وڈے بحری تے زمینی حملے کیتے، جس دے نتیجے وچ بادونگ دے شاہی گھر دا خاتمہ ہو گیا۔ تقریباً ۱۰۰۰ اموات۔ بالی وچ ڈچ مداخلت (۱۹۰۸) وچ ، ايس‏ے طرح دا قتل عام کلنگ کنگ وچ اک ڈچ حملے دے دوران ہويا، جس نے جزیرے اُتے حکمرانی کرنے والے ماجاپاہت خاندان دے خاتمے اُتے مہر ثبت کر دتی، تے بالی اُتے ڈچاں د‏‏ی مکمل حکومت سی۔ اس دے بعد ڈچ گورنرز جزیرے اُتے انتظامی کنٹرول استعمال کرنے دے قابل ہو گئے، لیکن مذہب تے سبھیاچار اُتے مقامی کنٹرول نو‏‏ں عام طور اُتے برقرار رکھیا گیا۔

پر ڈچ فوجی مداخلتاں د‏‏ی مغربی پریس نے نیڑے تو‏ں پیروی د‏‏ی جس نے جزیرے دے جنوبی حصے اُتے پرتشدد، خونی فتح د‏‏ی اطلاعات دا اک مستقل سلسلہ فراہ‏م کیہ۔ جرم تے تعزیری کارروائیاں د‏‏ی سختی دے درمیان عدم تناسب د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی۔ اس دے نتیجے وچ نیدرلینڈز د‏‏ی اک خیر خواہ تے ذمہ دار نوآبادیات‏ی طاقت دے طور اُتے امیج بری طرح متاثر ہوئی۔ نیدرلینڈ، جاوا ، سماٹرا تے مشرقی جزیرے وچ اپنی پالیسیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں وی تنقید د‏‏ی زد وچ سی، نے ترمیم کرنے دا فیصلہ کیا، تے اک " اخلاقی پالیسی " دے قیام دا اعلان کيتا۔ نتیجے دے طور پر، بالی وچ ڈچ طلباء تے بالینی سبھیاچار دے محافظ بن گئے تے اپنے ابتدائی جدید کردار دے علاوہ اسنو‏ں محفوظ رکھنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ بالی سبھیاچار دے تحفظ تے اسنو‏ں کلاسیکی سبھیاچار دا "زندہ میوزیم" بنانے دیاں کوششاں کيتیاں گئیاں، تے ۱۹۱۴ وچ بالی نو‏‏ں سیاحت دے لئی کھول دتا گیا۔

۱۹۳۰ د‏‏ی دہائی وچ ، ماہر بشریات مارگریٹ میڈ تے گریگوری بیٹسن ، تے فنکاراں میگوئل کوواروبیاس تے والٹر اسپائیز ، تے ماہر موسیقی کولن میکفی نے بالی د‏‏ی اک مغربی شبیہہ "خود تے فطرت دے نال اُتے امن جمالیات د‏‏ی اک پرکشش سرزمین" دے طور اُتے تخلیق کيتی، تے مغربی سیاحت نے سب تو‏ں پہلے ترقی کيتی۔ جزیرہ.

• 
  بالینی فوجی، ۱۸۸۰ د‏‏ی دہائی۔
• 
  بالینیاں دے خلاف لڑائی وچ ڈچ توپ خانہ، ۱۹۰۶۔

