پہلی جنگ عظیم وچ ہندوستانی فوج
برطانوی ہند فوج | |
---|---|
Indian bicycle troops at Battle of the Somme | |
فعال | 1857–1947 |
ملک | بھارت |
تابعدار | سانچہ:Country data British Empire |
قسم | Army |
حجم | 1,780,000 |
معرکے | Second Boer War British expedition to Tibet World War I Waziristan campaign (1919–20) Waziristan campaign (1936–39) World War II |
کمان دار | |
قابل ذکر کمان دار | Herbert Kitchener, 1st Earl Kitchener |
ہندوستانی فوج پہلی جنگ عظیم وچ برطانوی سلطنت دے حصے دے طور اُتے شامل سی۔ دس لکھ توں ودھ ہندوستانی فوجیاں نے بیرون ملک خدمات انجام دتیاں جنہاں وچوں ۶۲٬۰۰۰ ہلاک تے ۶۷٬۰۰۰ زخمی ہوئے۔ جنگ دے دوران مجموعی طور اُتے گھٹ توں گھٹ ۷۴٬۱۸۷ ہندوستانی فوجی مارے گئے۔حوالےدی لوڑ؟
پہلی جنگ عظیم وچ ہندوستانی فوج مغربی محاذ اُتے جرمن سلطنت دے خلاف لڑی۔ یپریس دی پہلی جنگ وچ ، خداداد خان وکٹوریہ کراس توں نوازیا جانے والا پہلا ہندوستانی بن گیا۔ ہندوستانی ڈویژناں نوں مصر ، گیلیپولی ، جرمن مشرقی افریقہ بھیجیا گیا تے تقریباً ۷۰۰٬۰۰۰ نے سلطنت عثمانیہ دے خلاف میسوپوٹیمیا وچ خدمات انجام دتیاں۔ جداں کہ کچھ ڈویژناں نوں بیرون ملک بھیج دتا گیا سی، دوسرےآں نوں شمال مغربی سرحد دی راکھی تے داخلی سلامتی تے تربيتی فرائض اُتے ہندوستان وچ رہنا پيا۔حوالےدی لوڑ؟
۱۹۴۲ توں ہندوستانی فوج دے کمانڈر انچیف فیلڈ مارشل سر کلاڈ اوچنلیک نے زور دے کے کہیا کہ انگریز "اگر انہاں دے پاس ہندوستانی فوج نہ ہُندی تاں پہلی تے دوسری جنگ عظیم دونے توں گزر نئيں سکدے سن ۔" [۱][۲]
کچنر دی اصلاحات
سودھوہربرٹ کچنر نوں ۱۹۰۲ وچ بھارت دا کمانڈر انچیف مقرر کيتا گیا سی تے پنج سال دے بعد انہاں دے عہدے دی مدت وچ ہور دو دی توسیع کيتی گئی سی جس دے دوران انہاں نے ہندوستانی فوج وچ اصلاحات کیتیاں۔ [۳] اصلاحات وچ ہن ہدایت کيتی گئی اے کہ صرف اک ہندوستانی فوج ہوئے گی، ایوان صدر دی تِناں فوجاں نوں اک متحد فورس وچ ضم کيتا جا رہیا اے۔ [۴] ايسے وقت، پرنسلی ریاستاں دی رجمنٹاں نوں امپیریل سروس ٹروپس بننے دے لئی بلايا گیا سی۔ [۴] برطانوی فوج نے ہندوستانی فوج دے علاوہ ہندوستان وچ خدمات دے لئی یونٹس دی فراہمی وی جاری رکھی۔ آرمی آف انڈیا دی اصطلاح مجموعی کمانڈ سٹرکچر دے لئی بݨائی گئی سی جس وچ برطانوی تے انڈین آرمی یونٹس شامل سن ۔ ہندوستان دی فوج دی نويں تشکیل نو ڈویژناں اُتے رکھی گئی سی، ہر ڈویژن وچ اک گھڑسوار فوج تے تن انفنٹری بریگیڈ ہوݨ گے تے ایہ نو ڈویژن مل کے تن آزاد انفنٹری بریگیڈز ہندوستان وچ خدمات انجام دتیاں گے۔ [۵] ہندوستانی فوج برما وچ اک ڈویژن تے عدن وچ اک بریگیڈ دی فراہمی دی وی ذمہ دار سی۔ [۵]
نويں ڈویژناں دی کمانڈ تے کنٹرول وچ مدد دے لئی، دو فیلڈ فوجاں تشکیل دتی گئیں- شمالی فوج تے جنوبی فوج۔ [۵] شمالی فوج دے پنج ڈویژن تے تن بریگیڈ سن تے اوہ شمال مغربی سرحد دے لئی بنگال دے لئی ذمہ دار سی جداں کہ جنوبی فوج جس دی چار ڈویژن ہندوستان وچ سی تے برصغیر توں باہر دو فارمیشنز سی، بلوچستان توں جنوبی ہندوستان تک دے لئی ذمہ دار سی۔ [۵] نويں تنظیم دی رجمنٹاں تے بٹالیناں نوں اک ہی ترتیب وچ شمار کيتا جائے گا تے بمبئی ، مدراس تے بنگال آرمیز دے پرانے ٹائٹل بند کر دتے جاواں گے۔ [۴] نويں رجمنٹس تے بٹالینز، اپنے ہوم ویہہ اُتے رہنے دے بجائے، ہن سبھی نوں ملک وچ کدرے وی خدمات انجام دینے دے لئی بلايا جا سکدا اے، تے شمال مغربی سرحد اُتے ڈیوٹی دا دورہ اک قائم پوسٹنگ ہوئے گا۔ [۴] اک تبدیلی جسنوں قبول نئيں کيتا گیا اوہ سی آل برٹش یا آل انڈین بریگیڈز دی تشکیل تے ہر بریگیڈ وچ اک برطانوی رجمنٹ یا بٹالین رکھنے دا نظام برقرار رہیا۔ [۴]
تنظیم
سودھو۱۹۱۴ وچ ، ہندوستانی فوج دنیا دی دو وڈی رضاکار فوجاں وچوں اک سی۔ [۳] اس دی کل تعداد ۲۴۰٬۰۰۰ مرداں دی سی [۶] جدوں کہ جنگ شروع ہوݨ اُتے برطانوی فوج دے پاس ۲۴۷٬۴۳۳ باقاعدہ رضاکار سن ۔ نومبر ۱۹۱۸ تک، ہندوستانی فوج وچ ۵۴۸٬۳۱۱ جوان سن، جنہاں نوں امپیریل اسٹریٹجک ریزرو سمجھیا جاندا اے۔ [۷] اس توں باقاعدگی توں شمال مغربی سرحد اُتے دراندازیاں تے چھاپےآں توں نمٹنے تے مصر، سنگاپور تے چین وچ برطانوی سلطنت دے لئی گیریژن فورسز فراہم کرنے دے لئی کہیا جاندا سی۔ [۸]
اس فیلڈ فورس نوں دو فوجاں وچ تقسیم کيتا گیا سی: شمالی فوج جو شمال مغربی سرحد توں بنگال تک پھیلی ہوئی سی جس وچ پنج ڈویژن تے تن بریگیڈز زیر کمان سی، تے جنوبی فوج جو بلوچستان توں لے کے جنوبی ہندوستان تک سی تے اس دے نتیجے وچ چار ڈویژن سن ۔ زیر کمان تے برصغیر توں باہر دو فارمیشنز۔ [۹] دونے فوجاں وچ ۳۹ کیولری رجمنٹ، ۱۳۸ پیادہ بٹالین (۲۰ گورکھیا سمیت)، [۶] اک مشترکہ گھڑسوار انفنٹری یونٹ، کور آف گائیڈز ، تن سیپر رجمنٹ تے ۱۲ پہاڑی توپ خانے دی بیٹریاں سی۔ [۳]
ان اصلاحات دے ذریعے تشکیل پانے والی نو ڈویژناں وچ ہر اک کیولری تے تن انفنٹری بریگیڈز اُتے مشتمل سی۔ کیولری بریگیڈ وچ اک برطانوی تے دو ہندوستانی رجمنٹ سن جدوں کہ انفنٹری بریگیڈ وچ اک برطانوی تے تن ہندوستانی بٹالین شامل سی۔ [۱۰] ہندوستانی فوج دی بٹالین برطانوی بٹالین توں چھوٹی سی، جس وچ ۳۰ افسران تے ۷۲۳ ہور رینک شامل سن [۶] جدوں کہ برطانوی ۲۹ افسران تے ۹۷۷ ہور رینک سن ۔ [۱۱] ہندوستانی بٹالین نوں اکثر وکھ وکھ قبیلے، ذاتاں یا مذاہب دی کمپنیاں دے نال وکھ کيتا جاندا سی۔ [۱۲] ہر ڈویژن دے ہیڈ کوارٹر توں منسلک اضافی دستےآں وچ اک گھڑسوار رجمنٹ، اک پائنیر بٹالین تے برطانوی رائل فیلڈ آرٹلری دی طرف توں فراہم کردہ توپ خانہ شامل سی۔ ہر ڈویژن وچ تقریباً ۱۳٬۰۰۰ آدمی سن، جو کہ چھوٹی پیادہ بٹالین تے چھوٹی توپ خانے دی فوجاں دی وجہ توں اک برطانوی ڈویژن توں کچھ حد تک کمزور سن ۔ [۱۳] ہندوستانی فوج اودوں وی کمزور پڑ گئی جدوں ۵۰۰ برطانوی افسر گھر دی چھیويں اُتے سن، جو کہ ۳۸ ہندوستانی بٹالین دے افسران دے لئی کافی سن، نوں کچنر دی فوج دے لئی بنائے جانے والے نويں برطانوی ڈویژناں وچ تعینات کيتا گیا۔ [۱۴]
