نانوتہ دا خانوادۀ صدیقی
نانوتہ دا خانوادۀ صدیقی خلیفۂ راشد اول ، ابو بکر صدیق دی اولاد اے ، جو بنیادی طور اُتے بھارت دے قصبہ نانوتہ وچ مقیم نيں۔ اس خاندان دے قابل ذکر افراد وچ مملوک علی نانوتوی ، محمد قاسم نانوتوی ، محمد یعقوب نانوتوی ، محمد طیب قاسمی تے محمد سالم قاسمی شامل نيں۔
محمد قاسم نانوتوی نے دارالعلوم دیوبند دے بانیانہاں وچوں اک سن ، محمد مظہر نانوتوی نے مظاہر علوم سہارنپور دے بانیانہاں وچوں اک سن ، محمد طیب قاسمی؛ آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے بانیانہاں وچوں اک سن تے محمد سالم قاسمی دارالعلوم وقف دیوبند دے بانیانہاں وچوں اک سن ۔
تریخ
سودھومغل شہنشاہ شاہجہان دے دور وچ ، محمد ہاشم بلخ توں ہندوستان پہنچے تے نانوتہ وچ آباد ہو گئے۔[۱] شاہجہان نے انھاں اک "جاگیر" عطا کيتی، ايسے طرح ہور علمی تے سنجیدہ شخصیتاں نوں وی عطا کيتا گیا۔[۲]
نسب
سودھومولوی محمد ہاشم دا نسب نامہ ایہ اے: "محمد ہاشم بن شاہ محمد بن قاضی طہ بن مفتی مبارک بن شیخ امان اللہ بن شیخ جمال الدین بن قاضی میراں وڈے بن شیخ قاضی مظہر الدین بن نجم الدین الثانی بن نور الدین الرابع بن قیام الدین بن ضیاء الدین بن نور الدین ثالث بن نجم الدین بن نور الدین ثانی بن رکن الدین بن رفیع الدین بن بہاء الدین بن شہاب الدین بن خواجہ یوسف بن خلیل بن صدر الدین بن رکن الدین السمرقندی بن صدر الدین الحاج بن اسماعیل الشہید بن نور الدین القتال بن محمود بن بہاء الدین بن عبد اللہ بن زکریا بن نور بن سراح بن شادی الصدیقی بن وحید الدین بن مسعود بن عبد الرزاق بن قاسم بن محمد بن ابوبکر صدیق".[۳]
شخصیتاں
سودھومملوک علی نانوتوی
سودھو
تفصیلی لی لئی ویکھو: مملوک علی نانوتوی
مملوک علی نانوتوی 1789 توں 1851 دے درمیان دے سن ۔ انہاں دا نسب ایہ اے: مملوک علی بن مولانا احمد علی بن غلام شرف بن عبد اللہ بن ابو الفتح بن محمد معین بن عبد السمیع بن محمد ہاشم ۔[۴]
اپنے کیریئر دے دوران مولانا مملوک علی ذاکر حسین دہلی کالج وچ استاذ رہے۔ اپنے عہد دے سبھی وڈے بھارتی علما دا استاد ہونے دا سہرا انہاں دے سر اُتے اے جداں: فضل الرحمن عثمانی دیوبندی ، محمد قاسم نانوتوی ، ڈپٹی نذیر احمد دہلوی ، رشید احمد گنگوہی ، سرسید سید احمد خان تے ذکاء اللہ دہلوی۔[۵][۶]
انہاں دے بیٹے محمد یعقوب نانوتوی نے 1866 توں 1883 تک دار العلوم دیوبند دے پہلے صدر المدرسین دی حیثیت توں خدمات انجام دتیاں۔[۷] دیوبندی مسلک دی کتاب "" المہند علی المفند دے مصنف خلیل احمد سہارنپوری؛ مملوک علی دے نواسہ سن ۔[۸]
محمد قاسم نانوتوی
سودھو تفصیلی لی لئی ویکھو: محمد قاسم نانوتوی
محمد قاسم نانوتوی 1832 توں 1880 دے درمیان دے سن ۔ انہاں دا نسب ایہ اے: "محمد قاسم بن اسعد علی بن غلام شاہ بن محمد بخش بن علاء الدین بن محمد فتح بن محمد مفتی بن عبد السمیع بن محمد ہاشم"[۹] اوہ دار العلوم دیوبند دے بانیاں وچوں اک سن ، جتھے دیوبندی تحریک دا آغاز ہويا۔ انہاں دے بیٹے حافظ محمد احمد ریاست حیدرآباد وچ اک صدر مفتی سن تے انھاں نے دار العلوم دیوبند وچ پینتِیہہ سال تک بطور مہتمم خدمات انجام دتیاں۔[۱۰][۱۱][۱۲] جدوں کہ حافظ محمد احمد دے بیٹے محمد طیب قاسمی نصف صدی تک اس عہدہ اُتے فائز رہے۔ محمد طیب وی آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے بانیان وچوں نيں۔[۱۳]
