مخیریق
| مخیریق | |
|---|---|
| مقام پیدائش | |
| مقام وفات | |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | ربی |
| عسکری خدمات | |
| لڑائیاں تے جنگاں | احد دی لڑائی |
ترمیم  | |
مخیریق (انگریزی: Mukhayriq) اک ربی سن جو مدینہ منورہ وچ رہندے سن تے انہاں نے 16 مارچ 625ء بمطابق 3 شوال سنہ 3ھ غزوہ احد وچ پیغمبر اسلام حضرت محمد صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دے نال شریک جنگ رہے۔ ایہ جنگ جبل احد دی وادی وچ لڑی گئی سی جو ہن جزیرہ نما عرب وچ واقع اے۔
داستان
سودھومخیریق اک مالدار، تعلیم یافتہ تے اک باعزت شخص سن ۔ اوہ اک ربی سن ۔ تے اک یہودی عرب قبیلہ ثعلبہ دے سردار سن ۔ ثعلبہ مدینہ دا اک اہم یہودی قبیلہ سی لیکن ایہ مکمل طور اُتے واضح نئيں اے کہ آیا ثعلبہ قبیلہ دے افراد اصلا عرب سن جنہون نے یہودیت اختیار کر ليا سی۔[۱] ایہ وی غیر واضح اے کہ کیہ مخیریق نے اسلام قبول کر ليا سی۔ ابن اسحاق، جنہاں نے سیرت اُتے اک کتاب لکھی اے رقمطراز نيں کہ “ ہ سوال دانستہ طور اُتے مبہم رکھیا گیا اے کہ آیا انہاں نے اسلام قبول کر ليا سی یا اوہ اک دایاں بازو یہودی سن جو پیغمبر محمد صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نال محبت رکھدے سن ۔“[۲] نورمن استیلمن دے مطابق ابن اسحاق دا مخیریق دے بارے وچ قول اے: مخیریق نوں پیغمبر حضرت محمد صلی اللہ علیہ وسلم دی تعلیمات تے بنوت دا اعتراف سی مگر اوہ اپنے مذہب دے عادی سن تے انہاں دی واپسی دی ایہی وجہ اے۔ عزرہ احد (625) تک جو سبت دے دن واقع ہويا[۳] احد دی جنگ 19 مارچ سنہ 625ء نوں مدینہ دے مسلمان تے مکہ دے کفار دے درمیان لڑی گئی سی۔ مدینہ دی قیادت مسلماناں دے نبی محمد بن عبد اللہ دے ہتھوں وچ سی تاں اوتھے مکہ دی فوج دی قیادت ابو سفیان بن حرب کر رہے سن جو اس وقت مسلمان نئيں ہوئے سن ۔ ایہ دن یہودی ہفتہ دے ستويں دن سنیچر نوں پڑدا اے۔ یہودیت وچ ایہ اک اہم دن منیا جاندا اے جسنوں سبت کہیا جاندا اے۔ یوم سبت دے ضروری عبادتاں دے باوجود مخیریق نے پیغمبر محمد دے نال شریک جنگ ہونا مناسب سمجھیا۔ ایہی نئيں بلکہ انہاں نے اپنے اسيں قبیلہ افراد نوں وی جنگ وچ شامل ہونے دی دعوت دتی۔ کچھ نے منیا تے کچھ سبت دے ربی بنے رہے۔[۲] تے اس اُتے مخیریق نے کہیا؛ ”تواڈا کوئی سبت نئيں اے “۔[۳] تے انہاں نے اپنے اسيں قبیلہ افراد نوں سبت دے مضفی معنی نئيں سمجھنے دا طعنہ دتا۔ انہاں نے وصیت کيتی کہ جے اوہ جنگ ًماں مارے گئے تاں انہاں دی دولت بشمول کھجور محمد بن عبداللہ نوں دے دتی جائے۔ تے جنگ وچ اوہ مارے گئے۔ ڈاکٹر مقتدر خان دے مطابق ربی مخیریق ”اسلام وچ سب توں پہلے شہید ہونے والے یہودی“ نيں۔ پیغمبر محمد وی جنگ وچ شدید زخمی ہوئے سن ۔ جدوں آپ نوں مخیریق ی شہادت دی خبر ملی تاں آپ نے فرمایا ”اوہ سب توں بہترین یہودی سن ۔“[۴][۵][۶]
ابن اسحاق دی روایت
سودھوابن اسحاق دی مکمل روایت ایويں اے:
