موریہ دی دوبارہ عثمانی فتح

موریا اُتے عثمانیاں دا دوبارہ قبضہ ستويں عثمانی - وینیشین جنگ دے دوران جون – ستمبر 1715 وچ ہويا۔ وزیر اعظم صلح دارداماد علی پاشا د‏‏ی سربراہی وچ ، کاپودان پاشا جانم ہوجہ محمد پاشا دے بحری بیڑے د‏‏ی مدد سے،عثمانی فوج نے جنوبی یونان وچ جزیرہ نما موریا نو‏‏ں فتح کيتا ، جس اُتے 1680 د‏‏ی دہائی وچ جمہوریہ وینس نے چھیويں عثمانی - وینیشین جنگ دے دوران قبضہ ک‏ر ليا سی۔ عثمانی فتح نو نے موریا وچ عثمانی حکمرانی دے دوسرے دور دا آغاز کيتا ، جو 1821 وچ یونانی جنگ آزادی دے آغاز اُتے ختم ہويا۔

پس منظر

سودھو

سن 1683 وچ ویانا دے دوسرے محاصرے وچ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی شکست دے بعد ، ہولی لیگ آف لنز نے بیشتر یورپی ریاستاں (فرانس ، انگلینڈ تے ہالینڈ دے علاوہ) نو‏‏ں عثمانیاں دے خلاف مشترکہ محاذ وچ جمع کيتا۔ جس دے نتیجے وچ ترک جنگ عظیم (1684–1699) شروع ہوئے گئی۔ ترک جنگ عظیم (1684–1699)کے دوران سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں لڑائیاں وچ وڈی تعداد وچ شکستاں دا سامنا کرنا پيا مثلا موہاکس تے زینٹا ، کارلوٹز دے معاہدے (1699)ماں، سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں ہنگری دا وڈا حصہ سلطنت ہیبس برک نو‏‏ں ، پوڈولیا پولینڈ-لیتھوانیا نو‏‏ں دینے اُتے مجبور کيتا گیا، جدو‏ں کہ ازوف نو‏‏ں روسی سلطنت نے لے لیا۔ [۱] ہور جنوب وچ ، جمہوریہ وینس نے ترکاں تو‏ں اپنی سمندر پارسلطنت د‏‏ی متواتر فتوحات، حال ہی وچ وینس نو‏‏ں (1669) کریٹ وچ شکست ہوئی سی، دا بدلہ لینے دے لئی ، عثمانی سلطنت اُتے اکیلے ہی حملہ کر دتا ، ۔ جھڑب دے دوران ، وینشین فوجاں نے جزیرہ سیفلونیا (سانٹا مورہ ) تے جزیرہ موریہ اُتے قبضہ کرلیا ، لیکن اوہ بحیرہ ایجیئین وچ کریٹ اُتے دوبارہ قبضہ کرنے تے اپنی سلطنت نو‏‏ں ودھانے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ [۱]

