پیش ہند ایرانی بولی
پیش ہند - ایرانی بولی اوہ معدوم ہوئی بولی سی جو ہند ایرانی بولیاں دیاں ساریاں بولیاں دی ماں سی ، جنہاں وچّ سنسکرت , ہندی , کشمیری , سندھی , پنجابی , اردو , اویستائی , فارسی , پشتو , بلوچی اتے کردی بولیاں شامل نیں ۔ ایہہ ہند یورپی بولیاں دی اک بولی سی اتے اس توں ہی ہند ایرانی بولیاں شاخ شروع ہوئی ۔ اندازہ کیتا جاندا ہے دے اسنوں بولن والے پیش - ہندی - ایرانی لوک 2500 قبل مسیح دے آسپاس دے دور وچّ رہندے سن ۔।[۱]
شبداولی اتے بدلاو
سودھواس شبداولی وچّ ویکھیا جا سکدا ہے دے کویں پیش ہند یورپی بولی دے کجھ شبد پیش - ہند - ایرانی بولی وچّ بدلے اتے پھرسنسکرت ( ہند آریا بولیاں ) اتے اویستائی بولی ( ایرانی بولی ) دے شبد بنے[۲] -
جدید ہندی | پیش ہند یورپی | پیش - ہند - ایرانی | پرانی فارسی / اویستائی | سنسکرت / ویدک سنسکرت | جدید فارسی | ٹپننی |
---|---|---|---|---|---|---|
ہے | عجت | استی | استی | است | ||
پورا / بڈھا | اردھتو | اردجدھا | ورجد | بزرگ | بزرگ | |
گینہو دا دانا | دھوکھنہ | دانا | دھانا | دانا | جھونا دا متلبّ ہن ہندی وچّ گینہو ہو گیا ہے | |
بگھیاڑ | الکووس | وہرک | ولک / بگھیاڑ | گرگ | انگریزی دا ولف ( wolf ) اسدا سجاتی شبد ہے | |
گھٹنا | گونو | جانو | جاناں | جانو | فارسی وچّ ج اتے سنسکرت وچّ ج اکثر مقابلہ وچّ ہندے ہن | |
ہردا / دل | کرد | زرد | ہرد | انگریزی دا کارڈ - / کارڈیئیک ( cardiac ) شبد اسدا سجاتی ہے | ||
سو | کنتوم | ستم | شتم | صد | ||
دھرتی | دھرتی | بومی | دھرتی | |||
سچ | ارت | اش / ارت | رت | انگریزی دا رائیٹ ( right ) شبد اسدا سجاتی ہے | ||
کرور / خون | کروہاروس | کھرور | کرور | خون | ||
مہینہ | مہینہ ( متلبّ : چن ) | مہینہ | مہینہ | مہینہ | ہندی توں مہینہ دا چن متلبّ لپت ہو گیا اتے کیول مہینہ ہی رہِ گیا | |
گھوڑا | اچو | اسپ | گھوڑا | اسب | ||
بھرا | بھراتر | براتر | بھراتر | بھائی | ||
چوہیا | موس | موس | موش / موس | |||
گاں | گوؤ | گٔو | گٔو / گاو | گٔو | ||
لمبا | دلکھگھوس | دراگ | لمی | دراز | ||
لکڑی | دورُ | دارُ | ||||
حصہ / بانٹنا | بھیہگ | بھاگ | بخش | بھاگ | ||
پچھے / ریڑھ دی ہڈی | پرستاں | پرشت | پرشت | ورقے | پشت |
ایہناں نوں وی ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture: An Introduction, illustrated, Malden, MA: Blackwell Publishing.
- ↑ Burrow, T. (2001). The Sanskrit Language, 1st Indian, Delhi: Motilal Banarsidass.