ابو طالب

ابو طالب
(عربی وچ: أبو طالب بن عبد المطلب)
جم	سنہ 539   مکہ
وفات	سنہ 619 (79–80 سال)  مکہ
شریک حیات	فاطمہ بنت اسد
اولاد	علی ،  جعفر ابن ابی طالب ،  عقیل بن ابی طالب ،  طالب ابن ابی طالب ،  جمانہ بنت ابی طالب ،  ام ہانی بنت ابی طالب ،  ام طالب بنت ابی طالب
والد	عبدالمطلب
والدہ	فاطمہ بنت عمرو
بہن/بھائی	صفیہ بنت عبد المطلب ،  عباس بن عبد المطلب ،  حارث بن عبدالمطلب ،  عبداللہ بن عبدالمطلب ،  زبیر بن عبد المطلب ،  حمزہ بن عبد المطلب ،  مقوم بن عبد المطلب ،  ابو لہب
عملی زندگی
پیشہ	وپاری ،  شاعر
مادری زبان	عربی
پیشہ ورانہ زبان	عربی
کارہائے نمایاں	لامية أبي طالب

ابو طالب بن عبد المطلب (پیدائش: 539ء— وفات: 619ء) محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے چچا تے علی ابن ابی طالب دے والد سن ۔ انہاں دا ناں عمران یا عبد مناف تے کنیت ابوطالب سی۔ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اپنی والدہ آمنہ بنت وہب تے دادا عبدالمطلب د‏‏ی وفات دے بعد اٹھ سال د‏‏ی عمر تو‏ں آپ دے زیر کفالت رہ‏‏ے۔ آپ نے اک بار شام تے بصرہ دا تجارتی سفر کيتا تاں آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں وی ہمراہ لے گئے۔ اس وقت حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی عمر بارہ برس دے لگ بھگ سی۔ بحیرا راہب دا مشہور واقعہ، جس وچ راہب نے حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں نبوت د‏‏ی نشانیاں دیکھ ک‏ے پہچان لیا سی، ايس‏ے سفر دے دوران وچ پیش آیا سی۔

ابو طالب مکہ عرب چ 6ویں صدی چ قبیلہ قریش دے اک واسی سن۔ اوہ پیغمبر اسلام محمد دے چاچا سن۔ پیغمبر اسلام نے اپنے جیون دا کج ویلہ اوناں نال گزاریا۔ ابوطالب نے پیغمبر اسلام دا انج ساتھ دتا تے اوناں نوں دشمناں توں بچائے رکھیا۔۔ ابو طالب دے چار پتر طالب ، عقیل علی تے جعفر سن ۔ ابوطالب دیاں دو دھیاں فاختہ بنت ابی طالب تے جمانت بنت ابی طالب سن ۔

خاندان

آپ دے والد دا ناں عبدالمطلب تے والدہ دا ناں فاطمہ بنت عمرو سی۔ آپ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے والد عبداللہ بن عبد المطلب دے واحد سگے بھائی سن چونکہ ہور د‏‏ی والدہ مختلف سن۔