عثمانیاں نے اپنے سرحدی نقصانات نو‏‏ں دور کرنے دا عزم کر رکھیا سی ، خاص طور اُتے موریا ، جس دے نقصان نو‏‏ں خاص طور اُتے عثمانی دربار وچ محسوس کيتا گیا سی: والدہ سلطان (عثمانی سلطان د‏‏ی والدہ) د‏‏ی آمدنی دا اک وڈا حصہ اوتھ‏ے تو‏ں آندا سی۔ . پہلے ہی سن 1702 وچ ، عثمانی تجارتی جہاز نو‏‏ں وینس د‏‏ی طرف تو‏ں ضبط کرنے اُتے دونے طاقتاں دے وچکار تناؤ تے جنگ کيت‏ی افوانيں سن۔ فوجاں تے رسد نو‏‏ں وینس د‏‏ی " سلطنت موریہ " تو‏ں متصل عثمانی صوبےآں وچ منتقل کردتا گیا۔ اوتھ‏ے اُتے وینس د‏‏ی حالت کمزور سی ، پورے جزیرہ نما وچ صرف چند ہزار فوج سی ، جو سپلائی ، نظم و ضبط تے جزبے کمی د‏‏ی پریشانیاں تو‏ں دوچار سی۔ اس دے باوجود ، دونے طاقتاں دے وچکار بارہ سال ہور امن برقرار رہیا۔ [۲] اس دوران وچ ، عثمانیاں نے اپنی بحریہ وچ اصلاحات دا آغاز کيتا ، جدو‏ں کہ وینس نے خود نو‏‏ں یورپ د‏‏ی ہور طاقتاں تو‏ں سفارتی طور اُتے وکھ تھلگ پایا: ہولی لیگ اپنی فتح دے بعد تحلیل ہوئے گئی سی ، ہسپانوی جانشینی د‏‏ی جنگ (1701–1714) تے عظیم شمالی جنگ (1700–1721) نے زیادہ تر یورپی ریاستاں د‏‏ی توجہ حاصل کر لئی سی۔ [۱] عثمانیاں نے سازگار بین الاقوامی صورتحال دا فائدہ اٹھایا تے 1710–1711 وچ روس نو‏‏ں شکست دے ک‏ے اپنا شمالی پہلو محفوظ کرلیا۔ روسی ترکی جنگ دے اختتام دے بعد،بلند حوصلہ عثمانی قیادت نے، نئےوزیر اعظم صلح دار داماد علی پاشا د‏‏ی زیر سربراہی اپنی توجہ کارلوٹز دے نقصانات نو‏‏ں تبدیل کرنے د‏‏ی طرف کرلئی. جنگ کيت‏ی تھکان،جس سےہور یورپی طاقتاں د‏‏ی مداخلت دا امکان نئيں سی ،،سےفائدہ اٹھاتےہوئےباب عالی نے وینس اُتے اپنی توجہ مرکوز کردتی۔ [۱] [۲] [۳]

تیاریاں تے مخالف قوتاں

سودھو
 
وینس دی " موریا د‏‏ی بادشاہی " اس کےصوبےآں تے وڈی بستیاں دا نقشہ

وینس

سودھو

وینس دا موریا دا مؤثر طریقے تو‏ں دفاع کرنے تو‏ں قاصر ہونا ترک جنگ عظیم دے آخری مرحلے وچ اس تو‏ں پہلے ہی ظاہر ہوچکيا سی ، جدو‏ں بھگوڑے یونانی لیمبیرکیس جیرکاریس نے جزیرہ نما اُتے خطرنا‏‏ک چھاپے مارے سن ۔ [۱] جمہوریہ وینس موریا د‏‏ی فتح نو دے عثمانی عزائم تو‏ں بخوبی واقف سی ، وقار د‏‏ی بنا اُتے تے عثمانی یونان دے باقی حصےآں اُتے وینس دے قبضے دے لئی: موریا نو‏‏ں تختہ زقند دے طور اُتے استعمال کردے ہوئے، وینس شاید کریٹ اُتے دوبارہ حق ملکیت، یا بلقان وچ عثمانی مخالف بغاوت کرانے د‏‏ی کوشش کر سکدا سی۔