باقاعدہ ہندوستانی فوج دے علاوہ، پرنسلی اسٹیٹس دی فوجاں تے معاون فورس (یورپی رضاکاراں) دی رجمنٹاں نوں وی ہنگامی صورت حال وچ مدد دے لئی بلايا جا سکدا اے۔ [۳] پرنسلی اسٹیٹس نے امپیریل سروس بریگیڈز بݨائی تے ۱۹۱۴ وچ ۲۰ کیولری رجمنٹس تے ۱۴ انفنٹری بٹالین وچ ۲۲٬۶۱۳ جوان سن ۔ [۱۳] جنگ دے اختتام تک ۲۶٬۰۰۰ آدمی امپیریل سروس اُتے بیرون ملک خدمات انجام دے چکے سن ۔ [۱۵] معاون فورس گھوڑےآں دی ۱۱ رجمنٹاں تے ۴۲ رضاکار انفنٹری بٹالین وچ ہور ۴۰٬۰۰۰ جواناں نوں میدان وچ اتار سکدی اے۔ [۶] فرنٹیئر ملیشیا تے ملٹری پولیس وی دستیاب سی جو انہاں دے درمیان ۳۴٬۰۰۰ جوان رکھ سکدی سی۔ [۶]
فیلڈ فورس دا ہیڈکوارٹر دہلی وچ واقع سی تے سینئر افسر (کمانڈر انہاں چیف، انڈیا) نوں چیف آف دی جنرل اسٹاف، انڈیا دی مدد حاصل سی۔ ہندوستانی فوج وچ تمام سینئر کمانڈ تے عملے دی پوزیشناں برطانوی تے ہندوستانی فوجاں دے سینئر افسران دے درمیان تبدیل ہُندیاں نيں۔ ۱۹۱۴ وچ ، کمانڈر-ان-چیف ہندوستانی فوج دے جنرل سر بیوچیمپ ڈف سن، [۱۶] تے چیف آف دی جنرل اسٹاف برطانوی فوج دے لیفٹیننٹ جنرل سر پرسی لیک سن ۔ [۱۷] ہر ہندوستانی بٹالین وچ ہندوستان وچ برطانوی فوج دے ۱۳ افسران تے ہندوستانی فوج دے ۱۷ افسران - نوآبادیاتی ہندوستانی انتظامیہ دے تحت خدمات انجام دینے والے تارکین وطن برطانوی افسران دا عملہ سی۔ جداں جداں جنگ وچ شدت آندی گئی تے افسراں دی ہلاکتاں وچ وادھا ہُندا گیا، برطانوی نژاد افسران توں ہلاکتاں دی جگہ لینے دی صلاحیت انتہائی مشکل ہو گئی تے بوہت سارے معاملات وچ بٹالین وچ افسراں دی الاٹمنٹ ايسے دے مطابق کم کر دتی گئی۔ صرف ۱۹۱۹ وچ ہندوستانی نسل دے پہلے آفیسر کیڈٹس نوں رائل ملٹری کالج وچ آفیسر ٹریننگ دے لئی منتخب ہوݨ دی اجازت دتی گئی۔ [۱۸]
ہندوستانی فوج وچ عام سالانہ بھرتی ۱۵٬۰۰۰ جواناں دی سی، جنگ دے دوران ۸۰۰٬۰۰۰ توں ودھ افراد نے فوج دے لئی رضاکارانہ خدمات انجام دتیاں تے ۴۰۰٬۰۰۰ توں ودھ افراد نے غیر جنگی کرداراں دے لئی رضاکارانہ خدمات انجام دتیاں۔ ۱۹۱۸ تک مجموعی طور اُتے تقریباً ۱٫۳ ملین مرد رضاکارانہ طور اُتے خدمت دے لئی پیش ہو چکے سن [۱۹] جنگ دے دوران ۱۰ لکھ توں ودھ ہندوستانی فوجیاں نے بیرون ملک خدمات انجام دتیاں۔ [۱۵] جنگ عظیم وچ مجموعی طور اُتے گھٹ توں گھٹ ۷۴٬۱۸۷ ہندوستانی فوجی مارے گئے۔
ہوم سروس
سودھوپہلی جنگ عظیم توں پہلے، ہندوستانی فوج داخلی سلامتی نوں برقرار رکھنے تے افغانستان دی دراندازی دے خلاف شمال مغربی سرحد دے دفاع دے لئی تعینات سی۔ ایہ کم اعلان جنگ اُتے ختم نئيں ہوئے۔ سرحد دے نال تعینات ڈویژنز موجودہ پہلا (پشاور) ڈویژن ، دوسرا (راولپنڈی) ڈویژن ، چوتھا (کوئٹہ) ڈویژن سن ۔ [۲۰] ہندوستان وچ خدمات انجام دینے والی واحد جنگی تقسیم ۱۹۱۶ وچ تشکیل دتی گئی ۱۶ويں ہندوستانی ڈویژن سی، ایہ شمال مغربی سرحد اُتے وی تعینات سی۔ [۲۰] [lower-alpha ۱] ایہ تمام تقسیماں حالے تک اپنی جگہ اُتے سی تے پہلی جنگ عظیم دے اختتام اُتے تیسری افغان جنگ وچ حصہ لیا سی [۲۰]
جنگی کوششاں دی حمایت کردے ہوئے، بھارت نوں افغانستان نال دشمنی دی کارروائی دا خطرہ لاحق رہیا۔ اکتوبر ۱۹۱۵ وچ ٹرکو-جرمن مشن واضح اسٹریٹجک مقصد دے نال کابل پہنچیا۔ عثمانی سلطان دا نال دینے دے خواہشمند دھڑاں دی اندرونی مخالفت دے باوجود حبیب اللہ خان نے اپنے معاہدے دی ذمہ داریاں دی پاسداری دی تے افغانستان دی غیر جانبداری نوں برقرار رکھیا۔ [۲۴] اس دے باوجود، سرحد دے نال مقامی کارروائیاں ہن وی ہوئیاں تے انہاں وچ آپریشنز ٹوچی (۱۹۱۴–۱۵)، مہمنداں، بونیروالےآں تے سواتیاں دے خلاف آپریشن (۱۹۱۵)، قلات آپریشنز (۱۹۱۵–۱۶)، مہمند ناکہ بندی (۱۹۱۶–۱۷) شامل نيں۔ ، محسود دے خلاف آپریشن (۱۹۱۷) تے مری تے کھیتران قبیلے دے خلاف آپریشن (۱۹۱۸)۔ [۲۵]
ہندوستان تے برما دے درمیان شمال مشرقی سرحد اُتے دسمبر ۱۹۱۴ توں فروری ۱۹۱۵ دے درمیان کاچن قبیلے دے خلاف تعزیری کارروائیاں کيتیاں گئیاں، برما دی ملٹری پولیس نے ۱/۷ گورکھیا رائفلز تے ۶۴ ويں پاینرز دی مدد کيتی۔ نومبر ۱۹۱۷ توں مارچ ۱۹۱۹ دے درمیان، آسام رائفلز تے برما ملٹری پولیس (BMP) دے معاون یونٹاں دے ذریعے کوکی قبیلے دے خلاف کارروائیاں کيتیاں گئیاں۔ [۲۶]
ہندوستان وچ پہلے داخلی سلامتی اُتے تے فیر تربيتی ڈویژن دے طور اُتے باقی رہنے والے ہور ڈویژنز ۵ويں (Mhow) ڈویژن ، ۸ويں (لکھنؤ) ڈویژن تے ۹ويں (سکندرآباد) ڈویژن سن ۔ [۲۰] جنگ دے دوران انہاں ڈویژناں نے بریگیڈز نوں فعال خدمات اُتے ہور فارمیشناں توں کھو دتا۔ ۵ويں (Mhow) ڈویژن نے ۵ويں (Mhow) کیولری بریگیڈ نوں دوسرے ہندوستانی کیولری ڈویژن توں ہار دتا۔ ۸ويں (لکھنؤ) ڈویژن نے ۸ويں (لکھنؤ) کیولری بریگیڈ نوں 1st انڈین کیولری ڈویژن توں تے ۲۲ويں (لکھنؤ) بریگیڈ نوں ۱۱ويں انڈین ڈویژن توں ہار دتا۔ ۹ويں (سکندرآباد) ڈویژن نے ۹ويں (سکندرآباد) کیولری بریگیڈ نوں 2nd انڈین کیولری ڈویژن تے ۲۷ويں (بنگلور) بریگیڈ توں ہار دتا جسنوں برٹش ایسٹ افریقہ بھیجیا گیا سی۔ [۲۰] برما ڈویژن دی دوسری جنگ توں پہلے دی اکائیاں، داخلی سلامتی دے فرائض اُتے پوری جنگ دے دوران برما وچ رہیاں، ايسے طرح عدن بریگیڈ وی عدن وچ ہی رہی۔ [۲۰]
جنگ وچ بھارتی فوج دی انٹری
سودھو۱۹۰۱ وچ خلیج فارس دے سرے اُتے واقع مسجد سلیمان وچ تجارتی مقدار وچ تیل دریافت ہويا سی۔ [۲۷] 1914 وچ جنگ دے آغاز پر، نجی ملکیت والی اینگلو پرشین آئل کمپنی جو انہاں شعبےآں دے لئی مراعات دی مالک سی، برطانوی حکومت بنیادی طور اُتے برطانوی بحری بیڑے نوں ایندھن فراہم کرنے دے لئی خریدݨ والی سی۔ جلد ہی ایہ واضح ہو گیا کہ عثمانی ترک فوج نوں متحرک کيتا جا رہیا اے تے اگست وچ ہندوستانی حکومت نوں انہاں اسٹریٹجک اثاثےآں دی راکھی دے لئی ہنگامی منصوبے تیار کرنے دی ہدایت کيتی گئی۔ انہاں منصوبےآں وچ کہیا گیا سی کہ ترک فوج جرمناں دی حمایت وچ سامنے آنے دی صورت وچ ، ہندوستانی فوج نوں تیل دے ذخائر نوں محفوظ بنانے دے لئی کم کرنا سی۔ اک ہنگامی صورت حال دے طور پر، لیفٹیننٹ جنرل سر آرتھر بیرٹ دی کمان وچ انڈین ایکسپیڈیشنری فورس ڈی (تھلے ملاحظہ کرن) ۱۶ اکتوبر ۱۹۱۴ نوں بمبئی توں بحرین دے لئی روانہ ہوئی۔ [۲۸] اوہ ایکسپیڈیشنری فورس اے دے نال مل کے جنہاں نوں ستمبر دے [۲۹] وچ امپیریل جنرل اسٹاف دی طرف توں جنگی کوششاں دی حمایت کرنے دی درخواست دے جواب وچ جلدی توں یورپ بھیجیا گیا سی۔ اوہ پہلے ہندوستانی عناصر بن گئے جو جنگ دے لئی پرعزم سن ۔ انڈیا