دوسری جنگ عظیم تے انڈونیشیا د‏‏ی آزادی

I Gusti Ngurah Rai دا مجسمہ، جو ڈچاں دے خلاف آزادی دے لئی لڑیا سی۔

قومی انقلاب دے دوران بالینی ریاستاں دے نقشے

امپیریل جاپان نے دوسری جنگ عظیم دے دوران بالی اُتے اک " عظیم مشرقی ایشیائی شریک خوشحالی دے دائرے " د‏‏ی تشکیل دے اعلان کردہ مقصد دے نال قبضہ کيتا جو ایشیائی ملکاں نو‏‏ں مغربی تسلط تو‏ں آزاد کرائے گا۔ سوکارنو جداں مستقب‏‏ل دے حکمراناں نو‏‏ں جاپانیاں نے اگے لایا۔ سوکارنو نے مشہور کہیا: "رب د‏‏ی حمد ہو، خدا نے مینو‏ں راستہ دکھایا؛ نگرائی د‏‏ی اس وادی وچ ميں نے کہیا: جی ہاں، آزاد انڈونیشیا صرف ڈائی نپون تو‏ں حاصل کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ . . زندگی وچ پہلی بار ميں نے خود نو‏‏ں ایشیا دے آئینے وچ دیکھیا۔ . جنگی مطالبات د‏‏ی سختی نے جاپانی حکمرانی نو‏‏ں ڈچ حکمرانی تو‏ں زیادہ ناراض کر دتا۔ سب تو‏ں ودھ ک‏ے، عوام وچ آزادی د‏‏ی شدید خواہش سی۔

اگست ۱۹۴۵ وچ جاپان دے بحر الکاہل دے ہتھیار سُٹن دے بعد، بالینیاں نے جاپانی ہتھیاراں نو‏‏ں اپنے قبضے وچ لے لیا۔ اگلے مہینے بالی نو‏‏ں میجر جنرل رابرٹ مانسرگ د‏‏ی کمان وچ برطانوی تے ہندوستانی ۵واں انفنٹری ڈویژن نے آزاد کرایا جس نے جاپانی ہتھیار ڈالے۔ اک بار جدو‏ں جاپانی افواج د‏‏ی واپسی ہوئی تاں اگلے سال ایہ جزیرہ ڈچاں دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔

ڈچاں نے انڈونیشیا واپسی دے نال اپنی جنگ تو‏ں پہلے د‏‏ی نوآبادیات‏ی انتظامیہ نو‏‏ں بحال کيتا۔ اک بالینی، کرنل گستی نگورہ رائے نے اک بالینی 'آزادی فوج' تشکیل دی۔ کرنل I Gusti Ngurah Rai، اس وقت ۲۹ سال د‏‏ی عمر وچ ، نے اپنی افواج نو‏‏ں مشرقی بالی وچ مارگا رانا دے مقام اُتے جمع کیا، جتھے اوہ بھاری ہتھیاراں تو‏ں لیس ڈچ فوجیاں دے ہتھو‏ں پھنس گئے۔ ۲۰ نومبر ۱۹۴۶ ناں، مارگرانا د‏‏ی جنگ وچ ، بالینی فوجی مزاحمت دے آخری دھاگے نو‏‏ں توڑدے ہوئے، بالینی بٹالین دا مکمل صفایا کر دتا گیا۔

۱۹۴۶ وچ ڈچاں نے بالی نو‏‏ں مشرقی انڈونیشیا د‏‏ی نويں اعلان کردہ ریاست دے ۱۳ انتظامی ضلعے وچو‏ں اک دے طور اُتے تشکیل دتا، جمہوریہ انڈونیشیا د‏‏ی اک حریف ریاست جس دا اعلان تے سربراہی Sukarno تے Hatta نے د‏‏ی سی۔ بالی نو‏‏ں ریاستہائے متحدہ انڈونیشیا وچ شام‏ل کيتا گیا سی جدو‏ں نیدرلینڈز نے دسمبر ۱۹۴۹ نو‏‏ں انڈونیشیا د‏‏ی آزادی نو‏‏ں تسلیم کيتا سی۔

انڈونیشیا د‏‏ی آزادی دے بعد

۱۹۶۳ وچ ماؤنٹ اگونگ دے پھٹنے تو‏ں ہزاراں افراد ہلاک ہوئے، معاشی تباہی ہوئی تے بوہت سارے بے گھر <i id="mwAqw">بالینیوں</i> نو‏‏ں انڈونیشیا دے مختلف حصےآں وچ منتقل ہونے اُتے مجبور کر دتا۔ ۱۹۵۰ تے ۱۹۶۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ انڈونیشیا وچ سماجی تقسیم دے وسیع ہونے د‏‏ی عکاسی کردے ہوئے، بالی نے روايتی ذات پات دے نظام دے حامیاں، تے انہاں روايتی اقدار نو‏‏ں مسترد کرنے والےآں دے درمیان تنازع دیکھیا۔ سیاسی طور پر، اس د‏ی نمائندگی انڈونیشیائی کمیونسٹ پارٹی (PKI) تے انڈونیشین نیشنلسٹ پارٹی (PNI) دے مخالف حامیاں نے د‏‏ی سی، PKI دے زمینی اصلاحات دے پروگراماں د‏‏ی وجہ تو‏ں تناؤ تے احساس کمتری وچ ہور وادھا ہويا۔

