نکی آندر
| نکی آندر | |
| |
| پنڈے وچ نکی آندر | |
نکی آندر ہاضمہ پربندھ دا اک انگ اے جیہڑا معدے دے مگروں پر وڈی آندر توں پہلاں آندا اے تے ایتھے اے ہاضمے تے خراک جزب کرن دا بعوتا کم ہوندا اے۔ ایہدے وچ کلیجے توں بائل رس تے لبلبے توں لبلبی رس پعونچدا اے۔ بغیر ریڑھ دی ہڈی آلے جنوراں وچ ہاضمہ پربندھ دا مطلب وڈی آندر ہوندی اے۔ ایتھے اسی انسان تے میملاں دی نکی آندر بارے گل کراں گے۔ نکی آندر دا مڈھلا کم، خراک وچوں ضروری غزائی انگاں تے نمکاں نوں جزب کرنا اے (سوائے گاواں دے جناں وچ خراک کسے ہور ول نال جذب ہوندی اے)۔
اک مرد انسان وچ نکی آندر دی لمائی 6٫9 میٹر (22 فٹ 6 انچ) ہوندی اے تے اک زنانہ انسان وچ ایہدی لمائی 7٫1 میٹر (23 فٹ 4 انچ) ہوندی اے۔ ایہدے ناپ وچ 4٫6 میٹر (15 فٹ) توں لے کر 9٫8 میٹر (32 فٹ) تک کعٹ ود ہوندی اے۔ ایہدی موٹائی 2٫5 توں 3 سینٹی میٹر تک ہوندی اے۔
نکی آندر دے وکھالے وچ ترے انگ ہوندے نیں:
- ڈوڈینم
- جیجینم
- ایلیئم
ہر انگ ویکھن چ اکو جیا دسدا اے پر ایہناں وچ تھوڑا بہتا فرق ہوندا اے۔ ہر انگ وچ مڈھلی پرتاں ہوندیاں نیں جو وکھرے ولگناں دی بنی ہوندیاں نیں۔
معدے توں لنگ کے خراک نکی آندر دے ڈوڈینم انگ وچ اپڑدی اے۔ نکی آندر او تھاں اے جتھے خراک دا زیادہ تر ہاضمہ مکمل ہوندا اے۔ نکی آندر چ کم کرن آلے زیادہ تر انزائم لبلبے وچ بندے نیں تے لبلبی نالی دی مدد توں معدے تک اپڑدے نیں۔ کولیکائسٹوکینن نامی اک ہارمون دا سنیہ لبن توں بعد ایہ انزائم ٹردے نیں، ایہ ہارمون نکی آندر وچ خراکی اجزا باجوں بندا اے۔ اک ہور ہارمون "سکریٹن " وی نکی آندر وچ بندا اے جیدی مدد توں بائی کاربونیٹ آئن نکلدے نیں تے نکی آندر دچ خراک باجوں ہوئی تیزابیت نوں کم کردے نیں۔
نکی آندر وچ خراک دے تن اجزاء دا ہاضمہ ہوندا اے، پروٹین، لپڈ (چکنائی) تے کاربوہائیڈریٹ
- پروٹین نوں لعو وچ جذب ہون توں پہلاں نکے پیپٹائیڈ مالیکیول یا امائنو ایسڈاں وچ پرتیاں جاندا اے۔ پروٹین دے ٹٹن دا عمل معدے وچ شروع ہوندا اے تے نکی آندر وچ جا کر مکدا اے۔ لبلبے توں ٹرپسن تے کائیمو ٹرپسن انزائم نکلدے نیں تے پروٹین نوں ہضم کر کے نکے پیپٹائیڈ تے امائنو ایسڈ وچ بدل دیندے نیں۔
- لپڈ (چکنائی) دے مالیکیول ٹٹ کے فیٹی ایسڈ تے گلیسرول دے مالیکیول بناندے نیں۔ چکنائی دے مالیکیولاں نوں لبلبے دا لائیپیز انزائم توڑدا اے۔ لائیپیز انزائم، کلیجے تے پتے دے نمک آلے "بائل" دی موجودگی وچ کم کردے نیں۔ بائل دے نمک چکنائی دے وڈے قطریاں نوں نکے قطریاں چ پرتاندے نیں۔
- کج کاربوہائیڈریٹ مالیکیول ٹٹ کے نکے "اکوسیکرائیڈ"مالیکیولاں (جیویں گلوکوز) بناندے نیں۔ لبلبی "امائلیز" انزائم کاربوہائیڈریٹ نوں توڑن دا کم کردا اے۔ کج کاربوہائیڈریٹ ہضم ہوئے بغیر لنگ جاندے نیں تے وڈی آندر وچ رہن آلے آندری بیکٹیریا ایہناں نوں ہضم کردے نیں۔
ہضم ہوئی خراک، نکی آندر توں لعو نالیاں جزب ہو جاندی اے۔ نکی آندر ای او تھاں اے جتھے خراک زیادہ تر لعو وچ جزب ہوندی اے۔ نکی آندر دی اندرے پاسے ایپیتھیلیئل جھلی تے انگلیاں وانگوں نکے نکے ابھار ہوندے نیں جناں نوں "ولائی (انیک: ولس)" آکھی دا اے، ایتھے خراک دے اجزاء لعو وچ جزب ہوندے نیں۔
ہر ولس دے آلے دوالے لعو دی نکی نالیاں (کیپیلریاں) تے "لمفیٹک نالیاں (لیکٹیئلاں)" دا جال ہوندا اے۔
زیادہ خراک نکی آندر دے جیجینم حصے وچ جذب ہوندی اے۔
- لویا ڈوڈینم وچ جذب ہوندا اے۔
- وٹامن بی 12 تے بائل نمک نکی آندر دے آخری پاسے وچ جذب ہوندے نیں۔
- پانی تے لپڈ پوری نکی آندر وچ ڈفیوژن نال جزب ہوندے نیں۔
- سوڈیئم بائی کاربونیٹ ایکٹو ٹرانسپورٹ نال جذب ہوندا اے، تے گلوکوز تے امائنو ایسڈ کوٹرانسپورٹ نال جذب ہوندے نیں۔
- فرکٹوز مدد آلی ٹرانسپورٹ نال جذب ہوندا اے۔
بارلے جوڑ
سودھو| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: نکی آندر |
باہرلے انگ : - سر · متھا · مُکھ · اکھ · نک · بُلھ · ٹھوڈی · کن · ہتھ · انگلاں · انگوٹھا · چیچی · نون٘ہہ · لت · بان٘ہہ · جباڑھا · بال · پیر · گوڈا · گوڈے دی چپݨی · گٹا · چھاتی · کھل · موڈھا · دھوݨ · گھنڈی · سینا · پِنّی · ڈھڈ · دُھنّی · لَک · ڈھُوہ · پَٹ
اندرلے انگ : - کلیجا · دل · نکی آندر · گردے · معدہ · پھپھڑے · آنڈاتھیلی · پینکریاز · دماغ · ہڈی · وڈی آندر · پِتّا · لہو
مونہہ دے اندرلے انگ : - مون٘ہہ · جیبھ · دند · حلق · حلق دا کاں