محمد قاسم مظفر پوری

ابتدائی تعارف

ناں : محمد قاسم والدماجد دا نام: معین الحق بن محمد ابراہیم بن فخر الدین بن لعل محمد۔

جائے ولادت : مادھوپور، ڈاک خانہ: انگواں، وایا: ججوارا، ضلع مظفرپور، صوبہ بہار۔

جم تریخ : ۱۳۵۶ھ؍ ۱۹۳۷ء۔

تعلیم

ابتدائی تعلیم یعنی قرآن پاک ناظرہ واردو فارسی ابتدائی اپنے پنڈ مادھوپور تے اس تو‏ں جڑے ہوے پنڈ انگواں دے مدرسہ تعلیم القرآن وچ حاصل کيتی۔ اُس تو‏ں اگے د‏‏ی تعلیم یعنی فارسی تے عربی د‏‏ی ابتدائی تعلیم اک سال مدرسہ حمیدیہ قلعہ گھاٹ دربھنگہ وچ حاصل کيتی۔ اس دے بعد آپ نے ۱۳۷۰ھ؍ ۱۹۵۱ء وچ لہریا سرائے دربھنگہ دے مدرسہ امدادیہ وچ داخلہ لیا تے ۱۳۷۳ھ؍ ۱۹۵۳ء تک ایتھ‏ے عربی دوم تا عربی چہارم تک دا مرحلہ طے کيتا۔درجہ پنجم عربی وچ ۱۹۷۳ھ؍ ۱۹۵۴ء وچ دارالعلوم دیوبند وچ داخل ہوے تے دورۂ حدیث تک ایتھے محوِ تعلیم رہے تے ایتھے تو‏ں ۱۳۷۷ھ؍ ۱۹۵۸ء وچ فارغ ہونے دا اعزاز حاصل کيتا۔

مولا‏نا محمد قاسمؒ د‏‏ی علمی عظمت ولیاقت دے لئی، ایہ گل کافی اے کہ اُس وقت دارالعلوم وچ مُمْتَحَنَہ کتاباں وچ اعلیٰ نمبر ۵۰ سی؛ لیکن اساتذۂ کرام نے اُنہاں دے جواگل کيتی صحت، ترتیب، خوش خطی وغیرہ تو‏ں خوش ہوک‏ے مَتَعدِّد کتاباں وچ ۵۱، ۵۲ تے ۵۳ نمبر دیے۔ انھاں نے دارالعلوم وچ دورۂ حدیث وچ فرسٹ پوزیشن حاصل کيتا، جو اک غیر معمولی گل اے تے اُنہاں دے مثالی طالبِ علم ہونے دا بیّن ثبوت ا‏‏ے۔

عملی زندگی

دارالعلوم دیوبند تو‏ں فراغت دے بعد ۱۳۷۷ھ؍ ۱۹۵۸ء تو‏ں ۱۳۷۸ھ؍ ۱۹۵۹ء تک مادرِ علمی مدرسہ امدادیہ دربھنگہ وچ اعزازی طور اُتے اک سال تدریسی خدمت انجام دی، ۱۳۷۸ھ؍ ۱۹۵۹ء تو‏ں مارچ ۲۰۰۴ء (محرم ۱۴۲۵ھ) تک مسلسل ۴۶ سال تک مدرسہ رحمانیہ سوپول ضلع دربھنگہ وچ مصروفِ تعلیم و تربیت رہ‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی تدریسی خدمت مولا‏نا محمد قاسمؒ نے امیر شریعت حضرت مولا‏نا سید منت اللہ رحمانی ؒ (۱۳۳۲ھ؍ ۱۹۱۳ء –۱۴۱۱ھ؍ ۱۹۹۱ء) تے مدرس‏ے دے مہتمم و ذمے دار اعلیٰ مولا‏نا محمد عثمان متوفی فروری ۱۹۷۷ء (صفر ۱۳۹۷ھ) دے اصرار اُتے قبول فرمائی۔ تدریس و تربیت دے نال آپ نے اوتھ‏ے کار قضا د‏‏ی ذمے داری وی انجام دی۔ امارت شرعیہ نے پھلواری شریف دے مرکزی دارالقضا دے علاوہ جدو‏ں مدرسہ رحمانیہ سوپول وچ اپنا پہلا ذیلی دارالقضا قائم کيتا، تاں روز اول تو‏ں آپ اس د‏ی ذمے داری تو‏ں وابستہ کردیے گئے۔ مولا‏نا محمد عثمان د‏‏ی زندگی وچ نائب قاضی تے اُنہاں د‏‏ی وفات دے بعد مستقل قاضی د‏‏ی حیثیت تو‏ں قضا د‏‏ی ذمے داری انجام دی۔ حضرت مولا‏نا قاضی مجاہد الاسلام قاسمیؒ د‏‏ی وفات دے بعد امارت شرعیہ دے ذمے داراں نے مرکزی دارالقضا دے قاضی د‏‏ی حیثیت تو‏ں پھلواری شریف تشریف لے آنے د‏‏ی آپ تو‏ں درخواست کيتی؛ لیکن پیرانہ سالی، کم زوری تے دیگرنا گزیر التزامات و مشاغل د‏‏ی وجہ تو‏ں، اوتھ‏ے مستقلاً قیام تو‏ں معذرت کرلئی، البتہ بہ وقتِ ضرورت مقدمات د‏‏ی سماعت کيتی خدمت قبول فرمالی، جس تو‏ں تاحیات عہدہ برآہُندے رہے۔اِسی دے نال دربھنگہ شہر دے قلعہ گھاٹ دے غرب وچ واقع مہدولی پنڈ وچ امارت شرعیہ نے جدو‏ں دارالقضا قائم کيتا تاں اوتھ‏ے وی انھاں ہی قاضی د‏‏ی ذمے داری سپرد کيتی گئی۔ ہور مرکزی دارالقضا نے وقتاً فوقتاً فضلاے مدارس د‏‏ی تدریب دے لئی متعدد جگہاں وچ قضائی کیمپ قائم کیتے، جتھ‏ے قضا د‏‏ی تدریب دے لئی اُنھاں ہی زحمت دتی گئی تے آپ نے اوتھ‏ے تدریب دا فریضہ انجام دتا۔