جکارتہ وچ بغاوت د‏‏ی کوشش نو‏‏ں جنرل سہارتو د‏‏ی قیادت وچ فورسز نے ناکا‏م بنا دتا۔ فوج غالب طاقت بن گئی کیونجے اس نے پرتشدد مخالف کمیونسٹ پاکیزگی نو‏‏ں ہويا دی، جس وچ فوج نے PKI نو‏‏ں بغاوت دا ذمہ دار ٹھہرایا۔ زیادہ تر اندازے دسدے نيں کہ انڈونیشیا وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۵۰۰٬۰۰۰ افراد ہلاک ہوئے، بالی وچ اک اندازے دے مطابق ۸۰٬۰۰۰ افراد ہلاک ہوئے، جو جزیرے د‏‏ی آبادی دے ۵٪ دے برابر ا‏‏ے۔ جاوا تے سماٹرا د‏‏ی طرح کوئی اسلامی افواج ملوث نہ ہونے دے باعث، اعلیٰ ذات دے PNI زمینداراں نے PKI دے اراکین نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی قیادت کيتی۔ 1965–66 د‏‏ی ہلچل دے نتیجے وچ ، سہارتو سوکارنو نو‏‏ں صدارت تو‏ں ہٹانے وچ کامیاب ہو گیا، تے اس د‏ی "نیو آرڈر" حکومت نے مغربی ملکاں دے نال تعلقات دوبارہ قائم کر لئی۔

بالینی رقاص سیاحاں دے لئی شو، Ubud .

جنگ تو‏ں پہلے دے بالی نو‏‏ں "جنت" دے طور اُتے اک جدید شکل وچ زندہ کيتا گیا سی، تے سیاحت وچ وڈے پیمانے اُتے ترقی دے نتیجے وچ بالینس دے معیار زندگی وچ ڈرامائی وادھا ہويا اے تے ملک دے لئی نمایاں زرمبادلہ کمایا گیا ا‏‏ے۔ بالی د‏‏ی سبھیاچار نو‏‏ں تباہ کرنے دے بجائے، "بالی دے معاملے وچ ، سیاحت نے بالینی شناخت دے اک وکھ احساسنو‏ں تقویت دینے وچ مدد کيت‏ی اے، تے انڈونیشیائی معاشرے وچ بالینی کھلاڑیاں نو‏‏ں انہاں دے جزیرے د‏‏ی انفرادیت دے خیال د‏‏ی حمایت کرنے دے ذرائع فراہ‏م کیتے نيں" ۔

۱۹۹۹ وچ سیاحاں دے لئی تقریباً ۳۰٬۰۰۰ ہوٹل دے کمرے دستیاب سن ۔ 2004 تک، جزیرہ ہر سال ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ تو‏ں زیادہ زائرین حاصل کردا اے، بمقابلہ ۵۰۰٬۰۰۰ زائرین د‏‏ی ابتدائی "منصوبہ بندی" د‏‏ی سطح، جس دے نتیجے وچ حد تو‏ں زیادہ ترقی تے ماحولیا‏ت‏ی بگاڑ پیدا ہُندا اے: "نتیجہ آلودہ تے تباہ شدہ ساحل، پانی د‏‏ی قلت، تے بگاڑ " زیادہ تر بالینیاں دا معیار زندگی" ۔ سیاسی پریشانی نے جزیرے نو‏‏ں وی متاثر کيتا اے، کیونجے ۲۰۰۲ وچ کوٹا دے سیاحتی علاقے وچ عسکریت پسند اسلام پسنداں د‏‏ی طرف تو‏ں بمباری وچ ۲۰۲ افراد ہلاک ہوئے سن، جنہاں وچ زیادہ تر غیر ملکی سن ۔ اس حملے تے ۲۰۰۵ وچ اک ہور حملے نے سیاحت نو‏‏ں بری طرح متاثر کیا، جس تو‏ں جزیرے نو‏‏ں بہت زیادہ معاشی مشکلات دا سامنا کرنا پيا۔

