اناطولیہ اُتے منگول حملہ
اناطولیہ اُتے منگول حملہ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بسلسلہ منگول فتوحات | |||||||
اناطولیہ اُتے منگول حملہ ۱۲۳۱–۱۲۳۲، ۱۲۴۲–۱۲۴۳ | |||||||
| |||||||
محارب | |||||||
اناطولیہ دی بیگنشین |
ایلخانی سلطنت |
اناطولیہ اُتے منگول حملہ وکھ وکھ ادوار وچ ہويا تے ۱۳۴۱–۱۳۴۳ وچ اس مہم دے نال شروع ہويا تے کوسہ داغ دی جنگ وچ وی اپنے عروج اُتے پہنچیا۔ ۱۲۴۳ وچ سلجوقیاں دے ہتھیار سُٹن دے بعد ۱۳۳۵ وچ الخاناں دے زوال تک، اناطولیہ اُتے حقیقی طاقت منگولاں نے استعمال کیتی۔ [۱] چونکہ سلجوق سلطان نے کئی بار بغاوت کی، ۱۲۵۵ وچ ، منگولاں نے وسطی تے مشرقی اناطولیہ اُتے حملہ کيتا۔ مغل الخاناں دی بیرکاں انقرہ دے نیڑے واقع سی۔ [۲][۳] تیمور دے حملے نوں بعض اوقات اناطولیہ اُتے منگول دا آخری حملہ سمجھیا جاندا اے۔ [۴] منگول ثقافتی ورثے دی باقیات ہن وی ترکی وچ دیکھی جا سکدیاں نيں، بشمول منگول گورنراں تے ہلاکو دے بیٹے دے قبرستان۔
۱۴ويں صدی عیسوی دے آخر وچ ، رومن سلجوک سلطنت دے خاتمے دی وجہ توں اناطولیہ دے بیشتر حصے اناطولیہ دے آباد کاراں دے ہتھ وچ آگئے۔ پہلے تاں ترکمان بے دے باشندے سلجوقاں دے زیر تسلط سن لیکن سلجوقیاں دی کمزوری دے بعد اوہ منگولاں دے زیر تسلط ہو گئے۔ [۵][۶] بیگنیشین اپنے بزرگاں دے ناں اُتے سکے نئيں بنا سکدے سن کیونجے اوہ منگولاں (الخاناں) دے ماتحت سن تے انہاں نوں اپنے ناں اُتے سکے بنانے دا حق نئيں سی۔ [۷] عثمانی حکمران، " عثمان اول" پہلا ترک حکمران سی جس نے ۱۳۲۰ دی دہائی وچ اپنے ناں دے سکے بنائے، کیونجے اک افسانہ کہندا اے کہ "سکہ ارطغرل دے بیٹے عثمان نے بنایا تھا"۔ [۸] چونکہ سکے رائج انہاں حقوق وچوں اک سی جو اسلام دے عمل وچ صرف حاکم نوں دتا گیا سی، اس لئی ایہ سمجھیا جا سکدا اے کہ عثمانی منگول خاناں توں آزاد ہوئے۔ [۹]
پہلے واقعات
سودھو۱۲ويں صدی عیسوی وچ بازنطینی سلطنت نے مغربی تے شمالی اناطولیہ وچ اپنا تسلط دوبارہ حاصل کر ليا۔ لاطینی صلیبیاں دے ذریعہ ۱۲۰۴ وچ قسطنطنیہ اُتے قبضہ کرنے دے بعد، دو بازنطینی جانشین ریاستاں قائم ہوئیاں: سلطنت نیکیہ تے امارات دی امارت ۔ تیسرا، ٹریبیزنڈ سلطنت قسطنطنیہ اُتے حملے توں چند ہفتے پہلے ٹریبیزنڈ دے الیکسیس اول نے بݨائی سی ۔ انہاں تن جانشین ریاستاں وچوں ترابزون تے نیکیہ منگول سلطنت دے نیڑے واقع سی۔ اس دے بعد اناطولیہ دا کنٹرول یونانی ریاستاں تے سلجوق رومن سلطنت دے درمیان تقسیم ہو گیا تے بازنطینی املاک وچ بتدریج کمی آندی گئی۔
منگول سلطنت نے ۱۲۳۰ء وچ ایران نوں فتح کيتا۔ جرمغون نویان ایران دا فوجی گورنر بن گیا۔ اودوں سلجوقی ترکاں توں کوئی دشمنی نئيں سی۔ کِیقباد یکم تے اس دے فوری جانشین تے مرثیہ خوان کِخسرو دوم نے گھٹ توں گھٹ فدیہ دے کے عظیم خان اُگتائی خان نوں خراج تحسین پیش کيتا۔ [۱۰][۱۱] اوغتائی دا انتقال ۱۲۴۱ وچ ہويا تے کیخسرو نے اس موقع نوں پچھلی شکستاں نوں بھلانے دے لئی استعمال کيتا تے اس دا خیال سی کہ اوہ منگولاں دے خلاف کھڑا ہوݨ دے لئی کافی مضبوط اے۔ جرمگھون دے جانشین " بائیجو نویان " نے دی خسرو نوں دوبارہ نويں خان دی فرمانبرداری تے فرمانبرداری دا اظہار کرنے دے لئی بلايا: بائیجو نویان نے اس دے لئی سخت شرائط وی رکھی، لیکن دی خسرو نے بائیجو دی کوئی شرط قبول نئيں کيتی تے اعلان جنگ کيتا۔ سلجوقاں نے جارجیا دی بادشاہی اُتے حملہ کيتا جو منگول حکومت دے تحت سی۔