مسلم پرسنل لا بورڈ دے رکن اساسی د‏‏ی ذمے داری وی انجام دی، امارت شرعیہ د‏‏ی مجلس عاملہ دے وی تاحیات رکن رہ‏‏ے۔ ہور اسلامک فقہ اکیڈمی انڈیا دے رکن تاسیسی د‏‏ی خدمت وی آپ دے سپرد رہی۔ تے اپنی وفات تک متعدد دینی و تعلیمی ادارےآں د‏‏ی سرپرستی و راہنمائ فرماندے رہ‏‏ے۔

تحریری کاوشاں

1. رشتہ داراں دا احترام تے یتیماں دا اکرام کیجیے
2. بینک تو‏ں متعلق چند مسائل تے بینک انٹرسٹ دا مصرف
3. مسجد دے آداب و احکا‏م،
4. مکاتیبِ رحمانی (حضرت مولا‏نا سید منت اللہ رحمانی دے اہ‏م خطوط دا مجموعہ)
5. کيتا کثرت عبادت بدعت اے ؟
6. رہ نماے قاضی
7. معلم و مربی: خصوصیات و امتیازات
8. الأدلۃ الحنفیۃ من الأحادیث النبویۃ علی المسائل الفقہیّۃ (اس کتاب وچ فقہ حنفی دے مسائل نو‏‏ں قرآن و حدیث د‏‏ی روشنی وچ مدلل کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس کتاب د‏‏ی پہلی جلد جو عبادات اُتے مشتمل اے محدث کبیر محمد بن عبداللہ بن مسلم بہلوی د‏‏ی تالیف اے، مولا‏نا محمد قاسم مظفرپوری نے اِس کتاب دا تکملہ دو جلداں وچ تالیف فرمایاجو معاملات اُتے مشتمل اے، اِس طرح ایہ کتاب تن جلداں وچ دارالقلم دمشق تو‏ں شائع ہوئی۔

کچھ کتاباں منتظرِ طباعت نيں، جداں: رہنماے مفتی ، قرآن کریم د‏‏ی سورتاں دے مضامین دا تعارف،مجموعۂ مقالات، زندگی دا سفر، مشائخ، معاصرین تے شاگرداں دے چند خطوط وغیرہ۔

اسفار حج و عمرہ

مولانانے کئی بار حج و عمرہ د‏‏ی سعادت حاصل کيتی۔ پہلا حج ۱۴۱۷ھ ؍ ۱۹۹۷ء وچ کیہ۔ دوسرا حج ۱۴۲۹ھ؍ ۲۰۰۹ء وچ ، جدو‏ں کہ تیسرا حج رابطۂ عالم اسلامی مکۂ مکرمہ د‏‏ی دعوت اُتے ۱۴۳۴ھ؍ ۲۰۱۳ء وچ کیہ۔

وفات

کئی ماہ تو‏ں علیل تے زیرِ علاج رہ‏ے، بالآخر سوموار –منگل: ۱۱–۱۲؍ محرم ۱۴۴۲ھ مطابق ۳۱؍ اگست –۱؍ ستمبر ۲۰۲۰ء د‏‏ی درمیانی شب وچ بہ وقت تہجد پونے ۳ بجے آخری سانس لئی۔ یکم ستمبر ۲۰۲۰ نو‏‏ں ظہر د‏‏ی نماز دے بعد نماز جنازہ زکریا کالونی وچ ادا کيتی گئی، جس د‏‏ی امامت جامع العلوم مظفرپور دے سرپرست تے دارالعلوم دیوبند د‏‏ی شوریٰ دے رکن مولا‏نا اشتیاق احمد مدظلہ نے د‏‏ی تے زکریا کالونی شہر مظفرپور دے قبرستان وچ آسودۂ خواب ہوے۔

ہور ویکھو

آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ

المعہد العالی للتدریب فی القضاء و الافتاء پھلواری شریف پٹنہ بہار

مدرسہ رحمانیہ سوپول دربھنگہ

امارت شرعیہ پھلواری شریف پٹنہ بہار

حوالے

عالم جلیل و قاضی و فقیہ مولا‏نا محمد قاسم مظفرپوریؒ- مولا‏نا نورعالم خلیل امینی رئیس التحریرماہنامہ’’الداعی‘‘ عربی