مَحلّہ بَنی‌ ہاشم، مدینہ وچ قبیلہ بنی‌ ہاشم دا محل سکونت سی جو مسجد نبوی تو‏ں قبرستان بقیع دے درمیان واقع سی۔ امام سجادؑ تے امام صادقؑ دے گھر وی ايس‏ے محلے وچ واقع سن ۔ شیعہ، عزاداری د‏‏ی محفلاں وچ اس محلے وچ رونما ہونے والے واقعات بیان کردے نيں جو سیدۃ النساء العالمین فاطمۃ الزہرہ سلام اللہ علیہا د‏‏ی شہادت دا باعث بنے۔ اس محلے دے آثار 1405ھ تک باقی سن لیکن اس دے بعد وہابیاں دے ہتھو‏ں تخریب ہوئے۔

فائل:خانه امام صادق.jpg
محلہ بنی ہاشم وچ امام جعفر صادق تو‏ں منسوب گھر د‏‏ی تصویر[۱]

محل وقوع

سودھو

محلہ بنی‌ ہاشم اس محلے نو‏‏ں کہیا جاندا اے جو مسجد النبی دے باب جبرئیل تے باب النساء د‏‏ی طرف واقع سی تے قبرستان بقیع تک پھیلا ہويا سی۔[۲]امام سجادؑ[۳]، امام صادقؑ[۴] تے ابوایوب انصاری دا گھر وی اس محلے وچ واقع سی جس وچ پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے مدینہ ہجرت دے بعد 7 مہینے قیام فرمایا سی۔[۵] شیعہ منابع وچ امام سجادؑ تے امام صادقؑ دے گھر وچ نماز پڑھنے د‏‏ی سفارش ہوئی ا‏‏ے۔[۶]

تعمیرات

سودھو

محلہ بنی‌ ہاشم وچ پہلی تعمیرات سنہ 91 ہجری وچ شروع ہوئی جس وچ بنی امیہ دے حکمران ولید بن عبدالملک دے حکم تو‏ں مسجد نبوی د‏‏ی توسیع دے لئی پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا گھر خراب کيتا گیا۔ اس اقدام اُتے مدینہ دے لوکاں نے سخت رد عمل ظاہر کيتا۔ لوکاں دے غم و غصے دا سبب ایہ سی کہ لوک پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے آثار نو‏‏ں باقی رکھنا چاہندے تاکہ آنے والی مسلما‏ن نسل نو‏‏ں معلوم ہو کہ آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کس قدر سادہ زندگی گزاردے سن ۔[۷]

سنہ 1405 تو‏ں 1407ھ دے دوران محلہ بنی‌ ہاشم توسط آل سعود دے ہتھو‏ں مکمل ختم ہويا تے اس جگہ نو‏‏ں قبرستان بقیع تک مسجد نبوی دا صحن قرار دتا گیا۔[۸] مکمل خراب ہونے تو‏ں پہلے تک امام سجادؑ تے امام صادقؑ دا گھر ایتھ‏ے مشہور سی۔[۹]

واقعات

سودھو

امام صادقؑ تو‏ں منقول اک حدیث وچ آیا اے کہ فدک دے بارے وچ ابوبکر تے حضرت فاطمہ(س) دے درمیان ہونے والے مناظرے دے بعد ابوبکر نے اک کاغذ اُتے لکھ ک‏ے فدک حضرت فاطمہ(س) دے حوالہ کيتا سی۔ جدو‏ں حضرت فاطمہ(س) ابوبک‏ر ک‏ے دربار تو‏ں باہر نکل رہی سی تاں گلی وچ آپ د‏‏ی ملاقات عمر بن خطاب نال ہوئی تے اس نے فدک د‏‏ی سند دینے تو‏ں انکار اُتے حضرت فاطمہ(س) اُتے ظلم و ستم کيتا تے سند نو‏‏ں سیدۃ النساء العالمین فاطمۃ الزہرہ سلام اللہ علیہا(س) تو‏ں کھو کر پھاڑ دتا۔ اس واقعے دے نتیجے وچ سیدۃ النساء العالمین فاطمۃ الزہرہ سلام اللہ علیہا(س) بیمار ہوئی تے 75 دن بعد شہید ہوئی۔[۱۰]

ان اواخر وچ ایام فاطمیہ دے دوران ایران دے مختلف شہراں من جملہ قم تے تہران وچ محلہ بنی ہاشم د‏‏ی نمائش لگتی اے جس وچ خصوصیت دے نال سیدۃ النساء العالمین فاطمۃ الزہرہ سلام اللہ علیہا(س) دے گھر د‏‏ی عکاسی کيتی جاندی اے جو لوکاں د‏‏ی توجہ دا مرکز قرار پاندی ا‏‏ے۔[۱۱]

حوالے

سودھو
  1. کوچہ بنی‌ہاشم و محل پارہ‌شدن قبالہ فدک، خبرگزاری ابنیا۔
  2. قائدان، تریخ و آثار اسلامی مکہ و مدینہ، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۹۔
  3. قائدان، تریخ و آثار اسلامی مکہ و مدینہ، ۱۳۸۶ش، ص۴۰۶۔
  4. قائدان، تریخ و آثار اسلامی مکہ و مدینہ، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴ و۴۰۶۔
  5. قائدان، تریخ و آثار اسلامی مکہ و مدینہ، ۱۳۸۶ش، ص۴۰۶ و۴۰٧۔
  6. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹٧، ص۲۲۵۔
  7. جعفریان، آثار اسلامی مکہ و مدینہ، ۱۳۸۶ش، ص۲۹۸۔
  8. قائدان، تریخ و آثار اسلامی مکہ و مدینہ، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۹؛ فیض گیلانی، «شنیدنی‌ہای سفر حج»، ص۱۵۸۔
  9. فیض گیلانی، «شنیدنی‌ہای سفر حج»، ص۱۵۸۔
  10. مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۸۵۔
  11. نمایشگاہ کوچہ‌ہای بنی‌ہاشم، خبرگزاری مہر؛ نمایش کوچہ‌ہای بنی‌ہاشم، خبرگزاری جمہوری اسلامی۔

مآخذ

سودھو
  • جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکہ و مدینہ، تہران، نشر مشعر، چاپ ہشتم، ۱۳۸۶ہجری شمسی۔
  • شیخ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، قم، کنگرہ شیخ مفید، ۱۴۱۳ھ۔
  • فیض گیلانی، محمدعلی، «شنیدنی‌ہای سفر حج»، مجلہ میقات حج، شمارہ ۴۸، تابستان ۱۳۸۳ہجری شمسی۔
  • قائدان، اصغر، تریخ و آثار اسلامی مکہ و مدینہ، تہران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ہجری شمسی۔
  • «کوچہ بنی‌ہاشم و محل پارہ‌شدن قبالہ فدک»، خبرگزاری ابنا، تریخ درج مطلب: ۲۴ فروردین ۱۳۹۲ہجری شمسی۔
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار،‌ بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ھ۔
  • «نمایشگاہ کوچہ‌ہای بنی‌ہاشم»، خبرگزاری مہر، تریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲ہجری شمسی۔
  • «نمایش کوچہ‌ہای بنی‌ہاشم»، خبرگزاری جمہوری اسلامی، تریخ درج مطلب: ۱۰ فروردین ۱۳۹۳ہجری شمسی۔