آزاد بریگیڈز
سودھومستقل ڈویژناں دے علاوہ، ہندوستانی فوج نے متعدد آزاد بریگیڈز وی تشکیل دتیاں جنوبی فوج دے اک حصے دے طور اُتے عدن بریگیڈ نوں عدن پروٹیکٹوریٹ وچ یوروپ توں ہندوستان جانے والے اسٹریٹجک لحاظ [۲۰] اہم بحری راستے اُتے تعینات کيتا گیا سی، جتھے محدود لڑائی ہوئی سی ۔ بنوں بریگیڈ ، دراجات بریگیڈ تے کوہاٹ بریگیڈ سبھی شمالی فوج دا حصہ سن تے انہاں نوں شمال مغربی سرحد دے نال تعینات کيتا گیا سی۔ [۲۰] ۱۲ مئی ۱۹۱۸ نوں بنوں تے دراجات بریگیڈ نوں وزیرستان فیلڈ فورس دے طور اُتے نامزد کيتا گیا جس دی کمان جنرل GW Baynon سی۔ [۳۰] جنوبی فارس بریگیڈ ۱۹۱۵ وچ فارسی مہم دے آغاز اُتے جنوبی فارس تے خلیج فارس وچ اینگلو-فارسی تیل دی تنصیبات دی راکھی دے لئی تشکیل دتی گئی سی۔ [۲۰]
مہم جوئی افواج
سودھوہندوستانی فوج نے پہلی جنگ عظیم دے دوران ست مہم جوئی فوجاں بنا کے بیرون ملک روانہ کيتياں [۳۱]
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس اے
سودھو تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: Western Front (World War I)
جنگ شروع ہوݨ پر، ہندوستانی فوج دے پاس ۱۵۰٬۰۰۰ تربیت یافتہ جوان سن تے ہندوستانی حکومت نے بیرون ملک خدمات دے لئی دو گھڑسوار دستےآں تے دو انفنٹری ڈویژناں دی خدمات پیش کیتیاں۔ [۳۲] انڈین ایکسپیڈیشنری فورس اے دے ناں توں جانی جانے والی فورس جنرل سر جیمز ولکاکس دی کمان وچ سی۔ [۳۲] فورس اے نوں برطانوی مہم جوئی دے نال منسلک کيتا گیا سی تے چار ڈویژناں نوں دو فوجی دستےآں وچ تشکیل دتا گیا سی: اک انفنٹری انڈین کور تے انڈین کیولری کور ۔ [۳۳][۳۴]
۳۰ ستمبر ۱۹۱۴ نوں مارسیلز پہنچنے پر، اعلان جنگ دے صرف چھ ہفتے بعد، انہاں نوں Ypres Salient وچ منتقل کر دتا گیا تے اکتوبر ۱۹۱۴ وچ La Bassée دی لڑائی وچ حصہ لیا [۳۵] مارچ ۱۹۱۵ وچ ، ستويں (میرٹھ) ڈویژن نوں نیو چیپل دی لڑائی وچ حملے دی قیادت کرنے دے لئی منتخب کيتا گیا۔ [۳۵] ایکسپیڈیشنری فورس نوں نويں آلات توں واقفیت دی کمی دی وجہ توں رکاوٹ دا سامنا کرنا پيا، صرف فرانس وچ انہاں دی آمد اُتے Lee-Enfield رائفلاں جاری کيتیاں گئیاں تے انہاں دے پاس تقریباً کوئی توپ خانہ نئيں سی، جدوں اوہ فرنٹ لائن وچ سن تاں اپنے پڑوسی کور دی مدد اُتے انحصار کردے سن ۔ [۳۵] اوہ براعظمی موسم دے عادی نئيں سن تے سردی دا مقابلہ کرنے دے لئی ناقص لیس سن، جس دی وجہ توں حوصلے پست ہو گئے جو کہ ریزرو سسٹم دے ذریعے ہور پیچیدہ ہو گئے، جس دے تحت کسی وی رجمنٹ توں کمک تیار کيتی گئی تے انہاں دی نويں یونٹاں توں کوئی وابستگی نئيں سی۔ افسراں دی ہلاکتاں اس توں وی ودھ معذوری دا شکار سی، کیونجے بدلے جانے والے ہندوستانی فوج توں ناواقف سن تے اوہ بولی نئيں بول سکدے سن ۔ [۳۵][۳۶] حوصلے پست ہوݨ دے نال، بوہت سارے فوجی جنگ دے منظر توں بھج گئے تے اکتوبر ۱۹۱۵ وچ انفنٹری ڈویژناں نوں بالآخر میسوپوٹیمیا واپس لے لیا گیا، جدوں انہاں دی جگہ کچنر دی فوج دے نويں برطانوی ڈویژناں نے لے لئی۔ [۳۵][۳۷]
انفنٹری ڈویژناں دے انخلا دے نال، مغربی محاذ اُتے صرف ہندوستانی فوج دی دو کیولری ڈویژن سی۔ نومبر ۱۹۱۶ وچ ، دو ہندوستانی کیولری ڈویژناں نوں 1st تے 2nd توں 4th تے 5th کیولری ڈویژناں وچ تبدیل کيتا گیا سی۔ [۳۸] برطانوی کیولری ڈویژناں دے نال خدمت کردے ہوئے انہاں نوں پیش رفت دی امید دے انتظار وچ فرنٹ لائن دے پِچھے رکھیا گیا۔ بعض اوقات جنگ دے دوران انہاں نے خندقاں وچ پیادہ فوج دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں، ہر گھڑسوار بریگیڈ جدوں اتاری جاندی سی تاں اک رجمنٹ تشکیل دیندی سی۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ جدوں ڈویژن فرنٹ لائن وچ چلے گئے تاں اوہ صرف اک بریگیڈ دے علاقے دا احاطہ کر سکدے سن ۔ [۳۹] مارچ ۱۹۱۸ وچ مصر واپس جانے توں پہلے، انہاں نے سومے دی جنگ ، بازینٹن دی لڑائی ، فلرز-کورسیلیٹ دی لڑائی ، ہندنبرگ لائن دی طرف پیش قدمی تے آخر وچ کیمبرائی دی جنگ وچ حصہ لیا۔ [۳۵]
فرانس تے بیلجیئم وچ خدمات انجام دینے والے ۱۳۰٬۰۰۰ ہندوستانیاں وچوں تقریباً ۹٬۰۰۰ دی موت ہوگئی۔ [۱۵]-
Indian Cavalry on the Western Front
-
39th Garhwal Rifles march in France
-
1st Gorkha Rifles charge trench near Merville, France
-
Indian officers of 39th Garhwal Rifles on Estaire La Bassée Road, France
-
Meerut Cavalry Brigade marches near Fenges, France
-
Indian Cavalry marches through Estrée-Blanche
-
Indian infantry with gas masks in trenches near Fauquissart
-
Indian soldiers evacuate wounded officer on stretcher near Ginchy
-
General Sir James Willcocks meets Indian officers near Merville, France
-
Indian troops en route to relieve French and American units in the German spring offensive
-
2nd Rajput Light Infantry in action in Flanders
-
15th Sikhs in Marseille on their way to fight the Germans
-
2/2 Gurkhas, 9th Gorkhas and 6th Jats who received honours or were mentioned in dispatches, Saint-Floris
-
9th Hodson's Horse charge near Vraignes
-
King George V inspects Indian troops at Le Cateau
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس بی
