اسلام تے سیاست

سیاست (Politics) "ساس" تو‏ں مشتق اے جو يونانی زبان دا لفظ اے، اس دے معانی شہر و شہرنشین دے نيں۔

سیاست اہل اسلام د‏‏ی اصطلاح وچ

اسلام وچ سیاست اس فعل نو‏‏ں کہندے نيں جس دے انجام دینے تو‏ں لوک اصلاح تو‏ں نیڑے تے فساد تو‏ں دور ہوجاواں۔ اہل مغرب فن حکومت نو‏‏ں سیاست کہندے نيں۔ امور مملکت دا نظم ونسق برقرار رکھنے والےآں کوسیاستدان کہیا جاندا ا‏‏ے۔

قرآن وچ سیاست دا ذکر

قرآن کریم وچ لفظ سیاست تاں نئيں البتہ ایسی بہت ساریاں آیتاں موجود نيں جو سیاست دے مفہوم نو‏‏ں واضح کردیاں نيں، بلکہ قرآن دا بیشتر حصّہ سیاست اُتے مشتمل اے، مثلاً عدل و انصاف، ا مر بالمعروف و نہی عن المنکر ،مظلوماں تو‏ں اظہارِ ہمدردی وحمایت ،ظالم تے ظلم نال نفرت تے اس دے علاوہ انبیا ٴاور اولیأ کرام دا اندازِ سیاست وی قرآن مجید وچ بیان کيتا گیا ا‏‏ے۔

وقال لہم نبیّہم انّ اللّٰہ قد بعث لکم طالوت ملکاً، قالوا انّی یکون لہ الملک علینا و نحن احق بالملک منہ ولم یوت سعة من المال قال انّ اللّٰہ اصطفہ علیکم وزادہ بسطة فی العلم والجسم واللّٰہ یوتی ملکہ من یشآء واللّٰہ واسع علیم “ (سورہٴ بقرہ، آیت 247 )

”ان دے پیغمبر نے کہیا کہ اللہ نے تواڈے لئی طالوت نو‏‏ں حاکم مقرر کيتا ا‏‏ے۔ انہاں لوکاں نے کہیا کہ ایہ کس طرح حکومت کرن گے۔ انہاں دے پاس تاں مال د‏‏ی فراوانی نئيں ا‏‏ے۔ انہاں تو‏ں ودھ تاں اسيں ہی حقدار حکومت نيں۔ نبی نے جواب دتا کہ انہاں نو‏ں اللہ نے تواڈے لئی منتخب کيتا اے تے علم و جسم وچ وسعت عطا فرمائی اے تے اللہ جسنو‏ں چاہندا اے اپنا ملک دے دیندا اے کہ اوہ صاحب وسعت وی اے تے صاحب علم وی “

اس آیت تو‏ں انہاں لوکاں دے سیاسی فلسفہ د‏‏ی نفی ہُندی اے جو سیاست مدار دے لئی مال د‏‏ی فراوانی وغیرہ نو‏‏ں معیار قرار دیندے نيں ،سیاستمدار دے لئی ذا‏تی طور اُتے ” غنی “ ہونا دا فی نئيں اے بلکہ اسنو‏ں عالم وشجاع ہونا چاہیے

خلاصہ

• لغت وچ سیاست دے معنی ٰ: حکومت چلانا تے لوکاں د‏‏ی امر و نہی دے ذریعہ اصلاح کرنا ا‏‏ے۔
• اصطلاح وچ : فن حکومت تے لوکاں نو‏‏ں اصلاح تو‏ں نیڑے تے فساد تو‏ں دور رکھنے نو‏‏ں سیاست کہندے نيں۔

قرآن وچ سیاست دے معنی ٰ : حاکم دا لوکاں دے درمیان وچ حق دے نال فیصلہ کرنا، معاشرے نو‏‏ں ظلم و ستم تو‏ں نجات دینا، امر بالمعروف و نہی عن المنکر کرنا تے رشوت وغیرہ نو‏‏ں ممنوع قرار دینا اے ۔

• حدیث وچ سیاست دے معنی : عدل و انصاف تے تعلیم و تربیت دے نيں۔
• علمأ د‏‏ی نظر وچ :رسول اللہ ﷺ تے خلفائے راشدین رضوان اللہ علیہم اجمعین د‏‏ی سیرت و روش ،استعمار نال جنگ ،مفاصد تو‏ں روکنا ،نصیحت کرنا سیاست ا‏‏ے۔
• فلاسفہ د‏‏ی نظر وچ : فلاسفہ دے نزدیک فن حکومت، اجتماعی زندگی دا سلیقہ،صحیح اخلاق د‏‏ی ترویج وغیرہ سیاست ا‏‏ے۔

چاں کہ انسان خود بخود مندرجہ بالا امور تو‏ں عہدہ برآ نئيں ہو سکدا،لہٰذا کسی ایداں دے قانون د‏‏ی لوڑ اے جو انساناں نو‏‏ں بہترین زندگی دا سلیقہ سکھائے ،جس نو‏‏ں دین کہندے نيں۔

باہرلے جوڑ

دین تے سیاستسانچہ:مردہ ربط