عامر بن واثلہ
| معلومات شخصیت | |
|---|---|
| مکمل نام | عامر بن واثلہ کنانی |
| کنیت | ابو طفیل |
| وجہ شہرت | پیغمبر اکرم (ص) و امام علی (ع) دے صحابی |
| نمایاں کارنامے | |
| دیگر سرگرمیاں | |
اَبو طُفَیل عامر بن واثِلَہ کِنانی، (ولادت ۳ ق) پیغمبر اکرم (ص) دے صحابی تے جنگ جمل، جنگ صفین تے جنگ نہروان وچ امام علی (ع) دی فوج دے سپاہیاں وچوں سن ۔
ابو طفیل خون امام حسین (ع) دے انتقام دے لئی کيتے مختار ثقفی دے قیام وچ سپاہ دے سرداراں وچوں سن ۔ انہاں نے اپنے بیٹے دے نال عبد الرحمن بن محمد بن اسعث دے خلاف قیام وچ وی شرکت کيتی سی۔
انہاں نے پیغمبر اسلام (ص)، امام علی (ع)، امام حسن مجتبی (ع) تے امام سجاد (ع) توں روایات نقل کيتی نيں۔ اوہ سخنور تے شاعر وی سن ۔ انہاں دے اشعار شائع ہوئے چکے نيں۔
حضرت علی دے دور وچ
سودھوابو طفیل جنگ احد والے سال سنہ 3 ہجری وچ پیدا ہوئے تے انہاں نے پیغمبر اکرم (ص) دی عمر دے آخری اٹھ برساں نوں درک کيتا۔ [۱]
حذیفہ بن یمان دے زمانہ وچ اوہ کوفہ تے اس دے بعد مدائن گئے۔ انہاں نے مدتاں حضرت علی (ع) دی مصاحبت وچ زندگی بسر دی تے انہاں دا شمار آپ دے باوفا اصحاب تے انہاں لوکاں وچ ہُندا سی جو آپ توں کسب علم کردے سن تے انہاں نے حضرت علی (ع) دی تمام جنگاں وچ انہاں دی ہمراہی کیتی۔[۲]
امام علی (ع) دی شہادت دے بعد اوہ مکہ پرت گئے تے آخر عمر تک اوتھے مقیم رہے۔[۳]
قیام مختار
سودھو65 ق وچ عبد اللہ بن زبیر نے محمد حنفیہ توں بیعت طلب کيتی۔ جدوں انہاں نے انکار کر دتا تاں اس نے انہاں نوں انہاں دے بعض اصحاب جنہاں وچ ابو طفیل وی شامل سن، دے نال شعب بنی ہاشم وچ قید کر دتا۔
ابو طفیل مختار بن ابی عبید ثقفی دے قیام تک قید وچ سن ۔[۴] انہاں نے مختار دے انتقام خون حسینی دے قیام وچ انہاں دا نال دتا تے انہاں دے فوج دے سرداراں وچوں سن ۔[۵]
انہاں نوں قیام مختار وچ شرکت دے سبب کیسانیہ مذہب خیال کردے نيں۔[۶] البتہ انہاں دا اس قیام وچ شرکت کرنا انہاں دے کیسانی مذہب ہونے دی دلیل نئيں بن سکدا۔[۷]
ابو طفیل نے جداں کہ خود معاویہ دی محفل وچ کہیا کہ اوہ قتل عثمان دے واقعہ وچ حاضر ضرور سن لیکن اس وچ شرکت نئيں کيتی سی۔[۸] البتہ اوہ حضرت علی (ع) توں اپنی خلل نا پذیر محبت اُتے تاکید کردے نيں۔[۹]
انہاں نے تے انہاں دے بیٹے حجاج دے خلاف ہونے والے عبد الرحمن بن محمد بن اسعث دے قیام وچ شرکت کيتی سی تے اس جنگ وچ جو انہاں دے درمیان سن 82 ق وچ واقع ہوئی اس وچ انہاں دا بیٹا قتل کر دتا گیا تے ابو طفیل نے بیٹے دی موت اُتے مرثیہ نظم کيتا۔ [۱۰]
نقل احادیث
سودھوانہاں نے پیغمبر اکرم (ص)[۱۱] توں بعض احادیث نقل کيتی نيں جدوں کہ حضرت خدیجہ، معاذ بن جبل و عبد اللہ بن مسعود[۱۲] جداں صحابہ توں بہت ساریاں روایات نقل کيتی نيں۔ ہور حضرت علی (ع)، امام حسن مجتبی (ع) و امام سجاد (ع) توں وی احادیث نقل کيتی نيں۔
اسی طرح توں اس روایت دے مطابق جو الکافی وچ ذکر ہوئی اے انہاں نے امام باقر (ع) تے اس حدیث دے مطابق جو علل الشرائع وچ نقل ہوئی اے انہاں نے امام جعفر صادق (ع) توں وی روایت نقل کيتی اے جو بپینڈو اے کہ امام صادق (ع) توں منقول روایت انہاں دی امامت توں پہلے تے امام محمد باقر (ع) دے دور امامت نال تعلق رکھدی اے۔[۱۳]
ادبی شخصیت
سودھوابو طفیل سخنور تے فصیح انسان سن ۔ انہاں دی سخنوری دا اک نمونہ جو انہاں نے معاویہ دی بزم وچ پیش کيتا سی،[۱۴] کتاباں وچ ذکر ہويا اے۔ انہاں دے اشعار عرب دے عہد جاہلیت دے دور دی طرح منسجم و حماسی تے غالبا فخر و مباہات تے رثائی ادب اُتے مشتمل نيں۔ انہاں دے اشعار دے نمونے ادبی کتاباں وچ متفرق و پراکندہ شکل وچ ذکر ہوئے نيں۔[۱۵]
