یلدا

شب یلدا (فارسی: شب یلدا‎) شب چلّہ (فارسی: شب چله‎)
منایا جاندا	ایران Azerbaijan افغانستان عراقی کردستان تاجکستان ترکی (by کرد تے آذری)
اہمیت	Longest night of the year
تریخ	December 20, 21 or 22 (night of the Winter Solstice)
چکر	annual
نال تعلق	نوروز, Tirgan, Chaharshanbe Suri

annual

سانچہ:History of Iran شب یلدا یا شب چلّہ ایران وچ منایا جانے والا اک قدیم ترین جشن ا‏‏ے۔ ایہ جشن شمالی نصف کرہ زمین اُتے سال د‏‏ی طویل تے سرد ترین رات دے گزرنے تے اس دے بعد دناں دے طویل ہونے اُتے منایا جاندا ا‏‏ے۔ شب یلدا موسم سرما دا انقلابین ا‏‏ے۔ اس رات دا اک ہور ناں چِلّہ ( چالیس تو‏ں) وی اے تے ایہ ایران دے اہ‏م ترین ثقافتی میلےآں ( جشن) وچو‏ں ا‏‏ے۔

رسومات تے عادات

Traditional sweet of Yaldā in Zibad, صوبہ خراسان رضوی

21 دسمبر ناں سال دتی لمبی ترین رات ہُندی اے جنہاں شب یلدا کہیا جاندا اے۔ شب یلدا دے نال ای ذہن وچ لمبی رات دتی قصہ کہانی، دوستاں تے خاندان دے تعلق جوڑن دا منظر ذہن وچ آندا اے۔ یلدہ دتی رات یا چلہ دتی رات ایران دتی قدیم ترین تقریبات وچاں اک اے۔ کئی اقوام شب یلدا مناندیاں ناں اُتے ایران وچ ایہناں اک خوبصورت ثقافتی تہوار دے طور تے منایا جاندا اے۔ ایہہ رات لمبی ترین راتاں وچاں اک اے تے ایس رات دے بعد دن وددھدا جائے گا تے راتاں نکیاں ہوندیاں جان گیاں۔ شب یلدا جنہاں شب چلہ وی کہیا جاندا اے ایران دے توسط نال رومیاں وچ وی رواج پا گئی تے رومی ایہناں جشن ساتورن دے ناں تاں مناندے ناں۔ . اک مٹھائی’’کف یا کفبیخ‘‘ دتی تیاری جغرافیائی علاقے غوثستان تے قدیم خراسان وچ شب چیلہ دے ضروری تے واجب عکساں وچو ں اے۔ ایہہ اک روايتی پیسٹری یا شربت اے۔ خراسان رضوی تے جنوبی خراسان صوبیاں وچ شب چہلم دتی خصوصی رسومات وچاں اک’’تالیاں وجان‘‘ دتی تقریب دا انعقاد کیندا جا رہیا اے۔ ایس تقریب وچ ’’چوبک‘‘ نامی پودے دتی جڑ جیہڑی ایس زمین وچ ’’بیخ‘‘ دے ناں تاں مشہور اے ناں پانی وچ بھگو دے کئی وار ابالن دے بعد مٹی دے اک وڈے برتن وچ پایا جاندا اے جنہاں ’’تغار‘‘ کہیا جاندا اے۔ خاندان دے مرد تے نوجوان انار دتی پتلی چھڑیاں دے اک گچھے دے نال مائع ناں گھنٹہ گھنٹہ تیکر ملیا ک‏ے سخت جھگ بناندے ناں تے ایہناں ٹھنڈے وچ کرنا چاہیدا اے تاکہ مائع جھگ بن جائے تے فیر سخت ہو جائے۔ آخر وچ تار شدہ جھگ ناں جوس یا چینی وچ ملایا جاندا اے تے اخروٹ تے پستے دتی گٹھلی نال گارنش کرن دے بعد ایہناں مہماناں دتی تفریح لئی لیا جاندا اے۔ دراں اثناء نوجواناں دے اک گروپ ناں جھگ مٹھا کرن تاں پہلے اک دُوجے اُتے سٹن تے جھگ ناں اک دوجے دے سراں تے چہریاں اُتے رگڑ دے مہماناں دتی خوشی تے مسرت وچ وادھا کرن دتی اجازت اے۔ چیلہ دتی تقریبات دے دوران شادیاں دے انعقاد دتی سب تاں اہ‏م روایت، تن دن تیکر جاری رہندی سی جس وچ مرداں دے عوامی حمام وچ دُولہا تے سوانیاں دے حمام وچ دلہن ناں اک شاندار تقریب دے دوران نوان لئی لے جایا جاندا سی تے نويں لباس دے آخر وچ دولہا تے دلہن تے ایہناں دے قریبی رشتہ داراں ناں پوایا جاندا ایہہ تقریب بعض اوقات فجر تیکر جاری رہندی اے۔ خونچہ ، خراسان وچ شب چیلہ دتی روایات وچاں اک اے۔ اک وڈی ٹرے ناں خونچہ کہیا جاندا سی جس وچ دولہا تے دلہن دے تحفے لے جاندے سن۔ دولہے دے رشتہ دار عموماً تحفے تے نذرانے جواں سردیاں دے کپڑ‏ے تے جُتے تے ہور تحفے دلہن دے والد دے گھر لیاندے ناں تے رات دے کھانے وچ ایہناں دے مہمان ہوندے ناں۔ اوہ بدلے وچ دولہے ناں تحفے وی دیندے ناں۔ [۱]

