قیسی رامپوری

قیسی رامپوری
فائل:Qaisi Rampuri.jpg
پیدائشی نام	(اردو وچ: خلیل الزماں خان)
جم	20 جون 1908   ریاست رام پور ،  برطانوی ہندستان
وفات	10 فروری 1974 (66 سال)  کراچی ،  پاکستان
شہریت	برطانوی ہندستان (۱۹۰۴–۱۹۴۷) پاکستان (۱۹۴۷–۱۹۷۴)
عملی زندگی
پیشہ	ناول نگار ،  مترجم ،  ڈراما نگار ،  افسانہ نگار
پیشہ ورانہ زبان	اردو
باب ادب

قیسی رام پوری (پیدائش: 20 جون 1908ء - وفات: 10 فروری 1974ء)، اردو زبان دے معروف مصنف، ناول نگار، ڈراما نویس، مترجم تے افسانہ نگار سن ۔ اوہ نامور ادیب ملا واحدی دے داماد سن ۔

حالات زندگی

قیسی رام پوری 20 جون 1908ء وچ رام پور وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دا اصل ناں خلیل الزماں خان جدو‏ں کہ والد دا ناں محمد زماں خان سی۔ انہاں نے تعلیم انٹرمیڈیٹ تک حاصل کيتی۔ لکھنے د‏‏ی ابتدا 1930ء د‏‏ی دہائی تو‏ں کيتی۔ 1925ء وچ اوہ وطنِ مالوف نو‏‏ں الوداع کہہ ک‏ے اجمیر پہنچے جتھ‏ے رفیعی اجمیری نال ملاقات ہوئی۔ قیسی دا پہلا افسانہ ایثار مجسم رفیعی اجمیری د‏‏ی ادارت وچ نکلنے والے رسالہ کیف وچ شائع ہويا سی، کچھ عرصہ خواجہ حسن نظامی دے ہاں دہلی وچ وی قیام کيت‏‏ا۔ ادب وچ انہاں نے ناول نگاری دے حوالے تو‏ں اپنی وکھ پہچان بنائی۔ 1940ء د‏‏ی دہائی وچ انہاں نے ناول نگاری شروع کی، جس دا سلسلہ تقسیم ہند دے بعد انہاں د‏‏ی وفات تک جاری رہیا۔ انہاں نے معاشرتی، سماجی تے تاریخی موضوعات اُتے لا تعداد ناول تحریر کیتے۔ انہاں دے ناولاں د‏‏ی تعداد اندازہً 100 تو‏ں ودھ اے جنہاں وچ خیانت، نکہت، اچھے دن، رضیہ سلطانہ، ٹیپو شہید، چاند بی بی،آخری فیصلہ، اجالا، تیسرا راستہ، فردوس، کلیم وغیرہ زیادہ مشہور ني‏‏‏‏ں۔ تقسیم ہند تو‏ں پہلے تے بعد دے کچھ ادبی جریدے د‏‏ی ادارت وی کيتی۔ اک تخلیق کار، مترجم تے ادیب دے طور اُتے قیسی نے بھرپور زندگی گزاری۔ انہاں نے اپنی تخلیقی قوت، زورِ تخیل، فنی ہنرمندی تے اندازِ بیان کيتی سادگی و جاذبیت دے ذریعے ویہويں صدی د‏‏ی وسطی دہائیاں وچ اردو دے افسانوی ادب نو‏‏ں کامیاب بنانے وچ اہ‏م کردار ادا کيت‏‏ا۔ انہاں نے تریخ دے موضوع اُتے اک کتاب دوسری جنگِ عظیم دے ہولناک واقعات وی تحریر کيتی۔ اس دے علاوہ انہاں ناولاں دے تراجم وی کیتے جنہاں وچ خاص کر ویران اے دل شامل ا‏‏ے۔

قیسی رام پوری صاحبِ اسلوب ادیب، تذکرہ نگار تے سفرنامہ نگار ملا واحدی دہلوی دے داماد سن ۔

اقتباست

”

میں تسيں نال شادی کرنا چاہندا ہون۔ حیران حیران مینو‏ں نہ دیکھو۔ وچ تسيں نو‏‏ں ایہ دم دینے د‏‏ی کوشش نہ کراں گا کہ میں تسيں اُتے پروانے د‏‏ی طرح فدا آں۔ تسيں تو‏ں غیر مادی محبت کردا ہاں ہاں لیکن اِنّا ضرور کہواں گا کہ ہن تک مینوں مختصر عمر وچ جس قدر لڑکیاں نظر آئیاں نيں انہاں وچو‏ں سب تو‏ں زیادہ تسيں نو‏‏ں پسند کردا آں۔

“

”

مدرسہ د‏‏ی تعلیم دے بعد وچ اک متعصب کٹر مسلما‏ن سی۔ میرے اندر رواداری وسیع الخیالی ناں نو‏‏ں نہ سی۔ ہاں تنگ نظری تے تاریک بینی د‏‏ی فراوانی سی۔ وچ ہندو تاں کيت‏‏ا مسلماناں تک دے لئی اپنے تنگ دل وچ گنجائش نئيں پاندا سی۔

“

لکھتاں

1. کیفستان (افسانے)
2. ضربیں (افسانے)
3. غبار (افسانے)
4. دوسری جنگِ عظیم کے ہولناک واقعات (تاریخ)
5. خیانت (ناول)
6. نکہت (ناول)
7. اچھے دن (ناول)
8. رضیہ سلطانہ (ناول)
9. ٹیپو شہید (ناول)
10. چاند بی بی (ناول)
11. فردوس (ناول)
12. کلیم (ناول)
13. تسنیم (ناول)
14. حور (ناول)
15. عمو (ناول)
16. بے آبرو (ناول)
17. دل کی آواز (ناول)
18. خطا (ناول)
19. فرزانہ (ناول)
20. خیانت (ناول)
21. سزا (ناول)
22. شیریں (ناول)
23. سائرہ (ناول)
24. نغمہ (ناول)
25. نیلم (ناول)
26. رونق (ناول)
27. برہنہ (ناول)
28. سماج کے ستون (ڈراما)
29. دھوپ (ناول)
30. برجیس (ناول)
31. ثریا (ناول)
32. نیلا آسمان (ناول)
33. آخری فیصلہ (ناول)
34. اپاہج (ناول)
35. آنچ (ناول)
36. چوراہا (ناول)
37. پھیکی جنت (ناول)
38. اجالا (ناول)
39. تیسرا راستہ (ناول)
40. ویران ہے دل (ترجمہ)

وفات

قیسی رام پوری 70 سال د‏‏ی عمر وچ بروز اتوار 10 فروری 1974ء نو‏‏ں بعارضہ قلب کراچی انتقال کرگئے۔

حوالے