ارزورم دا سقوط
سودھو۱۲۴۱ وچ ، بائیجو دی فوج نے دی خسرو دی نافرمانی دے سلسلے وچ ایرزورم اُتے حملہ کيتا۔ بائیجو نے حملے توں پہلے امن دے لئی کہیا۔ شہر دے باشندےآں نے منگول ایلچی دی توہین کيتی۔ چونکہ اس شہر نے کھڑے ہوݨ تے منگول مذاکرات دی مخالفت کرنے دا فیصلہ کیتا، اس لئی منگولاں نے اس شہر دا محاصرہ کے لیا۔ دو مہینےآں وچ ، منگولاں نے ایرزورم اُتے قبضہ کر ليا تے اس دے باشندےآں نوں سزا تے قتل کر دتا۔ اناطولیہ وچ سلجوقیاں دی طاقت توں آگاہ، بیجو ہور اگے ودھے بغیر مغان دے میدان وچ واپس آگیا۔
ارزورم دے واقعات
سودھوبائیجو نے جارجیائی تے آرمینیائی جنگجوواں دے اک گروپ دے نال آواگ تے شانشے دی کمان وچ ۱۲۴۳ وچ ایرزورم دی طرف پیش قدمی کيتی۔ جدوں اس دے گورنر یاقوت نے شہر نوں ہتھیار سُٹن توں انکار کر دتا تاں ایرزورم دا محاصرہ کے لیا گیا۔ تے بارہ گولیاں دی طاقت توں بائیجو دی فوجاں نے ایرزورم اُتے حملہ کيتا۔ جدوں ارزورم اُتے حملے دی اطلاع دی خسرو تک پہنچی تاں اس نے قونیہ وچ اپنی مسلح افواج نوں بلايا۔ اس نے بیجو نوں اک پیغام بھیج کر چیلنج قبول کیتا، بیجو نوں طعنہ دیندے ہوئے کہ اس دی فوجاں نے سلجوق علاقے دے بوہت سارے شہراں وچوں صرف اک اُتے قبضہ کر ليا اے۔
کوسهداغ دی لڑائی
سودھوسلجوق سلطان نے اپنے اردگرد دی تمام اقوام دے نال اتحاد کيتا۔ کلیسیا دے آرمینی بادشاہ نے اس توں اک گروہ بھیجنے دا وعدہ کيتا۔ پر، ایہ یقینی نئيں اے کہ اوہ اصل وچ منگولاں دے خلاف اس دی لڑائی وچ شامل سن ۔ دی خسرو نوں حلب وچ تربیزند دی شاہی فوج تے ایوبی سلطان دی فوجی مدد ملی تے فرانسیسی کرائے دے فوجیاں نے اس مہم وچ حصہ لیا۔ قابل اعتماد مقداری اعداد و شمار دی وجہ توں مخالف قوتاں دی پیمائش کرنا مشکل اے۔ لیکن سلجوقی فوجاں منگولاں توں وڈی سی۔
ہور ویکھو
سودھوذرائع
سودھو- ↑ Josef W. Meri, Jere L. Bacharach Medieval Islamic Civilization: A–K, index, p. 442
- ↑ H. M. Balyuzi Muḥammad and the course of Islám, p. 342
- ↑ John Freely Storm on Horseback: The Seljuk Warriors of Turkey, p. 83
- ↑ "A coalition of the willing, the friends of freedom?". Hürriyet Daily News. 27 جنوری 2003. http://www.hurriyetdailynews.com/a-coalition-of-the-willing-the-friends-of-freedom.aspx?pageID=438&n=a-coalition-of-the-willing-the-friends-of-freedom-2003-01-27. Retrieved on 29 جنوری 2015.
- ↑ Mehmet Fuat Köprülü, Gary Leiser The origins of the Ottoman empire, p. 33
- ↑ Peter Partner God of battles: holy wars of Christianity and Islam, p. 122
- ↑ Osman's Dream: The History of the Ottoman Empire, p. 13
- ↑ Artuk-Osmanli Beyliginin Kurucusu, 27f
- ↑ Pamuk A Monetary history, pp. 30–31
- ↑ D. S. Benson, The Mongol Campaigns in Asia, p. 177
- ↑ C. P. Atwood, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, p. 555