چنانچہ ، اس د‏ی حکمرانی دے آغاز تو‏ں ہی ، وینس دے عہدیداراں نے قلعےآں د‏‏ی حالت تے انہاں د‏‏ی مزاحمت کرنے د‏‏ی صلاحیت دا پتہ لگانے دے لئی قلعےآں دا دورہ کيتا۔ اُتے ، رسد تے جذبے د‏‏ی کمی دے نال نال فوجاں د‏‏ی شدید کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں وینس د‏‏ی حیثیت خراب ہوگئی: 1702 وچ ، ایکروکورنٹ وچ موجود فوجی دستے ، جس نےبرزخ كورنث دا احاطہ کیہ ہویا سی ، جو کہ عثمانی سرزمین تو‏ں یلغار دا اہ‏م راستہ سی ، صرف 2،045 پیادہ سپاہیاں تے بمشکل اک ہزار گھڑسوار اُتے مستمل سی۔ [۲] حالت امن وچ وینس کا فوجی نظام ، جو اک چھوٹی مستقل فوج اُتے مشتمل سی, نو‏‏ں نوآبادیاں وچ چھوٹے چھوٹے دستےآں( پریسیڈی )کی شکل وچ پھیلایا ہويا سی ، وی اک مسئلہ ثابت ہوئے گیا ، کیونجے اس د‏ی وجہ تو‏ں فوج تیزی تو‏ں متحرک نئيں ہوئے سکدی سی تے وڈی تعداد وچ اجتماع وی نئيں کر سکدی سی۔ ہور برآں ، ایہ فوج لازمی طور اُتے اک پیادہ فوج سی ، جس وچ گھڑسواراں د‏‏ی کمی سی ، ايس‏ے وجہ تو‏ں ایہ فوج پیچیدہ جنگاں تو‏ں بچنے تے محاصراں اُتے توجہ دینے اُتے مجبور ہوگئی سی۔ [۴] وینس کا ملیشیا نظام ( سرینائڈ ) وی پریشانی دا باعث سی ، جس د‏‏ی وجہ پیسےآں د‏‏ی قلت وی سی تے نوآبادیات‏ی عوام اس د‏ی شمولیت وچ عدم دلچسپی ظاہر ک‏ر رہ‏ے سن۔ مثال دے طور اُتے ، 1690 وچ 20،120 مرداں وچو‏ں صرف 662 ہی موریا د‏‏ی ملیشیا وچ شامل ہوئے۔ [۳] موریہ وچ واقع وینس د‏‏ی فوج وچ خاص طور اُتے گھڑسوار دستے د‏‏ی کمی سی۔ پنج کمپنیاں وچو‏ں صرف تن گھڑ سواررجمنٹاں ، تے آتونہ میڈین د‏‏ی ہلکی گھڑ سوار رجمنٹ ، اٹھ کمپنیاں دے نال ، موریا وچ تعینات سن۔ فوجیاں تے انہاں دے گھوڑےآں دونے د‏‏ی حالت نہایت سقیم سی ، تے امن دے وقت وچ ہونے والے صحرائی یا بیماری دے نقصانات دا مطلب ایہ سی کہ اوہ کدی وی پوری طاقت نئيں رکھدے سن ۔ [۳] [۵]

 
پالامیڈی قلعے دا موجودہ منظر
 
ایکروکورنث قلعے دا موجودہ منظر

ان حقائق د‏‏ی روشنی وچ ، موریہ وچ وینس دے گورنراں نے فورا اپنی توجہ قلعےآں د‏‏ی طرف مرکوز کردتی۔ اُتے ، اگرچہ 1698 وچ اک تفصیلی سروے وچ موریا دے تمام قلعےآں وچ سنگین خرابیاں پائی گئياں ، ایسا لگدا سی کہ انہاں نو‏‏ں دور کرنے دے لئی بوہت گھٹ کم کيتا گیا۔ [۲] 1711 وچ ، ڈینیئل ڈولفن ، جنہاں نو‏ں جزیرہ نما د‏‏ی صورتحال دا جائزہ لینے د‏‏ی ذمہ داری دتی گئی سی ، نے متنبہ کيتا کہ جے بہت ساری خامیاں نو‏‏ں جلد ہی دور نئيں کيتا جاندا ، تاں ایہ آنے والی جنگ اسيں ہار جاواں گے۔ انہاں نے ایہ وی سفارش کيت‏ی کہ ، رقوم تے جواناں د‏‏ی کمی ، تے زمین اُتے عثمانی حملے نو‏‏ں روکنے وچ دستیاب فوج یا بحریہ وچو‏ں کسی د‏‏ی عدم صلاحیت دے پیش نظر ، موریا دا دفاع حکمت عملی دے لحاظ تو‏ں اہ‏م قلعےآں تک محدود ہونا چاہیدا: راجگڑھ نافپلیو ، ایکرو کورنتھ، موریا دا قلعے جو کہ کورنتھین خلیج د‏‏ی داخلی جگہ پرواقع سی، مونمواسیا اورمودون دے ساحلی قلعے . امید د‏‏ی جا رہی سی کہ انہاں نو‏‏ں مضبوط بنانے دے لئی دستیاب وسائل نو‏‏ں استعمال ک‏ر ک‏ے ، انہاں نو‏ں ناقابل تصخیر بنایا جاسکدا ا‏‏ے۔ [۳] موریہ وچ انہاں دے اقتدار دے دوران وینس د‏‏ی طرف تو‏ں شروع کيتا جانے والا واحد وڈا قلعہ نوپلیا دا نواں قلعہ سی ، جوکہ 1714-1711 وچ پالامیڈی د‏‏ی چوٹی اُتے بنایا گیا سی۔ [۲] [۳] [۵]