قبولیتِ اسلام تے ایمان

آپ نے اسلام قبول کيتا سی ، آپ نے تاحیات اشاعت اسلام وچ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا نال دتا تے انہاں د‏‏ی بت پرستی کوئی اک روایت وی نئيں ملدی جدو‏ں کہ سیرت ابن ہشام وچ انہاں دے کلمہ پڑھنے دا ذکر ا‏‏ے۔ آپ نے حضور دا نکاح حضرت خدیجہ ع تو‏ں کيتا تے نکاح پڑھیا وی ۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} عبد المطلب کيت‏‏ی وفات (578ء) دے بعد انہاں نے ہی حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی پرورش کيتی۔ آپ د‏‏ی تقلید وچ ابولہب دے سوا باقی تمام بنو ہاشم نبی اکرم صلی اللہ علیہ تے آلہ تے سلم دے پشت پناہ بنے رہے تے حضور اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی خاطر وڈی سختیاں جھلیاں۔ خدیجہ بنت خویلد دے نال رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا نکاح انہاں نے ہی پڑھایا جس دا آغاز کلمہ بسم اللہ تو‏ں ہويا۔ سیرت ابن ہشام دے مطابق وفات دے نیڑے آپ نے کلمہ اسلام بولی اُتے جاری کيتا سی۔ اُتے کئی مؤرخین انہاں دے قبول اسلام نو‏‏ں مستند نئيں سمجھدے تے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا نکاح پڑھانے نو‏‏ں قبولیت اسلام د‏‏ی دلیل نئيں سمجھدے۔ ایمان ابو طالب اُتے علامہ صائم چشتی تے طاہر القادری نے وڈے سکہ بند حوالےآں دے نال کتاباں تصنیف کيت‏یاں نيں تے انہاں اعتراضات دا جواب دتا اے جو ایمان ابوطالب اُتے کیتے جاندے نيں۔ دونے علما مسلک اہل سنت نال تعلق رکھدے نيں۔ انہاں کتاباں دے مطابق عبد المطلب دے دس بیٹے سن جنہاں وچ عبد اللہ آخری نمبر اُتے سن تے سب بھائیاں وچ بہت زیادہ خوبصورت تے خوب سیرت سن ۔ انہاں دا انتقال حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے ولادت تو‏ں پہلے ہی ہوئے چکيا سی۔ جدو‏ں ہاشمی خاندان وچ آقا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی کفالت دا معاملہ اٹھا تاں عبد المطلب نے اپنے تمام بیٹےآں نو‏‏ں اپنے سامنے بٹھایا تے انہاں سب دے دلاں اُتے روحانی نظر دوڑائی تے ابو طالب نو‏‏ں اپنے پاس بلیا ک‏ے فرمایا: اے میرے بیٹے ميں نے تیرے دل وچ اپنے پو‏تے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی محبت نو‏‏ں دیکھیا اے اس لئی اس د‏ی کفالت تواڈے ذمے اے اس دن تو‏ں ابوطالب نے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں اپنی کفالت وچ لے لیا تے آقا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی پرورش شروع کردتی۔ آپ کسی وی وقت اپنے بھتیجے نو‏‏ں اپنے تو‏ں وکھ نئيں کردے سن ۔ آپ د‏‏ی زوجہ فاطمہ بنت اسد وی آقا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں والہانہ محبت کردیاں سن جس دا ثبوت ایہ اے کہ جدو‏ں انہاں انتقال ہويا تاں محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم انہاں نو‏‏ں دفن کرنے تو‏ں پہلے انہاں د‏‏ی قبر مبارک وچ لیٹے تے اپنی نورانی چادر انہاں دے کفن دے نال لپٹا کر انہاں نو‏‏ں دفن کيتا گیا۔ جدو‏ں آقا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا اس دنیا وچ ظہور ہويا تاں آقا درود دا ناں محمد (صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) عبد المطلب تے ابو طالب نے تجویز فرمایا جدو‏ں کہ آقا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا فرمان اے کہ میرا ناں محمد (صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) عرش معلیٰ اُتے نور دے ستر ہزار حجابات وچ چھپا کر رکھیا ہويا سی۔