سودھو۱۹۱۴ وچ ، برٹش ایسٹ افریقہ دے گورنر نے جرمن مشرقی افریقہ وچ جرمن افواج توں نمٹنے دے لئی مدد کيتی درخواست کيتی تے ایہ مسئلہ انڈیا آفس دے حوالے کے دتا گیا، جس نے دو افواج نوں اکٹھا کيتا تے انھاں اپنی مدد دے لئی بھیج دتا۔ [۴۰] انڈین ایکسپیڈیشنری فورس بی ۲۷ويں (بنگلور) بریگیڈ اُتے مشتمل سی، جس دی کمانڈ ۹ويں (سکندرآباد) ڈویژن توں بریگیڈیئر جنرل رچرڈ واپشیر کر رہے سن، تے اک امپیریل سروس انفنٹری بریگیڈ ، جس دی کمانڈ بریگیڈیئر جنرل مائیکل ٹگھے کر رہے سن، اک ماؤنٹین بٹالین دے نال۔ آرٹلری بیٹری تے انجینئرز. اسنوں جرمن مشرقی افریقہ اُتے حملہ کرنے دے لئی بحر ہند دے اس پار بھیجیا گیا سی۔ [۴۱][۴۲] میجر جنرل آرتھر ایٹکن دی کمان وچ فورس ۲-۳ نومبر ۱۹۱۴ نوں تانگا وچ اتری۔ تانگہ دی اگلی جنگ وچ ، ایٹکن دے ۹٬۰۰۰ آدمیاں نوں انہاں دے جرمن کمانڈر پال وون لیٹو-وربیک دے ماتحت ۱٬۰۰۰ آدمیاں نے بری طرح توں شکست دتی۔ [۴۳] اس فورس نے ۵ نومبر ۱۹۱۴ نوں دوبارہ کم شروع کیتا، جس وچ ۴٬۲۴۰ ہلاکتاں ہوئیاں تے کئی سو رائفلاں ضائع ہوئیاں، ۱۶۔ مشین گناں تے 600,000 گولہ بارود دے راؤنڈ.[۴۳]
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس سی
سودھوانڈین ایکسپیڈیشنری فورس C دوسری فورس سی جسنوں ۱۹۱۴ وچ برٹش ایسٹ افریقہ وچ سروس دے لئی جمع کيتا گیا سی۔ ایہ فورس ہندوستانی فوج دے ۲۹ ويں پنجابیاں توں بݨائی گئی سی، جس وچ جند ، بھرت پور ، کپورتھلا تے رام پور دی ادھی بٹالین شامل سی، اک رضاکار ۱۵۔<span typeof="mw:Entity" id="mwAeE"> </span>پاؤنڈر آرٹلری بیٹری، ۲۲ويں (دیراجات) ماؤنٹین بیٹری (فرنٹیئر فورس) ، اک رضاکار میکسم گن بیٹری تے اک فیلڈ ایمبولینس۔ ایہ منصوبہ بنایا گیا سی کہ فورس اک دفاعی ہو (فورس B دے برعکس) تے بنیادی طور اُتے یوگنڈا تک ریلوے دی راکھی دے لئی تے کنگز افریقن رائفلز نوں مواصلاتی تحفظ دے فرائض وچ مدد دے لئی استعمال کيتا جائے۔ ممباسا پہنچنے دے بعد، فورس C نوں توڑ دتا گیا تے اس دے یونٹس نے بعد وچ وکھ توں کم کيتا۔ [۳۱] اکتوبر ۱۹۱۴ وچ کلیمنجارو دی جنگ جس وچ اوہ شامل سن ۔ ۴٬۰۰۰ دے نال C فورس کرن۔ مرد برطانوی تے جرمن مشرقی افریقہ دی سرحد دے نیڑے جمع ہوئے، جس دی کمانڈ بریگیڈیئر جنرل جے ایم سٹیورٹ کر رہے سن ۔ ناقص انٹیلی جنس رپورٹس دے مطابق اس خطے وچ جرمن فوج دی موجودگی دا تخمینہ ۲۰۰ سی۔ مرد پر، اوتھے ۶۰۰ سن تین کمپنیاں دے علاوہ نوآبادیاتی رضاکاراں وچ عسکری ، 86 گھوڑے اُتے سوار نوجوان جرمن۔ [۴۴] 3 نومبر ۱۹۱۴ نوں تقریباً 1,500 برطانوی فوج دے پنجابی رات دے وقت لونگیڈو دے نیڑے ڈھلوان اُتے اگے ودھے سن جدوں اوہ صبح دی دھند وچ اگے ودھ رہے سن تاں جرمنی دی اک مضبوط دفاعی پوزیشن دی کراس فائر وچ پھنس گئے۔ ہندوستانی پیدل فوج دی وڈی فورس نے مؤثر طریقے توں جوابی حملےآں دی مزاحمت کی، پر، دن دے وقت برطانوی حملہ آوراں نے کوئی پیش رفت نئيں کيتی تے کافی جانی نقصان ہويا۔ ادھی صبح تک، اک جرمن سوار گشتی نے سپلائی کالم اُتے گھات لگیا لیا تے تقریباً 100 فوجیاں دے لئی پانی لے جانے والے خچراں نوں جرمناں نے بھگا دتا۔ برطانوی افسران، اپنی ہن وڈے پیمانے اُتے بکھرے ہوئے فوجیاں دے نال، اندھیرے تک انتظار کردے رہے تے اپنی صورتحال نوں ناقابل تسخیر ہوݨ دا عزم کردے ہوئے، پہاڑ توں پِچھے ہٹ گئے تے کچھ وی حاصل نہ کر کے واپس برطانوی مشرقی افریقہ دی طرف کوچ کر گئے۔ [۴۵][۴۶]
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس ڈی
سودھوبیرون ملک خدمات انجام دینے والی سب توں وڈی ہندوستانی فوج میسوپوٹیمیا وچ ہندوستانی مہم جوئی فورس ڈی سی، جو لیفٹیننٹ جنرل سر جان نکسن دی کمان وچ سی۔ [۳۵] نومبر ۱۹۱۴ وچ بھیجی جانے والی پہلی یونٹ ۶ ويں (پونا) ڈویژن سی تے انہاں نوں بصرہ تے اس دے آس پاس برطانوی تیل دی تنصیبات دی راکھی دا کم سونپیا گیا سی۔ [۳۱] میسوپوٹیمیا مہم دے اک حصے دے طور اُتے انہاں نے میجر جنرل بیرٹ دی کمان تے فیر میجر جنرل ٹاؤن شینڈ دے ماتحت خدمات انجام دتیاں۔ ابتدائی کامیابیاں دے سلسلے دے بعد، مسانوں نومبر ۱۹۱۵ وچ Ctesiphon دی جنگ وچ اک دھچکيا لگا۔ لاجسٹک رکاوٹاں دی وجہ تاں۔ [۳۱] اس مصروفیت دے بعد، پونا ڈویژن واپس کوٹ واپس چلا گیا، جتھے ٹاؤن شینڈ نے شہر اُتے قبضہ کرنے دا فیصلہ کيتا تے کٹ دا محاصرہ شروع ہو گیا۔ [۴۷]
جنوری تے مارچ ۱۹۱۶ دے درمیان، ٹاؤن شینڈ نے محاصرہ ختم کرنے دی کوشش وچ کئی حملے کيتے سن ۔ سلسلہ وار ایہ حملے شیخ سعد دی جنگ ، وادی دی جنگ ، حنا دی جنگ ، تے دجیلہ ردوبٹ دی جنگ وچ ہوئے۔ [۴۸] گھیراؤ نوں توڑنے دی ایہ کوششاں کامیاب نئيں ہوئیاں تے دونے فریقاں نوں بھاری جانی نقصان اٹھانا پيا۔ فروری وچ کُت الامارہ دے ٹاؤن شینڈ دے لئی خوراک تے امیداں ختم ہو رہی سی۔ بیماری تیزی توں پھیلدی اے تے اس اُتے قابو یا علاج نئيں کيتا جا سکدا سی تے ٹاؤن شینڈ نے اپریل ۱۹۱۶ وچ ہتھیار ڈال دتے سن [۳۱] دسمبر ۱۹۱۶ وچ ، 3rd تے 7th ڈویژن مغربی محاذ توں پہنچے۔ [۴۹]
۱۹۱۷ وچ ، برطانوی فوج، فریڈرک اسٹینلے ماؤڈ دے تحت، جس وچ ہن ہندوستانی فوج دی اک گھڑسوار فوج تے ست پیادہ دستے شامل سن، III کور (انڈیا) [۳۱] وچ بغداد دی طرف پیش قدمی دی جس اُتے مارچ وچ قبضہ کر ليا گیا۔سانچہ:Clarify 1918 وچ پیش قدمی جاری رہی تے اکتوبر وچ شرقات دی جنگ دے بعد ترک افواج نے ہتھیار ڈال دتے تے مدروس دی جنگ بندی اُتے دستخط کيتے گئے۔ [۵۰] میسوپوٹیمیا مہم وڈی حد تک ہندوستانی فوج دی مہم سی کیونجے اس وچ شامل صرف برطانوی فارمیشنز ۱۳ويں (مغربی) ڈویژن تے برطانوی بٹالین سی جو ہندوستانی بریگیڈز نوں تفویض کيتی گئی سی۔ [۴۸] مہم وچ 11,012 ۳٬۹۸۵ مارے گئے۔ زخماں دی وجہ توں ۱۲٬۶۷۸ دی موت ہو گئی۔ بیماری توں مر گیا، 13,492 یا تاں لاپتہ سن یا قیدی (بشمول 9,000 کٹ توں قیدی) تے 51,836 زخمی ہوئے.[۵۱]-
Indian anti-aircraft gunners at Battle of Sheikh Sa'ad
-
120th Rajputana Infantry with machine gun and rifles
-
Indian troops guard Turkish prisoners captured at Sannaiyat
-
Indian troops march into Baghdad
-
Indian troops guard Baghdad railway station
