کلیجا

کلیجہ

اتلا لال پاسہ کلیجہ اے

کلیجہ یا جگر ریڑھ دی ہڈی آلے جانداراں تے جنوراں دا اہم انگ اے۔ انسان دے پنڈے دا اک پاسہ اے جیڑا جیون لئی بڑا ضروری اے۔ کلیجہ کئی کم کردا اے جناں چ پنڈے چ نہراں نوں مکاناں، پروٹین بنانا تے ایہو جئے کیمیکل بنانا جناں نال ہاضمہ ٹھیک ریندا اے۔ کلیجہ ناں کم کرے تے جنا اک دن نئی کڈ سکدا۔

کلیجہ میٹابولزم وچ اہم کم کردا اے تے جسم وچ کافی کم کردا اے، جناں وچ گلائیکوجن نوں جمع کرنا، رتے لعو دے ولگناں نوں توڑنا، پلازمہ پروٹین تیار کرنا، ہارمون بنانا تے زہر دا اثر کم کرنا شامل نیں۔ اے نچلے تڑھ وچ ہوندا اے۔ کلیجے وچ بائیل بندا اے جو چکنائی نوں ہضم کرن وچ مدد کردا اے۔ کلیجے دے ولگناں دا کم مالیکیولاں نوں بنانا تے توڑنا اے جو جسم دے نارمل کم کرن لئی ضروری نیں۔

ناں

میڈیکل وچ کلیجے لئی شبد "ہیپر" یا "ہیپیٹ" ورتیا جاند ااے جو یونانی شبد (Greek: hēpar ،ἧπαρ, root hepat-, ἡπατ) توں نکلیا اے جیدا متلب اے لیور یعنی کلیجہ۔

وکھالا

کلیجہ تے پتے دا وکھالا

کلیجہ رتے بھورے رنگ دا ہوندا اے تے ایہدے وکھری شکل تے سائز دے چار لوب ہوندے نیں۔ اک انسانی کلیجے دا وزن 1٫44 توں 1٫66 کلو گرام تک ہوندا اے۔ کلیجہ اک نرم تے تکونی انگ اے۔ اے جسم دا سب توں وڈا اندرآلا انگ (بار آلا سب توں وڈا انگ کھل اے) تے جسم دا سب توں وڈا غدود اے۔ اے معدے دے سجے پاسے تے پتے دے اپر آلے پاسے ہوندا اے۔ اے لعو دی دو وڈی ناڑاں نال جڑیا ہوندا اے، ہیپیٹک آرٹری تے پورٹل وین۔ ہیپیٹک آرٹری وچ "اے اورٹا" توں لعو آندا اے۔ پورٹل وین وچ او لعو ہوندا اے جو تلی، لبلبے تے ہاضمہ پربندھ توں ہاضمے دے بعد بندا اے۔ اے لعو دی ناڑاں ہور نکیاں ہو کے کیپیلریاں بناندیاں نیں جو کلیجے دے لوبیولاں ول ٹر جاندیاں نیں۔ کلیجے دے لوبیول اوہدی کم کرن دی اکائیاں نیں۔

ولگن ونڈاں

کلیجے دے لوباں وچ دو ونڈ دے ولگن ہوندے نیں۔ پیرنکائیمل ولگن تے نا پیرنکائیمل ولگن۔ کلیجے دی 80% تھاں تے پیرنکائیمل ولگن ہوندے نیں جناں نوں ہیپیٹوسائیٹ وی آکھیا جاندا اے۔ نا پیرنکائیمل ولگن کلیجے دا 40% بناندے نیں پر تھاں صرف 6٫5% بناندے نیں۔

فزیالوجی

کلیجے دے کم اوہدے ہیپیٹوسائیٹ کردے نیں۔ کلیجہ عام طور تے دوجے انگاں تے پربندھاں نال رل کے 500 کم کردا اے۔

تیاری

کلیجہ

• امائینو ایسڈ دی تیاری

• کلیجہ کاربوہائیڈریٹ دے میٹابولزم لئی کافی کم کردا اے:

• • امائینو ایسڈ تے گلیسرول توں گلوکوز دی تیاری

• • گلائیکوجن توں گلوکوز دی تیاری

• • گلوکوز توں گلائیکوجن دی تیاری

• پروٹین دی تیاری

• چکنائی دا میٹابولزم

• • کولیسٹرول دی تیاری

• • ٹرائیگلیسرائیڈ دی تیاری

• • لیپو پروٹین دی تیاری

کلیجے دے لوب

• لعوجمن (فبرینوجن، پروتھرومبن)تے لعوناجمن (پروٹین سی، پروٹین ایس، اینٹی تھرومبن) مالیکیولاں دی تیاری

• رتے لعو ولگن دی تیاری

• بائیل دی تیاری

• آئی جی ایف 1 دی تیاری

• تھرومبو پائیٹن دی تیاری

توڑن

• انسولین دا دوجے ہارموناں وچ ٹٹنا

• گلوکورانیڈیٹ بلیروبن دا ٹٹ کے بائیل بنانا

• زریلے مادیاں نوں توڑنا

• امونیا نوں یوریا وچ توڑنا

کلیجے دے روگ

کلیجہ پنڈے دے ہر انگ دے کم وچ ہتھ ونڈاندا اے تے جیون لئی لوڑیدا اے۔ اپنی اچیچی تھاں تے کئی کماں وچ پیا ہون باہجوں ایہنوں کئی روک وی لگدے نیں۔ سب توں چوکھے روگاں وچ وائری ہیپاٹائٹس، شراب نال روگ، چربیلا جگر، سیروسس، تے نشے والیاں دوائیاں توں ہونوالے روگ آندے نیں۔ کلیجے دیاں کئی روگاں وچ پنڈے دے پربندھ وچ بیلیروبن دے وادھے نال یرقان وی ہوجاندا اے۔ بیلیربن ہیموگلوبن دے ٹٹن نال ہوندا اے۔ کلیجہ جگر چوں بیلیروبن نتاردا اے بائل راہیں۔

کلیجے دیاں روگاں دا پتہ لور فنکشن ٹیسٹ توں ہو جاندا اے۔

فیر ہونا

کلیجہ انسانی پنڈے دا ایسا انگ اے جیہڑا اپنے کھوۓ ہوۓ پاسے نوں فیر اگالیندا اے۔ 25% جنا وی کلیجہ رہ جاوے تف اوہ فیر اپنے آپ نوں پورا کرلیندا اے۔ دوبارہ اگن دا کم بہت تیز ہوندا اے تے کلیجہ اک دو ہفتیاں وچ اپنا 50٪ توں وی ودھ ماس دا گھاٹا پورا کرلیندا اے۔

بارلے جوڑ

انسانی انگ

باہرلے انگ : · سر · متھا · مُکھ · اکھ · نک · بُلھ · ٹھوڈی · کن · ہتھ · انگلاں · انگوٹھا · چیچی · نوںھ · لت · باںھ · جباڑا  · بال · پیر · گوڈا · گوڈے دی چپݨی · گٹا · چھاتی · کھل · موڈھا · گردݨ · سینا · پِنی · ڈھڈ · لَک

اندرلے انگ : · کلیجا · دل · نکی آندر · گردے · معدہ · لہو · پھپھڑے · انسانی ہاضما · آنڈاتھیلی · پینکریاز · دماغ · ہڈی · وڈی آندر · تلی · پِتا · خوراک نالی · لہو نالیاں

مونھ دے اندرلے انگ : · مونھ · جیبھ · دند · حݪق · حݪق دا کاں