ایمان ابوطالب اُتے اثباتی دلیلاں

• اسلام تو‏ں پہلے آپ دین ابراہیم علیہ السلام اُتے سن چنانچہ انہاں د‏‏ی بت پرستی د‏‏ی کوئی اک روایت وی نئيں ملدی۔
• آپ نے حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا نکاح پڑھایا سی جس دا آغاز کلمہ بسم اللہ تو‏ں ہويا سی۔ اللہ دا ناں اوہ لوک استعمال کردے سن جو دینِ ابراہیمی اُتے عمل کردے سن ۔
• انہاں د‏‏ی زوجہ فاطمہ بنت اسد نے اسلام قبول کيتا تاں انہاں دا نکاح فسخ نہ ہويا جدو‏ں کہ جے کسی مشرک یا کافر د‏‏ی زوجہ اسلام قبول کردی تاں اس د‏ی شادی فسخ ہوئے جاندی۔
• آپ نے علی بن ابی طالب نو‏‏ں مسلما‏ن ہونے اُتے کچھ نہ کہیا حالانکہ اوہ سن تے سال وچ چھوٹے سن ۔
• آپ دے اشعار جو سیرت ابن اسحاق، سیرت ابن ہشام، تاریخ طبری وغیرہ دے علاوہ عربی ادب وچ عموماً ملدے نيں، آپ دے ایمان اُتے سند نيں۔
• حضور اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اسلام دے عمومی اعلان دے بعد وی ابو طالب دے دسترخوان اُتے کھانا کھاندے جدو‏ں کہ کسی مشرک تے کافر دے نال نہ کھاندے۔
• جس سال ابوطالب تے خدیجہ بنت خویلد دا انتقال ہويا، حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں شدید دکھ ہويا تے انہاں نے اس سال دا ناں عام الحزن (یعنی غم دا سال) رکھیا۔
• ابوطالب نے ہمیشہ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی حفاظت کيتی ایتھ‏ے تک کہ انہاں دے بستر اُتے بدل بدل ک‏ے اپنے بیٹےآں خصوصاً حضرت علی کرم اللہ وجہہ نو‏‏ں سلاندے تاکہ قریش حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں نقصان نہ پہنچیا سکن۔ ایہ بھتیجے د‏‏ی محبت دے علاوہ اسلام تو‏ں وی محبت دا ثبوت اے کیونجے بھتیجے د‏‏ی محبت بیٹےآں تو‏ں فوقیت نئيں رکھدی۔
• سیرت ابن ہشام تے سیرت ابن اسحاق دے مطابق وفات دے وقت اک صحابی نے کان لگیا کر سنیا تاں حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں کہیا کہ خدا د‏‏ی قسم ایہ اوہی کلمات کہہ رہے نيں جو اس تو‏ں پہلے آپ انہاں نو‏‏ں کہنے دے لئی کہہ رہے سن ۔ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے انہاں نو‏ں کلمہ پڑھنے نو‏‏ں کہیا سی۔
• سب تو‏ں بین دلیل ایہ اے کہ تمام مسلما‏ن دوران نماز جو دورود ابراہیمی پڑھدے نيں ابوطالب آل ابراہیم تو‏ں نيں۔
• اللّٰہ نے کدی اپنے انبیا د‏‏ی پرورش کسی ناپاک شخصیت تو‏ں نئيں کروائی تے اسلام د‏‏ی رو تو‏ں کفار ناپاک ہُندے نيں جدو‏ں کہ ابو طالب نے تقریبا 42 سال حضور ص د‏‏ی حفاظت تے پرورش کیتی۔ایمان حضرت ابوطالب ع تے حضرت علی ع

١.حضرت امام حسین ع تو‏ں روایت اے کہ میرے والد حضرت علی ع رحبہ وچ تشریف فرما سن تے لوک آپ ع دے اردگرد بیٹھے ہوئے سن اک شخص نے اٹھیا کر امام ع تو‏ں ایويں خطاب کيتا اے امیرالمومنین ع آپ ع اس وقت اس مرتبے تے مقام اُتے نيں جو اللہ نے آپ ع نو‏‏ں عنایت کيتا اے جدو‏ں کہ آپ دا باپ (نعوذباللہ) دوزخ دے عذاب وچ گرفتار اے ۔

امام ع نے جواب دتا ایسا کہنے تو‏ں باز رہ خدا تیرا منہ توڑے مینو‏ں قسم اے اس د‏ی جس نے حضرت محمد ع نو‏‏ں حق دے نال معبوث فرمایا جے میرا باپ دنیا دے تمام گناہ گاراں د‏‏ی شفاعت کرے تاں اللہ اس د‏ی شفاعت قبول کرے گا کيتا ایسا ہو سکدا اے کہ میرا باپ تاں دوزخ دے عذاب وچ گرفتار ہوئے تے میں اس دا بیٹا ہوئے ک‏ے دوسرےآں وچ بہشت تے دوزخ تقسیم کراں ؟ مینو‏ں قسم اے اس د‏ی جس نے حضرت محمد ع نو‏‏ں حق دے نال معبوث کيتا قیامت دے دن حضرت ابوطالب ع دا نور اپنی چمک تو‏ں دوسرے لوکاں دے نور نو‏‏ں مات کر دے گا سوائے پنج لوک یعنی حضرت محمد ع حضرت علی ع حضرت فاطمہ ع حضرت حسن ع تے حضرت حسین ع دے نور دے جنہاں وچ ائمہ ع مابعد دے انوار وی شامل نيں یاد رکھو حضرت ابوطالب ع دا نور ساڈے اس نور تو‏ں اے جسنو‏ں اللہ نے حضرت آدم ع د‏‏ی پیدائش تو‏ں ہزار ہا سال پہلے تخلیق فرمایا سی۔

٢.حضرت علی ع نے فرمایا

حضرت ابوطالب ع دنیا تو‏ں نئيں گئے مگر اس وقت جدو‏ں رسول ع نے انہاں تو‏ں اپنی خوشنودی ظاہر فرما دتی سی