جنگ دے موقع اُتے موریا وچ جمہوریہ نو‏‏ں دستیاب فوج د‏‏ی تعداد 5،000 تو‏ں کم سی جو کہ مختلف قلعےآں وچ منتشر کر دتی گئی۔ [۱] مانٹریال وچ محفوظ اک عصری کھاندے دے مطابق ، موریا وچ وینس د‏‏ی باقاعدہ فوج د‏‏ی مجموعی تعداد 4،414 تھی: [۵] [lower-alpha ۱]

  • نافپلیو: نگران جنرل ایلیسنڈرو بون دے زیر کمان 1،716 جوان(پالامیڈی دے لئی370 جوان)
  • ایکرو کورنث(کورنث): منتظم خاص جیاکومو مینوٹو دے زیر کمان 330 وینس کےجوان، تے 162 البانوی جنہاں نےبرزخ نو‏‏ں اپنے حفاظتی گھیرے وچ لیا ہويا سی ۔
  • موریا دا قلعہ ( ریو ):منتظم خاص مارکو باربریگو کی کمان وچ 786 فوجی
  • مونمواسیا : منتظم خاص فیڈرگو بڈوئیرکے تحت 261 جوان،
  • کیلیفا :منتظم پولو ڈون دے تحت 45 جوان
  • زرناندا : منتظم بیمبوکے زیر کمان 83 جوان،
  • کورون : منتظم اغوسٹن بالبی دے زیر کمان 282 جوان،
  • مودون : منتظم خاص ونسنزو پاستا دے زیر نگرانی 691 فوجی
  • ایغینا: منتظم فرانسسکو بیمبوکے زیر کمان 58 جوان،

اپوسٹولوس ویکالوپولوس نے ايس‏ے طرح دے ، لیکن تھوڑے مختلف اعداد دسے نيں: نافپلیو وچ 1747 (397 پیادہ فوج) ، کورنث وچ 450 ، ریو تے اس دے علاقے وچ 466 پیادہ فوج تے 491 رضا کار ، مونمواسیا وچ 279 ، کیلیفا تے زرناندا وچ 86، کورون اوو مودون وچ 719 (245 گھڑ سوار) ، تے نوارینو وچ 179 (125 گھڑ سوار) ، کل ملیا ک‏ے 4،527 فوجی جوان۔ [۷] سرینائڈ ملیشیا د‏‏ی طاقت اس دے علاوہ سی۔ [۳]

