چڑھدا ترکستان اسلامی تحریک

‎ چڑھدا ترکستان اسلامی تحریک
فائل:Etim tip logo.JPG ‎ چڑھدا ترکستان اسلامی تحریک
متحرک	1997 – ہن تک
نظریئے	ایغور قوم پرستی سنی اسلام ازم اسلامی بنیادپرستی اتحاد اسلامیت
آگو	حسن ماہسم † عبدالحق عبدالشکور الترکستانی † عبداللہ منصور
صدر دفتر	شمالی وزیرستان, پاکستان
کاروائی دے علاقے	چین (سنکیانگ) پاکستان (شمالی وزیرستان) افغانستان وشکارلا ایشیا شام
اتحادی	تحریک طالبان پاکستان القاعدہ نصرت فرنٹ اسلامی تحریک ازبکستان East Turkistan Education and Solidarity Association (ETESA) سانچہ:Country data Islamic State of Iraq and the Levant
مخالفین	چین پاکستان شام حزب اللہ (شام چ) Iranian Revolutionary Guard Corps (in Syria) افغانستان قازقستان ازبکستان کرغیزستان روس (شام چ)

سنکیانگ رقبے دے لحاظ نال چین دا سب توں وڈا صوبہ اے جتھے ایغور مسلماناں دی اکثریت اے جو کہ ناراض نیں تے چڑھدا ترکستان مومنٹ انہاں دی نمائندگی دا دعوی کردی اے۔ افغان جہاد دے دوران ایہ لوگ افغانستان آگئے سن تے طالبان نے وی اینہاں نوں پناہ دتی۔طالبان حکومت دے خاتمے دے بعد ایہ لوک پاکستان دے قبائلی علاقےآں چ منتقل ہوئے جتھے انہاں دا الحاق القاعدہ تے اسلامک مومنٹ آف ازبکستان نال ہوئیا۔ انہاں دے کچھ لوک وی فوجی کارروائیواں چ مارے گئے۔

پس منظر

ایہ لوک سمجھدے نیں کہ پہلے ایتھے چڑھدا ترکستان ناں نال اک اسلامی ملک قائم سی جس اتے چین نے قبضہ کر لیا سی۔اوہ سمجھدے نیں کہ چین نے انہاں نوں برابری دے حق نہیں دتے تے انہاں دے نال کافی زیادتی ہو رہی اے۔ہن انھاں نے مسلح جدوجہد شروع کر دتی اے جس دکا دائرہ کار ہن انھاں نے چین چ سنکیانگ توں بیجنگ تک ودھا دتا اے۔انہاں نوں اوتھے اسلحہ نہیں لبھدا لیکن ایہ لوگ چاقوآں دی مدد نال چینی افسراں تے تھانےآں وغیرہ اتے حملہ آور ہوندے نیں۔

پاک چین تعلقات

پاکستانی حکام تے انٹیلیجنس ادارے چینی حکام نال کافی تعاون کر رہے نیں۔ اطلاعواں دے مطابق چینی انٹیلیجنس نوں پاکستان چ رسائی وبھی حاصل اے تا کہ انہاں لوکاں دا پتہ چلا کے انہاں نوں مار دتیا جائے۔چینی حکام دا دعوی اے کہ انہاں دی گنتی 40 تے 80 دے وچکار اے لیکن کچھ دا خیال اے کہ انہاں شدت پسنداں دی تعداد 230 تک اے۔انہاں لوکاں دی موجودگی دی نشاندہی وزیرستان دے علاوہ افغانستان دے علاقےآں کنڑ تے نورستان چ وی ہوئی اے۔ تے چین ایہ چاہندا اے کہ پاکستان انہان دے خلاف ہور کارروائی کرے۔

چین افغانستان تعلقات

چین دا خیال اے کہ بین الاقوامی افواج دے نکلن دے بعد طالبان، القاعدہ تے چین مخالف مشرقی ترکستان مومنٹ افغانستان چ اپنے قدم دوبارہ جما سکدے نیں۔ایسٹ ترکستان مومنٹ دی موجودگی دی نشاندہی وزیرستان دے علاوہ افغانستان دے علاقےآں کنڑ تے نورستان چ وی ہوئی اے۔چین نے افغان صدر اشرف غنی دے حالیہ دورہ چین دے موقع اتے وی اپنے تحفظات انہاں دے سامنے رکھے۔چینی حکام کافی پریشان نیں تے اسی لیے افغانستان چ اپنا اثرورسوخ ودھا رہے نیں تے اوتھے سرمایہ کاری وی کر رہے نیں۔سیاسی طور اتے وی تے ہن سکیورٹی دے لحاظ نال وی چین نے افغانستان چ دلچسپی لینا شروع کیتی اے۔ تے چین چاہندا اے کہ پاکستان اس سلسلے چ چین نال تعاون کرے۔

حوالے