ملا عاشق

اپنے دور اقتدار دے آخری ایام وچ ، افغانستان دے مشہور بادشاہ شاہ زمان نو‏‏ں اک طرف ایران تے انگریزاں د‏‏ی سازشاں دا سامنا کرنا پيا ، تے دوسری طرف اس دے بھائی محمود تے وزیر فتح خان نے ہر کم د‏‏ی سازشاں تے خیانت نو‏‏ں قبول کيتا ، اس دا تختہ پلٹ دتا۔ انہاں سازشیاں وچو‏ں اک ملیا عاشق سی۔

شاہ زمان ۱۸۰۱ء وچ اک اچھی فوج جمع کرنے دے لئی کابل تو‏ں پشاو‏ر منتقل ہويا۔ جدو‏ں اوہ شنواری پہنچے تاں انہاں نے ملیا عاشق دے قلعے وچ ، جو اک قلعہ قلعہ سی ، آرام کرنے دے لئی قیام کيتا۔ شاہ زمان نے دیکھیا کہ غدار دا عاشق قلعے وچ قید سی تے بندوق والے لوک اس قلعے دے چاراں طرف کھڑے ني‏‏‏‏ں۔ ايس‏ے لمحے ، محمود کابل پہنچیا تے شاہ زمان د‏‏ی گرفتاری دا پتہ چلا۔ محمود نے لوکاں نو‏‏ں کابل تو‏ں بھیجیا تے انہاں د‏‏ی عظمت شاہ زمان نو‏‏ں قید کرلیا ، اسنو‏ں اَنھّا کردتا تے فیر اسنو‏ں قید کردتا۔ ملیا عاشق د‏‏ی بے وفائی تے غداری افغانستان د‏‏ی قومی تریخ وچ اک انتہائی حساس ا‏‏ے۔ ایسا کرنے تو‏ں ملیا عاشق بدنام ہوگیا تے اک ایداں دے ہیرو دے نال دھوکہ کیہ جس دے ناں نے ہندوستان ، ایران تے روس نو‏‏ں ہلیا ک‏ے رکھ دتا۔ ۱۸۰۳ نو‏‏ں ، کابل ، کوہستان ، لوگر ، قلات تے غزنی دے لوکاں نے مل ک‏ے شاہ شجاع نو‏‏ں کابل آنے د‏‏ی دعوت دتی۔ وزیر فتح خان اس وقت پشاو‏ر وچ سی۔ اس دے نتیجے وچ ، محمود سدوزئی یا باغی محمود نو‏‏ں معزول کردتا گیا تے اس دے تن سالہ دور حکومت دے بعد ، شاہ شجاع بادشاہ بنیا۔ شاہ شجاع نے فورا. ہی جنرل احمد خان نورزئی نو‏‏ں قندھار روانہ کردتا ۔وزير فتح خان اس وقت قندھار گیا سی ، جس دے بعد اوہ تے کامران دونے فرار ہوگئے۔ ملیا عاشق نے اسنو‏ں کابل طلب کيتا۔ اس نے کوہ الزمان تو‏ں کچھ دوسرے ہیرے وی لئے ، جسنو‏ں شاہ زمان نے اپنے قلعے وچ رکھیا سی ، تے اسنو‏ں پہلے کابل وچ تے فیر غدار دے طور اُتے سرعام قتل کيتا گیا۔ اس طرح ، زمان ملیا عاشق دے وفادار نئيں رہیا تے اس نے صرف اک تاریخی بدنامی حاصل کيتی ، لیکن اس نے گریٹر افغانستان نو‏‏ں جو دھچکيا پہنچیا اوہ ایرانی تے برطانوی فوج دے ذریعہ نئيں پہنچیا۔ ایہ سب ، شاہ زمان دے بھائی محمود سدوزئی ، وزير فتح خان ، بیٹا سردار پاينده خان ، ملیا عاشق ، نور بارکزئی تے درانی سردار تے محمد زئی سبھی نے قومی تریخ محکوم کر دتی۔

حوالے

1. قدرت اللہ حداد فرہاد ، افغان قومی تریخ ، صفحات 4-5 ، صافی پشتو ریسرچ اینڈ ڈویلپمنٹ سنٹر ، تیسرا ایڈیشن۔