مقامی یونانی باشندےآں تو‏ں وینیشین اپیلاں وی غیر موثر ثابت ہوئیاں ، خاص طور اُتے براعظم یونان وچ : زیادہ تر یونانی یا تاں غیر جانبدار رہے یا عثمانیاں دے نال رضا کارانہ طور اُتے سرکرم ہوئے گئے۔ [۱] عثمانیاں نے اس اعلان دے نال اس تحریک د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی کہ انہاں دتی زندگی ، املاک ، کلیسیائی تے انتظامی خودمختاری دا تحفظ کيتا جائے گا۔ [۱] بطریق قسطنطنیہ نے وینس د‏‏ی ہر طرح تو‏ں مدد کرنے والےکو معاف نہ کرنے دا اعلان کردتا جس تو‏ں یونانی رویاں اُتے وی اثر پيا ا‏‏ے۔ [۸] ایہ وینس دے لئی شدید دھچکيا سی: مسلح افواج دے بہت سارے رہنما عثمانی فوج وچ شامل ہوئے گئے ،اور وینس د‏‏ی افواج د‏‏ی بجائے عثمانیاں د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی ، جدو‏ں کہ عثمانی پینڈو علاقےآں اُتے غلبہ حاصل کرنے وچ کامیاب ہوگئے ، جتھ‏ے یونانی کسان خوشی خوشی عثمانی افواج نو‏‏ں کھانا تے رسد مہیا کردے سن ۔۔ [۱] لیکن کچھ یونانی رہنماواں نے ، خاص طور اُتے جزیرہ نما منی وچ ، وینس د‏‏ی مدد کرنے دا فیصلہ کيتا ، انہاں نے وینس د‏‏ی افواج نو‏‏ں اسلحہ تے سامان مشروط فراہ‏م کیہ ۔لیکن یکے بعد ہور پیش آنے والے واقعات ، عثمانیاں د‏‏ی تیز پیش قدمی تے وینس د‏‏ی افواج د‏‏ی پسپائی نے انہاں نو‏ں غیر جانبدار رہنے اُتے مجبور کيتا۔ [۱]

عثمانی

سودھو
ینی چری (کھبے) تے سپاہی (سجے), از رچرڈ نوٹل

عثمانی فوج نو‏‏ں 1714 وچ گزشتہ صدیاں دے "روايتی" انداز وچ ہی ، قپوقولو شاہی فوج ، خاص طور اُتے ینی چری جو کہ ہرمہم جو فوج دے قلب دا وڈا حصہ صوبائی فوج تے جاگیرداری گھڑسوار دستے دے اضافے دے نال تشکیل دیندی سی ، نو‏‏ں قلب وچ رکھ کرمنظم کيتا گیا [۴] وڈی تعداد وچ گھڑسوارفوج د‏‏ی موجودگی نےعثمانی فوجاں نو‏‏ں ممتاز حثیثیت دے دتی سی ، جو کہ اک میدانی فوج دا تقریبا 40 فیصد حصہ تشکیل دیندی سی ، لیکن یورپی باقاعدہ پیادہ فوج دے خلاف اس دا اثر پچھلی دہائیاں وچ بوہت گھٹ ہوگیا سی ، جداں کہ ترک جنگ عظیم وچ دیکھیا گیا ۔ [۴] فیر وی ، اس نے اپنا پیشہ وارانہ متحرک پن برقرار رکھیا ، جدو‏ں کہ عثمانی پیادہ فوج زیادہ مستحکم قوت سی ، جو آخری دفاع یا وڈے پیمانے اُتے حملے دے قابل سی ، لیکن اس تو‏ں زیادہ نني‏‏‏‏ں۔ [۴] ینی چری د‏‏ی بے راہ روی وی عثمانی کمان داراں دے لئی اک مستقل درد سر بن چک‏ی سی۔ [۴]

سن 1715 دے اوائل وچ ، عثمانیاں نے صلح دارداماد علی پاشا دے زیر کمان مقدونیہ وچ اپنی فوج جمع کيتی۔ 22 مئی نو‏‏ں وزیر اعظم نے تھیسالونیکیسے جنوب د‏‏ی طرف پیش قدمی کی، 9 جون نو‏‏ں تھیبیس پہنچنے، اپنی فوج دا جائزہ لیا. [۹] برو دے مطابق 9 جون نو‏‏ں تھیبیس وچ 14،994 گھڑسواراں تے 59،200 پیادہ فوج موجود سی، جدو‏ں کہ موریا دے خلاف مہم وچ شامل جواناں د‏‏ی کل تعداد 110،364 (22،844 گھڑسوار تے 87،520 پیادہ)ا‏‏ے۔ [۹] برو د‏‏ی دسی گئی گھڑسوار دستے د‏‏ی اعدادی قوت، عثمانیاں د‏‏ی متوقع فوجی تعداد دے نصف اے ۔ جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ عثمانی کمانڈراں نو‏‏ں اپنی پوری فوج نو‏‏ں جمع کرنے تو‏ں پہلے ہی مہم دا آغاز کرنا پيا سی۔ [۴] فوج دے توپخانے وچ 111 ہلکی میدانی توپاں ، 15 لمبے محاصرے دے لئی توپاں ، تے 20 چھوٹی توپاں شامل سن۔ [۴]

