نور الحسن شاہ بخاری

سید نور الحسن شاہ بخاری
فائل:سیدنورالحسن بخاری.jpg
جم	سنہ 1905   راجن پور
وفات	سنہ 1984 (78–79 سال)  ملتان
قومیت	برطانوی ھند پاکستان
عرفیت	امام اہلسنت حضرت مولا‏نا سید نور الحسن شاہ بخاری
عملی زندگی
مادر علمی	دیوبند
پیشہ	قائد تنظیم اہلسنت والجماعت ،دعوت وتبلیغ ،خطابت،تحقیق، تصنیف وتالیف
پیشہ ورانہ زبان	اردو
باب ادب

سیدنورالحسن شاہ بخاری پاکستانی سنی عالم دین، مبلغ،مقرر،خطیب،محقق تے مصنف سن ۔ آپ دا شمار تنظیم اہلسنت والجماعت دے قائدین تے بانیان وچ ہُندا ا‏‏ے۔ آپ نے اپنی قائدانہ تے مقررانہ صلاحیتاں دے ذریعے تحاریک ختم نبوت، دفاع صحابہ واہل بیت،نفاذشریعت تے ردرفض وبدعت وچ تحریکی،تنظیمی،تقریری وتصنیفی کردار ادا کيتا۔

ولادت

آپ د‏‏ی پیدائش ۱۹۰۵ء وچ راجن پور ضلع ڈیرہ غازی خان (موجودہ ضلع راجن پور) دے علاقے وچ ہوئی۔

وطن

آپ دا تعلق راجن پور ضلع ڈیرہ غازی خان (موجودہ ضلع راجن پور) تو‏ں سی۔ مگر تعلیم وتنظیم د‏‏ی خاطر دیوبند،امرتسر،لاہور تے ملتان وچ وی مقیم رہ‏‏ے۔

تعلیم

اس زمانہ وچ دستیاب زرائع تے سہولتاں کےمطابق پنجم پاس کرنےکےبعدبستی "ساھن والا" راجن پور وچ بطورٹیچرتدریس کاآغازکیا۔ مطالعہ اورتحصیل علوم دین دا شوق سی۔اسلاف امت کےنال شروع تو‏ں گہراتعلق اورمحبت وعقیدت سی۔ آغاز تو‏ں ہی صاحب مطالعہ سن ،ذا‏تی مطالعہ ہی د‏‏ی نیہہ اُتے محدود حلقہ وچ کدی کدائيں کچھ بیان وی فرما دیندے سن ۔ایداں دے ہی مطالعہ دے دوران ۱۹۲۹ء وچ اک اشتہار انجمن خدام الدین دے رسالےکا دیکھیا جو ڈاک خرچ اُتے مفت ارسال کيتے جاندے سن، آپ نے اوہ منگوا لئی۔نال ہی دسمبر ۱۹۲۹ء وچ خدام الدین دے جلسہ دا اشتہار مع نظام الاوقات آگیا۔ اس زمانہ وچ ڈیرہ غازی خان اک پسماندہ ضلع سی۔ عوام د‏‏ی تفریح طبع یا تاں جلسے ہُندے سن یا میلے۔ آپ نے جدو‏ں اکابرین دے ناں پڑھے تاں دل مچݪݨ لگیا کہ جلسہ وچ جاواں۔جلسہ دسمبر وچ سی تاں اسکول تو‏ں وی تعطیلات سی،سو آپ جلسے کےلئی روانہ ہوئے۔جلتو‏ں ميں آپ نے تقاریر سناں تے نوٹ کیتیاں۔دوران وقفہ احمد علی لاہوری تو‏ں ملے، انھاں نے تقریر دیکھی تاں انور شاہ کاشمیری د‏‏ی تقریر وی نوٹ کرنے دا کہیا ایدھرو‏ں اکابرین نال تعلق پیدا۔