محمد طیب دے فرزند محمد سالم قاسمی؛ دار العلوم وقف دیوبند دے بانیان وچوں تے اس دے مہتمم سن ۔[۱۴] محمد سالم قاسمی دے فرزند محمد سفیان قاسمی دار العلوم وقف دیوبند دے موجودہ مہتمم نيں۔[۱۵]
حافظ لطف علی
سودھولطف علی مملوک علی نانوتوی دے چچازاد بھائی سن ۔ انہاں دا نسب ایہ اے: "لطف علی بن محمد حسن بن غلام شرف[۱۶] بن عبد اللہ بن ابو الفتح بن محمد معین بن عبد السمیع بن محمد ہاشم"۔[۱۷]
لطف علی دے فرزندان محمد مظہر نانوتوی ، محمد احسن نانوتوی تے محمد منیر نانوتوی سن ۔[۱۶] اپنے کیریئر دے دوران محمد احسن نے بریلی کالج دے شعبۂ فارسی دے صدر پروفیسر دی حیثیت توں خدمات انجام دتیاں۔[۱۶] جدوں کہ محمد مظہر نے مظاہر علوم دی ترقیاتی خدمات انجام دتیاں[۱۸] تے محمد منیر نے دار العلوم دیوبند دے ستويں مہتمم دی حیثیت توں خدمات انجام دتیاں۔[۱۹]
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ سانچہ:Cite thesis
- ↑ مولانا محمد قاسم نانوتوی: حیات تے کارنامے, 2015, 32.
- ↑ "حضرت مولانا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in ur), دیوبند: نواز پبلیکیشنز, 90–214.
- ↑ "حضرت مولانا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in Urdu), 90–214.
- ↑ تذکرہ خانوادۂ ولی اللہی (in Urdu). حیدرآباد، سندھ: سندھ یونیورسٹی, 455-456.
- ↑ نظام الدین اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, دوسرا ، اپریل 2016 (in Urdu), دیوبند: دار المؤلفین, 246.
- ↑ محمد میاں دیوبندی. علمائے حق تے انہاں دے مجاہدانہ کارنامے 1. دیوبند: فیصل پبلیکیشنز, 51.
- ↑ محمد زکریا کاندھلوی. "حضرت اقدس مولانا الحاج خلیل احمد", تاریخِ مشائخِ چشت. بہادر آباد، کراچی: مکتبۃ الشیخ, 297.
- ↑ سوانح قاسمی 1 (in ur). دیوبند: مکتبہ دار العلوم دیوبند, 113.
- ↑ تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, پہلا ، 1994 (in ur), دیوبند: دار المؤلفین, 17.
- ↑ "حافظ محمد احمد", علمائے حق تے انہاں دے مجاہدانہ کارنامے 1 (in ur). دیوبند: فیصل پبلیکیشنز, 162–163.
- ↑ تریخ دار العلوم دیوبند, 1981 2, دار العلوم دیوبند: ادارۂ اہتمام, 37–38, 170–174.
- ↑ پسِ مَرگِ زندہ (in ur). ادارہ علم و ادب، دیوبند, 108–172.
- ↑ A Talib's Tale: The Life and Times of a Pashtoon Englishman, 2020, پنگوئن رینڈم ہاؤز, 173. ISBN 9788184004397.
- ↑ "A Condolence Meet of Hazrat Maulana Salim Qasmi and Mufti Abdullah Kapodri (ra)". بصیرت آنلائن. https://web.archive.org/web/20210410062130/https://english.baseeratonline.com/2018/07/20/a-condolence-meet-of-hazrat-maulana-salim-qasmi-and-mufti-abdullah-kapodri-ra/. Retrieved on ۲۸ جون ۲۰۲۱.
- ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ ۱۶.۲ "حضرت مولانا محمد احسن نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 1 (in Urdu), 405–560.
- ↑ "حضرت مولانا محمد یعقوب نانوتوی", سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in Urdu), 90–214.
- ↑ «مدرسہ مظاہر علوم سہارنپور 1866–2011». Deoband.net. بایگانیشده از اصلی در ۲۳ اکتوبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۲ مارچ ۲۰۲۱.
- ↑ "اربابِ اہتمام", تریخ دار العلوم دیوبند, 2005 2, المیزان اردو بازار، لاہور, 287.
کتابیات
سودھو- مولانا محمد قاسم نانوتوی: حیات تے کارنامے, 2015, دیوبند: شیخ الہند اکیڈمی.