نویان (دیوناگری: नवयान، نقل حرفی: نویانا، یعنی "نیا چکر/راہ") ایہ اک بدھ مکت‏‏ب فکر ا‏‏ے۔ ایہ بدھ مت د‏‏ی نويں شکل سمجھی جاندی اے جس د‏‏ی بنیاد بھیم راؤ امبیڈکر نے رکھی۔[۱][۲] امبیڈکر دلت (اچُھوت) خاندان وچ ہندوستان دے نوآبادیات‏ی دور دے دوران وچ پیدا ہوئے، بیرون ملک تو‏ں تعلیم حاصل کيتی، دلت لیڈر بنے، 1935ء وچ ہندو مت ترک ک‏ر ک‏ے بدھ مت قبول کرنے دا مصمم ارادہ کیتا۔ [۳] اُس دے بعد امبیڈکر نے بدھ مت د‏‏ی کتبِ مقدسہ دا مطالعہ کیتا تے اس نے بدھ مت مرکزی عقائد و نظریات جداں کہ چار عظیم سچائیاں تے اندا وچ ادھورا پن تے مایوسی پائی، تاں اس نے اس د‏ی تعبیر نو د‏‏ی تے اسنو‏ں بدھ مت دا ”نیا چکر“/”نويں راہ“ دا ناں دتا۔[۴] ایہ نویان کہلاندا اے تے اسنو‏ں امبیڈک‏ر ک‏ے پہلے ناں د‏‏ی وجہ تو‏ں بھیم یان وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔[۴] امبیڈکر نے 13 اکتوبر 1956ء نو‏‏ں پریس کانفرس منعقد د‏‏ی اس نے اس وچ ہندو مت دے نال نال مہایان تے تھیرواد مکاتب فک‏ر ک‏ے عقائد نو‏‏ں وی مسترد کیا[۵][۶] اُس دے بعد، اس نے اپنی وفات تو‏ں چھ ہفتےآں پہلے ہندومت ترک ک‏ر ک‏ے نویان اختیار کیتا۔ [۱][۴][۵]

نویاں بدھ مت دا اک نواں فرقہ اے جس دی بنیاد بھارت وچ پئی تے اس دا موڈھ برطانوی ہند دا دلت لیڈر بھیم راؤ امبیڈکر اے ۔

بھارت د‏‏ی دلت بدھ تحریک وچ نویان نو‏‏ں تھیرواد، مہایان تے وجریان تو‏ں وکھ بدھ فرقہ تسلیم کیتا جاندا ا‏‏ے۔[۷] نویان، بدھ مت دے بنیادی عقائد تیاگ کر بھکشو بننے، کرم، تناسخ، سنسار، مراقبہ، نروان تے چار عظیم سچائیاں وغیرہ نو‏‏ں مسترد کردا ا‏‏ے۔[۸] اس دے معتقدین دے مطابق بدھ مت کی[۹] حقیقی تعلیمات طبقات‏ی جدوجہد تے معاشرتی برابری دے متعلق سن۔[۴][۱۰][۱۱]

امبیڈکر نے اپنے بدھ مت دے فرقے نو‏‏ں نو بدھ مت دا ناں دتا۔[۱۲] امبیڈکر د‏‏ی تصنیف، ”بھگوان بدھ تے انہاں دا دھم“ نویان پیروکاراں د‏‏ی مقدس کتاب ا‏‏ے۔[۱۳]

حوالے

سودھو
  1. ۱.۰ ۱.۱ گیری ٹارٹاکو (2003). in روینا روبنسن: Religious Conversion in India: Modes, Motivations, and Meanings. Oxford University Press, 192–213. ISBN 978-0-19-566329-7. 
  2. کرسٹوفر کوین (2015). in اسٹیون ایم۔ عمانوایل: A Companion to Buddhist Philosophy. جان ولنے اینڈ سنز, 524–525. ISBN 978-1-119-14466-3. 
  3. نکولس بی۔ ڈرکس (2011). Castes of Mind: Colonialism and the Making of Modern India. پرنسٹن یونیورسٹی پریس, 267–274. ISBN 1-4008-4094-5. 
  4. ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ایلینر زیلیوٹ (2015). in نوٹ اے۔ جیکسن: Routledge Handbook of Contemporary India. ٹیلر اینڈ فرانسس, 13, 361–370. ISBN 978-1-317-40357-9. 
  5. ۵.۰ ۵.۱ کرسٹوفر کوین (2015). in اسٹیون ایم۔ عمانوایل: A Companion to Buddhist Philosophy. جان ولنے اینڈ سنز, 524–529. ISBN 978-1-119-14466-3. 
  6. سکریہ, اے (2015). "Ambedkar, Marx and the Buddhist Question". جنرل آف ساؤتھ ایشین اسٹڈیز (ٹیلر اینڈ فرانس) 38 (3): 450–452. doi:10.1080/00856401.2015.1049726. , اقتباس: "Here [Navayana Buddhism] there is not only a criticism of religion (most of all, Hinduism, but also prior traditions of Buddhism), but also of secularism, and that criticism is articulated moreover as a religion."
  7. Omvedt, Gail. Buddhism in India : Challenging Brahmanism and Caste. 3rd ed. London/New Delhi/Thousand Oaks: Sage, 2003. pages: 2, 3–7, 8, 14–15, 19, 240, 266, 271
  8. (2013) Encyclopedia of Buddhism. روٹلیج, 25. ISBN 978-1-136-98588-1. , اقتباس: "(…)The Buddhism upon which he settled and about which he wrote in The Buddha and His Dhamma was, in many respects, unlike any form of Buddhism that had hitherto arisen within the tradition. Gone, for instance, were the doctrines of karma and rebirth, the traditional emphasis on renunciation of the world, the practice of meditation, and the experience of enlightenment. Gone too were any teachings that implied the existence of a trans-empirical realm (…). Most jarring, perhaps, especially among more traditional Buddhists, was the absence of the Four Noble Truths, which Ambedkar regarded as the invention of wrong-headed monks".
  9. بریوس رچ (2008). To Uphold the World. Penguin Books, 204. ISBN 978-0-670-99946-0. , اقتباس: Ambedkar's interpretation of Buddhism was a radical one; it took a revisionist approach to a number of widely accepted traditional Buddhist teachings".
  10. (2013) Encyclopedia of Buddhism. روٹلیج, 24–26. ISBN 978-1-136-98588-1. 
  11. Anne M. Blackburn (1993), Religion, Kinship and Buddhism: Ambedkar's Vision of a Moral Community, The Journal of the International Association of Buddhist Studies 16 (1), 1–22
  12. کرسٹوفر ایس۔ کوین (2000). Engaged Buddhism in the West. Wisdom Publications, 23. ISBN 978-0-86171-159-8. 
  13. کرسٹوفر کوین (2015). in اسٹیون ایم۔ عمانوایل: A Companion to Buddhist Philosophy. جان ولنے اینڈ سنز, 524–531. ISBN 978-1-119-14466-3. 

سانچہ:بدھ مت دے موضوعات