٣.شعبی لکھدا اے حضرت علی ع نے فرمایا

خدا د‏‏ی قسم حضرت ابوطالب ع مسلم تے مومن سن اوہ بنی ہاشم دے نال قریش د‏‏ی دشمنی تے کینہ دے پیش نظر اپنے ایمان نو‏‏ں پوشیدہ رکھدے سن

٤.حضرت علی ع تو‏ں پُچھیا گیا رسول اکرم ع تو‏ں پہلے زمانے دا آخری وصی کون سی۔

حضرت علی ع نے جواب دتا میرے والد حضرت ابوطالب ع

٥.حضرت علی ع نے فرمایا

خدا د‏‏ی قسم میرے والد ( حضرت ابوطالب ع)اور میرے دادا حضرت عبدالمطلب ع ہور ہاشم تے عبدمناف نے ہرگز بتاں د‏‏ی پرستش نئيں کيت‏‏ی آپ ع تو‏ں پُچھیا گیا فیر ایہ چاراں کس د‏‏ی عبادت کردے سن ؟

آپ ع نے فرمایا اوہ کعبہ د‏‏ی طرف منہ کرکے دین ابراہیم ع دے مطابق نماز ادا کردے سن

کتاب. ابوطالب ع مظلوم تاریخ صفحہ.١٥٥

ایمان ابوطالب اُتے نفی د‏‏یاں دلیلاں

ایمان ابوطالب اُتے یقین نہ کرنے والے درج ذیل عمومی دلیلاں دیندے نيں۔

قرآن پاک د‏‏ی آیت کریمہ إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ‎ ​(القصص:56) اے نبیﷺ آپ ہدایت نئيں دیندے جسنو‏ں دوست رکھو ہاں خدا ہدایت دیندا اے جسنو‏ں چاہے اوہ خوب جاندا اے جو راہ پانے والے نيں۔ مفسرین دا اجماع اے کہ ایہ آیہ کریمہ ابوطالب دے حق وچ نازل ہوئی۔

معالم التنزیل، جلالین، مدارک التنزیل، کشاف، زمحشری، تفسیر کبیر سب نے ابو طالب دے متعلق لکھیا

امام نووی شرح صحیح مسلم شریف کتاب الایمان وچ فرماندے نيں : فَقَدْ أَجْمَعَ الْمُفَسِّرُونَ عَلَى أَنَّهَا نَزَلَتْ فِي أَبِي طَالِب‎ ​۔ مفسرین دا اجماع اے کہ ایہ آیت کریمہ ابو طالب دے حق وچ نازل ہوئی۔ مرقاۃ شرح مشکوۃ شریف وچ اے : لِقَوْلِهِ تَعَالَى فِي حَقِّهِ بِاتِّفَاقِ الْمُفَسِّرِينَ: إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ‎ ​ اللہ تعالی دے اس ارشاد د‏‏ی وجہ تو‏ں جو باتفاق مفسرین اس (ابو طالب) دے بارے وچ اے : اے نبی! تسيں ہدایت نئيں دیندے جسنو‏ں دوست رکھو۔

• رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا نکاح بے شک آپ ہی نے پڑھایا۔ تو‏ں اسيں ایہ خطبہ نکاح اج کل دے خطبہ نکاح د‏‏ی طرح نہ سی اس وچ نہ تاں لاالہ الا اللہ دا اقرار ہُندا سی تے نہ ہی اس وچ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی رسالت دا اقرار ہُندا سی لہذا ایہ نکاح پڑھانا آپ دے ایمان لیانے د‏‏ی دلیل نئيں بن سکدا۔ قابل غور گل ایہ اے کہ اس وقت تک رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے دعوت ِ اسلام نئيں دتی سی۔ اس لئی اس وقت تک کوئی کافر نئيں اکھوایا جاسکدا سی۔ دعوت ِ اسلام دے بعد ہی اسلام تے کفر دا فرق واضح ہويا جس نے کلمہ دا اقرار کيتا صرف اوہ ہی مسلما‏ن اکھوائے جانے دا حقدار ہويا۔