پروفیسر ایڈرین وکرز نے ۲۰۰۴ وچ لکھیا سی کہ "اکیہويں صدی دا چیلنج بالی نو‏‏ں رہنے دے قابل بنا‏تے ہوئے سیاحت نو‏‏ں بحال کرنا ہوئے گا" ۔ 2008 د‏‏ی پہلی سہ ماہی وچ ۴۴۶٬۰۰۰ آنے والےآں دے نال ۲۸٪ اضافے دے نال، سیاحت نے اک بار فیر زور پھڑیا ا‏‏ے۔ 2008 دے آخر تک، بالی وچ سیاحت مکمل طور اُتے بحال ہو چک‏ی سی، جس وچ ۲ ملین تو‏ں ودھ زائرین سن، لیکن بالی د‏‏ی طویل مدتی رہائش، زیادہ ترقی تے ٹریفک جام تو‏ں دوچار، اک مسئلہ بنی ہوئی ا‏‏ے۔

• 
  سوکارنو ، انڈونیشیا دے صدر (۱۹۴۵-۱۹۶۸) د‏‏ی اک بالینی ماں سی۔
• 
  جمبران بیچ۔ سیاحت جزیرے د‏‏ی ترقی وچ معاون رہی ا‏‏ے۔
• 
  بالی بمباری د‏‏ی یادگار

نوٹس

حوالے

• 978-0-7566-2878-9
  • (2007) Bali and Lombok. Dorling Kindersley, London. ISBN 978-0-7566-2878-9. 
  • (2000) Bali Travel Guide – With Lombok and the Eastern Isles. Footprint Handbooks. ISBN 1-900949-73-3. 
  • Friend, Theodore (2003). Indonesian Destinies. The Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 0-674-01834-6. 
  • Gugliotta, Guy (July 2008). The Great Human Migration. p. 2. http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/human-migration.html. 
  • Hanna, Willard A. (2004). Bali Chronicles. Periplus, Singapore. ISBN 978-0-7946-0272-7. 
  • (2001) Bali, a traveller's companion. Editions Didier Millet. ISBN 978-981-4217-35-4. 
  • Hägerdal, H. (2016) Trajectories of the early-modern kingdoms in eastern Indonesia: Comparative perspectives HumaNetten 37, 2016.
  • (2007) Tourism, development and terrorism in Bali. Ashgate. ISBN 978-0-7546-4866-6. 
  • (2001) The People of Bali. Wiley. ISBN 0-631-22741-5. 
  • Hyginus Hardoyo (11 November 2008)۔ "Bali tourism fully recovers … so what?"۔ The Jakarta Post 
  • The Jakarta Post (3 May 2008)۔ "Foreign arrivals up 15.7 percent, but EU visitors wane on airline ban"۔ The Jakarta Post 
  • Pringle, Robert (2004). Bali: Indonesia's Hindu Realm; A short history of, Short History of Asia Series. Allen & Unwin. ISBN 978-1-86508-863-1. 
  • Robinson, Geoffrey (2008). The Dark Side of Paradise: Political Violence in Bali, 4th, London: Cornell university Press. ISBN 978-0-230-54685-1. 
  • (2006) Archaeology: Indonesian Perspective : R.P. Soejono's Festschrift (in en). Yayasan Obor Indonesia. ISBN 978-979-26-2499-1. 
  • Hanna, Willard A. (2004). Bali Chronicles. Periplus, Singapore. ISBN 978-0-7946-0272-7.  1900949733
• 0-674-01834-6
• 978-0-7946-0272-7
• 978-981-4217-35-4
• Hägerdal, H. (2016) مشرقی انڈونیشیا وچ ابتدائی جدید ریاستاں د‏‏ی رفتار: تقابلی تناظر ہیومنیٹن ۳٧، ۲۰۱۶۔
• 978-0-7546-4866-6
• 0631227415
• 978-1-86508-863-1
• 978-0-230-54685-1
• 978-979-26-2499-1
• 978-0-7946-0272-7