-
7th (Meerut) Division in the trenches
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس ای
سودھوہندوستانی مہم جوئی فورس E اکتوبر ۱۹۱۴ وچ مصر بھیجی گئی ۲۲ويں (لکھنؤ) بریگیڈ اُتے مشتمل سی۔ ایہ عہدہ اوتھے بھیجی جانے والی تمام افواج دے لئی برقرار رکھیا گیا۔ [۵۲]
دو ہندوستانی کیولری ڈویژن ( چوتھی کیولری ڈویژن تے ۵ويں کیولری ڈویژن ) فرانس توں ۱۹۱۸ وچ فلسطین وچ خدمات دے لئی منتقل کيتیاں گئیاں۔ اوہ ۱۵ ويں امپیریل سروس کیولری بریگیڈ دے نال شامل ہوئے، ایہ یونٹ میسور ، حیدرآباد تے جودھپور دی شاہی ریاستاں دے لانسرز دی تن رجمنٹاں دے ذریعے تشکیل دتا گیا سی۔ [۳۱] تیسرا (لاہور) ڈویژن تے ستويں (میرٹھ) ڈویژن نوں میسوپوٹیمیا توں منتقل کيتا گیا۔ [۵۳] ايسے وقت ۳۶ ہندوستانی فوجی بٹالین نوں برطانوی ۱۰ويں (آئرش) ، ۵۳ويں (ویلش) ، ۶۰ويں (2/2nd لندن) تے ۷۵ويں ڈویژناں نوں تقویت دینے دے لئی بھیجیا گیا سی، جنہاں وچ اک برطانوی تے تن ہندوستانی بٹالین دے نال ہندوستانی ڈویژن لائناں اُتے اصلاح کيتی گئی۔ بریگیڈ [۵۳]-
Indian Cavalry at Aleppo
-
Indian cameleer with full equipment
-
Jodhpur and Mysore lancers march through Haifa
-
Indian Army outside Jaffa Gate, Jerusalem
-
Indian sentry guards Dome of the Rock, Jerusalem
-
Indian Cavalry enters Damascus
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس ایف
سودھو تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: First Suez Offensive
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس ایف ۱۰ويں انڈین ڈویژن تے ۱۱ويں انڈین ڈویژن اُتے مشتمل سی جو دونے ۱۹۱۴ وچ مصر وچ نہر سویز دے دفاع دے لئی تشکیل دتی گئی سی۔ منسلک ہور فارمیشنز ۸ويں لکھنؤ ڈویژن دی باقاعدہ ۲۲ويں (لکھنؤ) بریگیڈ سی جنہاں دی برطانوی بٹالین تے امپیریل سروس کیولری بریگیڈ دے بغیر سی۔ [۵۴]
۱۰ ويں ڈویژن نوں ۱۹۱۶ وچ ختم کر دتا گیا سی، تے اس دے بریگیڈز نوں ہور فارمیشنز نوں تفویض کيتا گیا سی۔ [۳۱] ۲۸ ويں انڈین بریگیڈ نوں ۱۹۱۵ وچ ستويں (میرٹھ) ڈویژن وچ تفویض کيتا گیا سی۔ ۲۹ويں ہندوستانی بریگیڈ نے گیلی پولی مہم وچ اک آزاد بریگیڈ دے طور اُتے کم کیتا، تے فیر جون ۱۹۱۷ وچ اسنوں ختم کر دتا گیا۔ تے ۳۰ ويں انڈین بریگیڈ نوں پہلی بار اپریل ۱۹۱۵ وچ ۱۲ ويں انڈین ڈویژن نوں تفویض کيتا گیا سی، فیر ستمبر ۱۹۱۵ وچ ۶ ويں (پونا) ڈویژن وچ منتقل کيتا گیا سی تے کٹ دے موسم خزاں وچ اس اُتے قبضہ کر ليا گیا سی۔ [۵۵]
۱۱ ويں ڈویژن نوں ۱۹۱۵ وچ پہلے ہی ختم کر دتا گیا سی، لیکن اس دی بریگیڈز ودھ دیر تک زندہ نئيں رہیاں۔ [۳۱] ۲۲ويں (لکھنؤ) بریگیڈ جنوری ۱۹۱۶ وچ ٹُٹ گئی۔ ۳۱ ويں ہندوستانی بریگیڈ نے جنوری ۱۹۱۶ وچ ۱۰ ويں ڈویژن وچ شمولیت اختیار کيتی، لیکن اک ماہ بعد اسنوں ختم کر دتا گیا۔ تے ۳۲ويں (امپیریل سروس) بریگیڈ نوں جنوری ۱۹۱۶ وچ ختم کر دتا گیا سی [۵۵]
انڈین ایکسپیڈیشنری فورس جی
سودھو-
29th Indian Brigade land at Cape Helles
-
Indian Mountain Battery in action
-
Indian soldiers in the trenches
-
Indian Mule Corps at Mule Gully
-
Indian and Anzac troops at Anzac Cove
-
29th Indian Brigade in the trenches
-
Gurkha Battalion charges through Gully Ravine
ہور آپریشنز
سودھوسنگتاؤ دا محاصرہ
سودھوہندوستانی فوج دی اک بٹالین جو چین وچ تیانجن دے گیریژن دا حصہ سی، ۳۶ويں سکھاں نے سنگتاؤ دے محاصرے وچ حصہ لیا۔ سنگتاؤ چین وچ اک جرمن کنٹرول بندرگاہ سی۔ [۶۰] برطانوی حکومت تے ہور اتحادی یورپی طاقتاں خطے وچ جاپانی ارادےآں دے بارے وچ فکر مند سی تے انہاں دے بھَو نوں دور کرنے دی کوشش وچ تیانجنہاں توں اک چھوٹا جہا علامتی برطانوی دستہ بھیجنے دا فیصلہ کيتا۔ ۱٬۵۰۰ رکنی دستے دی کمانڈ بریگیڈیئر جنرل ناتھینیل والٹر برنارڈسٹن نے دی سی تے اس وچ 2nd بٹالین، ساؤتھ ویلز بارڈرز دے ۱٬۰۰۰ سپاہی شامل سن جنہاں دے بعد ۳۶ ويں سکھاں دے ۵۰۰ سپاہی شامل سن ۔ [۶۰] جاپانی قیادت والی فورس نے ۳۱ اکتوبر توں ۷ نومبر ۱۹۱۴ دے درمیان بندرگاہ دا محاصرہ کے لیا [۱۵] [۶۰] محاصرے دے اختتام پر، جاپانی فوج دی ہلاکتاں دی تعداد ۲۳۶ ہلاک تے ۱٬۲۸۲ زخمی ہوئی؛ برطانوی/ہندوستانی ۱۲ ہلاک تے ۵۳ زخمی ہوئے۔ جرمن راکھےآں نوں ۱۹۹ ہلاک تے ۵۰۴ زخمی ہوئے۔ [۶۱]
۱۹۱۵ سنگاپور بغاوت
سودھو۱۹۱۵ دا سنگاپور بغاوت ۸۵۰ وچوں نصف تک شامل سی۔ جنگ دے دوران سنگاپور وچ انگریزاں دے خلاف ۵ويں لائٹ انفنٹری اُتے مشتمل سپاہی ، ۱۹۱۵ دی غدر سازش دا حصہ۔ پنجويں لائٹ انفنٹری اکتوبر ۱۹۱۴ وچ مدراس توں سنگاپور پہنچی سی۔ انہاں نوں یارکشائر لائٹ انفنٹری نوں تبدیل کرنے دے لئی بھیجیا گیا سی، جس دا آرڈر فرانس نوں دتا گیا سی۔ پنجويں لائٹ انفنٹری وچ پنجابی مسلماناں تے پٹھاناں دی تقریباً مساوی تعداد سی جو وکھ وکھ کمپنیاں وچ خدمات انجام دے رہے سن ۔ انہاں دے حوصلے مسلسل پست سن، خراب مواصلات، سست نظم و ضبط تے کمزور قیادت توں متاثر سن ۔ [۶۲] رجمنٹ نوں جرمن جہاز ایس ایم ایس ایمڈن توں پکڑے گئے عملے دی راکھی دے لئی مامور کيتا گیا سی تے مبینہ طور اُتے سپاہیاں وچ عدم اطمینان نوں ہويا دینے دی کوشش کيتی گئی سی۔ [۶۲] رجمنٹ نوں ہانگ کانگ وچ ہور گیریژن ڈیوٹی دے لئی جانے دا حکم دتا گیا سی، پر ایہ افواہاں شروع ہوئیاں کہ انھاں سلطنت عثمانیہ دے ساتھی مسلماناں دے خلاف مشرق وسطیٰ وچ لڑنے دے لئی بھیجیا جائے گا۔ [۶۲]
۱۶ فروری ۱۹۱۵ نوں جدوں روانگی دی تیاریاں ہو رہی سی تاں پنجابی مسلماناں دی چار کمپنیاں نے بغاوت کر دتی جدوں کہ باقی چار کمپنیاں دے پٹھان سپاہی تذبذب وچ بکھر گئے۔ ٹینگلن بیرکاں وچ دو برطانوی افسر مارے گئے تے بغاوت کرنے والے جرمن قیدی کیمپ دی طرف چلے گئے جتھے انہاں نے کیمپ دے تیرہ راکھےآں تے ہور فوجی اہلکاراں نوں ہلاک کر دتا۔ پر جرمناں نے انہاں وچ شامل ہوݨ توں انکار کر دتا۔ بغاوت کرنے والے اس دے بعد سنگاپور دی سڑکاں اُتے گھمدے رہے تے انہاں یورپی شہریاں نوں مار ڈالے جنہاں دا انہاں دا سامنا ہويا۔ ایہ بغاوت تقریباً پنج دن تک جاری رہی تے اسنوں مقامی رضاکاراں تے برطانوی باقاعدہ یونٹاں دے علاوہ اتحادی جنگی جہازاں دے بحری دستےآں تے سلطان جوہر دی مدد توں دبا دتا گیا۔ [۶۲]
