عبد العلی حسنی ندوی
عبد العلی حسنی ندوی | |
---|---|
سید عبد العلی حسنی | |
معلومات شخصیت | |
جم |
|
وفات |
|
مدفن | دائرہ شاہ علم اللہ، رائے بریلی |
قومیت | بھارت |
مذہب | اسلام |
فرقہ | سنی حنفی |
اولاد | سید محمد الحسنی |
والد | عبد الحی حسنی |
رشتے دار | ابو الحسن علی ندوی (بھائی)، امۃ اللہ تسنیم (بہن)۔ |
خاندان | حسنی سادات |
عملی زندگی | |
مادر علمی | دار العلوم ندوۃ العلماء |
شعبۂ عمل | طب، نظامت |
وجۂ شہرت | طبیب، ناظم ندوۃ العلماء |
ترمیم |
ڈاکٹر سید عبد العلی حسنی ندوی (متوفی: ۷ مئی ۱۹۶۱ء) ہندوستان دے مشہور عالم و طبیب تے مشہور ادارہ دار العلوم ندوۃ العلماء دے ناظم سن، علامہ حکیم عبد الحی حسنی دے وڈے فرزند تے سید ابو الحسن علی حسنی ندوی دے باپ شریک وڈے بھائی سن ۔ پیشے توں نامور طبیب تے ڈاکٹر وی سن ۔[۱]
ولادت و ابتدائی احوال
سودھوڈاکٹر عبد العلی، اپنے نانیہال ضلع فتح پور "ہنسوہ" وچ ۲۲ جمادی الاولی ۱۳۱۱ھ وچ پیدا ہوئے، بچپن وچ بوہتے زمانہ نانیہال وچ گزاریا، فیر اپنے دادیہال رائے بریلی ضلع دے پنڈ "تکیہ کلاں" دائرہ شاہ علم اللہ آ گئے، علمی وروحانی خاندان تے ماحول دی وجہ توں نیک تے سنجیدہ تربیت ہوئی۔
تعلیم
سودھومڈھلی سِکھیا نانیہال"ہنسوہ" وچ حاصل کيتی، مکتب نشینی مولانا عبد الحکیم کیرانوی دے پاس ہوئی۔ اٹھ سال دی عمر وچ والدہ محترمہ دا انتقال ہو گیا۔ ناظرہ قرآن دے بعد عربی تعلیم شروع کر دتی، فارسی زبان اپنے فاضل دادا "حکیم سید فخر الدین" توں سکھی۔ مڈھلی سِکھیا دے بعد دار العلوم ندوۃ العلماء وچ داخل ہوئے تے اوتھے اس زمانے دے استاداں توں کسب فیض کیتا، جس وچ ادب عربی "سید علی زینبی" توں، فقہ واصول "مولانا شبلی جیراجپوری" توں، علم ہیئت "مولانا سلطان محمد کابلی" توں تے بعض درسیات اپنے والد ماجد "عبد الحی حسنی" توں پڑھی۔ ندوہ توں فراغت دے بعد اک سال دار العلوم دیوبند قیام کيتا تے اوتھے دے استاداں توں اجازت حدیث حاصل کيتی، صحیح بخاری و سنن ترمذی شیخ الہند محمود حسن دیوبندی توں تے سنن ابو داؤد سید محمد انور شاہ کشمیری توں پڑھی۔
۱۳۳۰ھ وچ لکھنؤ واپس آئے تے طب اُتے توجہ شروع کر دتی، والد ماجد تے دادا محترم وی حکیم تے طبیب سن ۔ چنانچہ طب دی ساری متداول کتاباں اپنے والد عبد الحی حسنی توں پڑھی، فیر ہور تجربہ و تعلیم دے لئی حکیم اجمل خان دے مطب وچ چھ ماہ تک رہے۔ اوتھے ڈاکٹر مختار احمد انصاری توں ڈاکٹری دی وی معلومات حاصل کيتی۔
۲۱ سال دی عمر وچ اوہ دینی تعلیم تے طب دے حصول توں فراغت دے بعد ۳۰ مارچ ۱۹۱۲ء نوں "مولانا سید ابو القاسم ہنسوی زیدی واسطی" دی صاحبزادی نال نکاح ہويا۔ اس دے بعد انگریزی زبان سیکھنی شروع کر دتی، اس وچ مہارت پیدا کر کے "ایلوپیتھک" پڑھی، انٹرمیڈیٹ دا کامیاب امتحان دتا، اس دے بعد "بی ایس سی" کيتا تے امتیازی تمغے حاصل کيتے تے فیر "ایم بی بی ایس" (MBBS) کر کے ڈاکٹر بن گئے۔ [۲]
عملی زندگی
سودھو۱۳۴۳ھ/۱۹۲۵ء وچ والد صاحب دا انتقال ہو گیا، وفات دے دو سال بعد میڈیکل کالج دا امتحان دتا تے کامیاب ہوئے، نومبر ۱۹۲۵ء وچ سند ملی۔ جنوری ۱۹۲۶ء توں "گوئن روڈ، لکھنؤ" وچ مطب دا آغاز کیتا، تے وفات تک برابر مطب کردے رہے، شہر بلکہ ملک دے کامیاب معالجاں، طبیباں تے ڈاکٹراں وچ شمار ہوݨ لگا۔
اسی سال حج نوں تشریف لے گئے، شاہ عبد العزیز بن عبد الرحمن آل سعود نال ملاقات وی کی، اوتھے دے علما ومشائخ تے کتبخاناں توں استفادہ کيتا۔ [۳]
ندوۃ العلماء وچ
سودھوڈاکٹر صاحب دا دور نظامت، اک کامیاب دور رہیا، نصاب تعلیم دی اصلاح ہوئی، عالم عرب توں روابط ودھے تے عالیشان مسجد دی تعمیر ہوئی۔ اس دور وچ دار العلوم ندوۃ العلماء توں متعدد ادیب تے انشا پرداز عربی و اردو دے مشہور ونامور فضلا نکلے، جنہاں وچ نمایاں ناں انہاں دے چھوٹے بھائی سید ابو الحسن علی حسنی ندوی دا اے۔[۴]
وفات
سودھو۱۹۵۶ء توں ڈاکٹر صاحب علیل رہنے لگے، آئے دن ضعف ونقاہت ودھنے لگی۔ ۷ مئی ۱۹۶۱ء نوں لکھنؤ گوئن روڈ دے مکان وچ ۷۰ سال دی عمر وچ انتقال ہويا، نعش نوں "تکیہ کلاں، رائے بریلی، لے جایا گیا تے اوتھے دائرہ شاہ علم اللہ دے قبرستان وچ شاہ علم اللہ دے سرہانے دفن کيتا گیا۔ پسماندگان وچ اک صاحبزادے سید محمد الحسنی تے پنج صاحبزادیاں سی۔[۵]
حوالے
سودھو- ↑ https://abulhasanalinadwi.org/book-category/books-by/hakim-sayyed-abdul-ali-hasani/
- ↑ حیات عبد الحی، صفحات 332 توں 356۔
- ↑ حیات عبد الحی، صفحہ؛ 367۔
- ↑ کتاب؛ "سوانح مولانا سید محمد الحسنی"، از؛ مولانا سید محمد ثانی حسنی ندوی، صفحہ: 47۔
- ↑ "سوانح مولانا سید محمد الحسنی" صفحہ: 47۔