• دوسری وجہ جو انہاں د‏‏ی قبول اسلام د‏‏ی نفی کردی اے ایہ اے کہ کفار مکہ نے اس وقت مسلماناں د‏‏ی زندگی نو‏‏ں اجیرن بنا رکھیا سی مگر انہاں نے کدی آپ نو‏‏ں مسلما‏ن سمجھ کر کوئی تکلیف نہ پہنچائی۔ بت پرستی دا مخالف نئيں سمجھیا حالانکہ آپ دے صاحبزادے حضرت جعفر طیار نو‏‏ں انہاں ہی کفار نے ہجرت اُتے مجبور کر دتا سی۔
• آپ دے دو صاحبزادے جعفر ابن ابی طالب تے علی ابن ابی طالب جو عباس بن عبدالمطلب تے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے زیر کفالت سن ^{حوالےدی لوڑ؟} ابتدا ہی وچ دولت اسلام تو‏ں سرفراز ہوئے تے بقیہ دو صاحبزادے جو آپ دے ہمراہ رہیا کردے سن انہاں وچ عقیل فتح مکہ اُتے مسلما‏ن ہوئے تے چوتھا بیٹا طالب (جس دے ناں اُتے آپ د‏‏ی کنیت ابو طالب سی) غزوہ بدر وچ کفر د‏‏ی طرف تو‏ں لڑدا ہويا ماریا گیا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} اس تو‏ں اندازہ کرنا مشکل نئيں دے گھر دا ماحول کس حد تک مومنانہ سی۔

ابوطالب بن عبد المطلب دے اشعار

ابوطالب شاعر سن تے انہاں دے بے شمار اشعار تریخ وچ ملدے نيں۔ انہاں دا اک قصیدہ بہت مشہور اے جس دا ابن کثیر نے تذکرہ تے تعریف کيت‏ی ا‏‏ے۔ ایہ سو تو‏ں زیادہ اشعار اُتے مشتمل اے تے تمام حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی مدح تے ثنا وچ ا‏‏ے۔ اک شعر دا ترجمہ کچھ ایويں اے : وچ قسم کھا کر کہندا ہاں کہ وچ محمد ( صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) دا سچا جانثار ہون۔ تے انہاں نو‏ں اللہ دا سچا رسول مندا ہون۔ خدا نے انہاں نو‏ں دنیا دے لئی رحمت قرار دتا ا‏‏ے۔ کوئی انہاں دا مثل نئيں ا‏‏ے۔ انہاں دا معبود ایسا اے جو اک لمحہ دے لئی وی انہاں تو‏ں غافل نئيں ہُندا۔ اوہ ایسا ممتاز اے کہ ہر بلندی اس دے اگے پست ا‏‏ے۔ تے اس د‏ی حفاظت دے لئی اساں اپنے سیناں نو‏‏ں سپر بنا لیا ا‏‏ے۔ خدا اسنو‏ں اپنی حمایت تے حفاظت وچ رکھے تے اس دے نہ مٹنے والے دین نو‏‏ں دنیا اُتے غالب کر دے۔

تاریخ ابوالفداء وچ وی انہاں دے اشعار موجود نيں۔ ابوالفداء دے دتے ہوئے اشعار وچو‏ں اک دا ترجمہ ایہ اے: بخدا کفارِ قریش اپنی جماعت سمیت تسيں (محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) تک نئيں پہنچ سکدے جدو‏ں تک کہ وچ زمین وچ دفن نہ ہوجاؤں۔ اے محمد (صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) تسيں نو‏‏ں جو خدا دا حکم اے اس دا بے خوف اعلان کرو۔ اے محمد (صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) تسيں نے مینو‏‏ں اللہ د‏‏ی طرف دعوت دتی ا‏‏ے۔ مینو‏ں تواڈی صداقت تے امامت دا محکم یقین اے تے تواڈا دین تمام مذاہبِ عالم تو‏ں بہتر تے انہاں دے مقابلے وچ کامل تر ا‏‏ے۔ سیرت ابن ہشام وچ وی انہاں دے اشعار موجود نيں۔ سیرت ابن ہشام وچ کچھ شعر ایداں دے نيں جس وچ حضرت ابوطالب نے ابولہب نو‏‏ں متنبہ کيتا اے کہ اسنو‏ں عرب دے میلےآں تے محفلاں وچ برا کہیا جائے گا۔ اس دے علاوہ وی کئی اشعار سیرت ابن ہشام نے نقل کیتے نيں۔

وفات

آپ د‏‏ی وفات دے بعد کفار مکہ نے آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اُتے مظالم د‏‏ی انتہا کر دتی۔ آپ د‏‏ی وفات 619ء وچ ہوئی۔ ايس‏ے سال خدیجہ بنت خویلد د‏‏ی وفات وی ہوئی۔ انہاں دو واقعات د‏‏ی وجہ تو‏ں حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے اس سال نو‏‏ں عام الحزن یعنی "دکھ دا سال" قرار دتا۔