مخیریق دی کہانی ایويں اے کہ اوہ اک متبحر عالم سن تے انہاں دے پاس بکثرت مال تے کھجور دے باغات سن ۔ انہاں نے نبی محمد صلی اللہ علیہ وسلم نوں انہاں دے اوصاف تے اپنے علم دے ذریعے پہچانا لیکن انہاں اُتے انہاں دا دین غالب سی جس اُتے اوہ غزوہ احد تک باقی سن ۔ جنگ احد یوم سبت نوں واقع ہوئی سی۔ انہاں نے کہیا اے یہودیو! اللہ دی قسم تسيں بخوبی واقف ہوئے کہ تسيں محمد دی مدد کرنا ضروری اے۔ انہاں نے کہیا: اج تاں یوم سبت اے۔ مخیریق بولے کہ تواڈے لئی کوئی سبت نئيں اے۔ فیر اپنے ہتھیار لئی تے نکل گئے ایتھے تک کہ احد وچ رسول اللہ نال ملاقات کيتی تے اپنی قوم نوں وصیت کيتی کہ جے ميں اج ماریا جاواں تاں میرا محمد دے لئی وقف اے، اوہ جو چاہن کرن۔ چنانچہ انہاں نے جنگ کيتی تے شہید ہوئے گئے۔ جدوں رسول اللہ نوں انہاں دی شہادت دی اطلاع ملی تاں آپ نے فرمایا مخیریق یہودیاں وچ سب توں بہتر نيں۔ فیر سارا مال محمد دی خدمت وچ پیش کیتا گیا تے آپ نے مدینہ نوں لوکاں نوں صدقہ کر دتا۔ “[۷]
جنگ احد دے بعد
سودھوسنہ 622ء وچ پیغمبر محمد نے دوسرے قبیلے بشمول یہود دے قبیلہ ثعلبہ دے نال مل کے میثاق مدینہ اُتے دستخط کیتے جس دی رو توں تمام قبیلےآں نوں اک دوسرے دی مدد کرنا لازم قرار پایا۔ مدینہ دے تمام قبیلے نوں اک قوم قرار دتا گیا۔ تے ایہ طے ہويا کہ جنگ چاہے کِسے وی قبیلے دی ہوئے مگر سب مل کے لڑاں گے۔ پیغمبر اسلام حضرت محمد صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دا ایہ اقدام دراصل مدینہ نوں پرسکون بنانے دے لئی سی تاکہ اندونی خطرات توں مامون ہوجان کیونہ یہود دی جانب توں انہاں نوں برابر خطرات دا اندیشہ رہندا سی۔
جنگ احد وچ دو یہودی قبیلےآں نے حصہ لیا سی۔ لیکن چونکہ میثاق مدینہ دے بعد یہود نے ہی اس دی خلاف ورزی کیتی لہذا انہاں دا مدینہ توں کڈیا جانا ضروری ٹھہریا۔
یہودیت وچ
سودھویہود دا ایہ مننا اے کہ پیغمبر اسلام حضرت محمد صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے میثاق دے باوجود مخیریق دی قوم نوں مدینے توں کڈ دتا۔[۴]
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےTha'labahلئی۔ - ↑ ۲.۰ ۲.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےOmid Safiلئی۔ - ↑ ۳.۰ ۳.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےNorman A. Stillmanلئی۔ - ↑ ۴.۰ ۴.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےMuqtedar Khanلئی۔ - ↑ Akram Ḍiyāʼ ʻUmarī (1991). Madīnan Society at the Time of the Prophet: Its characteristics and organization. IIIT, 62–. ISBN 978-0-912463-36-0.
- ↑ Haggai Mazuz (3 July 2014). The Religious and Spiritual Life of the Jews of Medina. BRILL, 16–. ISBN 978-90-04-26609-4.
- ↑ موقع الإسلام - وزارة الشئون الإسلامية والدعوة الإرشاد، المملكة العربية السعودية Archived 29 سبتمبر 2007 at the وے بیک مشین