عبدالحکیم نانا صاحب
| عبدالحکیم نانا صاحب | |
|---|---|
| جم | سنہ 1679
|
| وفات | سنہ 1740 (60–61 سال) |
| شہریت |  مغلیا سلطنت (۱۶۷۹–۱۷۴۰)
|
| عملی زندگی | |
| پیشہ | عالم ، فقیہ ، مفسر ، محدث |
 باب اسلام
| |
ترمیم  | |
میاں عبدالحکیم نانا (پیدائش: 1679ء — وفات: 1740ء) مغلیہ سلطنت وچ بلوچستان نال تعلق رکھنے والے عالم، فقیہ، محدث تے نامور بزرگ سن ۔ آپ دا زمانہ ستارہويں صدی عیسوی دا اے تے آپ نوں ستارہويں صدی دا بلوچستان وچ سب توں وڈا عالم سمجھیا جاندا اے۔
سوانح
سودھوپیدائش تے ابتدائی حالات
سودھونانا صاحب دا اصل ناں عبدالحکیم سی جدوں کہ والد دا ناں سکندر شاہ سی ۔ میاں عبدالحکیم 1090ھ مطابق 1679ء وچ بلوچستان دے ضلع لورالائی دی موجودہ تحصیل خانو زئی وچ پیدا ہوئے۔ حالے شِیر خوار ہی سن کہ والدہ دا انتقال ہوئے گیا۔ والدہ دے اِنتقال دے بعد والد نے دوسری شادی کرلئی تاں اُنئيں سوتیلی ماں دی وجہ توں کئی تکالیف دا سامنا کرنا پيا۔
تعلیم
سودھومیاں صاحب نے ابتدائی تعلیم اپنے پنڈ دے اک مکتب توں حاصل کيتی جتھے اُنہاں نے گلستان، بوستان تے شروط الصلوٰۃ پڑھیاں۔ بعد وچ پشین دے آلے دوالے دے مختلف دیہات وچ فارسی کتبِ صرف و نحو تے فقہ دی تعلیم حاصل کيتی۔ اِس دے بعد قندھار چلے گئے تاکہ اوتھے منطق، بدیع، معانی، بیان، اُصول تے حدیث و تفسیر دی تعلیم مکمل کرسکن۔
تصوف
سودھوظاہری علوم دی تحصیل دے بعد اوہ باطنی تعلیم دی طرف متوجہ ہوئے تے پہلے پہل سید لعل دے مرید ہوئے تے اِنہاں دے ذوق و شوق تے صلاحیتاں دا انداز لگاندے ہوئے اِنئيں پشاور اپنے مرشد شیخ عبدالغفور نقشبندی دے پاس بھیج دتا۔
شیخ عبدالغفور نقشبندی دے پاس پشاور کچھ عرصہ ہی رہے سن کہ اُنہاں نے اپنے شیخ میاں اللہ یار دے پاس لاہور بھیج دتا۔ لاہور وچ میاں اللہ یار دے پاس روحانی تعلیم دی تکمیل دے بعد خرقۂ خلافت عطاء ہويا تے حکم ملیا کہ قندھار جاکے خلق خدا نوں مستفیض کرن۔ شیخ عبدالحکیم نوں سلسلہ قادریہ تے سلسلہ نقشبندیہ، دونے طریقےآں وچ بیعت دی اجازت سی۔ 1707ء وچ مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر دی وفات دے بعد خطۂ پنجاب وچ سکھاں دی وجہ توں حالات مخدوش ہوچکے سن لیکن قندھار وچ اَمن سی، جتھے پہنچنے دے بعد شیخ عبدالحکیم نے وعظ و تذکیر دے نال نال تزکیۂ باطن دا سلسلہ وی شروع کر دتا۔ روز بروز مقبولیت وچ اِضافہ ہُندا گیا جس دے باعث تقریباً 25 سال تک شیخ قندھار وچ مقیم رہے۔ مقبولیت توں خائف ہوکے شاہ حسین ہوتک نے قندھار چھڈ دینے دا حکم جاری کیتا جس توں 1736ء وچ شیخ اپنے آبائی شہر خانو زَئی واپس آگئے مگر ایتھے قیام نہ کرسکے تے بالآخر تھل چوٹالی وچ ترین قوم نے اُنئيں رہائش دے لئی جگہ دتی تے جتھے شیخ چار سال مقیم رہے۔ چار سال تک تبلیغ و اِرشاد دا فریضہ سر انجام دینے دے بعد 1740ء وچ وفات پاگئے۔[۱][۲] اُنہاں دا احترامی لقب ’’دادا‘‘ تے ’’نانا‘‘ سی جو ’’بابا‘‘ دے مترادف سمجھیا جاندا اے۔ شیخ عبدالحکیم دے متعدد خلفاء سن ۔ سردار حاجی صورت خان ترین اُنہاں دے سجادہ نشین سن جنہاں نے شیخ دا مزار تعمیر کروایا۔
لکھتاں
سودھوتصوف توں متعلق شیخ عبدالحکیم دی چار کتاباں موجود نيں: مجموعہ رسالے، تھاںواں تصوف، رسالے حکیمیہ تے حصن الایمان۔[۳]