شاہنامہ

شاہنامہ (فارسی: شاهنامه , بادشاہاں بارے کتاب) فارسی دا اک عظیم شاعری ہے جسدے شاعر فردوسی ہن۔ اس وچّ ایران اتے عرب فتح (636) دے پہلاں دے بادشاہاں دے حالات لکھیا گیا ہے۔ ایہہ ایران اتے اس نال تعلق رکھدے سماجاں دا 60,000 بنداں تے مشتمل قومی نظم ہے۔ خراسان دے محمود غزنوی دے دربار وچّ پیش اس کتاب نوں فردوسی نے 30-35 سال دی محنت دے نال (977 توں 1010 دوران) تیار کیتا سی۔ اس وچّ مکھ طور تے دوہے ہن، جو دو مکھ حصےآں وچّ ونڈے ہوئے ہن :- اساطیری اتے تریخی ایرانی بادشاہاں بارے معلومات۔

سولہویں صدی دی اک کلاکرتی، جس وچّ شاہناما دے اک منظر نوں پیش کیتا گیا ہے، جس وچّ شاہ سلیمان نوں وکھایا گیا ہے۔

شاہنامہ فارسی چ لکھی کئی شعراں دی اک کتاب اے جینوں فردوسی نے 1000 دے نیڑے لکھیا۔

ایہہ لکھت فارسی سبھیاچار وچّ مرکزی اہمیت دی دھارنی ہے اتے اسنوں اک ساہتی شاہکار منیا جاندا ہے، اتے اجوکے ایران، افغانستان اتے تاجکستان دے نسلی-قومی سبھیاچاری پچھان دی نشاندیہی ہے۔

شاہناما دا مکھ تھیم ایران دی پرانے ویلے توں چڑھت نوں اجاگر کرنا ہے۔ فردوسی نے اس نوں تنّ حصےآں وچ ونڈیا ہے۔

اساطیری ویلہ

شاہناما دا ایہہ پہلا حصہ مقابلتاً چھوٹا ہے، لگپگ 2,100 شعر ہن جاں ساری کتاب دا چار فیصدی حصہ۔ ایہہ سادگی، پیش گوئی، اتے اک اتہاسی رچنا والی پھرتی نال گھٹناواں دا ذکر ہے۔ پہلاں خدا دی صفت ثناءاتے پھر کائنات دے شروع بارے جان پچھان دتی ہے اتے اس یگ دے پہلے آدمی اتے پہلے بادشاہ کیؤمرس دی کہانی ہے۔ پھر اس دے پوترے ہیسنگ ولوں اچانک اگّ دی کھوج اتے اسدی استت وچّ جشن اے سدا قایم کرنا، اتے تہمورس، جمشید اتے ضحاک، کاوا، فریدون اتے اس دے تنّ پتراں سلیم، طور، اتے اراج، اتے اس دے پوتے منوچہر وغیرہ دے تذکرے شامل ہن۔

سورمیاں دا ویلہ

دوسرے حصہ وچ مکھ جنگجوآں ، پہلواناں اتے ہور بہادراں دیاں جگت مشہور کامیابیاں دا ذکر کیتا گیا ہے۔ شاہناما دا لگبھگ دو-تہائی حصہ، سورمیاں دا یگ نوں نظر کیتا ہے۔ اس وچّ منوچیہر دے راج توں لے کے سکندر اعظم دی جت تکّ دا ذکر ہے۔ اس عرصے دی مکھ خاصیت ساکا جاں سیستانی سورمیاں ولوں نبھائیا پرمکھ کردار ہے جو فارسی سلطنت دی ریڑھ دی ہڈی دے طور تے پیش ہندے ہن۔