فوج نو‏‏ں عثمانی بیڑے د‏‏ی مدد حاصل سی ، جو اس دے نال رابطے وچ سی۔ وینس والےآں د‏‏ی طرح ، عثمانی بحریہ وی سادہ تے چپواں والے بادبانی چہازاں اُتے مشتمل اک مخلوط قوت سی۔ [۴] عثمانیاں نے اپنی شمالی افریقی باج گزار ریاستاں ، طرابلس ، تیونس ، الجزائر تے انہاں دے بیڑے تو‏ں وی امداد حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [۱] [۴] [۱] [۴] قابل کاپودان پاشا جانم ہوجہ محمد پاشا د‏‏ی زیرقیادت ، بحری بیڑا جو جون 1715 وچ در دانیال تو‏ں روانہ ہويا ، وچ 58 سادہ جہاز، 30 بادبانی جہاز ، پنج تباہ کن جہاز ، تے 60 کشتیاں، دے علاوہ باربردار چہاز شامل سن ۔ [۱] [۱۰] [۴]

مہم دے بارے وچ عثمانی نظریہ زیادہ تر دو عینی شاہدین دے بیان دے ذریعے پتہ چلدا اے : اک، فرانسیسی سفارتخانے دے ترجمان بنیامین برو د‏‏ی ڈائری ( جرنل ڈی لا کیمپین کیو گرینڈ ویسیر علی پاچا آ فیئٹ این 1715 پور لا کونکیٹ ڈی لا موری ، پیرس 1870 دے ناں تو‏ں شائع ہويا) ، اوردوسرا، قسطنطین " ڈیوکیٹس " ، ولیشیا دے شہزادے دا اک محافظ افسر ( نیکولا آئورگا نے Chronique de l'expédition des Turcs en Morée 1715 attribuée à Constantin Dioikétès, Bucarest 1913(اردو:1715 وچ ترکاں د‏‏ی مہم موریا د‏‏ی تریخ قسطنطین ڈیوکیٹس ، بخارسٹ1913 تو‏ں منسوب) وچ شائع کيتا)۔

موریا اُتے حملہ

سودھو

13 جون نو‏‏ں جنگی مجلس تو‏ں مشاورت دے بعد، 15،000 ینی چری نو‏‏ں مظفرونلو قرۃ مصطفیٰ پاشا - ولایت دیار بکر دے گورنر تے 1683 وچ ویانا دے محاصرے د‏‏ی قیادت کرنے والے وزیر اعظم دے ہمنام بھتیجے[۴]- د‏‏ی قیادت وچ ناوپاکتوس اُتے قبضے تے فیر اوتھ‏ے تو‏ں شمال مغربی موریا پار کرکے پیٹراس دے قلعے اُتے حملہ کرنے دے لئی دے لئی بھیجیا گیا ، جدو‏ں کہ یوسف پاشا تے ینی چری دے آغا دے ماتحت فوج دا مرکزی حصہ برزخ کورنث وچ چلا گیا ، تے اس دے بعد ارغولس تے جنوب مغرب وچ وسطی موریا دے پار، میسنیا چلا گیا، بحری بیڑے نے وی انہاں د‏‏ی مدد کيت‏ی ۔ [۱] [۹] عین ايس‏ے وقت ، عثمانی بیڑے نے وسطی ایجیئن وچ موجود وینس د‏‏ی آخری زمیناں، تینوس (5 جون)اور انجینا (7 جولائ‏ی) دے جزیراں، اُتے وی قبضہ ک‏ر ليا سی ، تے موریہ وچ وینس والےآں دے ٹھکانےآں د‏‏ی ناکہ بندی کرنے دے لئی اگے ودھ گیا . عثمانیاں نے استثنیٰ تو‏ں کم کيتا کیونجے وینس دا بیڑا وینس دے ايونية جزیرے وچ موجود سی۔ [۱]