ان دا دیوان جو مختصر اے اسنوں اک جرمن محقق نے طرماح بن حکیم طائی دے دیوان دے نال طبع کيتا اے تے کرنکو نامی شخص نے انہاں دونے دا ترجمہ انگریزی بولی وچ کیہ اے۔[۱۶]
عبد العزیز بن یحیی جلودی (متوفی 302 ق) نے اک کتاب اخبار ابی الطفیل دے ناں توں انہاں دی سر گذشت دے سلسلہ وچ تالیف کيتی اے۔[۱۷] طیب عشاش تونسی نے اس کتاب تے انہاں دے اشعار نوں 37 صفحات وچ حولیات الجامعۃ النونسیۃ دے ناں توں سن 1973 ع وچ طبع کيتا اے۔[۱۸]
حوالے
سودھو- ↑ التریخ الکبیر، ج۳ (۲)، ص۴۴٦؛ النجوم، ج۱، ص۲۴۳؛ المعارف، ص۳۴۱؛ کتاب الثقات، ج۳، ص۲۹۱؛ طبقات الفقہا، ص۵۳؛ رہتل التهذیب، ج۳، ص۸۲
- ↑ یعقوبی، ج۲، ص۲۱۳-۲۱۴؛ المعارف، ص۳۴۱؛ الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۴، ص۱٦۹٦؛ تریخ بغداد، ج۱، ص۱۹۸
- ↑ تریخ بغداد، ج۱، ص۱۹۸، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۴، ص۱٦۹٦
- ↑ تریخ، ج۱، ص۳۳۰
- ↑ المعارف، ص۳۴۱؛ ہور نک: البدایة، ج۹، ص۱۹۹
- ↑ اختیار معرفہ الرجل، ۹۵
- ↑ برای تفصیل، نک: الکیسانیه فی التریخ و الأدب، ۳۰۹ ۳۱۱
- ↑ انساب الاشراف، ج۴، ص۹۲
- ↑ الاغانی، ج۱۳، ص۱٦٧
- ↑ الکامل، ج۴، ص۴٦ ۴٦۲، ص۴٦٧ ۴٦۸
- ↑ الکامل فی ضعفاء الرجل، ج۵، ص۱٧۴۱؛ الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۲، ص٧۹۹
- ↑ رہتل الرہتل، ج۳، ص۸۲
- ↑ تکملہ الرجال، ج۲، ص۴
- ↑ نک: المعارف، ص۳۴۱؛ قاموس الرجال، ج۵، ص۲۰۱ ۲۰۲
- ↑ اخبار شاعر الشیعہ، ص۲۵ ۲٧؛ الاغانی، ج۱۳، ص۱٦٧ ۱٦۹؛ اعیان الشیعہ، ج٧، ص۴۰۸
- ↑ الذریعہ، ج۹ (۱)، ص۴۳؛ بنگرید، زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۱۴۴
- ↑ الذریعہ، ج۱، ص۳۱٧
- ↑ زرکلی، اعلام، ج۳، ص۲۵٦
مآخذ
سودھو- آقا بزرگ طہرانی، الذریعہ
- ابن اثیر، الکامل.
- ابن تعزی بردی، النجوم
- ابن حبان، محمد، کتاب الثقات، حیدرآباد دکن، ۱۳۹٧ق/۱۹٧٧ ع
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، رہتل التهذیب، حیدرآباد دکن، ۱۳۲٦ ق
- ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بہ کوشش علی محمد بجاوی، قاہره، ۱۳۸۰ق/۱۹٦۰ع
- ابن عدی جرجانی، عبد الله، الکامل فی ضعفاء الرجل، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵ع
- ابن قتیبہ، عبد الله بن مسلم، المعارف، بہ کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹٦۰ع
- ابن کثیر، البدایہ
- ابو اسحاق شیرازی، طبقات الفقها، بہ کوشش احسان عباس، بیرون، ۱۴۰۰ ق/۱۹٧۹ع
- ابو الفرج اصفهانی، الاغانی، بولاق، ۱۲۸۵ ق
- امین، محسن، اعیان الشیعه، بہ کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳ع
- بخاری، محمد بن اسماعیل، التریخ الکبیر، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۰ق/۱۹٧۰ ع
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بہ کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۰ ق/۱۹٧۹ع
- تستری، محمد تقی، قاموس الرجال، تہران، ۱۳۸۲ ق/ ۱۹٦۲ ع
- خطیب بغدادی، احمد بن علی، تریخ بغداد، قاہره، ۱۳۴۹ ق
- خلیفہ بن خیاط، تریخ، بہ کوشش سہیل زکار، دمشق، ۱۹٦٧ع
- زرکلی، خیر الدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، دارالعلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۹ع
- طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفه الرجل، بہ کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش
- قاضی، وداد، الکیسانیه فی التریخ و الأدب، بیروت، ۱۹٧۴ع
- کاظمی، عبد النبی، تکملة الرجال، بہ کوشش محمد صادق بحر العلوم، نجف، مطبعه الآداب
- مرزبانی، محمد بن عمران، اخبار شاعر الشیعه، تلخیص محسن امین، بہ کوشش محمد ہادی امینی، نجف، ۱۳۸۸ق/۱۹٦۸ع
- یعقوبی، احمد بن اسحاق، تریخ، بیروت،دار صادر