محمد مظہر نانوتوی
 

جم سنہ 1821   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


نانوتہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاریخ وفات 3 اکتوبر 1885 (63–64 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

عملی زندگی
مادر علمی ذاکر حسین دہلی کالج   ویکی ڈیٹا اُتے (P69) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

محمد مظہر نانوتوی (1821 – 3 اکتوبر 1885) اک بھارتی مسلما‏ن عالم تے تحریک آزادی دے محرک کارکن سن ۔ آپ مظاہر علوم سہارنپور دے بانیان وچو‏ں نيں۔ اوہ جنگِ شاملی وچ شریک سن تے برصغیر پاک و ہند دے انیہويں صدی دے یگانہ روزگار مشائخ وچو‏ں نيں۔ [۱]

سوانحی خاکہ

سودھو

محمد مظہر 1821 وچ نانوتہ دے صدیقی گھرانہ وچ پیدا ہوئے۔[۲][۳] انہاں دے والد لطف علی مملوک علی نانوتوی دے چچازاد بھائی سن ۔[۴] مظہر نانوتوی نے حفظِ قرآن تے اپنی ابتدائی تعلیم اپنے والد تو‏ں حاصل کيتی۔[۳]انھاں نے دہلی کالج وچ مملوک علی نانوتوی تو‏ں تعلیم حاصل کيتی۔[۲] انھاں نے موطأ امام مالک تے کچھ دوسری حدیث د‏‏یاں کتاباں شاہ عبد الغنی دہلوی تو‏ں تے صحیح بخاری شاہ محمد اسحاق دہلوی تو‏ں پڑھی۔[۵] اوہ تصوف وچ رشید احمد گنگوہی دے اک مجاز سن ۔[۶]

مولا‏نا مظہر نو‏‏ں الواس اشپرنگر نے وارانسی وچ گورنمنٹ کالج دے شعبۂ عربی دا صدر مدرس مقرر کيتا سی۔[۷] بعد وچ انھاں نے گورنمنٹ کالج، اجمیر دے شعبۂ عربی د‏‏ی صدارت کيتی۔[۸] اوہ آگرہ کالج وچ وی مدرس رہ‏‏ے۔[۹] مظہر نے تحریک آزادی ہند وچ حصہ لیا تے جنگِ شاملی وچ امداد اللہ مہاجر مکی دے نال جنگ لڑی۔[۱۰] 1857 دے بعد سرکاری ادارےآں وچ کم کرنے دے بارے وچ انہاں دے خیالات تبدیل ہوئے۔[۱۱] انھاں نے نول کشور پریس کاپی ایڈیٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں شمولیت اختیار کيتی تے ست سال تو‏ں زیادہ عرصہ اوتھ‏ے کم کيتا۔ [۱۲] انہاں د‏‏ی ترتیب شدہ لکھتاں وچ غزالی د‏‏ی احیاء العلوم تے طاہر پٹنی د‏‏ی مجمع البحار شام‏ل نيں؛ مؤخر الذکر اس وقت دا سب تو‏ں وڈا علمی کم ا‏‏ے۔ [۱۲] فروری 1867 وچ مظہر نانوتوی مظاہر علوم سہارنپور آگئے۔ جتھے انھاں نے تفسیر ، حدیث ، فقہ ، ادب تے تریخ سمیت کئی فنون دا درس دتا[۱۳][۱۴] انھاں مظاہر علوم د‏‏ی ترقی وچ انہاں د‏‏ی خدمات دے لئی بانی دے پیش اُتے تصور کيتا جاندا ا‏‏ے۔ [۶]

مظہر نانوتوی دا انتقال 3 اکتوبر 1885 نو‏‏ں ہويا۔[۱۵] انہاں دے شاگرداں وچ محمد قاسم نانوتوی تے خلیل احمد سہارنپوری شام‏ل نيں۔[۱۶]

حوالے

سودھو
  1. «مدرسہ مظاہر علوم سہارنپور 1866–2011». Deoband.net. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتوبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۳ جولائی ۲۰۱۹.
  2. ۲.۰ ۲.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  3. ۳.۰ ۳.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  4. سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in ur), 90–214. 
  5. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  6. ۶.۰ ۶.۱ اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, دوسرا، اپریل 2016 (in اردو), دیوبند: دار المؤلفین, 243. 
  7. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  8. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  9. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  10. میدان شاملی و تھانہ بھون تے سرفروشان اسلام (in ur). تھانہ بھون: ادارہ تالیفات اشرفیہ, 16. 
  11. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  12. ۱۲.۰ ۱۲.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  13. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  14. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  15. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  16. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.


کتابیات

سودھو
  • تذکرہ حضرت مولا‏نا محمد مظہر نانوتوی, جنوری 2007 (in اردو), کاندھلہ: مفتی الہی بخش اکیڈمی. 
  • "مولوی محمد مظہر مرحوم", تذکرہ خانوادہ ولی اللہی (in ur). جامشورو: سندھ یونیورسٹی, 513–519. 
  • سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 1 (in ur), Deoband: نواز پبلیکیشنز, 495–504.