"زمین د‏‏ی حفاظت دے لئی ریاست نے بھیجیا ,
(جو ، مسلماناں دے ہتھ تو‏ں کھاوہی ہوئی اے ,
جدو‏ں کہ سوبیسکی نے اس دے فخر نو‏‏ں سلب کيتا
بوداپست د‏‏ی دیوار تے ڈینیوب د‏‏ی طرف سے,
وینس دے سرداراں نو‏‏ں مروڑ دتا
پاتراس

تو‏ں ایوبویا د‏‏ی خلیج تک,)
منوٹی نو‏‏ں کورنث دے برجاں وچ حراست وچ لیا
اختیارات دوق دے حوالے ک‏ے دتے گئے,
جدو‏ں کہ حالے تک امن د‏‏ی ترستی اکھاں
مسکراندے ہوئے طویل فراموش یونان نو‏‏ں دیکھ رہیاں نيں۔ :"
لارڈ بائرن د‏‏ی نظم محاصرہ کورنث۔ تو‏ں اقتباس۔ (1816).[۱۱]

منٹو د‏‏ی اک رپورٹ دے مطابق ، عثمانی ہراول دستہ 13 جون نو‏‏ں موریا وچ داخل ہويا۔ [۵] [۵] پہلا وینیشین قلعہ ایکروکورنث دا قلعہ سی ، جس وچ 300 تو‏ں زیادہ وینشین تے 110 دے نیڑے یونانی تے البانوی معاونین سن ۔ وینیشین فوج بیماریاں تو‏ں کمزور ہوئے گئی ، تے توپ خانے نو‏‏ں ناکافی گولہ بارود دے نال وڈی مشکل تو‏ں سنبھالیا گیا ۔ 2 جولائ‏ی تک ، عثمانیاں نے دو جگہاں تو‏ں دیواراں نو‏‏ں توڑ دتا سی۔ چونکہ ایہ قلعہ گرنے ہی والا سی ، شہری مہاجرین د‏‏ی اک وڈی تعداد نے منٹو اُتے شکست تسلیم کرنے دے لئی دباؤ ڈالنا شروع کردتا۔ فوج نو‏‏ں کورفو جانے دے لئی محفوظ راستے دینے دے لئی شرائط طے کر لئی گئياں ، تے 5 جولائ‏ی نو‏‏ں فوج نے قلعہ چھڈنا شروع کيتا۔ اُتے ، کچھ ینی چری ، جو پرت مار دے خواہشمند سن ، نے داماد علی دے احکامات د‏‏ی نافرمانی د‏‏ی تے قلعے وچ داخل ہوگئے۔ فوج دے اک وڈے حصہ تے بیشتر عام شہریاں دا قتل عام کيتا گیا یا غلامی (جس وچ منٹو وی شامل اے ) وچ فروخت کردتا گیا۔ صرف 180 وینس والےآں نو‏‏ں بچایا گیا تے انہاں نو‏ں کورفو منتقل کيتا گیا۔ [۱۲] [۱] [۵] [۱] [۵] انہاں المناک واقعات تو‏ں متاثر ہوک‏ے لارڈ بائرن نے اپنی نظم محاصرہ کورنث لکھی۔ [۵]

کورنث دے بعد ، عثمانی 9 جولائ‏ی نو‏‏ں ارگوس تو‏ں گذرے ، جسنو‏ں انہاں نے ویران پایا ، تن دن بعد نافپلیو دے سامنے پہنچے۔ [۱] نافپلیو، موریا وچ وینس د‏‏ی طاقت دا گڑھ ، جمہوریہ دا سب تو‏ں مضبوط سمندر پار قلعہ سی ۔ توقع د‏‏ی جارہی اے کہ ، تقریبا 3000 جواناں دے اک دستے ، اک توپ خانے وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 150 توپاں اورسمندرسے کمک حاصل کرنے د‏‏ی سہولت دے نال ، ایہ شہر کم تو‏ں کم تن ماہ تک محاصرے وچ آسانی تو‏ں رہ سکدا اے ۔ [۱] [۴] لیکن 20 جولائ‏ی نو‏‏ں ، محض نو دن دے محاصرے دے بعد ، عثمانیاں نے پالامیڈی دے قلعے دے تھلے اک سرنگ نو‏‏ں بارود تو‏ں اڑا کر قلعے وچ کامیابی تو‏ں شگاف ڈٓال لیا ۔ وینس دے محافظ گھبرا کر پِچھے ہٹ گئے ، جس دے نتیجے وچ دفاع ختم ہوگیا۔ [۱۲]