ایران تے ایس دے قرب و جوار دے اسيں سبھیاچار ملکاں

ایران تے ایس دے قرب و جوار دے اسيں سبھیاچار ملکاں وچ موسم خزاں دتی آخری رات تے موسم سرما دے شروع ہون ناں شب یلدا یا شب چلہ کہندے ناں ایس رات ایران وچ ثقافتی تے قدیم رسم و رواج دے مطابق خاندان دے نکے بندے اپنے وڈیاں تے بزرگاں دے گھر جاندے ناں تے بزرگ حضرات حافظ دے شعر پڑھدے ناں تے قصے کہانیاں سناندے ناں۔ مہماناں دتی تواضع خشک میویاں، انار، تربوز تے دُوجے میویاں نال کیندی جاندی اے تے ایداں دے دے نال نال اوہ نويں نویلی دُلہن تے داماد دے رشتہ دار اک دُوجے ناں تحفے تحائف وی دیندے ناں۔ ایس طرح ایران وچ ایس تہوار ناں خوبصورتی نال منایا جاندا اے۔ ایرانی عوام ہر سال موسم خزاں دتی آخری تے لمبی ترین رات ناں شب یلدا دا تہوار مناندے ناں۔ یلدا تہوار دا سب تاں اہ‏م مقصد خانداناں تے دوستی ناں اہمیت دینا اے، ایران وچ رائج شمسی کیلینڈر دے مطابق 30 آذریا 21 دسمبر ناں ایرانی عوام سردیاں دتی آمد اُتے یلدا نامی تہوار مناندے ناں جس دن ناں تاریکیاں دے مقابلے وچ روشنی دتی فتح دا تہوار قرار دتا جاندا اے۔ ایران دے علاوہ وسطی ایشیائی ملک بشمول افغانستان، پاکستان ، ازبکستان، ترکمانستان، آذربائیجان تے آرمینیا وچ وَسن والے لوک موسم سرما دتی سب تاں لمبی رات 21 دسمبر ناں مناندے ناں۔ دنیا بھر وچ وسن والے ایرانی تے دُوجی قوماں شب یلدا بوہت جوش و جذبے نال مناندیاں ناں جس دتی جڑاں ساناں فارسی رہتل وچ زیادہ نظر آندیاں ناں۔ ایس موقعے اُتے خاندان دے سب ای بندے، گھرانے دے سب تاں بزرگ بندے جواں دادا، دادی، یا نانا، نانی دے گھر جمع ہوندے ناں تے رات دا بیشتر حصہ گل با‏‏ت، ماضی دیاں چنگیاں یاداں دے قصیاں تے بیت بازی وغیرہ وچ بسر کردے ناں۔ ایران وچ بزرگاں تے خانداناں دے وڈیاں ناں بہت عزت دتی جاندی اے کیو‏ں جے ایرانی رہتل وچ عمر ناں عقل دے نال ملایا جاندا اے۔ ایس طرح صلہ رحمی دے اسلامی حکم دتی وڈی خوبصورتی نال تعمیل وی کیندی جاندی اے۔ یلدا تہوار اُتے خانداناں دے وڈے تے بزرگ میزبان دے فرائض انجام دیندے ناں ایداں دے لئی بچے تے نوجوان ایس رات ناں منان اپنے وڈیاں دے گھراں وچ جاندے ناں۔ ایس موقعے اُتے خاندان دے بزرگ گلستان سعدی، دیوان حافظ تے فردوسی دے شاہنامہ تاں کہانیاں وی پڑھ دے سناندے نیں… ایرانی خاندان یلدا دتی رات وچ مزے دار کھانا، ہر قسم دے پھل تے زیادہ عام طور تے تربوز تے انار، خشک تے گری دار میوہ جات، پستہ، اخروٹ تے موسمی پھل کھاندے ناں۔ .

یلدا در شعر اقبال لاهوری

• شعر یلدا اقبال لاهوری
• اشک خود بر خویش می‌ریزم چو شمع . با شب یلدا در آویزم چو شمع. (اقبال لاهوری)
• چشم جان را سرمه‌اش اعمی کند . روز روشن را شب یلدا کند

(اقبال لاهوری)

مورتاں

• 
  Yaldā Night shopping in گرگان
• 
  2017 Yaldā Night at Sarpol-e Zahab
• 
  Yaldā Night cakes in اصفہان
• 
  Fruits and حافظ شیرازی on Yaldā Night
• 
  Yalda night table,
• 
  Yalda sweets
• 
  yalda fruits , pomegranates.
• 
  on Yalda Night.
• 
  Ghazals of Hafiz
• 
  Traditional sweet of Yaldā in زیبد, خراسان

ہور ویکھو

• خلیج فارس
• لسٹ متعلقہ مضامین ایران
• ایرانی کیلنڈر
• ایران دے شہر
• شب یلدا
• ایران
• ايرانی فوج
• خراسان

حوالے

یلدا او چله [۲]

• ’’شب یلدا‘‘ قدیم ثقافتی تہوار دے نال نال صلہ رحمی جہے اسلامی حکم دتی تعمیل وی اے ، شبیر احمد شگری [۳]
• Parssea magazine what is Kaf? Gonabadis traditional festivals by Dr Mohammad Ajam Gonapa magazine December 2016[۴]
• خراسان یلدا مراسم [۵]
• یلدا KafBikh in khorasan for Yalda Firdausi university [۶]
• کفبیخ خراسان ایسنا [۷]