مجلس ترقی ادب
| قیام | جولائی 1954ء |
|---|---|
| قسم | علمی و ادبی ادارہ |
| قانونی حیثیت | سرکاری |
| نصب العین | اردو کلاسیکی ادب دیاں کتاباں شائع کرنا |
| صدر دفاتر | 2-کلب روڈ، لاہور |
| مقام | |
خطہserved | پاکستان |
باضابطہ زبان | اردو |
| اشاعت | مقالات سر سید مقالات محمد حسین آزاد رسوم ہند مغربی زباناں دے ماہر علما نیرنگ خیال جامع الحکایات ہندی |
منبع تنظیماں | محکمہ اطلاعات و ثقافت، حکومت پنجاب |
| ویب سائٹ | http://www.mtalahore.com |
مجلس ترقی ادب لاہور وچ قائم اک علمی تے ادبی ادارہ اے جیہڑا حکومت پنجاب دے ماتحت کم کردا اے، جس دا مقصد اردو دے کلاسیکی ادب تے انسانی علوم اُتے تالیفات و تراجم شائع کرنا اے۔ ایہ ادارہ جولائی 1954ء وچ قائم ہويا سی۔ اس ادارے دا عِلمی جریدہ صحیفہ دے ناں توں شائع ہُندا اے جیہڑا 1957ء توں تسلسل دے نال شائع ہو رہیا اے۔
قیام
سودھومئی 1950ء وچ اس وقت دی حکومت مغربی پاکستان نے اردو زبان دی ترقی دے لئی اک لکھ روپے دی امداد نال محکمہ تعلیم دی نگرانی وچ اک ادارہ قائم کیتا جس دا ناں مجلس ترجمہ رکھیا۔ اُدوں اس ادارے دا کم صِرف اِنّا سی کہ مشرق و مغرب دیاں بلند پایہ علمی کتاباں منتخب کرکے اوہناں دے اردو ترجمے کراوے تے اوہناں نوں شائع کرے۔ جولائی 1954ء وچ ادارے نوں اک نويں شکل دتی گئی تے اس دا ناں مجلس ترقی ادب رکھیا گیا، بعد وچ حکومتِ مغربی پاکستان نے اپنے 10 فروری 1958ء دے اعلامیے دے ذریعے مجلس ترقی ادب دی تشکیلِ نو کيتی۔ اغراض و مقاصد تے آئین نوں نويں سِرے توں ترتیب دتا گیا۔ نويں ارکان نامزد کرکے ایہدا بورڈ بنایا گیا تے وزیرِ تعلیم نوں ایہدا صدر مقرر کیتا گیا۔ فیر 1975ء وچ ایہ ادارہ حکومتِ پنجاب دے محکمہ اطلاعات دی نگرانی وچ دے دتا گیا۔ ہن ایہ ادارہ محکمہ اطلاعات و ثقافت دے زیر نگرانی کم کردا اے۔[۱]
اغراض و مقاصد
سودھو- اردو دے کلاسیکی ادب دی اشاعت
- عربی، فارسی تے مغربی زباناں دی بلند پایہ علمی کتاباں دے تراجم تے (حسب ضرورت) متون دی اشاعت
- اردو زبان دے بارے وچ بلد پایہ تحقیقی تے تنقیدی مقالات و مسودات دی اشاعت[۱]
لائبریری
سودھومجلس ترقی ادب نے بتدریج اپنی لائبریری فعال بنا لی اے جس وچ فی الحال ستائی ہزار (27,000) توں ودھ علمی و ادبی تے دس ہزار توں ودھ جریدے موجود نيں، انہاں وچ نادر کتاباں وی سینکڑاں دی تعداد وچ شامل نيں۔[۱]
ناظمین
سودھو- امتیاز علی تاج (16 جنوری 1960ء – 19 اپریل 1970ء)
- پروفیسر حمید احمد خان (11 جولائی 1970ء – 22 مارچ 1974ء)
- احمد ندیم قاسمی (4 جولائی 1974ء – 10 جولائی 2006ء)
- شہزاد احمد (23 اگست 2006ء – یکم اگست 2012ء)
- ڈاکٹر تحسین فراقی (18 مارچ 2013ء – 23 فروری 2021 )
- منصور آفاق (23 فروری 2021ء – 14 جون 2023ء)
- عباس تابش (14 جون 2023ء – تا حال)
مطبوعات
سودھو- مقالات سر سید (16 جلدیں)
- مکتوبات سر سید (2 جلدیں)
- خطوط بنام سرسید
- خطبات سر سید
- مسافران لندن
- سر سید کی سائنٹفک سوسائٹی
- کلیاتِ نثر حالی (2 جلدیں)
- مقالات محمد حسین آزاد (3 جلدیں)
- باقیات شلی
- نثر اکبر الہٰ آبادی
- دیوان غالب (نسخہ عرشی)
- کلیات غالب فارسی (3 جلدیں)
- مرقع غالب
- یادگار غالب
- غالبیاتِ مہر
- رسوم ہند
- مغرب کے اردو لغت نگار
- مغربی زبانوں کے ماہر علما
- آغا حشر کے ڈرامے (5 جلدیں)
- جامع الحکایاتِ ہندی
- کلیات سودا (4 جلدیں)
- کلیات میر (6 جلدیں)
- کلیات مصحفی (9 جلدیں)
- کلیات میر سوز (2 جلدیں)
- کلیات شاہ نصیر (4 جلدیں)
- کلیات ناسخ (2 جلدین)
- منتخب میراثی انیس
- جدید فارسی شاعری
- اردو املا
- سخن دان فارس
- پاکستان میں فارسی ادب
- تاریخ ادبِ اردو (4 جلدیں)
- مقالات حافظ محمود خان شیرانی (10 جلدین)
- مقالات مولوی محمد شفیع (2 جلدیں)
- مقالات عبد الستار صدیقی
- تزک جہاں گیری
- سیاحت نامہ کشمیر و پنجاب
- سر سید کا سفرنامہ پنجاب
- جنگ آزادی میں اردو کا حصہ
- قائد اعظم اور آزادی کی تحریک
- 1857ء اخبار اور دستاوزیں
- اردو صحافت انیسویں صدی میں
- تاریخ پنجاب
جریدہ
سودھومجلس ترقی ادب اک علمی جریدہ صحیفہ دے ناں توں شائع کردا اے۔ اس جریدے دا اجرا جون، 1957ء وچ سید عابد علی عابد دی تحریک و تجویز اُتے ہويا۔ ایہ اک سہ ماہی جریدہ اے۔ اس جریدے دے مدیران وچ سید عابد علی عابد (بانی مدیر)، ڈاکٹر وحید قریشی، احمد ندیم قاسمی، ڈاکٹر یونس جاوید تے شہزاد احمد سن۔ موجودہ مدیر فضل حق قرشی نيں۔