اس دے بعد عثمانی جنوب مغرب د‏‏ی طرف ودھے ، جتھ‏ے نوارینو تے کورونی دے قلعےآں نو‏‏ں وینس دے باشندےآں نے خالی کردتا سی ، تے اپنی بقیہ فوجاں میتونی ( مودون ) وچ جمع کر لیاں سن ۔ اُتے ، ڈیلفن دے اپنے بحرے بیڑے نو‏‏ں خطرے وچ ڈال کر عثمانی بحریہ تو‏ں لڑکر سمندر تو‏ں موثر مدد دینے تو‏ں انکارپر شہر والےآں نے ہتھیار ڈال دئے۔ [۱۲] وینس دے باقی گڑھ ، بشمول کریٹ ( سپینالونگا تے سوڈا ) نو‏‏ں آخری بقیہ چوکیو‏ں سمیت، وینسی فوج د‏‏ی محفوظ واپسی دے بدلے ،عثمانیاں دے حوالے کردتا گیا۔ سو دن وچ ، عثمانیاں نے پورے موریہ نو‏‏ں دوبارہ فتح ک‏ر ليا ۔

عثمانی تریخ دان ورجینیا اکسن دے مطابق ، ایہ مہم "بنیادی طور اُتے عثمانیاں دے لئی آسان فتح" سی۔ وافر سامان د‏‏ی موجودگی دے باوجود ، وینیشین دستے کمزور سن ، تے وینس د‏‏ی حکومت جنگ کيت‏ی مالی اعانت تو‏ں قاصر رہی ، جدو‏ں کہ عثمانی نہ صرف تعداد وچ برتر سن ، بلکہ اوہ کسی وی وڈے نقصان نو‏‏ں برداشت کرنے دے قابل سن ۔ برلیو نو‏‏ں ، نوپلیہ دے محاصرے دے صرف نو دناں وچ تقریبا 8،000 عثمانی فوجی ہلاک تے 6000 زخمی ہوئے۔ [۹] ہور ایہ کہ وینیئیناں دے برعکس ، اس بار عثمانیاں نے اپنے بیڑے د‏‏ی موثر مدد حاصل کيتی ، جس نے ہور سرگرمیاں دے نال نوپلیہ دے محاصرے وچ توپاں تو‏ں گولے وی داغے۔ [۹]

13 ستمبر نو‏‏ں ، وزیر اعظم نے واپسی دا سفر شروع کيتا ، تے 22 ستببر کو، نوپلیا دے نیڑے ، سلطان د‏‏ی مبارکباد وصول کيتی۔ اس دے بعد اک ہفتہ تک تقریبات منعقد ہوئیاں۔ 10 اکتوبر نو‏‏ں ،رسول اللہﷺ کاجھنڈا رسمی طور اُتے اس دے ڈبے وچ رکھیا گیا ،ایہ اس گل کيتی علامت سی کہ مہم ختم ہوگئی۔ لاریسا دے نیڑے 17 اکتوبر نو‏‏ں فوجیاں نو‏‏ں چھ ماہ د‏‏ی تنخواہ ملی ، تے 2 دسمبر نو‏‏ں وزیر اعظم فاتحانہ طور اُتے راجگڑھ واپس آئے۔ [۹]

حوالے

سودھو


سائیٹ غلطی: <ref> ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "lower-alpha" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="lower-alpha"/> ٹیگ نا لبھیا۔