فوری کورٹ مارشل دے بعد کل ۴۷ بغاوت کرنے والےآں نوں پھانسی دتی گئی، جداں کہ ۶۴ نوں عمر قید تے ۷۳ نوں وکھ وکھ مدت دے لئی قید کر دتا گیا۔ [۶۲] بعد وچ ۱۹۱۵ وچ ۵ ويں لائٹ انفنٹری نے کامرون مہم وچ خدمات انجام دتیاں تے بعد وچ اسنوں مشرقی افریقہ تے عدن بھیجیا گیا۔ [۶۳]
۱۹۱۸ میلسن مشن
سودھو۱۹ويں پنجابیاں دے ۵۰۰ آدمیاں نوں جنرل ولفرڈ میلسن نے اشک آباد کمیٹی دی حمایت وچ ٹرانسکاسپیا وچ تعینات کيتا سی، تے ایہ میلسن مشن دے ناں توں جانیا جاندا سی۔ اشک آباد کمیٹی اک انقلابی تنظیم سی جس دی قیادت مینشویک تے سوشلسٹ انقلابی کردے سن جو بالشویک تاشقند سوویت دے نال مسلح تصادم وچ سن ۔
وکٹوریہ کراس وصول کنندگان
سودھو تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: Victoria Cross
ہندوستانی سپاہی ۱۹۱۱ تک وکٹوریہ کراس دے اہل نئيں سن، اس دے بجائے انہاں نوں انڈین آرڈر آف میرٹ ملا، ایہ اک پرانی سجاوٹ اصل وچ ہندوستان وچ ایسٹ انڈیا کمپنی دی حکمرانی دے دناں وچ قائم کيتی گئی سی۔ کسی وی تنازعہ وچ وکٹوریہ کراس (VC) دا پہلا ہندوستانی وصول کنندہ ہوݨ دا اعزاز خداداد خان نوں گیا، جو کناٹ دے اپنے بلوچیاں دے ۱۲۹ويں ڈیوک سن ۔ [۶۴] ۳۱ اکتوبر ۱۹۱۴ نوں بیلجیئم دے ہولی بیک وچ جرمن حملے دے دوران دستے دا انچارج برطانوی افسر زخمی ہو گیا تے دوسری مشین گن گولے توں کم توں باہر ہو گئی، سپاہی خداداد زخمی ہوݨ دے باوجود اپنی مشین گن اُتے کم کردا رہیا۔ بندوقاں دے دستے دے تمام پنج افراد مارے گئے سن ۔
پہلی جنگ عظیم دے دوران ہندوستانی فوج دے ہور ارکان نوں وکٹوریہ کراس توں نوازیا گیا:
سانچہ:مرکزی مضمون ہندوستانی فوجی ۱۹۱۱ تک وکٹوریہ کراس دے اہل نئيں سن، اس دے بجائے انہاں نوں انڈین آرڈر آف میرٹ ملا، جو کہ اصل وچ ہندوستان وچ ایسٹ انڈیا کمپنی حکمرانی دے دناں وچ قائم کيتا گیا سی۔ کسی وی تنازعہ وچ وکٹوریہ کراس (VC) حاصل کرنے والے پہلے ہندوستانی ہوݨ دا اعزاز خداداد خان، ۱۲۹ويں ڈیوک آف کناٹ دے اپنے بلوچیز نوں حاصل ہويا۔[۶۵] ۳۱ اکتوبر ۱۹۱۴ نوں بیلجیئم دے ہولبیک وچ اک جرمن حملے دے دوران دستے دا انچارج برطانوی افسر زخمی ہو گیا سی، تے دوسری مشین گن گولے دے ذریعے کارروائی توں باہر ہو گئی سی، سپاہی خداداد زخمی ہوݨ دے باوجود باقی رہے۔ اپنی مشین گن توں اودوں تک کم کردا رہیا جداں تک کہ بندوق دے دستے دے تمام پنج افراد ہلاک نہ ہو جاواں۔سائیٹ غلطی: بند کردا </ref> ؛ <ref> دا گھاٹا ٹیگ[۶۶]
- ولیم بروس، ۵۹ويں سکینڈ رائفلز
- ۱۹ دسمبر ۱۹۱۴ نوں گیوینچی دے قریب، رات دے حملے دے دوران، لیفٹیننٹ بروس اک چھوٹی پارٹی دی کمانڈ کر رہے سن جس نے دشمن دی اک خندق اُتے قبضہ کر ليا۔ گردن وچ شدید زخمی ہوݨ دے باوجود، اوہ خندق دے اُتے تے تھلے چلدا رہیا، اپنے جواناں نوں کئی گھینٹے تک جوابی حملےآں دے خلاف ڈٹے رہنے دی ترغیب دیندا رہیا ایتھے تک کہ ماریا گیا۔ رائفلاں تے بماں توں اگ سارا دن بہت ودھ سی، تے اس دی وجہ لیفٹیننٹ بروس دی مہارت تے حوصلہ افزائی دی وجہ توں سی کہ اس دے آدمی شام ہوݨ تک اس اُتے قابو پانے وچ کامیاب رہے، جدوں آخر کار خندق اُتے قبضہ کر ليا گیا۔ دشمن۔[۶۷]
- Eustace Jotham, 51st سکھ شمالی وزیرستان ملیشیا توں منسلک
- ۷ جنوری ۱۹۱۵ نوں سپینہ خیسورہ (وادی ٹوچی) وچ خوستوال قبائلیاں دے خلاف آپریشن دے دوران، کیپٹن جوتھم، جو شمالی وزیرستان ملیشیا دی اک درجن دے نیڑے پارٹی دی کمانڈ کر رہے سن، اُتے اک [[نلہ] وچ حملہ کيتا گیا۔ تے تقریباً ۱۵۰۰ قبائلیاں دی زبردست قوت توں گھرا ہويا سی۔ اس نے ریٹائر ہوݨ دا حکم دتا، تے اوہ خود وی فرار ہو سکدا سی، لیکن اپنے اک آدمی نوں بچانے دی کوشش کردے ہوئے جس نے اپنا گھوڑا کھو دتا سی، انتہائی بہادری توں اپنی جان قربان کر دتی۔[۶۸]
- گبر سنگھ نیگی، ۳۹ويں گڑھوال رائفلز
- ۱۰ مارچ ۱۹۱۵ نوں نیو چیپل وچ ۔ جرمن پوزیشن اُتے حملے دے دوران این دے گبر سنگھ نیگی اک سنگین پارٹی وچوں اک سی جس دے پاس بم سن جو انہاں دی مرکزی خندق وچ داخل ہوئے سن، تے اوہ پہلا آدمی سی جس نے ہر راستے اُتے چکر لگایا تے دشمن نوں پِچھے ہٹا دتا ایتھے تک کہ اوہ بالآخر ہتھیار سُٹن اُتے مجبور ہو گئے۔ اوہ اس مصروفیت دے دوران ماریا گیا
- میر دست، ۵۵ويں کوک رائفلز (فرنٹیئر فورس)
- ۲۶ اپریل ۱۹۱۵ نوں، ویلٹجے، بیلجیم وچ ، جمعدار میر دست نے حملے دے دوران وڈی بہادری دے نال اپنی پلاٹون دی قیادت کی، تے اس دے بعد رجمنٹ دی وکھ وکھ جماعتاں نوں اکٹھا کيتا (جب کوئی برطانوی افسر باقی نئيں بچا سی) تے جداں تک ریٹائرمنٹ دا حکم نئيں دتا گیا سی، انہاں نوں اپنے حکم وچ رکھیا۔ اس نے اس دن وی وڈی ہمت دا مظاہرہ کيتا جدوں اس نے اٹھ برطانوی تے ہندوستانی افسراں نوں بھاری اگ دی زد وچ آندے ہوئے محفوظ مقام اُتے لے جانے وچ مدد کيتی۔[۶۹]
- John Smyth 15th Ludhiana Sikhs
- ۱۸ مئی ۱۹۱۵ نوں Richbourg L'Avoue دے نیڑے انتہائی نمایاں بہادری دے لئی۔ ۱۰ آدمیاں دی اک بمبار پارٹی دے نال، جس نے رضاکارانہ طور اُتے ایہ فرض ادا کیتا، اس نے دشمن دی پوزیشن توں ۲۰ گز دے اندر ۹۶ بماں دی سپلائی کيتی۔ غیر معمولی خطرناک گراؤنڈ، دو ہور جماعتاں دیاں کوششاں ناکام ہوݨ دے بعد۔ لیفٹیننٹ سمتھ اپنے دو آدمیاں دی مدد توں بماں نوں مطلوبہ مقام تک لے جانے وچ کامیاب ہو گیا (باقی اٹھ مارے گئے یا زخمی ہو چکے سن ) تے اپنے مقصد نوں پورا کرنے دے لئی اسنوں اک ندی وچ تیرنا پيا، جس دا سارا وقت Howitzer, shrapnel, مشین گن تے رائفل فائر۔سائیٹ غلطی: بند کردا </ref> ؛ <ref> دا گھاٹا ٹیگ
- لالہ، ۴۱ويں ڈوگرہ
