محمد سالم قاسمی
خطیب الاسلام مولیانا محمد سالم قاسمی | |
|---|---|
| دار العلوم وقف دیوبند دے مہتمم | |
| عہدہ سمبھالیا 25 مارچ 1982 – 3 ستمبر 2014 | |
| کامیاب | محمد سفیان قاسمی |
| ذاتی | |
| پیدائش | 8 جنوری, 1926 |
| وفات | ۱۴ اپریل ۲,۰۱۸ (عمر 92 سال) |
| مدفن | مزارِ قاسمی, دیوبند |
| مذہب | اسلام |
| والدین |
|
| دور حکومت | بھارت |
| فرقہ | سنی |
| فقہی مسلک | حنفی |
| تحریک | دیوبندی |
| بنیادی دلچسپی | علم الکلام, اسلامی فلسفہ |
| قابل ذکر کم | مبادی التربیت الاسلامی |
| مادر علمی | دار العلوم دیوبند |
| مرتبہ | |
| استاذ | اشرف علی تھانوی |
| اعزازات | امام شاہ ولی اللہ ایوارڈ، امام محمد قاسم نانوتوی ایوارڈ، نشانۂ امتیاز (مصر) |
محمد سالم ابن محمد طیب ابن محمد احمد ابن محمد قاسم صدیقی نانوتوی (1926–2018) ہندوستان دے جید علما وچ شمار ہُندے نيں آپ نے 1982 وچ مولیانا سید انظرشاہ مسعودی کشمیری دے ہمراہ چل کے دار العلوم وقف دیوبند دی نیو پائی آپ نوں علوم و معارف دی وجہ توں لوک آپ نوں خطیب الاسلام کہندے نيں.[۱]
تمہید
سودھوخطیب الاسلام حضرت مولیانا محمد سالم قاسمی صاحب خانوادۂ قاسمی دے گل سر سبد تے حکیم الاسلام حضرت مولیانا قاری محمدطیب صاحب دے خلف اکبر و جانشین تے دار العلوم وقف دیوبند دے مہتمم تے اس دے سرپرست سن ۔ ہور مولیانا اشرف علی تھانوی دے صحبت یافتہ تے شاگرد وی نيں، زمانۂ تعلیم دے انہاں دے رفقا وچ کئی ممتاز شخصیتاں وچوں اک ناں مرشدالامت حضرت مولیانا سید محمد رابع حسنی ندوی صاحب ناظم دارالعلوم ندوۃ العلماء لکھنؤ و صدر آل اندتا مسلم پرسنل لاء بورڈ دا وی اے، جو ہدایہ دے سبق وچ انہاں دے نال سن، انہاں دے معاصرین تے رفقا تعلیم وچ فدائے ملت امیرالہند حضرت مولیانا سید اسعد مدنی سابق صدر جمعیۃعلماءہند تے مولیانا عتیق الرحمن نعمانی سنبھلی بن مولیانا محمدمنظور نعمانی وغیرہ شامل نيں۔[۲]
ولادت باسعادت
سودھواس علمی خانوادہ تے بزرگ والدین دی گود وچ آپ دی ولادت بروز جمعہ بتریخ 22 جمادی الثانی 1344ھ مطابق 8 جنوری 1926ء نوں دیوبند وچ ہوئی۔[۲]
تعلیمی مرحلہ
سودھوآپ نے 1367ھ مطابق 1948ء وچ فراغت حاصل کيتی، آپ دے دورۂ حدیث شریف دے استاداں وچ حضرت مولیانا سید حسین احمد مدنیؒ، شیخ الادب حضرت مولیانا اعزاز علی صاحبؒ، جامع المعقول و المنقول حضرت مولیانا ابراہیم صاحب بلیاویؒ تے حضرت مولیانا سید فخر الحسن صاحبؒ وغیرہ نيں ـ[۲]
درس و تدریس
سودھوتعلیمی مراحل توں فراغت دے فوراً بعد ہی دار العلوم دیوبند وچ بحیثیت مدرس مقر ر ہوئے تے ابتدا ً نورالایضاح تے ترجمۂ قرآن کریم دا درس آپ توں متعلق رہیا، فیر بعد وچ بخاری شریف، ابوداؤد شریف، مشکوٰۃ شریف، ہدایہ، شرح عقائد وغیرہ کتاباں آپ توں متعلق رہیں…[۳]
دار العلوم وقف دیوبند دی جانب سفر
سودھو1403ھ مطابق 1982ء وچ دار العلوم دیوبند وچ پیدا ہونے والے اختلاف دے بعد آپ نے مولیانا سید انظرشاہ مسعودی کشمیری دے ہمراہ ہوکے دار العلوم وقف دیوبند دے ناں توں دوسرا دار العلوم قائم کیاـ آپ 1982 توں تادمِ حیات دار العلوم وقف دیوبند دے مہتمم رہے ـ[۳][۴][۵]
تعلق بیعت و ارشاد
سودھوسانچہ:Unreferenced section مولیانا محمد سالم صاحب نے بیعت و ارادت دا تعلق مولیانا شاہ عبد القادر رائے پوری توں قائم کيتا، لیکن اصلاح و تربیت اپنے والد ماجد مولیانا قاری طیب صاحب توں لی تے انہاں دے مجازِ بیعت و ارشاد ہوئے کے انہاں دے متوسلین تے خلفاء دی تربیت فرمائی۔ مولیانا دے سلوک و ارشاد وچ تربیت و اجازت پانے والےآں دی وی اک وڈی تعداد اے، اجازت یافتہ حضرات دی تعداد 100 توں متجاوز اے۔