اولاد

ان دے چار بیٹے تے دو بیٹیاں نيں سب تو‏ں وڈے بیٹے دا ناں طالب ابن ابی طالب سی۔ باقی بیٹےآں وچ جعفر الطیار، عقیل ابن ابی طالب تے علی ابن ابی طالب شامل سن تے دو بیٹیاں ام ہانی بنت ابی طالب تے جمانہ بنت ابی طالب۔

طالب بن ابی طالب

تفصیلی لی لئی ویکھو: طالب بن ابی طالب

ان دے وڈے بیٹے طالب دے بارے وچ زیادہ روایات نئيں ملدیاں۔ کچھ روایات دے مطابق انہاں د‏‏ی وفات شرک د‏‏ی حالت وچ جنگِ بدر وچ ہوئی۔ ”عباس بن عبد المطلب‘ نوفل بن حارث‘ طالب بن ابی طالب‘ عقیل بن ابی طالب تے انہاں دے نال دوسرے لوک (بدر) روانہ ہوئے گئے“۔
تاریخ خمیس وچ علامہ دیار بکری نے لکھیا اے کہ جنگ بدر دے موقع اُتے مشرکین مکہ نے زبردستی طالب نو‏‏ں جنگ دے لئی گھسیٹا جدو‏ں کہ اوہ جانا نئيں چاہندے سن ۔ ۔ علامہ مسعودی نے لکھیا اے کہ کفارِ قریش نے طالب نو‏‏ں زبردستی جنگ دے میدان د‏‏ی طرف لے جانے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن اوہ دوران وچ سفر غائب ہوئے گئے فیر انہاں د‏‏ی کوئی خبر نہ ملی مگر انہاں دے اس موقع اُتے اشعار علامہ مسعودی نے نقل کیتے نيں جنہاں دا ترجمہ اے : اے پروردگار ایہ لوک زبردستی اپنے نال لے جاندے نيں۔ تاں انہاں نو‏‏ں شکست دے تے اس درجہ کمزور کر دے کہ ایہ خود پرت لئی جاواں تے کسی نو‏‏ں پرت نہ سکن۔

عقیل ابن ابی طالب

اصل مضمون: عقیل ابن ابی طالب

آپ کربلا دے واقعے تو‏ں پہلے کوفہ وچ شہید ہونے والے حضرت مسلم ابن عقیل دے والد سن ۔

عقیل بن ابی طالب (عربی زبان: عقيل بن أبي طالب) 590 وچ پیدا ہوئے۔ عقیل ابن ابی طالب علی دے بھائی تے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے چچا زاد بھائی سن ۔ عقیل ابو طالب دے چار بیٹےآں وچو‏ں دوسرے بیٹے نيں۔ عقیل د‏‏ی کنیہ ابو عقیل ا‏‏ے۔ آغاز اسلام د‏‏ی نمایاں شخصیتاں وچ شمار ہُندے نيں۔ سنہ پیدائش 590ء ملدا ا‏‏ے۔ غزوہ موتہ وچ شرکت فرمائی جس دے بعد نابینا ہوئے گئے۔ 96 سال د‏‏ی عمر پائی۔ آپ دے کئی بیٹے سن جنہاں وچو‏ں حضرت مسلم ابن عقیل سفیرِ حسین دے ناں تو‏ں مشہور ہوئے تے کربلا دے واقعہ تو‏ں کچھ عرصہ پہلے انہاں نو‏ں یزید دے گورنر عبید اللہ ابن زیاد نے قتل کر دتا۔ آپ نے 96 سال د‏‏ی عمر وچ وفات پائی۔

جعفر ابن ابی طالب (جعفر طیار)

تفصیلی لی لئی ویکھو: جعفر طیار

آپ صحابیٔ رسول سن تے اک حدیث دے مطابق انہاں نو‏ں جنت وچ پر ملے کیونجے انہاں دے ہتھ اک جنگ وچ کٹے گئے سن ايس‏ے لئی آپ جعفر طیار دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔

علی ابن ابی طالب

تفصیلی لی لئی ویکھو: علی ابن ابی طالب

علی ابن ابی طالب اولین مسلماناں وچ شامل نيں۔ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے داماد، دینی بھائی تے خلیفہ سن ۔ اہل سنت تے اہل حدیث دے مطابق چوتھے خلیفہ تے اہل تشیع دے مطابق پہلے امام سن ۔ تمام غزوات وچ حضرت علی نے سب تو‏ں زیادہ کفار تے مشرکین نو‏‏ں تہ تیغ کيتا۔

حوالے