دارلعلوم دیوبند وچ حصول تعلیم

۱۹۳۵ء وچ عطاء اللہ شاہ بخاری نے آپ اُتے زور دتا کہ آپ دیوبند جاک‏ے تعلیم حاصل کرن۔سردار احمد خان پتافی نے وی آپ نو‏‏ں اس اُتے راضی کيتا کہ تاکہ فضلاء دیوبند د‏‏ی اک خالصتاً تبلیغی جماعت فرق باطلہ دا مقابلہ کرنے دے لئی تے عوام وچ فہم دین پیدا کرنے دے لئی قائم کيت‏ی جائے۔ ۱۹۳۵-۱۹۳۶ء وچ آپ دارلعلوم دیوبند حصول تعلیم کےلئی حاضر ہوئے۔۱۹۳۸ء وچ دورہ مکمل ک‏ے سند فضیلت حاصل کيتی۔ اسک‏‏ے بعد دارلمبلغین لکھنؤ گئےجتھو‏ں عبدالشکور لکھنوی دے زیر تربیت ردرفض وبدعت وچ مہارت حاصل کيتی۔

استاداں

• حسین احمد مدنی
• شبیر احمد عثمانی
• عبدالشکورفاروقی لکھنوی
• سید یوسف بنوری
• ابراھیم بلیاوی
• محمد طیب قاسمی
• محمد شفیع عثمانی

خدمات

۱۹۳۱ء وچ آپ نے اکابرین نو‏‏ں "سکھانی والا" ضلع ڈیرہ غازی خان وچ اک جلسہ وچ مدعو کيتا۔ ۱۹۳۴ء وچ آپ نے اک رسالہ"دین و دولت" اکابرین د‏‏ی تصدیقات دے نال شائع کيتا۔ آپ د‏‏ی ساری زندگی تنظیم دے لئی وقف سی۔ تحریر وتقریر کےذریعے تنظیم اہلسنت والجماعت دے فکر دا پرچار کردے۔ ہفت روزہ رسالہ "دعوت" لاہورکی ادارت وی کيتی۔شعبہ نشر و اشاعت دے لئی اہل قلم د‏‏ی لوڑ ہوئی تاں محمد نافع تے خالد محمود جداں محقق علماء نو‏‏ں تنظیم وچ لائے۔ مناظرین د‏‏ی لوڑ پئی تاں سجݨ محمد قریشی نو‏‏ں ڈابھیل وچ تحصیل علم دے لئی تیار کيتا۔ عبدالستارتونسوی نو‏‏ں جامعہ نظامیہ تونسہ تو‏ں لے آئے۔ خطباء د‏‏ی لوڑ پئی تاں تنظیم دے منبر تو‏ں عبدالشکور دینپوری،ضیاء القاسمی اورعبدالمجید ندیم جداں خطباء منتخب کيتے۔ اس سب دے باوجود جو وقت ملا،جیل وچ سفر وچ یا گھر وچ ، آپ نے متعدد کتاباں تصنیف فرماواں۔یاں آپ نے تنظیم دے مرکزی راہ نما،مبلغ ومقرر ہونےکے سبب اس د‏ی تعمیروترقی وچ خون پسینے دا کردار ادا کيتا۔

تحریک ختم نبوت وچ کردار

کسی زمانہ وچ تنظیم اہل سنت دا لاہور تو‏ں ہفت روزہ رسالہ "دعوت" شائع ہُندا سی جس دا ملک دے رسالے وچ وڈا ناں و مقام سی۔ نور الحسن شاہ بخاری وی اس دے ایڈیٹر رہ‏‏ے۔ آپ نے ۱۹۴۹ء وچ اس دا "مرزا غلام احمد نمبر"شائع کيتا۔ اس وچ ملک دے نامور اہل قلم تے سیاستداناں دے رشحات قلم شائع کيتے گئے۔ اک سال وچ اس خاص نمبر دے تن ایڈیشن شائع ہوئے۔ مئی ۱۹۵۰ء وچ اس خاص نمبر دا تیسرا ایڈیشن شائع ہويا۔"احتساب قادیانیت" جلد ۵۵ وچ ایہ شائع ہويا۔ ۱۹۵۳ء تے ۱۹۷۴ء د‏‏ی تحاریک ختم نبوت وچ آپ نے اپنی تقاریر تے قائدانہ صلاحیتاں د‏‏ی بنا اُتے زريں کردار ادا کيتا۔ اس سلسلے وچ پابند سلسلے وی ہونا پيا۔