- ۲۱ جنوری ۱۹۱۶ نوں ایل اورہ، میسوپوٹیمیا وچ ، اک برطانوی افسر نوں دشمن دے نیڑے پيا ہويا دیکھ کے، لانس نائک لالہ نے اسنوں گھسیٹ کر اک عارضی پناہ گاہ وچ لے لیا۔ اپنے زخماں اُتے پٹی بنھن دے بعد، لانس نائک نے اپنے ہی ایڈجوٹنٹ دی کالاں سنی جو کھلے وچ زخمی پيا سی۔ دشمن صرف ۱۰۰ یارڈ (۹۱ میٹر) دور سی۔ لالہ نے مدد دے لئی جانے اُتے اصرار کيتا۔ اس نے زخمی افسر نوں گرم رکھنے دے لئی اپنا لباس اتار دتا تے جدوں اوہ پناہ گاہ وچ واپس آیا تاں اندھیرے توں پہلے تک اس دے نال رہیا۔ اندھیرے دے بعد اوہ پہلے زخمی افسر نوں راکھی دے لئی لے گیا تے فیر سٹریچر دے نال واپس آ کے اپنے ایڈجوٹنٹ نوں واپس لے گیا۔[۷۰]
- جان الیگزینڈر سنٹن، انڈین میڈیکل سروس
- ۲۱ جنوری ۱۹۱۶ نوں اورہ رینز، میسوپوٹیمیا وچ کیپٹن سنٹن نے شدید اگ وچ زخمیاں دی عیادت کيتی۔ "سب توں نمایاں بہادری تے ڈیوٹی دے تئاں لگن دے لئی۔ بھانويں دونے بازوواں تے اطراف توں گولی ماری گئی سی، لیکن اس نے ہسپتال جانے توں انکار کر دتا، تے جداں تک دن دی روشنی ہُندی رہی، اوہ بہت شدید فائر دے تھلے اپنی ڈیوٹی اُتے حاضر رہیا۔ انتہائی بہادری دا مظاہرہ کيتا۔ "[۷۱]
- شاہد خان، ۸۹ويں پنجابی
- ۱۲-۱۳ اپریل ۱۹۱۶ نوں بیت عائشہ، میسوپوٹیمیا دے قریب، نائیک شاہمد خان اک مشین گن دے انچارج سن جو دشمن دے ۱۵۰ گز دے اندر ساڈی نويں لائن وچ اک خلا نوں ڈھانپ رہیا سی۔ اس نے تن جوابی حملےآں نوں شکست دتی تے اپنی بندوق اکیلے ہتھ توں چلائی جدوں اس دے دو بیلٹ فلرز دے علاوہ اس دے تمام آدمی ہلاک ہو گئے سن ۔ تن گھینٹے تک اس نے اس خلا نوں بہت ودھ گولی دی زد وچ رکھیا تے جدوں اس دی بندوق باہر نکل گئی تاں اس نے تے اس دے دو بیلٹ فلرز نے رائفلاں دے نال زمین نوں تھامے رکھیا جداں تک کہ پِچھے ہٹنے دا حکم نہ دتا جائے۔ اس دے بعد اس نے اپنی بندوق، گولہ بارود تے اک شدید زخمی آدمی، تے آخر کار باقی تمام اسلحہ تے سامان واپس لایا۔[۷۲]
- گوبند سنگھ، ۲۸ويں لائٹ کیولری
- ۳۰ نومبر تے یکم دسمبر ۱۹۱۷ دی درمیانی رات، پوزیئرز، فرانس دے مشرق وچ ، لانس دفادار گوبند سنگھ نے رجمنٹ تے بریگیڈ ہیڈ کوارٹر دے درمیان پیغامات لے جانے دے لئی تن بار رضاکارانہ طور اُتے ۱٫۵ میل (۲٫۴ کلومیٹر) کھلے میدان دے اُتے جو دشمن دی شدید گولہ باری دی زد وچ سی۔ اوہ ہر بار پیغام پہنچانے وچ کامیاب ہويا، حالانکہ ہر موقع اُتے اس دے گھوڑے نوں گولی مار دتی گئی سی تے اوہ پیدل سفر ختم کرنے اُتے مجبور سی۔[۷۳]
- کرن بہادر رانا، تیسری گورکھیا رائفلز
- ۱۰ اپریل ۱۹۱۸ نوں مصر دے ایل کیفر وچ اک حملے دے دوران رائفل مین کرن بہادر رانا تے چند دوسرے آدمی لیوس بندوق دے نال دشمن دی مشین گن نوں نشانہ بنانے دے لئی شدید فائر دے تھلے اگے ودھے۔ لیوس گن ٹیم دے نمبر ۱ نے گولی چلائی لیکن اسنوں فوراً ہی گولی مار دتی گئی، جس دے بعد رائفل مین نے مردہ آدمی نوں بندوق توں دھکیل دتا، گولی چلائی، دشمن دے بندوق دے عملے نوں باہر کڈ دتا تے فیر دشمن دے بمباراں تے رائفل میناں دی فائرنگ نوں خاموش کر دتا۔ اسنوں دن دے بقیہ حصے وچ اس نے شاندار کم کيتا تے آخر کار انخلاء وچ اگ نوں ڈھانپنے وچ مدد کيتی، ایتھے تک کہ دشمن اس دے نیڑے آ گیا۔[۷۴]
- بدلو سنگھ، ۱۴ويں مرے دے جاٹ لانسر
- "۲ ستمبر ۱۹۱۸ کو
دریائے اردن دے مغربی کنارے، فلسطین، جدوں اس دا سکواڈرن اک مضبوط دشمن دی پوزیشن سنبھال رہیا سی، ریسیدار بدلو سنگھ نے " محسوس کيتا کہ مشین گناں تے ۲۰۰ پیادہ دستےآں دے زیر قبضہ اک چھوٹی پہاڑی توں بھاری جانی نقصان پہنچایا جا رہیا اے۔ ہچکچاندے ہوئے اس نے چھ ہور صفاں اکٹھی کيتياں تے خطرے دی پوری بے پروائی دے نال اس نے چارج کيتا تے پوزیشن اُتے قبضہ کرلیا۔اک مشین گن نوں اکیلے ہتھ توں پکڑدے ہوئے اوہ پہاڑی دی چوٹی اُتے جان لیوا زخمی ہوگیا، لیکن تمام بندوقاں تے پیادہ ہتھیار ڈال چکے سن ۔ مرنے توں پہلے۔ .[۷۵]
مابعد
سودھو۱۹۱۹ وچ ہندوستانی فوج ۴۹۱٬۰۰۰ نوں بلا سکدی سی۔ مرد، لیکن تجربہ کار افسران دی کمی سی، بوہتے افسران جنگ وچ مارے گئے یا زخمی ہوئے۔ [۷۶] 1921 وچ ، ہندوستانی حکومت نے شمال مغربی سرحد دے تحفظ تے داخلی سلامتی نوں اپنی ترجیح دے نال اپنی فوجی ضروریات دا جائزہ لینا شروع کيتا۔ [۷۷] 1925 تک ہندوستان وچ فوج دی تعداد کم ہو کے ۱۹۷٬۰۰۰ رہ گئی سی۔ فوج، 140,000 انہاں وچوں ہندوستانی [۷۸] بٹالینز نوں ہن تن وچوں اک کردار مختص کيتا گیا سی: چار انفنٹری ڈویژناں تے پنج کیولری بریگیڈز دی فیلڈ آرمی۔ حملے دی صورت وچ ریزرو فورس دے طور اُتے کم کرنے دے لئی فوجیاں، ۱۲ انفنٹری بریگیڈز تے معاون ہتھیاراں دا احاطہ کرنا؛ تے آخر کار داخلی سلامتی دے دستے، 43 سول پاور دی مدد تے لوڑ پڑنے اُتے فیلڈ آرمی دی مدد دے لئی انفنٹری بٹالین۔ [۷۹] کیولری رجمنٹ دی تعداد ۳۹ توں کم کر کے ۲۱ کر دتی گئی۔ انفنٹری رجمنٹ نوں ۲۰ وچ تبدیل کر دتا گیا۔ ہر رجمنٹ وچ چار یا پنج بٹالین دے نال وڈی رجمنٹ دے علاوہ اک تربيتی بٹالین، ہمیشہ ۱۰ويں نمبر اُتے ہُندی سی، اس وچ دس گورکھیا رجمنٹ وی شامل سی۔ [۸۰] ۱۹۲۲ تک نو واحد بٹالین رجمنٹ نوں ختم کر دتا گیا سی [۸۰] دو وڈی رجمنٹاں نوں بعد وچ ختم کر دتا گیا، تیسری مدراس رجمنٹ معاشی وجوہات دی بناء پر، تے ۲۰ويں برما رائفلز جدوں برما اُتے ہندوستان دی حکومت ختم ہو گئی۔ [۸۰]
پہلی جنگ عظیم دے خاتمے نے ہندوستانی فوج دے لئی لڑنے دا خاتمہ نئيں دیکھیا - اوہ ۱۹۱۹ وچ تیسری افغان جنگ وچ شامل سن، [۸۱] تے فیر ۱۹۱۹–۱۹۲۰ وچ وزیرستان مہم تے فیر ۱۹۲۰–۱۹۲۴ وچ ۔ [۸۲] 1930–1931 وچ آفریدیاں دے خلاف آپریشن، ۱۹۳۳ وچ مہمند تے فیر ۱۹۳۵ وچ تے آخر کار ۱۹۳۶–۱۹۳۹ وچ وزیرستان وچ دوسری جنگ عظیم شروع ہوݨ توں پہلے۔ [۸۳]
نويں دہلی وچ انڈیا گیٹ ، جو ۱۹۳۱ وچ بنایا گیا سی، انہاں ہندوستانی فوجیاں دی ياد وچ اے جنہاں نے [۸۴]
ایہ وی پڑھو
سودھو- ہندوستانی فوج (۱۸۹۵–۱۹۴۷)
- انڈین لیبر کور
- ڈیفنس آف انڈیا ایکٹ ۱۹۱۵
- دوسری جنگ عظیم دے دوران ہندوستانی فوج
نوٹس
سودھو- ↑ The 3rd Lahore,[۲۱] 6th Poona,[۲۲] and 7th Meerut Divisional Areas[۲۳] also remained in India throughout the war.