لکھتاں
سودھومولیانا محمدسالم قاسمی دی کچھ مایاناز کتاباں درج ذیل نيں [۳][۶]
- مبادی تربیت الاسلامی (عربی)
- جائزہ ترجمہ قرآن کریم
- تاجدار ارضِ حرم دا پیغام
- مردانِ غازی
- اک عظیم تاریخی خدمت
- سفر نامہ برما
- خطبات خطیب الاسلام (آپ دا مختلف بیانات دا مجموعہ، 5 جلداں وچ چھپ چکيا)ـ
عہدے و مناصب
سودھومولیانا محمدسالم قاسمی نے اپنی زندگی وچ درجِ ذیل مناصب پع خدمات انجام دتیاں:[۲]
- صدرمہتمم، دار العلوم وقف دیوبند
- نائب صدر، آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ
- ممبر، علی گڑھ مسلم یونیورسٹی کورٹ
- رکنِ شوریٰ دار العلوم ندوتہ العلماء لکھنؤ
- رکنِ شوریٰ، جامعہ مظاہرعلوم وقف سہارنپور
- مستقل رکن، فقہ کونسل، جامعہ ازہر، قاہرہ
- صدر، مسلم مجلسِ مشاورت
- سرپرست، کل ہند رابطہ مسیتاں
- سرپرست، اسلامک فقہ اکیڈمی انڈیا.[۷]
انعامات و اعزازات
سودھو- مصری حکومت کیتی طرف توں برِّصغیر دے ممتاز عالم دا نشانِ امتیاز۔[۲]
- امام قاسم نانوتوی ایوارڈ۔ [۸]
- حضرت شاہ ولی اللہؒ ایوارڈ چہارم[۱][۹]
تے بوہت سارے انعامات و اعزازات توں آپ نوں نوازیا گیا اے ۔
وفات
سودھومولیانا محمدسالم قاسمی دا انتقال 14اپریل 2018 نوں دوپہر 2بجے دے نیڑے ہويا۔ تے اُسی رات نوں دیوبند دے قاسمی قبرستان وچ آپکو سپرد ائے خاق کیتا گیا۔[۵][۱۰]
ضروری نوٹ
سودھو
- 1 ^ آپ نوں شاہ ولی ایوارڈ چہارم شاہ ولی اللہ انسٹی ٹیوٹ توں ملیا جو کاکانگر، نويں دہلی وچ واقع اے ـ ایہ ادارہ انسٹی ٹیوٹ آف ابجکٹیو سٹڈیذ, جامعہ نگر، نويں دہلی توں مختلف اے تے اس ادارے توں وی شاہ ولی اللہ ایوارڈ جا رہے ہُندا اے ـ
حوالے
سودھو- ↑ The Life and Times of Hakimul Islam Mawlana Qari Muhammad Tayyib (in English). Hujjat al-Islam Academy, Darul Uloom Waqf, Deoband, 194. Retrieved on 31 May 2019.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ ۲.۴ «Obituary: Maulana Muhammad Salim Qasmi, an ocean of knowledge». TwoCircles.net. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ «Hazrat Maulana Muhammad Salim Qasmi (RA)». dud.edu.in. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.
- ↑ MAULANA MOHAMMAD SALIM QASMI AND HIS CONTRIBUTION THROUGH ALL INDIA MUSLIM PERSONAL LAW BOARD (AIMPLB). Retrieved on 2 June 2019.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ «Deoband rector Maulana Salim Qasmi no more». RisingKashmir.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۴ جولائی ۲۰۱۹. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.
- ↑ «Maulana Muhammad Salim Qasmi: Distinguished, Respected and Accomplished Theologian, Islamic Scholar and Guide». Medium.com. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.
- ↑ A Brief Report (Islamic Fiqh Academy) Year 1989–2014. Islamic Fiqh Academy, India. Retrieved on 2 June 2019.
- ↑ «Imam Muhammad Qasim Nanotwi award to Maulana Salim Qasmi». MilliGazette.com. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.
- ↑ «Waliullah Award presented to Maulana Salim». MilliGazette.com. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.
- ↑ «Rector Darul Uloom Waqf, Deoband Maulana Mohammad Salim Qasmi dies at 92». Ummid.com. دریافتشده در ۲ جون ۲۰۱۹.