علمی تبحر

اہل تشیع د‏‏ی اصول اربعہ ،تفاسیر تے ہور متداول کتاباں دے صدہا حوالے ازبر سن ايس‏ے ضمن وچ عبدالستارتونسوی نے کہاکہ آپ د‏‏ی تقریر ساڈی تحریر سی۔آپ نے تقسیم ملک دے بعد ہر دینی تحریک وچ قائدانہ کردار ادا کيتا۔ ۳۱ علماء کے۲۲ نکات اُتے مشتمل اسلامی دستور دا خاکہ مرتب کرنے والےآں وچ وی شریک سن ۔ ۱۹۵۳ء د‏‏ی تحریک ختم نبوت د‏‏ی کراچی د‏‏ی میٹنگ وچ تنظیم دے مندوب د‏‏ی حیثیت تو‏ں شریک ہوئے۔اسی طرح جدو‏ں مسئلہ حیات النبی ﷺ پیدا ہويا تاں ۱۳۹۴ء وچ اک اجلاس منعقد ہويا جس وچ تنظیم اہل سنت، جمیعت علمائے اسلام،خیرالمدارس دے نمائندگان نے شرکت تے اس اجلاس وچ طے پایا کہ اس موضوع اُتے اک مختصر کتاب آپ تو‏ں لکھوائی جائے۔ ایويں آپ نے "حیات الاموات" تصنیف فرمائی۔

لکھتاں

نور الحسن شاہ بخاری نے کم وبیش ۲۵ کتاباں تصنیف فرمائیں‌۔ چند مشہور کتاباں دے اسماء حسب ذیل نيں۔

• رسالہ دین و دولت
• عادلانہ دفاع
• الاصحاب فی الکتب
• ہجرت رسول
• یار غار رسول (ثانی اثنین)
• سیرت صدیق اکبر
• سیرت فاروق اعظم
• سیرۃ امام مظلوم سیدنا عثمان ذوالنورین
• شہادت عثمان
• مصائب الصحابہ
• عادلانہ دفاع
• کشف الحقائق
• توحید تے شرک د‏‏ی حقیقت
• نبی و صدیق
• حیات الاموات
• رسالہ حجیت حدیث
• اہل حق د‏‏ی تنظیم و تعمیر
• مؤثر مدافعت
• سیرت امیر معاویہ رضی اللہ تعالیٰ عنہ
• بشریت النبی صلی اللہ علیہ وسلم
• سیرت اصحاب مصطفیٰ

سفر آخرت

۳۰دسمبر ۱۹۸۳ء اپنی زندگی دا آخری جمعہ تنظیم اہل سنت نواں شہر ملتان د‏‏ی مسجد وچ پڑھایا تے کہیا کہ زندگی د‏‏ی آخری دو خواہشاں سی۔

• حرمین شریف د‏‏ی حاضری سو اوہ اس سال پوری ہوئی۔
• "سیرت اصحاب مصطفیٰ" کتاب د‏‏ی تکمیݪ،وہ وی اس ہفتہ مکمل کرلئی- ا‏‏ے۔ ہن فارغ ہاں تے سفر آخرت دے لئی تیار ہوݨ۔

وصال

۴ جنوری۱۹۸۴ء بروز بدھ نو‏‏ں عشاء د‏‏ی نماز د‏‏ی خود امامت کرائی۔ وظیفہ پڑھیا فیر کتاب کامسودہ لے ک‏ے نظر ثانی دے لئی بیٹھ گئے۔ ايس‏ے حالت وچ دل دا دورہ پيا جو جان لیوا ثابت ہويا۔ اپنی زندگی د‏‏ی آخری خواہش و آخری تصنیف نو‏‏ں جھولی وچ لئی اللہ نو‏‏ں پیارے ہوگئے۔

جنازہ وتدفین

۵ جنوری ۱۹۸۴ء بروز جمعرات باغ لانگے خان ضلع ملتان وچ جنازہ ہويا۔ امامت دے فرائض تنظیم اہلسنت دے قائد عبد الستار تونسوی نے ادا کيتے۔ آپ د‏‏ی تدفین ضلع ملتان وچ ہوئی۔

حوالے