حوالے
سودھو- ↑ "The Indian Army in the Second World War"۔ Commonwealth War Graves Commission۔ اپریل 4, 2012 میں اصل سے آرکائیو شدہ
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ Sumner, p.3
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ۴.۴ Heathcote, p.184
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ Perry, p.83
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ ۶.۳ ۶.۴ Perry, p.85
- ↑ Willmott, p.94
- ↑ Jeffery, p.3
- ↑ "The Indian Army: 1914"۔ 9 مئی 2013 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 اکتوبر 2009
- ↑ Barua, p.130
- ↑ Bridger, p.63
- ↑ "Indian Army History"۔ Global Security.org۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 اکتوبر 2009
- ↑ ۱۳.۰ ۱۳.۱ Perry, p.86
- ↑ Chappell (2003), p.9
- ↑ ۱۵.۰ ۱۵.۱ ۱۵.۲ ۱۵.۳ ۱۵.۴ "Commonwealth War Graves Commission Report on India 2007–2008" (PDF)۔ Commonwealth War Graves Commission۔ 18 جون 2010 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 ستمبر 2009
- ↑ Heathcote, p.197
- ↑ Davis, p.153
- ↑ Heathcote pp.200–210
- ↑ Pati, p.31
- ↑ ۲۰.۰ ۲۰.۱ ۲۰.۲ ۲۰.۳ ۲۰.۴ ۲۰.۵ ۲۰.۶ ۲۰.۷ ۲۰.۸ Sumner, p.9
- ↑ Perry 1993, p. 55
- ↑ Perry 1993, p. 82
- ↑ Perry 1993, p. 97
- ↑ The Third Afghan War 1919 Official Account, p.11
- ↑ Riddick, pp.96–100
- ↑ Reid, p.120
- ↑ Kinzer, p.48
- ↑ Ford, pp.23–24
- ↑ David Omissi۔ "India and the Western Front"۔ اخذ شدہ بتاریخ 18 اکتوبر 2009
- ↑ Waziristan Campaign. Despatches published. success of operations. Reprinted from The Civil and Military Gazette of 5 مئی 1918
- ↑ ۳۱.۰۰ ۳۱.۰۱ ۳۱.۰۲ ۳۱.۰۳ ۳۱.۰۴ ۳۱.۰۵ ۳۱.۰۶ ۳۱.۰۷ ۳۱.۰۸ ۳۱.۰۹ Sumner, p.6
- ↑ ۳۲.۰ ۳۲.۱ Riddick, p.97
- ↑ Sumner, p.4
- ↑ Chris Baker۔ "The British Corps of 1914–1918"۔ The Long, Long Trail۔ اخذ شدہ بتاریخ 6 جولائی 2009
- ↑ ۳۵.۰ ۳۵.۱ ۳۵.۲ ۳۵.۳ ۳۵.۴ ۳۵.۵ ۳۵.۶ Sumner, p.5
- ↑ Shrabani Basu (19 نومبر 2021)۔ "Britain Owes a Debt to Indian Soldiers"۔ New Politic۔ New Politic۔ ۱۷ مارچ ۲۰۲۳ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 20 فروری 2022
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Chris Baker۔ "The Mounted Divisions of 1914–1918"۔ The Long, Long Trail۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 ستمبر 2009
- ↑ Chris Baker۔ "The 2nd Indian Cavalry Division in 1914–1918"۔ The Long, Long Trail۔ 29 مئی 2009 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 ستمبر 2009
- ↑ Chappell (2005), p.11
- ↑ Chappell (2005), pp.11–12
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۴۳.۰ ۴۳.۱ Chappell (2005), p.12
- ↑ Hoyt, p.55
- ↑ Hoyt, p.56
- ↑ Miller, p.72
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۴۸.۰ ۴۸.۱ Chris Baker۔ "Mesopotamia"۔ The Long, Long Trail۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 ستمبر 2009
- ↑ Chris Baker۔ "Mesopotamia"۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 ستمبر 2009
- ↑ Karsh, p.327
- ↑ "Statistics of the Military Effort of the British Empire" (London: HMSO, 1920)
- ↑ Perry 1993
- ↑ ۵۳.۰ ۵۳.۱ Perrett, pp.24–26
- ↑ Rinaldi, p.125
- ↑ ۵۵.۰ ۵۵.۱ "Indian Army Brigades" (PDF)۔ orbat.com۔ 10 اکتوبر 2008 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 ستمبر 2009
- ↑ Perry, Roland. "Monash The Outsider Who Won A War" p211
- ↑ Haythornthwaite, p.55
- ↑ Haythornthwaite, p.73
- ↑ "The Gallipoli Campaign" (PDF)۔ Australian Government, Department of Veterans affairs۔ 2 جولائی 2009 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 ستمبر 2009
- ↑ ۶۰.۰ ۶۰.۱ ۶۰.۲ Willmott, p.91
- ↑ Haupt Werner, p.147
- ↑ ۶۲.۰ ۶۲.۱ ۶۲.۲ ۶۲.۳ ۶۲.۴ "1915 Indian (Singapore) Mutiny"۔ National Library Singapore۔ 24 فروری 2009 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 ستمبر 2009
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Subadar Khudadad Khan, Victoria Cross (VC)"۔ Mod Uk۔ 10 جون 2009 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 ستمبر 2009
- ↑ "Subadar خداداد خان، وکٹوریہ کراس (VC)"۔ Mod Uk۔ ۱۰ جون ۲۰۰۹ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 ستمبر 2009
- ↑ {{لندن گزٹ|date=16 فروری 1915|supp=y |issue=29074|page=1700}
- ↑ {{لندن گزٹ |issue=31536 |page=11206 |supp=4 |date=4 ستمبر 1919} <
- ↑ سانچہ:لندن گزٹ
- ↑ {{سائٹ نیوز [نیویارک ٹائمز]]|url=https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9C03E0DA1739E233A 25756C2A9619C946496D6CF | date=25 جولائی 1915}
- ↑ London Gazette 27 جولائی 1945
- ↑ London Gazette 21 جون 1916
- ↑ لندن گزٹ26 ستمبر 1916
- ↑ London Gazette 1 دسمبر 1917
- ↑ {{London Gazette|issue=30575 |supp=y|page=7307|date= 21 جون 1918}
- ↑ سانچہ:London Gazette
- ↑ Jeffery, p.101
- ↑ Jeffery, p.103
- ↑ Jeffery, p.109
- ↑ Sumner, p.13
- ↑ ۸۰.۰ ۸۰.۱ ۸۰.۲ Sumner, p.15
- ↑ Barthorp, p.157
- ↑ See Barthorp, p. 158.
- ↑ Barthorp, p.170.
- ↑ "India Gate"۔ India.gov.ind۔ 5 ستمبر 2009 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 ستمبر 2009
کتابیات
سودھو- "Honour and Fidelity: India's Military Contribution to the Great War 1914–1918 " by Captain Amarinder Singh
- Barthorp, Michael (2002). Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947. Cassell. ISBN 0-304-36294-8.
- Baura, Pradeep (2005). The state at war in South Asia. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-1344-1.
- Bridger, Geoff (2009). The Great War Handbook. Barnsley: Pen and Sword. ISBN 978-1-84415-936-9.
- Chappell, Mike (2003). The British Army in World War I: The Western Front 1914–16. Osprey Publishing. ISBN 1-84176-399-3.
- Chappell, Mike (2005). The British Army in World War I: The Eastern Fronts Volume 3 of The British Army in World War I. Osprey Publishing. ISBN 1-84176-401-9.
- Davis, Paul K (1994). Ends and means: the British Mesopotamian campaign and commission. Associated University Press. ISBN 0-8386-3530-X.
- Ford, Roger (2009). Eden to Armageddon: The First World War in the Middle East. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-0-297-84481-5.
- Heathcote, T A (1995). The Military in British India: the development of British land forces in South Asia, 1600–1947. Manchester University Press ND. ISBN 0-7190-3570-8.
- Hoyt, Edwin P (1981). Guerilla: Colonel von Lettow-Vorbeck and Germany's East African Empire. Macmillan Publishing Co. ISBN 0-02-555210-4.
- Jeffery, Keith (1984). The British Army and the Crisis of Empire, 1918–22. Manchester University Press ND. ISBN 0-7190-1717-3.
- Karsh, Efraim (2001). Empires of the Sand: The Struggle for Mastery in the Middle East. Harvard University Press. ISBN 0-674-00541-4.
- Kinzer, Stephen (2003). All the Shah's Men: An American Coup and the Roots of Middle East Terror. London: Stephen Kinzer, John Wiley and Sons, 48. ISBN 0-471-26517-9.
- مارچ, Francis Andrew (1921). History of the World War. Plain Label Books. ISBN 1-60303-242-8.
- Miller, Charles (1974). Battle for the Bundu: The First World War in German East Africa. Macdonald & Jane's. ISBN 0-02-584930-1.
- Morton-Jack, George (2018). Army of empire : the untold story of the Indian Army in World War I. New York, NY: Hachette Book Group (eBook) Basic Books. ISBN 978-0-465-09407-3.
- Pati, Budheswar (1996). India and the First World War. Atlantic Publishers & Distributors. ISBN 81-7156-581-6.
- Perrett, Bryan (1999). Megiddo 1918. Osprey Publishing. ISBN 1-85532-827-5.
- Perry, Frederick William (1988). The Commonwealth Armies. Manchester University Press ND. ISBN 0-7190-2595-8.
- Perry, F.W. (1993). Order of Battle of Divisions Part 5B. Indian Army Divisions. Newport: Ray Westlake Military Books. ISBN 1-871167-23-X.
- Reid, Brian Holden (1997). Military Power: land warfare in theory and practice. Routledge. ISBN 0-7146-4768-3.
- Riddick, John F (2006). The History of British India: a chronology. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-313-32280-5.
- Rinaldi, Richard A (2008). Order of Battle British Army 1914. Ravi Rikhye. ISBN 978-0-9776072-8-0.
- Sumner, Ian (2001). The Indian Army 1914–1947. Osprey Publishing. ISBN 1-84176-196-6.
- Werner, Haupt (1994). Deutschlands Schutzgebiete in Übersee : 1884–1918. Podzun Pallas Verlag. ISBN 3-7909-0204-7.
- Willmott, H P (2003). First World War. Dorling Kindersley. ISBN 1-4053-0029-9.
ہور پڑھنے
سودھوBasu, Shrabani (2015). For King and Another Country: Indian Soldiers on the Western Front 1914–18. Bloomsbury India. ISBN ۹۷۸-۹۳-۸۴۰۵۲-۹۱-۱.
باہرلے جوڑ
سودھو- مارکووِٹس، کلاڈ: انڈین ایکسپیڈیشنری فورس ، وچ : 1914-1918-آن لائن۔ پہلی جنگ عظیم دا بین الاقوامی انسائیکلوپیڈیا
- سنگھا، رادھیکا: انڈین لیبر کور ، وچ : 1914-1918-آن لائن۔ پہلی جنگ عظیم دا بین الاقوامی انسائیکلوپیڈیا
- عظیم جنگ ۱۹۱۴–۱۹۱۸ وچ ہندوستانی فوج Archived 2019-07-05 at the وے بیک مشین ۵ جولائی ۲۰۱۹ نوں Archived
سانچہ:Indian Expeditionary Forces سانچہ:جنگ عظیم اول سانچہ:World War I history by nation